Art. 1.
Uprawnionymi do zaopatrzenia ze strony Państwa z tytułu niniejszej ustawy są:
b)
pozostali po inwalidach wojennych, po poległych i zmarłych, których śmierć znajduje
się w związku przyczynowym ze służbą wojskową.
Art. 2.
Za inwalidów wojennych uważa się osoby, które doznały uszkodzenia zdrowia lub okaleczenia
na skutek służby:
a)
w wojsku Rzeczypospolitej Polskiej,
b)
w uznanych przez Państwo Polskie wojskowych formacjach polskich przy armjach obcych,
c)
w armjach państw zaborczych, o ile służbę tę pełnili w czasie od 1 sierpnia 1914 roku,
i to
|
|
a posiadają prawo obywatelstwa polskiego,
d)
w walkach orężnych przeciw państwom zaborczym i nieprzyjacielskim o niepodległość
Polski po 1 sierpnia 1914 r.
Art. 3.
Za pozostałych po osobach, w art. 1 wymienionych, uważa się ich rodziny i osoby uprawnione
do utrzymania przez nich, t. j.:
c)
dzieci nieślubne, których ojcostwo jest prawnie stwierdzone.
d)
dzieci adoptowane, które były na utrzymaniu uprawnionych do zaopatrzenia z tytułu
niniejszej ustawy, o ile adoptacja nastąpiła przed doznanem uszkodzeniem zdrowia,
Art. 4.
Zaopatrzenie stanowią następujące świadczenia ze strony Państwa:
a)
zasadnicza renta inwalidzka,
b)
dodatki:
1)
dla ciężko poszkodowanych,
f)
zaopatrywanie w aparaty ortopedyczne,
Art. 5.
Rentę inwalidzką wymierza się w stosunku do stopnia utraconej zdolności zarobkowej.
Art. 6.
Prawo do pobierania zaopatrzenia na mocy niniejszej ustawy uzyskuje inwalida wojenny,
jeżeli utracił przynajmniej 15% zdolności zarobkowej.
Art. 7.
Renta może być czasowa lub stała, zależnie od czasowej lub stałej utraty zdolności
zarobkowej. Wysokość jej określa się do 100% co 10%; i tak renta wynosi przy utracie:
|
|
|
15% renty zasadniczej zupełnego inwalidy
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15% renty zasadniczej zupełnego inwalidy
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Stopień utraty zdolności zarobkowej określają komisje wojskowo - lekarskie, wyznaczone
przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, a w razie odwołania rozstrzygają komisje odwoławcze,
powołane do życia rozporządzeniem właściwych ministrów.
Jeżeli uszkodzenie zdrowia, uprawniające do zaopatrzenia na mocy niniejszej ustawy,
ulegnie pogorszeniu, inwalida może żądać ponownego badania, z tem jednak, że jeśli
pretensje okażą się nieuzasadnionemi, ponosi on wszelkie związane z tem badaniem koszty.
Art. 8.
Zasadnicza renta zupełnego inwalidy wynosi 500 mk. miesięcznie.
Art. 9.
Inwalidzi wojenni, którzy utracili przynajmniej 45% swojej zdolności zarobkowej, otrzymują
dodatek dla ciężko poszkodowanych, który reguluje się wedle następującej skali:
dla poszkodowanych w stopniu od 45% do 69%
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
renty zasadniczej.
Art. 10.
Dodatek kwalifikacyjny przysługuje inwalidom wojennym, którzy przed wstąpieniem do
służby wojskowej lub w czasie tej służby pełnili czynności, wymagające większej sprawności
zawodowej lub wykształcenia. Dodatek kwalifikacyjny wynosi 25% renty zasadniczej wraz
z dodatkiem dla ciężko poszkodowanego. Jeżeli inwalida przed wstąpieniem do służby
wojskowej lub w czasie tej służby zajmował stanowisko odpowiedzialne, wymagające znacznego
stopnia umiejętności zawodowej lub wykształcenia, przysługuje mu prawo do dodatku
kwalifikacyjnego w wysokości 50% przyznanej renty zasadniczej z dodatkiem dla ciężko
poszkodowanego.
