Art. 1.
W celu obrony prawnej i zastępstwa prawnego prywatnoprawnych i publicznych interesów
Państwa i podmiotów prawnych pod względem opieki prawnej na równi ze Skarbem Państwa
stojących, oraz udzielania opinji i porady prawnej na żądanie władz państwowych, zostaje
utworzona dla całego obszaru Państwa Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej
z siedzibą w stołecznem mieście Warszawie.
Art. 2.
Do zakresu działania Prokuratorji Generalnej należy:
1.
Zastępstwo sądowe wogóle w sprawach, dotyczących interesów majątkowych Państwa i podmiotów
prawnych na równi ze Skarbem Państwa stojących.
2.
Zastępstwo sądowe interesów publicznych Państwa w tych wypadkach, w których Prokuratorja
Generalna przez właściwą władzę państwową do zastępstwa będzie wezwana.
3.
Zastępstwo interesów majątkowych Skarbu Państwa i podmiotów prawnych na równi z nim
stojących, tudzież interesów administracji państwowej wogóle w postępowaniu przed
sądami prawa publicznego i władzami administracyjnemi w miarę postanowień poniżej
w art. 4, 5 i 6 zawartych i w miarę postanowień wydać się mającej przez Radę Ministrów
instrukcji służbowej.
4.
Wydawanie opinji prawnych we wszystkich sprawach tyczących się interesów majątkowych
Państwa i podmiotów prawnych na równi ze Skarbem Państwa stojących, albo też ważnych
interesów administracji państwowej wogóle.
5.
Współdziałanie przy zawieraniu umów prawnych i przy sporządzaniu dokumentów prawnych
w sprawach majątkowych Państwa i podmiotów prawnych na równi ze Skarbem Państwa stojących.
6.
Opinjowanie na życzenie Rady Ministrów lub poszczególnych ministerstw projektów, ustaw
i ogólnych rozporządzeń centralnych władz państwowych ze stanowiska ogólno - prawnego,
organizacyjnego i techniki ustawodawczej, a w szczególności także ze stanowiska prywatnoprawnych,
publiczno - prawnych, i administracyjno - prawnych interesów Państwa.
Art. 3.
Do majątku Państwa i do podmiotów prawnych, które pod względem zastępstwa i porady
prawnej stoją na równi ze Skarbem Państwa, należą:
1.
Majątek Państwa wogóle, a więc wszystkie państwowe podatki, opłaty, czynsze, daniny,
monopole, dobra i łasy państwowe, królewszczyzny, wszelki ruchomy i nieruchomy majątek
wogóle i wszelkie roszczenia państwowe, fundusze państwowych kolei żelaznych, państwowe
przedsiębiorstwa i zakłady wszelkiego rodzaju i wszelkie wogóle do prowadzenia gospodarstwa
państwowego przeznaczone przedsiębiorstwa i instytucje.
3.
Prawa terytorjalne, granice państwowe oraz prywatno - prawne i publiczno - prawne
roszczenia Państwa do Państw obcych wynikające z traktatów i umów międzynarodowych.
4.
Nałożone przez państwowe władze administracyjne kary pieniężne, o ile chodzi o ich
ściągnięcie w drodze sądowej, oraz publiczne opłaty i daniny wogóle, o ile ich ściąganie
ma się odbywać zapomocą tych samych organów i temi samemi środkami, jak opłat państwowych.
5.
Wszelki majątek ruchomy i nieruchomy, prawa i wszelkie fundusze, pozostające pod zarządem
władz państwowych podczas trwania' tego zarządu, oraz te fundusze, instytucje, przedsiębiorstwa
i zakłady, za których rentowność Skarb Państwa przyjął gwarancję, lub które w całości
lub części ze Skarbu Państwa są dotowane lub finansowane, a za ich niedobory Skarb
Państwa jest odpowiedzialny.
6.
Prawo patronatu przysługujące Państwu i podmiotom prawnym w niniejszym artykule pod
1 i 5 określonym.
7.
Fundacje będące pod bezpośrednim zarządem państwowym.
8.
Majątek kościelny i majątek beneficjów duchownych, o ile chodzi o pierwotne fundowanie
kościoła albo duchownego benificjum lub o nienaruszalność majątku zakładowego, lub
tym majątkiem administrują władze państwowe, a nie, o ile chodzi o zastępstwo lub
ściąganie bieżących pożytków z majątku, istniejących już kościołów lub duchownych
beneficjów; następnie majątek zakładowy istniejących duchownych zakładów, klasztorów
i spólności duchownych wogóle.
9.
