Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:
Art. 1.
Spółdzielnie (art. 1 ustawy z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach, Dz. U.
R. P. № 111, poz. 733) obowiązane są uiszczać corocznie w ciągu dwóch miesięcy po
zatwierdzeniu sprawozdania rocznego przez walne zgromadzenie (art. 46 punkt 4 powołanej
ustawy) - lub przez zebranie przedstawicieli (art. 51) opłatę stemplową w wysokości
2% od sumy wpłat na udziały (art. 16 i 21), dokonanych w ubiegłym roku obrachunkowym
(art. 53). Za wpłaty na udziały uważa się również kwoty, przypadające członkowi z
tytułu podziału zysków, a zaliczone na poczet jego niepełnych udziałów (art. 57 ustęp
czwarty, zdanie pierwsze).
Jeśli walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) nie odbyło się w terminie, przez
statut oznaczonym (ustęp drugi art. 47), to powyższą opłatę stemplową należy uiścić
w ciągu dwóch miesięcy po upływie owego terminu.
Spółdzielnie obliczają opłatę i wnoszą ją do kas skarbowych bez uprzedniego wymiaru
urzędowego.
Uwolnienie od opłaty, przewidzianej w art. 1.
Art. 2.
Spółdzielnia nie podlega opłacie, wymienionej w art. 1, jeśli według swego statutu
może tylko ze swymi członkami zawierać umowy, wchodzące w zakres jej działalności
podstawowej, lub wprawdzie rozciąga swą działalność również na osoby, nie będące członkami,
ale przypadające na nieczłonków nadpłaty i zwroty przekazuje w całości do funduszu
zasobowego (art. 56 ustawy o spółdzielniach) lub innego funduszu, który według statutu
nie podlega podziałowi między członków.
Zawieranie umów z nieczłonkami nie uchyla prawa do uwolnienia, jeśli umowy te są działaniami
pomocniczemi, bez których nie dałyby się spełnić zadania podstawowe; nie wykluczają
zatem uwolnienia np.: zakupywanie towarów przez spółdzielnię spożywców lub przez spółdzielnię,
której zadaniem jest dostarczanie członkom surowców, narzędzi i t. p.: zakupywanie
materjałów budowlanych przez spółdzielnię budowlaną; sprzedawanie nieczłonkom towarów,
dostarczanych spółdzielni rolniczej lub magazynowej przez jej członków, albo towarów,
wytworzonych przez spółdzielnię przemysłowo-wytwórczą; przyjmowanie od nieczłonków
wkładów pieniężnych lub lokowanie w bankach funduszów zbędnych.
Spółdzielnia nie traci uwolnienia na skutek czynności, które wykonywa jako pełnomocnik
innej osoby np. na skutek zajmowania się sprzedażą obligów Państwa Polskiego, realizacji
przekazów, wyjednywania pożyczek w bankach państwowych oraz wypłacania w ich imieniu
sum pożyczkowych dłużnikom i t. p.
Art. 3.
Uwolnienie od opłaty, przewidziane w art. 2, ustaje z dniem, w którym zarejestrowano
zmianę statutu (ustęp trzeci art. 71 ustawy o spółdzielniach), na której skutek spółdzielnia
nie posiada już warunków uwolnienia, jak również z dniem, w którym, nie zmieniwszy
statutu, rozpoczęła wykonywać czynności, przekraczające zakres, określony w art. 2.
Dokumenty, nie podlegające opłacie.
Art. 4.
Nie podlegają opłatom bez względu na to, czy spółdzielnia jest wolna od opłaty, przewidzianej
w art. 1, czy nie:
a)
dokumenty, stwierdzające stosunki prawne między spółdzielnią a jej członkami, o ile
te stosunki mieszczą się w granicach działalności, określonej statutem; uwolnienie
to nie dotyczy jednak obligów i weksli; uwolnienie nie dotyczy rachunków w przedmiocie
należności za towary, dostarczone przez związek spółdzielni spółdzielniom-członkom,
ani też rachunków w przedmiocie należności spółdzielni-członka za towary, dostarczone
związkowi współdzielni;
b)
poręczenia i prolongacje przy pożyczkach, których spółdzielnia udziela swoim członkom;
c)
poświadczenia odbioru w przedmiocie przyjęcia przez spółdzielnię wkładów oszczędnościowych
lub wkładów na rachunek bieżący oraz w przedmiocie zwrotu tych wkładów tudzież procentów
od nich;
d)
wydawane przez spółdzielnię wyciągi z rachunków bieżących;
e)
dokumenty manipulacyjne, t. j. takie, które się sporządza wyłącznie ze względu na
zaprowadzony w spółdzielni tok urzędowania, a które stwierdzają stan rzeczy, ustalony
pozatem dokumentem innym;
f)
podania, wnoszone przez spółdzielnie do Rady Spółdzielczej w zakresie jej właściwości.