Art. 11.
Zasadnicza renta z dodatkami, w art. 9 i 10 wymienionemi, tworzy pełną rentę inwalidy.
Art. 12.
Przez czas trwania wyjątkowych, wojną wywołanych, warunków gospodarczych pobiera inwalida
dodatek drożyźniany do renty zasadniczej zależnie od stosunków rodzinnych i miejscowości
stałego zamieszkania, zgodnie z ustawą o uposażeniu urzędników państwowych (art. 5
ustawy z dnia 13 lipca 1920 r. Dz. Ust. № 65, poz. 429). Do obliczenia mnożnej przyjmuje
się jako stopę procentową 3% renty zasadniczej, wobec czego wynosi mnożna:
|
|
a mnożnik odpowiada wysokości każdorazowego mnożnika, ustalonego przez Radę Ministrów
do obliczenia dodatków drożyźnianych państwowych urzędników cywilnych i osób wojskowych.
Art. 13.
Zapomoga pogrzebowa równa się jednomiesięcznemu uposażeniu zupełnego inwalidy wojennego
wraz z dodatkiem drożyźnianym. O ile zapomoga pogrzebowa przysługuje z tytułu innej
ustawy, uprawnionemu służy prawo wyboru.
Uprawnionym do poboru zapomogi pogrzebowej jest ten, który ponosi koszty pogrzebu.
O ile koszty pogrzebu pokryto ze środków publicznych, prawo do poboru zapomogi pogrzebowej
upada.
Art. 14.
Prawo do zaopatrzenia przysługuje wdowom po osobach, wymienionych w art. 1 - o ile
związek małżeński:
a)
został zawarty przed okaleczeniem lub chorobą, uprawniającą do renty,
b)
trwał w razie zawarcia ślubu już po okaleczeniu lub po wystąpieniu choroby, uprawniającej
do zaopatrzenia na mocy niniejszej ustawy, conajmniej 1 rok,
c)
o ile tytuł do zaopatrzenia powstał po 1 sierpnia 1914 r., a rozpoczyna się z chwilą
śmierci męża.
Wdowa zdolna do pracy otrzymuje 30% renty zasadniczej i dodatku kwalifikacyjnego inwalidów,
a 50% wdowa niezdolna do pracy, t. j. o ile jest zajęta wychowywaniem małoletnich
dzieci, lub o ile wskutek stałej słabości cielesnej lub umysłowej, poświadczonej przez
lekarza urzędowego, nie może zarabiać 1/3 przeciętnych zarobków zdrowej kobiety w
danym zawodzie i w danej miejscowości.
Art. 15.
W razie zamążpójścia otrzymuje wdowa jednorazową odprawę w wysokości całorocznej przyznanej
jej renty wraz z dodatkami, tracąc tem samem wszelkie prawa do renty wdowiej.
Art. 16.
Zaopatrzenie wdowy nie dotyczy żony separowanej lub rozwiedzionej sądownie, o ile
mąż nie był orzeczeniem sądowem zobowiązany do jej utrzymania.
Art. 17.
Uprawnione (art. 3 b, c, d) dzieci po osobach, wymienionych w art. 1, otrzymują do
chwili samodzielnego zarobkowania lub zamążpójścia rentę sierocą w wysokości 20% renty
zasadniczej i dodatku kwalifikacyjnego, a o ile matka ich nie żyje - 30%, najwyżej
jednak do ukończenia 18 roku życia. Jeżeli dziecko wskutek upośledzenia fizycznego
lub psychicznego nie może zarabiać na siebie i nie posiada środków utrzymania, pobiera
rentę przez cały czas trwania tego stanu.
Art. 18.
Dodatki drożyźniane dla wdów i sierot oblicza się w myśl art. 12.
Zaopatrzenie wdowie i sieroce nie może przekraczać pełnej renty zupełnego inwalidy
wraz z dodatkiem drożyźnianym.
Art. 19.
Zupełne sieroty może Państwo umieścić w odpowiednich zakładach na wniosek opiekunów;
na ten czas zawiesza się rentę.