Majątek tych indywidualnie oznaczonych podmiotów prawnych, które nie są objęte postanowieniami
tego artykułu w punktach od 1 - 8 zawartemi, a których zastępstwo poruczone zostanie
Prokuratorji Generalnej uchwałą Rady Ministrów.
10.
Oprócz przypadków w tym artykule wyszczególnionych, zastępstwo i ingerencja Prokuratorji
Generalnej ma mieć miejsce także tam, gdzie to specjalne przepisy ustawowe przewidują.
11.
Na obszarach b. zaboru austriackiego zastępować będzie Prokuratorja Generalna nadto
te podmioty prawne, których zastępstwo zostało poruczone Prokuratorjom Skarbu najwyższem
postanowieniem z dnia 21/XII 1850 i rozporządzeniem całego Ministerstwa z dnia 9/III
1898 (Dz. pr. p. p. № 41) i spełniać będzie zadania, które temi przepisami Prokuratorjom
Skarbu poruczone zostały.
Art. 4.
Przewidziane w art. 2 zastępstwo sądowe obejmuje wszelkie czynności w postępowaniu
cywilnem przed wszystkiemi sądami na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej istniejącemi,
a to tak w sprawach spornych, jako też w postępowaniu niespornem wszelkiego rodzaju.
Podmioty prawne w art. 3 określone zastępować może w sądowem postępowaniu cywilnem
wszelkiego rodzaju wyłącznie i jedynie Prokuratorja Generalna, która też jest upoważniona
do prawnie skutecznego podejmowania wszelkich czynności procesowych i do spełnienia
wszelkich sądowych aktów prawnych bez obowiązku wykazywania się osobnem pełnomocnictwem.
W postępowaniu sądowo - karnem Prokuratorja Generalna bierze udział wtedy, jeżeli
okaże się potrzeba zastępowania prywatno - prawnych interesów podmiotów prawnych w
art. 3 określonych.
W postępowaniu przed sądami prawa publicznego i władzami administracyjnemi Prokuratorja
Generalna bierze udział w tych wypadkach, w których zastępstwo poruczone jej będzie
przez władzę administracyjną, powołaną do zarządu lub nadzoru nad odnośnym podmiotem
prawnym i nad odnośną gałęzią administracji państwowej.
Art. 5.
Prokuratorja Generalna podlega w sprawach osobowych i administracyjno - gospodarczych
bezpośrednio Prezydentowi Ministrów, któremu też służy prawo naczelnego nadzoru nad
sprawowaniem przekazanych jej czynności urzędowych.
W spełnianiu swoich czynności urzędowych działa Prokuratorja Generalna samodzielnie
na żądanie władz centralnych oraz władz, urzędów i instytucji uprawnionych do samodzielnego
zarządzenia majątkiem Państwa lub podmiotów prawnych w art. 3 określonych.
W razie sporu między Prokuratorja, a uprawnionemi do korzystania z jej pomocy władzami,
względnie instytucjami, rozstrzyga Rada Ministrów, jednakże zarządzenia nie cierpiące
zwłoki winna Prokuratorja Generalna natychmiast poczynić.
Jeżeli w poszczególnych wypadkach wyłoni się wątpliwość, czy w myśl postanowień art.
2 i 3 ma mieć miejsce czynność urzędowa Prokuratorji Generalnej, winna ona zasięgnąć
decyzji Rady Ministrów.
Art. 6.
W wypadkach kolizji między interesami Skarbu Państwa, a interesami podmiotów prawnych,
stojących w myśl art. 3 niniejszej ustawy na równi ze Skarbem Państwa, Prokuratorja
ma zastępować Skarb Państwa, inne zaś podmioty prawne mają mieć dla siebie w tym wypadku
ustanowionych w drodze właściwej osobnych doradców lub zastępców.
W wypadkach kolizji interesów pomiędzy podmiotami prawnemi stojącemi w myśl art. 3
niniejszej ustawy na równi ze Skarbem Państwa, Prokuratorja nie może zastępować żadnej
ze stron, lecz winni być w drodze właściwej powołani dla każdej strony osobni doradcy
lub zastępcy.
Art. 7.
Prokuratorja Generalna składa się: z prezesa, wiceprezesa, odpowiedniej ilości radców
i innych urzędników konceptowych i kancelaryjnych.
Zastępstwo sądowe ma być powierzane poszczególnym urzędnikom Prokuratorji lub w razie
koniecznej potrzeby także adwokatom; jeżeli zaś sprawa w siedzibie urzędowej Prokuratorji
nie może być załatwiona może Prokuratora delegować dla sprawy, o którą chodzi, w miejscu,
gdzie ona ma być załatwiona - także inny odpowiedni do tego urząd państwowy.