Spółdzielnie, określone w art. 2, są wolne od opłat za rachunki w przedmiocie należności
za towary, kupione przez spółdzielnie od producentów, o ile kupno mieści się w granicach
podstawowej działalności spółdzielni, określonej statutem.
Artykuł niniejszy stosuje się odpowiednio do Centralnej Kasy Spółek Rolniczych w Warszawie
(Dz. P. P. P. z 1919 r. №15 poz. 212 i 213).
Opłaty od obligów i weksli.
Art. 5.
Opłata od obligów, stwierdzających otrzymanie pożyczki od spółdzielni, wynosi 1% sumy
pożyczki.
Jeżeli pożyczki udzieliła instytucja drobnego kredytu, opłata od obligu wynosi 0,3%.
Za instytucją taką uważa się spółdzielnię, której podstawowem zadaniem statutowem
jest udzielanie członkom pożyczek oraz przyjmowanie wkładów pieniężnych, dopóki wysokość
kredytu, udzielonego jednej osobie, nie przewyższa kwoty, którą określi rozporządzenie.
Minister Skarbu może zezwolić poszczególnym spółdzielniom celem uiszczenia opłaty
od obligów, jak również opłaty, przewidzianej w art. 1 ustawy z dnia 26 października
1921 r. (Dz. U. R. P. z 1922 r. №38, poz. 313), na kasowanie znaczków stemplowych
na obligach, na wekslach przekazowych, wystawionych przez spółdzielnię, oraz na wekslach
własnych, płatnych na rzecz spółdzielni lub na jej zlecenie; Minister Skarbu określi,
w jakim terminie i w jaki sposób kasowanie ma być dokonane. Zezwolenie takie może
być każdego czasu odwołane.
Rachunki w przedmiocie należności spółdzielni za towary, dostarczone centrali handlowej.
Art. 6.
Jeśli opłaty od rachunku, którym spółdzielnia stwierdziła swą należność za towary,
dostarczone centrali handlowej, nie uiszczone przed doręczeniem rachunku centrali,
to centrala obowiązana jest solidarnie ze spółdzielnią, która rachunek wystawiła,
do uiszczenia opłaty. Podwyżka z powodu nieuiszczenia opłaty lub uiszczenia spóźnionego
(art. 13) będzie jednak wymierzona tylko w razie nieuiszczenia w ciągu dni czternastu
po doręczeniu rachunku centrali.
Za centralę handlową uważa się organizację, której zadaniem podstawowem, wyrażonem
w statucie, jest pośrednictwo handlowe w interesie spółdzielni lub innego rodzaju
zrzeszeń, również na zysk nie obliczonych.
Przepisy, dotyczące związków rewizyjnych.
Art. 8.
Minister Skarbu może na wniosek związku rewizyjnego zezwolić, aby spółdzielnie, które
do niego należą, uiszczały za pośrednictwem związku:
a)
opłatę, przewidzianą w art. 1;
b)
opłaty od obligów, stwierdzających otrzymanie pożyczki od spółdzielni (art. 5), o
ile spółdzielnia może według statutu udzielać pożyczek tylko swym członkom.
Zezwolenie to może być każdego czasu odwołane.
Opłatę od obligów (punkt b) oblicza się w wysokości 1% względnie 0,3%, od sumy pożyczek,
udzielonych w okresie, za który następuje uiszczenie.
Minister Skarbu ustali terminy uiszczenia oraz określi, jakich danych ma związek rewizyjny
dostarczyć władzy skarbowej celem sprawdzenia obliczeń.
Minister Skarbu może na wniosek związku rewizyjnego zwolnić go od obowiązku uiszczenia
opłat za te spółdzielnie, które nie dostarczyły związkowi odnośnych kwot w ciągu terminu
im wyznaczonego. O ile związek skorzysta z takiego zezwolenia, winien złożyć władzy
skarbowej wykaz spółdzielni opieszałych.
Przepisy o nadzorze nad spółdzielniami w zakresie opłat stemplowych.