Art. 20.
Jeżeli inwalida wojenny, poległy lub zmarły wskutek służby wojskowej (art. 1), był
lub byłby został jedynym żywicielem rodziców, otrzymują oni zaopatrzenie w wysokości
30% renty zasadniczej inwalidy i dodatku kwalifikacyjnego, dla pozostałego jednego
z rodziców 20%, o ile nie są zaopatrzeni lub są niezdolni do zarobkowania.
Art. 21.
Wszystkie zaopatrzenia razem przysługujące pozostałym, nie mogą przekraczać renty
inwalidy, jakaby mu się należała przy 100% niezdolności zarobkowej, przyczem kolejność
w zaopatrzeniu osób uprawnionych w myśl art. 3 powinna być zachowana.
Art. 22.
Renty, przyznane na mocy niniejszej ustawy, wypłaca się miesięcznie z góry.
Art. 23.
Renta inwalidzka i pozostałych jest wolna od podatków państwowych i samorządowych
i nie ulega zajęciu prawnemu.
Prawo wyborcze przez to nie ulega żadnemu ograniczeniu.
Art. 24.
Uprawniony do zaopatrzenia winien dochodzić praw swych przed upływem 1 roku po opuszczeniu
służby wojskowej.
Roszczenia, zgłoszone po tym terminie, można uwzględnić o ile:
a)
urzędowe świadectwo lekarskie wykaże związek przyczynowy pomiędzy chorobą a służbą
wojskową,
b)
interesowany bawił zagranicą z uzasadnionych powodów lub był w niewoli.
Pozostali winni zgłosić swoje uprawnienie do uposażenia w ciągu 1 roku.
W tych wypadkach uprawnienie do renty rozpoczyna się od 1-go tego - miesiąca, w którym
wniosek o przyznanie renty został postawiony.
Art. 25.
Prawo do pobierania renty gaśnie:
b)
gdy osoba, pobierająca rentę, została prawomocnie skazana za czyn karygodny, a skazanie
pociąga za sobą utratę prawa do zaopatrzenia ze Skarbu Państwa.
Art. 26.
Prawo do pobierania renty zawiesza się (poza art. 19 i 48):
a)
na czas ponownej służby w wojsku,
b)
w wypadku uzyskania przez pobierającego zaopatrzenia na mocy niniejszej ustawy jakiegokolwiek
stałego stanowiska w służbie państwowej lub samorządowej,
c)
w razie przebywania poza granicami Państwa bez zezwolenia odpowiedniej władzy dłużej
niż 1 rok - na czas takiego pobytu za granicą,
d)
w razie utraty obywatelstwa polskiego - do chwili ponownego uzyskania tego obywatelstwa,
e)
o ile na mocy prawomocnego wyroku sądowego pozostaje w wiezieniu - na ten czas stosuje
się art. 48,
f)
jeżeli dochód, podlegający opodatkowaniu, trzykrotnie przewyższa rentę, jakąby otrzymywał
inwalida w razie zupełnej utraty zdolności zarobkowej. Stopniowe obniżanie renty stosuje
się z chwilą, kiedy po za rentą dochód inwalidy, podlegający opodatkowaniu, równa
się wysokości renty, jakaby mu przysługiwała przy 100% utracie zdolności zarobkowej;
w tym wypadku obniża się rentę pobieraną o 1/10. Z każdorazowem podniesieniem się dochodu, podlegającego opodatkowaniu, o 1/4 powyżej
określonej renty, obniża się rentę o dalsze 1/10.
Do stwierdzenia wysokości dochodu służy rozstrzygnięcie urzędu podatkowego.
Dodatek dla ciężko poszkodowanych nie ulega zawieszeniu.
Art. 27.
O ile inwalidzie, względnie pozostałym przysługuje prawo do zaopatrzenia z tytułu
innej ustawy, może on, względnie oni, wybrać sobie zaopatrzenie dla siebie korzystniejsze;
2 zaopatrzeń z funduszów państwowych i samorządowych pobierać nie można.
Art. 28.
