Art. 49.
Celem dostosowania produkcji spirytusu do pojemności rynku zbytu wyznacza się co trzy
lata dla całego Państwa i dla każdej gorzelni wysokość prawa odpędu.
Na pierwszy okres wyznacza się ilość ogólnego odpędu w Państwie na 1.500.000 hl. 100%
spirytusu, z czego rezerwuje się 20% dla nowych i odbudowujących się gorzelni. W pozostałej
reszcie uczestniczyć będą gorzelnie przemysłowe w 8%, a gorzelnie rolnicze w 92%.
Na następne trzechlecia Minister Skarbu ustalać będzie po wysłuchaniu Państwowej Rady
Spirytusowej wysokość prawa odpędu dla całego Państwa, utrzymując wymieniony wyżej
stosunek rozdziału pomiędzy gorzelnie przemysłowe a rolnicze.
W granicach ogólnego prawa odpędu Minister Skarbu dokona po wysłuchaniu Państwowej
Rady Spirytusowej wymiaru odpędu pomiędzy poszczególne województwa. W obrębie każdego
województwa przeprowadzi Izba Skarbowa podział odpędu pomiędzy uprawnionych do odpędu,
trzymając się następujących zasad:
Przy wyznaczaniu wysokości odpędu dla gorzelni rolniczych należy uwzględnić dla każdego
gospodarstwa, połączonego z gorzelnią, obszar ziemi ornej, łąk i pastwisk, przyczem
łąki i pastwiska mają być uwzględniane do maksymalnej wysokości 30% ziemi ornej, rozmiary
gorzelni, wysokość przedwojennego kontyngentu, prawa palenia lub odpędu, rzeczywisty
odpęd gorzelni w ostatnich trzech kampanjach, jakość gleby, stosunki komunikacyjne,
położenie w stosunku do większych miast lub ośrodków przemysłowych, rozwój przemysłu
cukrowniczego i krochmalnianego.
Przy gorzelniach przemysłowych uwzględniać należy sposób racjonalnego zużytkowania
wymiaru, rozmiar gorzelni i faktyczny odpęd w ciągu ostatnich trzech lat.
O wymiarze odpędu ma być zawiadomiony poszczególny przedsiębiorca gorzelni nie później
jak 31 grudnia roku poprzedzającego dane trzechlecie.
Przeciwko wymiarowi, dokonanemu przez Izbę Skarbową, może uprawniony w ciągu sześciu
tygodni od daty doręczenia wymiaru wnieść odwołanie w odnośnej Izbie Skarbowej do
Ministra Skarbu, który sprawę ostatecznie rozstrzyga.
Art. 50.
Prawo do przydziału odpędu z rezerwy odpędowej mają przedewszystkiem te gorzelnie
rolnicze, które po 1 sierpnia 1914 r. zostały wskutek wojny zniszczone. Po upływie
5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prawo to wygasa bez jakiegokolwiek
odszkodowania, jeżeli uprawniony nie wystawił własnej gorzelni, na którą odnośne prawo
przechodzi.
Minister Skarbu ma prawo na należycie umotywowany wniosek interesowanych prawo odpędu
odpowiednio podwyższyć. Te ewentualne podwyżki prawa odpędu będą się mieścić w granicach
rezerw odpadowych, bez naruszenia jednak praw nowych gorzelni do przydzielenia wysokości
odpędu.
Art. 51.
Gorzelnie rolnicze, które powstaną po rozdziale odpędu, otrzymają wysokość odpędu
z rezerw odpędowych, wysokość ta będzie ustalona zgodnie z zasadami, wymienionemi
w art. 49.
Minister Skarbu może właścicielom gorzelni, które po dniu 1 sierpnia 1914 r. uległy
zniszczeniu, i które nie zostały do chwili ogłoszenia niniejszej ustawy odbudowane,
przydzielić połowę wysokości prawa odpędu, który należałby im się według norm, ustalonych
w art. 49; to prawo odpędu otrzymujący mogą przelać na gorzelnię, należącą do innego
właściciela, i położoną w promieniu nie dłuższym, jak 15 kl., pod warunkiem, że przerobią
w tej gorzelni ze swojego gospodarstwa ilość ziemniaków, potrzebną dla wykorzystania
dodatkowego prawa odpędu. Prawo to wygasa z dniem 1 czerwca 1930 r.
