Ustawaz dnia 31 lipca 1924 r.o naprawie Skarbu Państwa i poprawie gospodarstwa społecznego

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:

Art. 1.

Dla kontynuowania naprawy Skarbu Państwa oraz dla poprawy gospodarstwa społecznego postanawia się co następuje:

A.

Przeprowadzenie oszczędności w gospodarstwie państwowem:

1)

przelanie prawa ostatecznego rozstrzygania niektórych spraw, zastrzeżonych władzom centralnym, na władze II instancji w dziedzinie administracji szkolnej, rolniczej oraz przy wykonywaniu ustawy o uposażeniu funkcjonarjuszów państwowych i wojska, reorganizację okręgowych komend policji państwowej i w związku z nią kompetencji innych organów zarządów policji państwowej;

2)

zorganizowanie samodzielnych gospodarczo, względnie i prawnie przedsiębiorstw dla eksploatacji kolei i lasów państwowych, jednak bez prawa samodzielnego zaciągania pożyczek i pozbywania się majątku państwowego, o ile nie wynika to z normalnej eksploatacji tych przedsiębiorstw;

3)

zmianę ustroju Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej;

4)

zmianę ustroju terytorjalnego i granic województw: a) wileńskiego i nowogródzkiego, b) pomorskiego i poznańskiego;

5)

reorganizację urzędów miar i urzędów probierczych oraz zniesienie odrębnego urzędu wywozu i przywozu;

6)

zapewnienie władzom państwowym kontroli nad gospodarką w majątkach państwowych szkół akademickich, instytutów naukowych i innych wyższych zakładów naukowych;

7)

uproszczenie postępowania dyscyplinarnego przeciwko funkcjonarjuszom państwowym i wzmocnienie nadzoru ze strony Rządu nad tem postępowaniem, jednak bez naruszenia zagwarantowanej odnośnemi ustawami niezawisłości orzecznictwa komisji dyscyplinarnej;

8)

potrącanie z uposażeń funkcjonarjuszów państwowych wartości otrzymywanych ze Skarbu Państwa świadczeń w naturze bez naruszania ustawy o uposażeniu funkcjonarjuszów państwowych i wojska z dnia 9 października 1923 r. (Dz. U. R. P. № 116, poz. 924);

9)

zrewidowanie koncesji rządowych i ponowny ich rozdział ze szczególnem uwzględnieniem osób, uprawnionych do zaopatrzenia ze Skarbu Państwa na podstawie ustawy inwalidzkiej (Dz. U. R. P. z 1921 r. № 32, poz. 195 i Dz. U. R. P. z 1922 r. № 67, poz. 608) i emerytów.

B.

Zabezpieczenie Skarbowi Państwa źródeł dochodowych, niezbędnych dla zachowania równowagi budżetowej w przyszłych okresach budżetowych:

1)

podwyższenie podatku od spirytusu, względnie ustalenie ceny nabycia i sprzedaży spirytusu i wyrobów wódczanych;

2)

rozszerzenie monopolu sprzedaży soli na obszar całej Rzeczypospolitej i wykonywanie tego monopolu w zarządzie jednego ministra, przyczem monopol sprzedaży winien być w miarę możności wykonywany przy współudziale związków samorządowych;

3)

rozciągnięcie przepisów o podatkach gruntowych na państwowe majątki ziemskie, nie pozostające w administracji rządowej i instytucji państwowych.

C.

Zabezpieczenie Skarbowi Państwa źródeł pokrycia wydatków nadzwyczajnych (inwestycyjnych):

1)

sprzedaż państwowych młynów, osad młynarskich, cegielni, tartaków, budynków i placów budowlanych oraz państwowych nieruchomości ziemskich, których przeznaczenie na cele przebudowy ustroju rolnego lub na inne cele państwowe nie jest uzasadnione gospodarczo, tudzież państwowych przedsiębiorstw przemysłowo - handlowych, o łącznej wartości, nie przenoszącej 100 miljonów złotych, z wyłączeniem państwowych zakładów naftowych w Drohobyczu i kopalni węgla „Brzeszcze”, państwowej fabryki związków azotowych w Chorzowie, salin i kopalni soli potasowej, tudzież całego tak ruchomego, jak i nieruchomego majątku B. Królestwa Galicji i Lodomerji z W. Ks. Krakowskiem, który na mocy art. 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1920 r. (Dz. U. R. P. № 11, poz. 61) stał się wyłączną własnością Państwa Polskiego;

2)

likwidację państwowych czynszów wieczystych i dzierżaw wieczystych;

3)

zaciągnięcie do wysokości 300 miljonów złotych pożyczek państwowych, którym mogą być nadane szczególne uprawnienia i gwarancje, nie połączone jednak z wydzierżawieniem monopoli i kolei państwowych;

4)

likwidację reszty majątków Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej i Skarbu Narodowego.

