Art. 1.
Osoby, które na obszarze województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz
powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego
użytkują w chwili wejścia w życie niniejszej ustawy, bez zawartej umowy z właścicielem
lub osobą, prawa jego przedstawiającą, działki cudzych gruntów, znajdujące się poza
obrębem miast, mają prawo użytkowania tych działek do 31 października 1922 r. dla
gruntów pod okopowiznami i łąk, oraz do 31 sierpnia 1922 r. dla wszelkich innych gruntów.
Art. 2.
Osoby, wymienione w art. 1 niniejszej ustawy, mają prawo pozostawania do 31 października
1922 r. w dotychczas zajmowanych przez siebie cudzych pomieszczeniach, znajdujących
się poza obrębem miast na wymienionym w art. 1 obszarze, jednakże tylko w rozmiarach
niezbędnie potrzebnych dla siebie, swej rodziny, własnego inwentarza i zebranych własnych
plonów, o ile dzierżyciele ci nie posiadają - własnych pomieszczeń, lub o ile właściciel
nie odda w ich użytkowanie innych odpowiednich pomieszczeń.
Właściciele zabudowań, użytkowanych przez osoby; wymienione w art. 1 niniejszej ustawy,
winni w każdym razie otrzymać niezbędne pomieszczenie we własnych zabudowaniach dla
siebie, swej rodziny, własnego inwentarza i własnych plonów.
Art. 3.
Całkowite wynagrodzenie dla właściciela za grunty i pomieszczenia, użytkowane przez
osoby, wymienione w art. 1 niniejszej ustawy, ma być płatne w gotówce i nie może przekraczać
za cały czas ubiegły do 31 października 1921 r. za jedną dziesięcinę użytkowanego
gruntu, niezależnie od rodzaju i czasu użytkowania, sumy, równającej się przeciętnej
cenie rynkowej w danej miejscowości w grudniu 1921 r. za 80 kg. żyta, zaś za czas
od 1 listopada 1921 r. do 31 października 1922 r. - sumy, równającej się przeciętnej
cenie rynkowej w danej miejscowości w sierpniu 1922 r. za 100 kg. żyta.
Wszelkie dokonane na rzecz właściciela świadczenia będą zaliczone na poczet sum, przypadających
właścicielowi zgodnie z ustępem pierwszym niniejszego artykułu, przyczem świadczenia,
dokonane w naturze, będą od należności, określonej w kilogramach żyta, potrącone,
świadczenia zaś, dokonane w gotówce, będą zaliczone i potrącone w takiej ilości zboża,
jaką według cen, istniejących w momencie dokonanej wpłaty, reprezentowały.
O ile umówione między osobami, wymienionemi w art. 1 niniejszej ustawy, a właścicielami
wynagrodzenie za użytkowanie gruntów i pomieszczeń przekracza granice, określone w
artykule 3, umowa taka jest nieważna w części, dotyczącej wynagrodzenia.
Powracający do swych siedzib po 1 listopada 1920 r. właściciele gospodarstw o obszarze,
nieprzekraczającym 40 ha ogólnej przestrzeni, mają prawo do otrzymania przypadającego
im wynagrodzenia w naturze.
Art. 4.
Wykonanie wyroków o eksmisję w sprawach, objętych działaniem niniejszej ustawy, ulega
zawieszeniu do terminów, wskazanych w art. 1 i 2.
Art. 5.
Przepisy ustawy niniejszej nie mają zastosowania do osób:
1)
które po 1 stycznia 1921 r. rozpoczęły uprawę działek, lub zajęły pomieszczenia wbrew
wyraźnej woli obecnego na miejscu właściciela, bądź osoby, prawa jego przedstawiającej,
2)
które dewastują zajmowane budynki, sady i urządzenia gospodarcze lub eksploatują wnętrze
ziemi bez osobnego uprawnienia,
3)
które po wejściu w życie tej ustawy dopuszczą się względem właścicieli, lub osób,
ich prawa przedstawiających, czynów, karanych przez prawo karne, i
4)
które nie zapłacą do 1 kwietnia 1922 r. wynagrodzenia, określonego w art. 3 niniejszej
ustawy, za czas użytkowania do 31 października 1921 r.
Art. 6.
Wszelkie spory, wynikające ze stosowania niniejszej ustawy, będą rozstrzygane w pierwszej
instancji przez właściwe sądy pokoju.
Art. 7.
Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Rolnictwa i Dóbr Państwowych.
Art. 8.
Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.