Ustawaz dnia 6 lipca 1923 r.o stanowiskach oficerskich w polskiej marynarce handlowej

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:

Art. 1.

Stanowiska oficerskie na statkach marynarki handlowej mogą zajmować tylko obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli 21 lat życia i posiadają dyplomy polskie, uzyskane w myśl postanowień niniejszej ustawy.
Wyjątki od tej zasady dopuszczalne za tylko za każdorazowem zezwoleniem Ministra Przemysłu i Handlu.

Art. 2.

Celem określenia cenzusu praktyki oficerów marynarki handlowej wprowadza się podział żeglugi na żeglugę przybrzeżną, małą i wielką.
Za żeglugę przybrzeżną uważa się żeglugę morską w odległości nie dalej niż 50 mil morskich od morskiej linji granicznej Rzeczypospolitej oraz żeglugę w wodach portowych.
Za żeglugę matą uważa się żeglugę po morzu Bałtyckiem z jego zatokami i przepływami do południka 10° ost. od Greenwich i żeglugę przez kanał Kiloński aż do ujścia rzeki Wezeru.
Za żeglugę wielką uważa się żeglugę, przekraczającą granice żeglugi małej.

Art. 3.

Ustanawia się następujące stopnie oficerów nawigacyjnych marynarki handlowej:

a)

kapitan wielkiej żeglugi,

b)

kapitan małej żeglugi,

c)

porucznik wielkiej żeglugi,

d)

porucznik małej żeglugi,

e)

kapitan przybrzeżnej żeglugi.

Art. 4.

Kapitan wielkiej żeglugi ma prawo dowodzić wszelkiemi handlowemi statkami w każdej żegludze.
Kapitan małej żeglugi ma prawo dowodzić wszelkiemi handlowemi statkami w żegludze małej, lub być pomocnikiem kapitana na wszelkich statkach w każdej żegludze; nie może jednak być starszym pomocnikiem kapitana w żegludze wielkiej
Porucznik wielkiej żeglugi ma prawo dowodzić statkami handlowemi do 1000 rejestrowanych ton w żegludze małej, z wyjątkiem statków osobowych, lub być pomocnikiem kapitana na wszelkich handlowych statkach w każdej żegludze; nie może jednak być starszym pomocnikiem kapitana w żegludze wielkiej.
Porucznik małej żeglugi ma prawo być młodszym pomocnikiem kapitana na wszelkich handlowych statkach w każdej żegludze.
Kapitan przybrzeżnej żeglugi ma prawo dowodzić statkami handlowemi do 200 rejestrowanych ton w żegludze przybrzeżnej, z wyjątkiem statków osobowych, lub być młodszym pomocnikiem kapitana w żegludze malej na statkach handlowych nieosobowych.

Art. 5.

Ustanawia się następujące stopnie oficerów-mechaników marynarki handlowej:

a)

mechanik I klasy,

b)

mechanik II klasy,

c)

mechanik III klasy.

Art. 6.

Celem określenia cenzusu oficerów-mechaników, statki parowe lub silnikowe podług siły maszyny dzeli się na trzy kategorje:
Do I kategorji należą statki z maszynami parowemi od największych do 1000 i H. P. (indykowanych koni parowych), z silnikami spalinowemi ponad 500 e. H. P. (effektywnych koni).
Do II kategorji należą statki z maszynami parowemi niżej 1000 i H. P. (indykowanych koni parowych do 200 i H. P. (indykowanych koni parowych) z silnikami spalinowemi od 100 e. H. P. (effektywnych koni) do 500 e. H. P. (effektownych koni).
Do III kategorji należą statki z maszynami parowemi poniżej 200 i. H. P. (indykowanych koni parowych), a z silnikami spalinowemi poniżej 100 e. H. P. (effektywnych koni).

Art. 7.

Mechanik I klasy ma prawo kierować maszynami statków handlowych wszystkich kategorji.
Mechanik II klasy ma prawo:

1)

kierować maszynami statków II i III kategorji, z wyjątkiem statków osobowych II kategorji w żegludze wielkiej i malej;

2)

być młodszym mechanikiem na wszystkich statkach handlowych i osobowych I kategorji.
Mechanik III klasy ma prawo:

1)

kierować maszynami statków handlowych III kategorji, z wyjątkiem statków osobowych;

2)

być drugim mechanikiem na statkach handlowych II kategorji, z wyjątkiem statków osobowych;

3)

być trzecim mechanikiem na wszelkich statkach handlowych.

Art. 8.

Dla otrzymania dyplomu kapitana żeglugi przybrzeżnej należy:

a)

złożyć egzamin teoretyczny i praktyczny podług ustalonego przez Ministra Przemysłu i Handlu programu;

b)

posiadać 48-miesięczny cenzus praktyki w charakterze marynarza pokładowego na statkach morskich.

Art. 9.

Dla otrzymania dyplomu porucznika żeglugi małej należy:

a)

ukończyć wydział nawigacyjny polskiej szkoły marynarki handlowej, lub złożyć egzamin teoretyczny 1 praktyczny podług ustalonego przez Ministra Przemysłu i Handlu programu;

b)

posiadać 24-miesięczny cenzus praktyki w charakterze marynarza pokładowego na statkach morskich, a w tem conajmniej 6 miesięcy na statkach żaglowych.

Art. 10.