D.

Przeprowadzenie oszczędności w gospodarce samorządów i innych związków prawno - publicznych:

1)

reorganizację Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych;

2)

dostosowanie uposażenia członków zarządu i pracowników samorządu i innych związków prawno - publicznych do uposażenia funkcjonarjuszów państwowych;

3)

reorganizację Tymczasowego Wydziału Samorządowego we Lwowie przez redukcję urzędników;

4)

ustanawianie przy poszczególnych samorządach i innych związkach prawno - publicznych w wypadkach ich wadliwej gospodarki delegatów rządowych z prawem wstrzymywania wydatków, niezgodnych z przepisami o gospodarce finansowej samorządów.

E.

Wzmożenie i ułatwienie obrotu pieniężnego i kredytowego:

1)

udzielenie poręki (gwarancji państwowej) dla listów zastawnych instytucji kredytu długoterminowego, Centralnej Kasy Spółek Rolniczych i innych związków o charakterze spółdzielczym oraz dla obligacji kolejowych i komunalnych, jak również dla zobowiązań osób fizycznych i prawnych, zaciągniętych zagranicą, a zabezpieczonych hipotecznie w pierwszej połowie szacunku nieruchomości lub zastawem towarów, przeznaczonych na wywóz, do łącznej wysokości 500 miljonów złotych;

2)

ustalenie warunków dla wykonywania czynności bankowych, uregulowanie nadzoru nad temi czynnościami i normowanie stosowanej przez instytucje bankowe stopy procentowej i prowizyjnej;

3)

organizację i ustalenie statutów gminnych kas wiejskich z odpowiedzialnością gminy za zobowiązania kasy i zastosowaniem trybu administracyjnego egzekwowania należności kasy od dłużników;

4)

unormowanie sposobu lokowania kapitałów przez osoby prawa publicznego (fundacje) i osoby niewłasnowolne, jak również kaucji i depozytów sądowych;

5)

unormowanie procentu prawnego w stosunkach prywatno - prawnych obrotu bezgotówkowego i obiegu tytułów na okaziciela oraz tytułów, przenoszonych przez indos lub cesję, i łączenia się (fuzji) spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przekształcenia spółek z ograniczoną odpowiedzialnością na spółki akcyjne i spółek akcyjnych na spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

6)

ujednostajnianie przepisów o domach składowych i warrantach i reorganizacje giełd pieniężnych i towarowych;

7)

uregulowanie wywozu kruszców szlachetnych i wyrobów z tych kruszców.

F.

Ustalenie wartości i sposobu spłaty niektórych zobowiązań:

1)

przerachowanie na nową walutę i ustalenie wartości zobowiązań publiczno i prywatno prawnych przez uzupełnienie przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 maja 1924 r. o przerachowaniu zobowiązań prywatno - prawnych (Dz. U. R. P. № 42 poz. 441) w zakresie postępowania przy przerachowaniu należności Skarbu Państwa oraz w kierunku ustalenia terminów płatności i sposobu przerachowania oraz postępowania przy przerachowaniu tak zobowiązań, nieobjętych przepisami powyższego rozporządzenia, jak też i takich zobowiązań, których przerachowanie w tem rozporządzeniu nie zostało wyczerpująco uregulowane, bez naruszenia jednak wydanych już przepisów;

2)

unormowanie opłat stemplowych i sądowych przy czynnościach, związanych z przerachowaniem na nową walutę zobowiązań publiczno i prywatno - prawnych.

G.

Zniesienie przepisów o lichwie towarowej oraz ujednostajnienie dzielnicowych przepisów o lichwie.

H.

Ograniczenie w porozumieniu z władzami kościoła katolickiego ilości świąt, jako dni wolnych od pracy.

I.

Ustalenie prawa własności tych nieruchomości, których tytuł własności jest sporny przy wykładni traktatu pokojowego, zawartego w Saint-Germain, jednak przy zabezpieczeniu na tych nieruchomościach wszelkiej ewentualnej odpowiedzialności finansowej Państwa, wynikającej z tego traktatu.

Art. 2.

Wykonanie postanowień artykułu 1 będzie przeprowadzone do dnia 31 grudnia 1924 r. drogą rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej, wydanych na podstawie uchwał Rady Ministrów.
Równocześnie z wydaniem rozporządzeń na podstawie i w granicach niniejszej ustawy tracą moc obowiązującą przepisy dotychczas obowiązujących ustaw, sprzeczne z temi rozporządzeniami.

Art. 3.

Ustawa niniejsza obowiązuje na całym obszarze Rzeczypospolitej i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.