Art. 1.
Nie przesądzając ewentualnego wynagrodzenia strat wojennych przez państwo, wprowadza
się państwowe ustalenie i oszacowanie tych strat.
Art. 2.
Państwowemu ustaleniu i oszacowaniu podlegają: straty, spowodowane bezpośrednio przez
wypadki wojenne w Polsce, w majątku obywateli Państwa Polskiego, należącym do osób
fizycznych i prawnych.
Art. 3.
W zakres tych strat wchodzą: wszelkie pozbawienie nieruchomości lub ruchomości przez
rabunek, zniszczenie lub uszkodzenie, rekwizycje, świadczenia osobiste, sprzedaż przymusowa,
daniny przymusowe, nieuzasadnione grzywny, wywiezione lub zabrane papiery wartościowe,
wkłady bankowe, wkłady kas oszczędnościowych, oraz gotowizna, kontrybucje i konfiskaty,
zarządzone w okresie wojennym przez wojska lub władze cywilne, a nadto przymusowe
pozbawienie używalności nieruchomości lub ruchomości wskutek zarządzenia władz wojskowych
i cywilnych, obcych lub polskich, dokonanych w celach kwaterunku, ewakuacji i innych,
oraz szkody wynikłe z przymusowego zarządu oraz z przymusowych eksploatacji i umów.
Art. 4.
Koszty ustalenia i oszacowania strat wojennych ponosi Skarb Państwa, z wyjątkiem kosztów
spowodowanych nieuzasadnionem żądaniem, poszkodowanego.
Podania i dokumenty w tych sprawach wolne są od opłat stempli i opłat skarbowych.
Art. 5.
Ustalenie i oszacowanie strat wojennych przeprowadzać będą specjalne komisje, urzędujące
w dwóch instancjach, jako Komisje Szacunkowe Miejscowe i Komisje Szacunkowe Główne.
Art. 6.
Komisje Szacunkowe Miejscowe i Komisje Szacunkowe Główne utworzone będą przez Główny
Urząd Likwidacyjny, w porozumieniu z właściwemi Ministerstwami, w tych miejscowościach,
których spis ułożony zostanie przez Główny Urząd Likwidacyjny, z oznaczeniem siedziby
urzędowania tychże Komisji oraz obszaru, na który ma się rozciągać działalność każdej
poszczególnej Komisji.
Art. 7.
Każda strata może być szacowana tylko przez tę Komisją Szacunkową Miejscową, w której
okręgu owa strata nastąpiła.
Art. 8.
Materjały szacunkowe, zebrane przed wydaniem niniejszej, ustawy przez instytucje społeczne
i organy urzędownie upoważnione do ustalania i szacowania strat wojennych, oddane
zostaną Komisjom Szacunkowym Głównym, które bądź zatwierdzają je, bądź poprawiają,
bądź odsyłają do ponownego oszacowania przez. Komisje Szacunkowe Miejscowe.
Art. 9.
Każda Komisja Szacunkowa Miejscowa składa się:
a)
z prezesa i wiceprezesa, delegowanych z pośród sędziów przez prezesa właściwego sądu
okręgowego lub w razie braku dostatecznej ilości kandydatów delegowanych przez Ministerstwo
Sprawiedliwości z pośród osób, które pracowały w zawodzie sędziowskim nie mniej niż
10 lat, lub z pośród adwokatów przysięgłych lub byłych adwokatów przysięgłych mających
za sobą nie mniej niż 10 lat praktyki;
b)
z przedstawicieli Ministerstw: Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Przemysłu i Handlu oraz
Robót Publicznych, delegowanych po jednym z każdego z tych trzech Ministerstw;
c)
z dwuch przedstawicieli sejmiku powiatowego lub rady powiatowej i jednego przedstawiciela
rady miejskiej, albo tylko z dwóch przedstawicieli rady miejskiej, o ile okrąg Komisji
Szacunkowej Miejskiej obejmuje samo miasto.
Wyżej wymienione Ministerstwa i organy samorządu delegują do Komisji Szacunkowych
Miejscowych, oprócz swych przedstawicieli, także zastępców ich, którzy w razie nieobecności
właściwego przedstawiciela biorą udział w pracach Komisji z głosem stanowczym.
Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych oraz Ministerstwo Przemysłu i Handlu mianują
swoich przedstawicieli i ich zastępców z pośród przedstawicieli tych organizacji społecznych,
których działalność obejmuje zadania należące do zakresu działania właściwego Ministerstwa,
a to na przedstawienie tychże organizacji.
Art. 10.