Zasadnicza renta inwalidzka wraz z dodatkiem dla ciężko poszkodowanych i dodatkiem
kwalifikacyjnym może uledz skapitalizowaniu w celu umożliwienia pobierającym rentę
nabycia lub uruchomienia warsztatów pracy na roli, w przemyśle lub rzemiośle, oraz
w celu kształcenia i dokształcania, o ile:
1)
osoba, pobierająca rentę, jest pełnoletnia i nie przekroczyła 55 roku życia,
2)
istnieje gwarancja celowego użycia skapitalizowanej renty w myśl motywów wnioskodawcy.
Skapitalizowaniu może ulec tylko renta inwalidy.
Art. 29.
W razie skapitalizowania wypłaca się inwalidzie sumę, którą otrzymuje się, mnożąc
6 miesięczne zaopatrzenie inwalidy (pełna renta wraz z dodatkiem drożyźnianym) przez
mnożnik, zmieniający się stosownie do wieku; ostatni wynosi dla inwalidy, który ukończył:
|
|
W ten sposób obniża się mnożnik co cztery lata o 1 aż do ukończonego 48 roku, a potem
co dwa lat aż do skończonego 55 roku, tak, że w końcu wynosi mnożnik 8-1/4.
Art. 30.
Władza państwowa może zabezpieczyć użycie wypłaconej sumy na cele, w art. 28 wyszczególnione,
sposobem wypłacania, zahipotekowaniem i zastrzeżeniem sobie prawa kontroli nad obrotem
własnością, nabytą dzięki skapitalizowaniu renty.
Art. 31.
Renta, w myśl art. 28 i 29 skapitalizowana, nie podlega zajęciu prawnemu. Czynności
sądowe, połączone ze skapitalizowaniem, nie podlegają opłatom stemplowym.
Art. 32.
Osoby, uprawnione do zaopatrzenia wedle art. 1, które zrzekły się renty w myśl art.
27, lub uzyskały rentę skapitalizowaną, oraz ich rorodziny - tracą prawo do zaopatrzenia
pieniężnego, nie tracą zaś prawa do innych świadczeń, przewidzianych w niniejszej
ustawie.
Art. 33.
Inwalida wojenny ma prawo do korzystania na koszt Państwa z pomocy lekarskiej, środków
i zakładów leczniczych, o ile jego choroba jest w związku z uszczerbkiem na zdrowiu,
uprawniającym go do zaopatrzenia w myśl niniejszej ustawy.
Za czas pobytu w zakładzie leczniczym otrzymuje inwalida bez żadnych ograniczeń rentę
swą z dodatkiem drożyźnianym aż do 4 tygodni.
O ile inwalida przebywa w zakładzie leczniczym dłużej niż 4 tygodnie, otrzymuje po
za swą pełną rentą jako samotny: 1/4 dodatku drożyżnianego, jako żonaty: 3/4 dodatku
drożyżnianego, jakiby mu przysługiwał przy 100% utracie zdolności zarobkowej.
Leczenie może przekazać odpowiednia władza Kasom Chorych.
Art. 34.
Prawo do korzystania na koszt Państwa z pomocy lekarskiej, środków i zakładów leczniczych
mają również inwalidzi poniżej 15% utraty zdolności zarobkowej, o ile udowodnią, że
choroba, wymagająca leczenia, jest w związku z odbytą służbą wojskową.
Art. 35.
Inwalida wojenny podlega obowiązkowi należenia do Kasy Chorych bez względu na jego
stopień zdolności zarobkowej, w myśl ustawy o Kasach Chorych.
Za 100% inwalidę płaci Państwo do Kasy Chorych 3/5 składek, a inwalida 2/5.
Art. 36.
O ile stan kalectwa lub zdrowia może się polepszyć, względnie podnieść zdolność zarobkowa,
może się poddać inwalida wojenny za zgodą odpowiedniej władzy na koszt Państwa specjalnym
zabiegom chirurgicznym i ortopedycznym, lub udać się do specjalnych uzdrowisk i zdrojowisk.
Art. 37.