Art. 52.
Z pośród gorzelni przemysłowych należy wydzielić gorzelnie, przerabiające owoce i
odpadki z nich na spirytus. Każdemu z tych zakładów należy przydzielić na wniosek
prawo odpędu 75 hl. 100% spirytusu.
Pozostała część odpędu, określonego w art. 49 ust. 2 dla gorzelni przemysłowych, dzieli
się, stosując odpowiednio przepisy art. 49 i 51, na resztę gorzelni przemysłowych.
Art. 53.
Prawo odpędu wygasa, jeżeli:
1)
gorzelnia bez uprzedniego zezwolenia Ministra Skarbu przeniesiona zostanie na inne
miejsce;
2)
używa do wyrobu spirytusu innych surowców aniżeli tych, jakie Minister dopuści;
3)
gorzelnia, nie wyrabiająca dotąd drożdży, przechodzi na fabrykację drożdży bez zezwolenia
Ministra Skarbu;
4)
gorzelnia w ciągu trzech następujących po sobie lat będzie nieczynna;
5)
nie dostarczy oznaczonej ilości spirytusu Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego
z wyjątkiem, gdy to niedostarczenie nastąpiło z przyczyn, niezależnych od przedsiębiorcy
gorzelni;
6)
została zlikwidowana przy parcelacji; o ile przy parcelacji majątku nowonabywcy utrzymają
gorzelnię z zamiarem dalszego jej prowadzenia, tworząc w tym celu spółkę, natenczas
dotychczasowe prawo odpędu zostaje nienaruszone;
7)
właściciel gorzelni sam z prawa odpędu zrezygnuje.
Art. 54.
Jeżeli gorzelnia rolnicza stanie się przemysłową lub odwrotnie, otrzymuje prawo odpędu
z kontyngentu przemysłowego lub odwrotnie.
Art. 55.
Właściciel dwuch lub więcej gorzelni rolniczych może za zezwoleniem Ministra Skarbu
przelać prawo odpędu jednej gorzelni na drugą, położoną w promieniu nie większym,
jak 30 km.
Art. 56.
Jeżeli skutkiem parcelacji obszar gruntów, przyjęty za podstawę przy rozdziale prawa
odpędu dla danej gorzelni, ulegnie większemu aniżeli o 25% umniejszeniu gruntów ornych,
prawo odpędu automatycznie się zmniejsza w ten sposób, że za każde pełne 10% umniejszenia
gruntów ornych umniejszy się prawo odpędu o 5%. Postanowienie to nie stosują się do
tych majątków, gdzie ilość ziemi ornej po parcelacji wystarcza do wysokości przydzielonego
odpędu.
Art. 57.
Jeżeli przy oznaczaniu ogólnego prawa odpędu Minister Skarbu obniży go w stosunku
do poprzedniego trzechlecia, obniżenie przeprowadzić należy według następujących zasad:
Przedewszystkiem pozostawi się dla każdej gorzelni 300 hl. nienaruszalnego odpędu,
a ilość odpędu, przewyższającą 300 hl., umniejszy się proporcjonalnie w tym stosunku,
w jakim będzie zachodziła potrzeba umniejszenia.
Art. 58.
Ogólną ilość, jaką w danym roku odebrać winna D. P. M. S. na pokrycie zapotrzebowania
krajowego, określi Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej; z
ilości tej przypadnie 95% gorzelniom rolniczym i 5% gorzelniom przemysłowym.
Ilość powyższą rozdzieli D. P. M. S. na poszczególne gorzelnie w sposób następujący:
1)
przydzieli do odbioru z każdej gorzelni 150 hl.;
2)
pozostałą ilość zapotrzebowania monopolowego rozdzieli na poszczególne gorzelnie w
stosunku do prawa odpędu tychże gorzelni po potrąceniu 150 hl.
Jeżeli D. P. M. S. będzie potrzebowała dodatkowych ilości spirytusu w czasie kampanji,
rozpisuje dodatkowy kontyngent zakupu.