Adwokaci otrzymują od Prokuratorji pełnomocnictwo szczegółowe do zastępstwa.
Art. 8.
Na czele Prokuratorji Generalnej stoi Prezes Prokuratorji Generalnej, mianowany przez
Naczelnika Państwa na propozycję Rady Ministrów.
Prezes reprezentuje Prokuratorję na zewnątrz, kieruje wszelkiemi czynnościami urzędowemi,
przestrzega prawidłowego ich toku, wydaje potrzebne w tym celu zarządzenia, polecenia,
wskazówki i jest odpowiedzialny za tok czynności urzędowych.
Prezes kieruje działalnością wszystkich urzędników i funkcjonarjuszów Prokuratorji
oraz sprawuje nad nimi nadzór służbowy.
Art. 9.
W miarę potrzeby utworzone będą dla ściśle określonych okręgów terytorjalnych oddziały
Prokuratorji Generalnej, stanowiące integralną część Prokuratorji Generalnej i podlegające
nadzorowi Prezesa Prokuratorji.
Oddziały Prokuratorji Generalnej utworzone będą na mocy rozporządzenia Rady Ministrów
wydanego na wniosek Prezesa Prokuratorji, które określi równocześnie siedzibę i okrąg
terytorjalny danego oddziału Proratorji Generalnej. Na obszarze nie przekazanym żadnemu
oddziałowi Prokuratorji pozostanie wyłącznie Prokuratorja Generalna w mieście stołecznem
Warszawie powołana do spełniania zadań i czynności, określonych w art. 2 niniejszej
ustawy.
Oddziały Prokuratorji spełniają w swoim okręgu zadania i czynności, określone w art.
2 p. 1 - 5, zupełnie samodzielnie, mają jednak w sprawach ważnych a wątpliwych lub
ogólnej i zasadniczej doniosłości odnosić się do Prokuratorji Generalnej w Warszawie
o wskazówki. Wydane przez Prokuratorję Generalną decyzje są dla oddziału Prokuratorji
wiążące.
W wypadkach, przewidzianych w artykule 5 i 6 niniejszej ustawy, należących do decyzji
Rady Ministrów, obowiązany jest oddział Prokuratorji zasięgnąć decyzji Prokuratorji
Generalnej w Warszawie, a decyzja ta jest dla oddziału Prokuratorji wiążąca. Oddział
Prokuratorji ma w przekazanym mu okręgu w ogólności te same prawa i obowiązki, jakie
ustawa niniejsza przewiduje dla Prokuratorji Generalnej, o ile ta ustawa nie zawiera
odmiennych postanowień.
Art. 10.
Oddział Prokuratorji Generalnej składa się: z naczelnika oddziału i odpowiedniej ilości
radców i innych urzędników konceptowych i kancelaryjnych, wszyscy urzędnicy oddziału
należą do etatu Prokuratorji Generalnej.
Art. 11.
Naczelnik oddziału Prokuratorji posiada co do załatwiania spraw w obrębie terytorjum
jego oddziału względem urzędników i funkcjonarjuszy prawa, przyznane niniejszą ustawą
Prezesowi Prokuratorji Generalnej, o ile ustawa ta nie zawiera odmiennych postanowień;
w zakresie slużbowo - administracyjnym naczelnik oddziału podlega zwierzchnictwu Prezesa
Prokuratorji.
Art. 12.
Do wszystkich urzędników i funkcjonarjuszy Prokuratorji Generalnej stosują się obowiązujące
przepisy służbowe dla urzędników państwowych wogóle.
Urzędnicy Prokuratorji mają się poświęcić wyłącznie pełnieniu przekazanych im czynności
urzędowych i nie wolno im zajmować się bezpośrednio lub pośrednio sprawowaniem zastępstwa
prawnego lub interesami prawnemi osób prywatnych. Przepis ten nie narusza prawa urzędnika
do bezpłatnego sprawowania zastępstwa lub zawierania interesów prawnych w jego własnych
sprawach, jak również w sprawach jego krewnych, żony, pupilów i dzieci przybranych,
wreszcie sprawowania opieki lub kurateli, o ile we wszystkich tych wypadkach nie zachodzi
kolizja z jego obowiązkami służbowemi.
Urzędnicy i funkcjonarjusze Prokuratorji winni stosować się do zarządzeń, poleceń
i wskazówek władzy przełożonej.