O ile inwalida nie zgadza się na zabiegi lecznicze, które w myśl decyzji komisji lekarsko
- wojskowej mogą zapobiec pogorszeniu się kalectwa lub choroby oraz obniżeniu stopnia
zdolności do zarobkowania - nie ma prawa do renty wyższej, do której by uprawniało
go to pogorszenie, spowodowane zaniedbaniem leczenia z winy samego inwalidy.
Art. 38.
Po dokonaniu wyżej wymienionych zabiegów leczniczych stwierdza ponownie władza odpowiednia
przez komisję, w art. 7 wymienioną, stopień utraty zdolności zarobkowej.
Art. 39.
Inwalidzi wojenni otrzymują na koszt Państwa aparaty ortopedyczne w ilości potrzebnej,
umożliwiające im wykonywanie zawodu, a także służące dla celów Kosmetycznych przy
kalectwach, rzucających się w oczy.
Art. 40.
Ociemniali inwalidzi otrzymują, po przejściu kursu szkolenia, komplet narzędzi warsztatowych,
potrzebnych do wykonywania dostępnych im zawodów (maszyny do pisania pismem wypukłem),
a w razie uzasadnionej potrzeby - psa przewodnika.
Dodatek na utrzymanie psa określi rozporządzenie wykonawcze.
Art. 41.
Państwo może sobie zastrzec prawo własności co do kosztowniejszych aparatów, narzędzi
i psa.
Art. 42.
Aparat ortopedyczny winien służyś inwalidzie na pewien okres czasu, bliżej rozporządzeniem
określony.
Ponowne zaopatrzenie inwalidy w takiż aparat ortopedyczny przed upływem tego czasu
dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy stwierdzono, że zniszczenie nie zostało spowodowane
przez złą wolę lub zaniedbanie inwalidy.
Art. 43.
Zaopatrywanie inwalidów wojennych w aparaty ortopedyczne i naprawa tychże odbywają
się na koszt Państwa.
Zwrot kosztów naprawy aparatów ortopedycznych, jako też kosztów sporządzenia nowych
aparatów w zakładach prywatnych jest dozwolony, o ile uzyskano uprzednio zezwolenie
na to odpowiedniej władzy.
Suma, ulegająca zwrotowi, nie może przekraczać cen maksymalnych, ustalonych dla takichże
aparatów i ich naprawy w wytwórniach i zakładach państwowych.
Art. 44.
Inwalidzi wojenni mają prawo do bezpłatnej nauki w odpowiednich zakładach celem podniesienia
lub odzyskania dawniejszej zdolności do pracy.
Art. 45.
O zawodzie, do którego ma być przygotowany i wyszkolony inwalida, rozstrzyga jego
zdolność fizyczna i wykształcenie, przyczem jednak winny być uwzględnione w miarę
możności uzasadnione jego życzenia.
Art. 46.
Inwalidzie wojennemu, uchylającemu się bez uzasadnionej przyczyny od szkolenia, lub
zaniedbującemu je, może być zmniejszona renta o 1/4.
Art. 47.
Szkolenie i przygotowanie do zawodów na koszt Państwa w myśl art. 45 nie może trwać
dłużej niż jeden rok, w wyjątkowych wypadkach do dwóch lat.
O ile inwalida otrzymuje mieszkanie i utrzymanie w danym zakładzie, stosuje się zasadę,
w art. 33 ust. 2 i 3 określoną, z tem, że normy tamże określone stosuje się już od
pierwszego dnia następującego, po wstąpieniu do zakładu, miesiąca.
Art. 48.
Inwalidzi wojenni, niezdolni do samodzielnego zarobkowania, pozbawieni opieki - mogą
być umieszczeni w odpowiednich zakładach na stałe. Umieszczenie inwalidy wojennego
w zakładzie wbrew jego woli może nastąpić tylko w razie urzędowego stwierdzenia choroby
umysłowej, nałogowego włóczęgostwa i żebraniny. Na ten czas zawiesza się rentę z wyłączeniem
dodatku dla ciężko poszkodowanych. Rodzinie zaś przyznaje się z tą chwilą zaopatrzenie
w myśl art. 14.
Art. 49.