Posiedzenie Komisji Szacunkowej Miejscowej jest prawomocne, jeżeli uczestniczą w niem:
prezes albo wiceprezes i przynajmniej 2-ch członków, z których jeden powinien być
przedstawicielem tego Ministerstwa, do którego zakresu działania należą straty oceniane
na danem posiedzeniu.
Art. 11.
Do każdej Komisji Szacunkowej Miejscowej Ministerstwo Skarbu deleguje swego przedstawiciela,
jako rzecznika interesów Skarbu Państwa.
Art. 12.
Przy każdej Komisji Szacunkowej urzęduje utworzona z ramienia Głównego Urzędu Likwidacyjnego
kancelarja.
Art. 13.
Komisja Szacunkowa Główna składa się:
a)
z prezesa delegowanego przez Sąd Najwyższy z pośród sędziów tegoż sądu i dwóch wiceprezesów,
delegowanych przez sądy apelacyjne z pośród członków sądów okręgowych zawsze w porozumieniu
z prezesem Głównego Urzędu Likwidacyjnego;
b)
z przedstawicieli Ministerstw: Skarbu, Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Przemysłu i Handlu
oraz Robót Publicznych po jednym z każdego z tych Ministerstw;
c)
z trzech przedstawicieli Głównego Urzędu Likwidacyjnego, delegowanych przez prezesa
tegoż Urzędu;
d)
z pięciu delegatów głównych organizacji rolniczych, przemysłowych i handtowych, według
specjalnej instrukcji, jaką wyda Główny Urząd Likwidacyjny przy uwzględnieniu małej
własności ziemskiej i rękodzielnictwa.
Wyżej wymienione Ministerstwa i instytucje społeczne delegują do Komisji Szacunkowej
Głównej, oprócz swych przedstawicieli, także ich zastępców, którzy w razie nieobecności
właściwych przedstawicieli biorą udział w pracach Komisji z głosem stanowczym.
Art. 14.
Przy Komisji Szacunkowej Głównej urzęduje stworzona z ramienia Głównego Urzędu Likwidacyjnego
kancelarja.
Art. 15.
Zadaniem Komisji Szacunkowej Miejscowej jest:
a)
i przyjmowanie od poszkodowanych skutkiem wojny deklaracji, wykazujących rodzaj, zakres
i wielkość strat wojennych przez nich poniesionych;
b)
stwierdzanie tych strat w razie potrzeby na podstawie sprawdzenia na miejscu;
c)
przyjmowanie od świadków zeznań składanych pod przysięgą. Niestawiennictwo świadka
pociąga za sobą skutki w art. 138 kodeksu karnego wskazane (ewent. w analogicznych
przepisach, obowiązujących w innych dzielnicach Polski);
d)
szacowanie z należytym spółudziałem rzeczoznawców pomienionych strat według ustalonych
norm;
e)
dążenie do osiągnięcia w ocenie poniesionych strat zgodności poglądów poszkodowanego
i przedstawiciela Ministerstwa Skarbu;
f)
ostateczne ustalenie wysokości poniesionych strat;
g)
wykonywanie wszelkich czynności, związanych z ustaleniem i oszacowaniem strat wojennych
względnie z przyznaniem za nie wynagrodzenia lub pożyczki jakie mogą wyniknąć z ustaw
lub przepisów.
Art. 16.
Poszkodowanemu służy prawo odwołania się od orzeczenia Komisji Szacunkowej Miejscowej
do Komisji Szacunkowej Głównej w terminie 15-dniowym od daty doręczenia tego orzeczenia.
Odwołanie się poszkodowanego złożone być winno w powyższym terminie na ręce właściwej
Komisji Szacunkowej Miejscowej, która odsyłać je wraz z całym operatem do Komisji
Szacunkowej Głównej.
Art. 17.
Orzeczenie Komisji Szacunkowej Miejscowej w sprawach, dotyczących oszacowania poniesionych
strat wojennych w wysokości nieprzewyższającej. sumy 5.000 rb., 10.000 marek, lub
20.000 koron są ostateczne, o ile w terminie wskazanym w art. 15 nie nastąpi odwołanie
się do wyższej instancji ze strony poszkodowanego, albo ze strony przedstawiciela
Ministerstwa Skarbu.
W przeciwnym razie, jak również w wypadkach, gdy poniesione straty wojenne przenoszą
sumy powyższe, orzeczenie Komisji Szacunkowej złożone zostaje wraz z całym operatem
szacunkowym Komisji Szacunkowej. Głównej, która orzeka ostatecznie.
Art. 18.