Dla otrzymania dyplomu porucznika żeglugi wielkiej należy:

a)

posiadać dyplom porucznika żeglugi małej,

b)

posiadać 24-miesięczny cenzus praktyki, odbytej po otrzymaniu dyplomu porucznika żeglugi małej, a w tem 12 miesięcy w charakterze pomocnika kapitana w żegludze wielkiej lub małej.

Art. 11.

Dla otrzymania dyplomu kapitana żeglugi małej należy:

a)

posiadać dyplom porucznika żeglugi wielkiej,

b)

posiadać 12-miesięczny cenzus praktyki, odbytej po otrzymaniu dyplomu porucznika żeglugi wielkiej w charakterze pomocnika kapitana w żegludze malej lub wielkiej.

Art. 12.

Dla otrzymania dyplomu kapitana żeglugi wielkiej należy:

a)

posiadać dyplom kapitana żeglugi małej,

b)

posiadać 12-miesięczny cenzus praktyki, odbytej po otrzymaniu dyplomu kapitana żeglugi małej w charakterze pomocnika kapitana w żegludze wielkiej.

Art. 13.

Odpowiednie dyplomy oficerów nawigacyjnych marynarki handlowej mogą otrzymywać bez składania egzaminów oficerowie korpusu morskiego polskiej marynarki wojennej, którzy mają cenzus. praktyki, wymagany dla poszczególnych stopni w artykule 9, 10, 11 i 12, oraz osoby, które uzyskały w innych państwach odpowiednie dyplomy, uznane przez Ministra Przemysłu i Handlu za równoznaczne z dyplomami polskiemi.

Art. 14.

Dla otrzymania dyplomu mechanika III klasy należy:

a)

ukończyć wydział mechaniczny polskiej szkoły marynarki handlowej, lub złożyć egzamin teoretyczny i praktyczny podług ustalonego przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu programu;

b)

posiadać 30-miesięczną praktykę, a w tem conajmniej 12 miesięcy w warsztatach budowy lub naprawy maszyn i conajmniej 12 miesięcy praktyki na statkach morskich w składzie załogi maszynowej, przyczem 2 miesiące żeglugi rzecznej zalicza się jako 1 miesiąc żeglugi morskiej.

Art. 15.

Dla otrzymania dyplomu mechanika II klasy należy:

a)

posiadać dyplom mechanika III klasy;

b)

posiadać 24-miesięczny cenzus praktyki, odbytej po otrzymaniu dyplomu mechanika III klasy w żegludze morskiej przy obsłudze maszyn, a w tem conajmniej 12 miesięcy w charakterze odpowiedzialnego odwachowego mechanika na statkach I lub II kategorji.

Art. 16.

Dla otrzymania dyplomu mechanika I klasy należy:

a)

posiadać dyplom mechanika II klasy;

b)

posiadać 24-miesięczny cenzus praktyki, odbytej po otrzymaniu dyplomu mechanika li klasy w żegludze morskiej przy obsłudze maszyn w charakterze odpowiedzialnego odwachowego mechanika, a w tem conajmniej 12 miesięcy na statkach I kategorji.

Art. 17.

Dyplomy mechaników okrętowych polskiej marynarki handlowej mogą otrzymywać bez składania egzaminów oficerowie korpusu technicznego polskiej marynarki wojennej, którzy mają cenzus praktyczny, wymagany dla poszczególnych stopni w art. 14, 15 i 16 oraz osoby, które uzyskały w innych państwach odpowiednie dyplomy, uznane przez Ministra Przemysłu i Handlu za równoznaczne z dyplomami polskiemi.
Podoficerowie marynarki wojennej, o ile posiadają świadectwa odnośnej władzy wojskowej na samodzielne prowadzenie maszyn okrętowych, mogą otrzymać dyplomy mechaników III klasy bez prawa dalszej zamiany na dyplomy wyższych klas.

Art. 16.

Dyplomy oficerów nawigacyjnych i oficerów-mechaników marynarki handlowej wydaje Ministerstwo Przemysłu i Handlu na mocy orzeczenia komisji kwalifikacyjnej, powołanej przez Ministra Przemysłu i Handlu.
W skład tej komisji wchodzi 2 członków, mianowanych przez Ministra Przemysłu i Handlu, 1 przedstawiciel polskiej marynarki wojennej, mianowany przez Ministra Spraw Wojskowych, a oprócz-tego przy sprawdzaniu cenzusu oficerów nawigacyjnych- 2 kapitanów żeglugi wielkiej, powołanych przez Ministra Przemysłu i Handlu; zaś przy sprawdzaniu cenzusu oficerów-mechaników 2 mechaników I klasy, również powołanych przez Ministra Przemysłu i Handu.

Art. 19.

Przy obliczaniu cenzusu praktyki dla otrzymania dyplomów kapitana wielkiej żeglugi, kapitana małej żeglugi, porucznika wielkiej żeglugi i porucznika małej żeglugi może być uwzględnione tylko 12 miesięcy praktyki w żegludze przybrzeżnej.

Art. 20.

Osobom, które przed 1 listopada 1918 roku uzyskały dyplomy oficerów nawigacyjnych, względnie oficerów-mechaników b. państw zaborczych, przysługuje prawo otrzymania odpowiednich dyplomów polskich.

Art. 21.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Przemysłu i Handlu.

Art. 22.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.