Art. 9.
Spółdzielnia oraz te związki rewizyjne, które, korzystając z art. 8, pośredniczą przy
uiszczaniu opłat stemplowych, obowiązane są na żądanie władzy skarbowej zezwolić jej
na przejrzenie dokumentów i ksiąg celem sprawdzenia, czy spółdzielnie lub związki
rewizyjne przestrzegają przepisów niniejszej ustawy.
Członkowie zarządu spółdzielni lub związku rewizyjnego winni na żądanie władzy skarbowej
podać jej szczegółowo i zgodnie z prawdą wszelkie znane im okoliczności, których znajomość
potrzebna jest do celu powyższego.
Art. 10.
Sądy mają przesyłać izbom skarbowym, właściwym według siedziby spółdzielni, odpisy
wyroków, przewidzianych w art. 112 oraz w punkcie 1 art. 113 ustawy o spółdzielniach.
Art. 11.
Jeżeli spółdzielnia, względnie związek rewizyjny (art. 8), nie uiściły opłaty, przewidzianej
w art. 1 lub w art. 5, mimo braku warunków uwolnienia (art. 2 i 3), lub uiściły mniej
niż się należy, opłatę wymierza władza skarbowa i zawiadamia o wymiarze przez nakaz
płatniczy.
Art. 12.
Opłatę, wymierzoną przez władzę skarbową (art. 11). należy zapłacić w ciągu miesiąca
od doręczenia nakazu płatniczego. Kwoty, nieuiszczone w tym terminie, będą ściągnięte
w drodze przymusowej według przepisów o egzekucji podatków bezpośrednich. Odwołanie
(art. 18) nie odracza płatności.
Przepisy o naruszeniach ustawy.
Art. 13.
Spółdzielnia, która nie uiściła opłaty, przewidzianej w art. 1 lub art. 5, albo uiściła
ją tylko w części lub po upływie przepisanego terminu, ma zapłacić podwyżkę, którą
oznaczy urząd skarbowy w wysokości, nie przewyższającej dziesięciokrotnej kwoty nieuiszczonej,
lub uiszczonej po upływie przepisanego terminu lub w sposób inny niż przepisany.
Jeżeli nie uiszczono opłaty, którą należało uiścić za pośrednictwem związku rewizyjnego
(art. 8), do uiszczenia podwyżki są obowiązane:
tylko związek rewizyjny, jeśli nie wskazał spółdzielni opieszałej;
tylko spółdzielnia opieszała, jeśli związek ją wskazał.
Zastosowanie niniejszego artykułu w przypadkach, w których opłaty nieuiszczono wcale,
lub uiszczono ją tylko w części, nie zwalnia spółdzielni od obowiązku uiszczenia opłaty,
względnie części, której brakuje.
Art. 14.
Winni innego rodzaju naruszeń niniejszej ustawy lub przepisów wykonawczych, wydanych
na jej podstawie, ulegają karze pieniężnej w wysokości od 10 do 300 złotych.
Art. 15.
Władza skarbowa wymierza podwyżki i kary pieniężne, przewidziane w art. 13 i 14. Należy
je uiścić w ciągu dwóch tygodni od doręczenia orzeczenia, którem nałożono podwyżkę,
względnie karę pieniężną. Przymusowe ściągnięcie może nastąpić dopiero po uprawomocnieniu
się orzeczenia.
Przedawnienie.
Art. 16.
Prawo Państwa do żądania opłaty, przewidzianej w art. 1 lub 5, ulega przedawnieniu
z upływem lat pięciu od dnia, w którym prawo to powstało.
Odpowiedzialność z art. 13 i 14 ulega przedawnieniu z upływem lat pięciu od dnia,
w którym zaszło naruszenie przepisu.
Bieg przedawnienia przerywa się przez wszelkie czynności urzędowe, odnoszące się do
wymiaru lub uiszczenia opłaty, względnie grzywny, o ile czynności te doszły do wiadomości
podatnika.
Środki prawne.
Art. 17.
Zwrotu kwoty, uiszczonej nienależnie tytułem opłaty w myśl art. 1 lub 5, można żądać
w ciągu roku od dnia uiszczenia.
Art. 18.
Od nakazu płatniczego (art. 11), od orzeczenia w przedmiocie podwyżki (art. 13 i 15)
oraz od orzeczenia odmownego na prośbę o zwrot nadpłaty (art. 17) można w ciągu miesiąca
od doręczenia wnieść odwołanie do władzy wyższej.