Inwalidzi, którzy w następstwie ciężkiego uszkodzenia zdrowia uprawniającego do zaopatrzenia
na mocy niniejszej ustawy tak są niedołężni, iż stale potrzebują pomocy osób drugich
i opieka rodzinna nie wystarczy, a z powodu braku miejsca w domach inwalidów lub z
innych ważnych względów pozostają przy rodzinie, otrzymują dodatek na pielęgnację
w wysokości 25% pobieranej przez nich pełnej renty.
Art. 50.
Inwalidzi, odbywający podróże w sprawach, tyczących się ich zaopatrzenia, mają prawo
do zwrotu kosztów podróży i kosztów utrzymania przez czas trwania tychże, z wyjątkiem
wypadków, kiedy podróż odbywa inwalida bez wezwania ze strony odnośnej władzy i bez
uzasadnionej przyczyny, lub w sprawach odwoławczych, o ile te zostaną odmownie załatwione.
Wysokość ryczałtu za podróże i utrzymanie określi Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu
z Ministrem Skarbu.
Art. 51.
Bezrolni i małorolni inwalidzi wojenni, będący z zawodu rolnikami lub obeznani z uprawą
roli, mają prawo do otrzymania od Państwa gospodarstwa rolnego w myśl ustaw z dnia
6 lipca 1920 r. (Dz. Ust. № 70, poz. 462) i z dnia 17 grudnia 1920 r. (Dz. Ust. z
1921 r. № 4, poz. 18) i prawo pierwszeństwa. Koszty utworzenia osady inwalidzkiej
pokrywa się ze skapitalizowanego zaopatrzenia inwalidy w myśl art. 28 i 29.
Art. 52.
Spółki inwalidów wojennych, zakładające przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe, mogą
korzystać przed innemi z istniejących udogodnień.
Art. 53.
Inwalidzi wojenni mają przy równych kwalifikacjach pierwszeństwo przy obsadzaniu urzędów
państwowych i nadawaniu zezwoleń na sprzedaż towarów monopolowych, biletów loteryjnych,
na prowadzenie gospód, księgarń kolejowych i t. p.
Pierwszeństwo takie przysługuje także pozostałym wdowom po inwalidach wojennych, po
poległych i zmarłych (art. 1), nie mającym dostatecznych środków do życia.
Art. 54.
Inwalidzi wojenni, posiadający dostateczne kwalifikacje, mają pierwszeństwo także
przy obsadzaniu urzędów samorządowych, posad w przedsiębiorstwach i zakładach państwowych
lub samorządowych, oraz w prywatnych przez Państwo subwencjonowanych i koncesjonowanych.
Art. 55.
Pracodawcy w rolnictwie, przemyśle, handlu i komunikacji nie mogą uchylić się od zatrudnienia
na każdych 50 robotników i pracowników przynajmniej jednego inwalidy ciężko poszkodowanego.
Rozporządzenie wykonawcze w tym przedmiocie wyda Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej
w porozumieniu z właściwymi ministrami.
Art. 56.
Ustawaj niniejsza wchodzi w życie z pierwszym dniem miesiąca, następującego po ogłoszenia
ustawy. Równocześnie względem osób - uprawnionych do korzystania z niniejszej ustawy,
tracą moc wszystkie prze, pisy prawne, obowiązujące dotąd w obrębie Rzeczypospolitej
Polskiej, reguujące zaopatrzenie inwalidów wojennych oraz pozostałych po inwalidach
wojennych, poległych i zmarłych (art. 1 b).
Art. 57.
(przejściowy). Wdowy i sieroty po inwalidach, wymienionych w art. 1 b, które pobierają
już ze Skarbu Państwa Polskiego zaopatrzenie na podstawie innych przepisów prawnych,
dotychczas obowiązujących, a które nie posiadają warunku, przewidzianego w art. 14
b), będą nadal korzystały z zaopatrzenia, jednakowoż według postanowień niniejszej
ustawy.
Art. 58.
Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Spraw Wojskowych, Ministrowi Pracy
i Opieki Społecznej, Ministrowi Skarbu i Ministrowi b. Dzielnicy Pruskiej.