Przeciw widocznie niesłusznym i przeciwnym prawu zarządzeniom lub poleceniom, mają
prawo i obowiązek odwołania się do Prezydenta Ministrów względnie Prezesa Prokuratorji
Generalnej. Odwołanie takie wnieść należy na ręce Prezesa Prokuratorji Generalnej,
względnie naczelnika oddziału Prokuratorji.
Urzędnicy konceptowi Prokuratorji, występując przed sądami w imieniu Prokuratorji
Generalnej, korzystają z praw adwokatów.
Tym urzędnikom konceptowym, którzy posiadają kwalifikacje przepisane instrukcją służbową
do objęcia wyższych stanowisk, służyć będą wszelkie prawa adwokatów przy występowaniu
w sądach wszystkich instancji również w sprawach osobistych i w sprawach tych osób,
których zastępstwo w myśl art. 12 ust. 2 niniejszej ustawy jest dopuszczalne.
Za szkodę materjalną, wynikłą dla Skarbu Państwa lub podmiotów prawnych w art. 3 określonych,
z powodu grubego niedbalstwa lub oczywistego naruszenia obowiązków służbowych, jest
tak Prezes Prokuratorji, względnie naczelnik oddziału, jak każdy z urzędników Prokuratorji,
który w danym wypadku szkodę spowodował, odpowiedzialny i zobowiązany do zadośćuczynienia.
Art. 13.
Konceptowymi urzędnikami Prokuratorji mogą być tylko te osoby, które ukończyły wyższe
studja prawnicze uniwersyteckie, zdały wszystkie odnośne egzamina prawnicze i wykażą
się odbytą jednoroczną aplikacją sądową.
Do uzyskania posady urzędnika kancelaryjnego wymagane jest średnie wykształcenie.
Specjalne wyższe wymogi kwalifikacyjne, konieczne do uzyskania poszczególnych stanowisk,
jak również ułatwienia co do warunków przyjęcia na posady urzędnika Prokuratorji Generalnej,
a w szczególności co do kwalifikacji od kandydatów wymaganych, mające obowiązywać
w 3-letnim okresie przejściowym od czasu wejścia w życie niniejszej ustawy, określi
instrukcja, wydana rozporządzeniem Rady Ministrów na wniosek Prezesa Prokuratorji.
Służba w Prokuratorji Generalnej w charakterze urzędnika konceptowego zastępuje aplikację
adwokacką i sądową, wymaganą do dopuszczenia do egzaminu adwokackiego i do wykonania
adwokatury.
Art. 14.
Prezes Prokuratorji zaliczony będzie do III kategorji, wiceprezes i naczelnicy oddziałów
Prokuratorji do IV, a radcowie zaliczeni będą do V kategorji plac urzędników państwowych.
Tytulatury i zaliczenia reszty urzędników i funkcjonarjuszów do odpowiednich kategorji
płac ustali wspomniana wyżej instrukcja służbowa.
Wiceprezesa Prokuratorji i naczelników oddziałów Prokuratorji oraz innych urzędników
V kategorji płac mianuje Naczelnik Państwa na propozycję Rady Ministrów, przedstawioną
na wniosek Prezesa Prokuratorji
Urzędników, zaliczonych do kategorji VI i VII, mianuje Prezydent Ministrów na wniosek
Prezesa Prokuratorji. Pozostałych urzędników mianuje Prezes Prokuratorii Generalnej.
Urzędników kancelaryjnych, rachunkowych i kasowych X i XI kategorji płac oraz innych
funkcjonarjuszów przy poszczególnych oddziałach Prokuratorji mianują właściwi naczelnicy
oddziałów.
Art. 15.
Instrukcja służbowa określi bliżej szczegóły organizacji, tok i sposób wewnętrznego
urzędowania Prokuratorji i poszczególnych oddziałów, zadania, obowiązki i prawa poszczególnych
kategorji urzędników i funkcjonarjuszów.
Art. 16.
W sprawach, w których stroną jest Państwo, Prokuratorja wolną jest od wszelkiego rodzaju
opłat na rzecz Skarbu w postępowaniu przed sądami wszelkiego rodzaju i władzami administracyjnemi.
Art. 17.
Termin rozpoczęcia czynności Prokuratorji na terytorjum b. zaboru austrjackiego i
rosyjskiego, a następnie na terytorjum b. zaboru pruskiego określi Rada Ministrów
na wniosek Prezesa Prokuratorji Generalnej uchwałą ogłoszoną w Dzienniku Praw.
Art. 18.
Z chwilą wejścia w życie niniejszej ustawy traci moc prawną dekret Naczelnika Państwa
z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. pr. p. p. № 14 poz. 181).
Art. 19.
Wykonanie tej ustawy poleca się Radzie Ministrów.