Od orzeczenia w przedmiocie kary pieniężnej (art. 14 i 15) można w ciągu dwóch tygodni
od doręczenia wnieść na ręce władzy, która orzeczenie wydała, bądź odwołanie, bądź
żądanie rozpatrzenia sprawy przez sąd. Odwołanie rozstrzyga władza skarbowa drugiej
instancji. Rozstrzygnięcie to jest ostateczne. Podatnik, który wybierze drogę odwołania
do władz skarbowych, traci prawo odwołania się do sądu.
W razie przekazania sprawy sądowi, właściwym Jest sąd powiatowy, względnie sąd pokoju.
Na obszarze obowiązywania niemieckiej ustawy postępowania karnego z dnia 1 lutego
1877 r. stosuje się §§ 459-469 tej ustawy.
Przepis kompetencyjny.
Art. 19.
Minister Skarbu ustali właściwość władz skarbowych do przedsiębrania czynności urzędowych
w myśl ustawy niniejszej i przepisów wykonawczych, wydanych na jej podstawie.
Przepisy przejściowe.
Art. 20.
Postanowienia niniejszej ustawy, dotyczące spółdzielni, stosują się do dnia 31 grudnia
1925 r. również do zrzeszeń, wymienionych w art. 117 ustawy z dnia 29 października
1920 r. (Dz. U. R. P. № 111, poz. 733), które jeszcze nie uzgodniły swych statutów
z przepisami powołanej ustawy.
Począwszy od 1 stycznia 1926 r. stosowane będą do zrzeszeń tego rodzaju postanowienia
niniejszej ustawy z wyjątkiem art. 2.
Art. 21.
Art. 1 niniejszej ustawy stosowany będzie po raz pierwszy do wpłat na udziały, dokonanych
począwszy od dnia wejścia ustawy w życie.
Art. 22.
Upoważnia się Ministra Skarbu do zezwolenia na zaniechanie wymiaru opłat stemplowych
oraz kar pieniężnych (podwyżek) w przypadkach naruszenia przepisów o opłatach stemplowych
(należytościach stemplowych i bezpośrednich), o ile te naruszenia wiążą się z działalnością
spółdzielni lub związków rewizyjnych, a zaszły przed wejściem w życie ustawy niniejszej.
Przepisy końcowe.
Art. 23.
Z dniem wejścia w życie ustawy niniejszej tracą moc obowiązującą:
1)
ustęp 6 art. 69 rosyjskiego zbioru ustaw o opłatach (ros. zb. praw tom V wyd. z 1903
r);
2)
ustawy austrjackie: z dnia 21 maja 1873 r. (Dz. Pr. P. № 87), z dnia 1 czerwca 1889 r.
(Dz. Pr. P. № 91), z dnia 11 czerwca 1894 r. (Dz. Pr. P. № 111) i z dnia 3 stycznia
1913 r. (Dz. Pr. P. № 5);
3)
postanowienia ustępów 1 i 3 pozycji 1 A c) taryfy stemplowej niemieckiej (w brzmieniu,
ustalonem ustawą z dnia 26 lipca 1918 r. Dz. Pr. Rzeszy Niem. str. 799)- o ile dotyczą
spółdzielni;
4)
postanowienia ustępu d) pozycji 10 taryfy stemplowej, wprowadzonej rozporządzeniem
b. gen.-gubernatora warszawskiego z dnia 19 lipca 1916 r. (Dz. Rozp. № 40, poz. 127)
(w brzmieniu, ustalonem ustawą z dnia 16 lipca 1920 r. - Dz. U. R. P. № 73, poz. 498)-o
ile dotyczą spółdzielni.
Art. 24.
Ustęp 14 art. 14 ustawy z dnia 28 października 1921 r. o opłatach stemplowych od rachunków
i poświadczeń odbioru sum pieniężnych lub innych przedmiotów wartościowych (Dz. U.
R. P. № 92, poz. 676) otrzymuje brzmienie następujące:
„
14)
wydawane przez powiatowe lub gminne kasy oszczędności w przedmiocie przyjęcia lub
zwrotu wkładu oszczędnościowego
”
.
Art. 25.
Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Skarbu w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości.
Art. 26.
Ustawa niniejsza wchodzi w życie w dniu 1 kwietnia 1925 r. i obowiązuje na całym obszarze
Rzeczypospolitej.