Zadaniem Komisji Szacunkowej Głównej jest:
a)
sprawdzenie i zatwierdzenie w myśl art. 8 przekazanych jej przez Główny Urząd Likwidacyjny
materjałów, dotyczących ustalenia i oszacowania poniesionych przez poszczególnych
poszkodowanych strat wojennych, a zgromadzonych już przez organizacje społeczne lub
organy urzędownie do tego upoważnione, które to opracowania, w razie ich niezatwierdzenia
przez Komisję Szacunkową Główną, przekazane zostają właściwej Komisji Szacunkowej
Miejscowej do ponownego zbadania i orzeczenia;
b)
rozważanie i ostateczne rozstrzyganie tych spraw, co do których nastąpiło odwołanie
się poszkodowanego lub przedstawiciela Ministerstwa Skarbu od orzeczenia Komisji Szacunkowej
Miejscowej do Komisji Szacunkowej Głównej;
c)
rozważanie i ostateczne rozstrzyganie oszacowania strat w wypadkach, kiedy poniesiona
strata przewyższa sumę 5.000 rubli, 10.000 marek lub 20.000 koron.
Art. 19.
Komisje Szacunkowe Główne według uznania ich prezesów dzielą się na sekcje, posiadające
kompetencje Komisji pełnych. Sprawy jednak szczególnej wagi, wchodzące do Komisji
Szacunkowej Głównej, mogą być przekazywane, według uznania tejże Komisji, do rozstrzygnięcia
Komisje Szacunkowej Głównej na plenarnem jej posiedzeniu, w którem uczestniczyć winni:
prezes, jeden z wiceprezesów i przynajmniej 6-ciu członków Komisji.
Art. 20.
Ta Komisja Szacunkowa Główna, która ma swoją siedzibę, w Warszawie, obok zakresu działania,
wskazanego w art. 18 i 19, ma także za zadanie kierowania działalnością poszczególnych
Komisji Głównych w celu osiągnięcia jednolitości ich pracy. Orzeczenia tej czynności
dotyczące mogą być uchwalone jedynie na pełnem posiedzeniu Komisji w składzie wskazanym
w art. 19, z udziałem przedstawicieli wszystkich Komisji Głównych.
Art. 21.
Komisje Szacunkowe Główne oraz ich sekcje mogą zapraszać na swoje posiedzenia rzeczoznawców
z głosem doradczym, albo też polecać rzeczoznawcom opracowanie nasuwających się zagadnień.
Na żądanie Komisji Szacunkowych Miejscowych, albo też z własnej inicjatywy Komisje
Szacunkowe Główne mogą delegować rzeczoznawców na miejsce, gdzie nastąpiła strata
wojenna.
Art. 22.
Prezesi Komisji Szacunkowych Głównych i Miejscowych oraz urzędnicy kancelarji tychże
komisji otrzymują stałe pensje, których wysokość określi Rada Ministrów.
Inni członkowie komisji szacunkowych oraz powoływani przez nią rzeczoznawcy i świadkowie
otrzymują wynagrodzenie za posiedzenie albo w stosunku do godzin pracy na rzecz komisji,
oraz, w razie delegowania na miejsce straty, zwrot kosztów podróży; wysokość tych
wynagrodzeń określi również Rada Ministrów.
Art. 23.
Wydanie przepisów, określających sposób ustalenia i oszacowania strat wojennych, wyznaczenie
terminów prekluzyjnych zgłaszania strat, wreszcie przejęcie materjałów w art. 8 wymienionych
porucza się Głównemu Urzędowi Likwidacyjnemu, który czynności tych dokona w porozumieniu
z Ministerstwami Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Robót Publicznych, Przemysłu i Handlu
oraz Skarbu. Główny Urząd Likwidacyjny opracowywa odpowiednie budżety i wyjednywa
niezbędne fundusze.
Art. 24.
Wszelkie władze administracyjne i organy samorządu winny na wezwanie Głównego Urzędu
Likwidacyjnego z nim spółdziałać w rozpowszechnianiu odpowiednich obwieszczeń i zarządzeń,
które w tym celu skierowane będą do tych władz i organów przez Główny Urząd Likwidacyjny.
Art. 25.
Magistraty miast, w których utworzone zostaną Komisje Szacunkowe Miejscowe, winny
dostarczyć tym komisjom odpowiednich do ich pomieszczenia lokali.
Art. 26.
Podający świadomie fałszywe dane w postępowaniu przed komisjami szacunkowemi, o ile
wykroczenie to nie podlega bardziej surowym przepisom kodeksu karnego, karani będą
aresztem do 1 roku oraz grzywną od 100 do 10.000 marek. Orzecznictwo w tych sprawach
należy do sądów zwyczajnych.
Art. 27.
Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, a wykonanie jej porucza się Głównemu
Urzędowi Likwidacyjnemu, tudzież Ministerstwom: Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Przemysłu
i Handlu, Robót Publicznych i Skarbu.