Ustawaz dnia 30 lipca 1925 r.o Zakładach Kórnickich

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:

Art. 1.

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska, właścicielka w województwie poznańskiem, w powiecie poznańskim - zachodnim dóbr Trzebaw, karta 1, nieruchomości w Trzebawiu k. 12, 37, 47, w Starem Dymaczewie k. 92, w powiecie sremskim, dóbr Gądki k. 1 i nieruchomości, zapisanych w ks. wieczystej Dachowa w 1. 24 i Bnin - Prowent w 1. 3, w powiecie sredzkim dóbr Babin tom I w I. 1, Bagrowo tom I w I. 1, Jarosławiec tom 11. w I. 1, Źrenica tom I w 1. 1 i nieruchomości, zapisanych w ks. w. Januszewa tom 1, w i. 16 i w ks. w. w Pławce w I. 12.
Władysław Zamoyski, właściciel w województwie poznańskiem, w powiecie sremskim, dóbr Biernatki tom I w. I. 3 nieruchomości, zapisanych w ks. w. Bnin - Prowent tom I w. I. 1, 7, 11, 13 w ks. w. Bnin, tom II. w. I. 65, tom IV, w. I. 171, 172, 180, tom V, w. I. 209. 222, 225, 226, 244, w ks. w. Borówiec, tom I. w. 1. 10, 14, tom II. w. I. 57, 87, Czmoń tom I. w. I. 12, 16, Czmoniec tom II, w. I. 66, 81, Czołowo tom I, w. I. 20, Dziećmierowo tom I, w. 1. 2, tom II, w. I. 41, Konarskie tom I, w. 1. 26, obszaru dworskiego Kórnik tom I, w. 1. 1, Kórnik tom I, w. I. 9 (Dziećmierowo dobra) nieruchomości w. ks. w. Kórnik tom I, w. I. 4, 11, tom III, w. I. 129, tom V, w. I. 219, 221, 223, 224, 225, 226, 227, tom VI, w. I. 252, tom VII, w. I. 307, tom VIII, w. I. 382, tom IX, w. I. 400, tom X, w. I. 421, Kromolice tom I, w. I. 5, Mieczowo tom 11, w. I. 87, Pierzchno tom I w wykazie ob. dw. Kórnik, Prusinowo tom I, w. 1. 2 (Kórnik), Skrzynki tom I, w. I. 19, Zwola tom I, w. I. 21, Zwoliniec tom I, w. I. 25, dóbr leżących w powiecie sremskim, ale zapisanych w hipotece poznańskiej Dachowa k. 1, Runowo k. 1, Szczodrzykowo k. 1, w powiecie sredzkim, dóbr Bieganowo tom I, w. I. 1, Januszewo tom II, w. I. 1, Kijewo tom II, w. I. 1, nieruchomości w. ks. w. Kijewo tom I, w. 1. 22, Mała Kępa tom 1, w. I. 17, Zimino tom II, w. 1. 1, Zmysłowo tom I, w. I. 9, w mieście Poznaniu domu 78 Rynek k. 501, a w województwie krakowskiem, w powiecie nowotarskim dóbr tabularnych Zakopane I. w. h. 765, Brzegi 1. w. h. 749, Bukowina I. w. h. 737, Kościelisko 1. w. h. 772, Zubsuche I. w. h. 730, Dębno I. w. h. 739, zapisanych w urzędzie ksiąg gruntowych sądu okręgowego w Nowym Sączu, oraz nieruchomości, zapisanych w sądzie powiatowym w ks. w. gminy Brzegi I. w. h. 281 w 8/16, 282 w 1/4, 283 w 1/8, 286, 289 w 1/16, 295 w 1/4, 302 w 4/5, 304, 317 w 2/3, 324 w 13/144, 407 w 98, 897/485, 600, 408 w 88. 629/243, 682, 412 w 1/4, 414 w 2/9, w ks. w. gminy Kościelisko I. w. h. 276, w 1/2, 282 w 167/288, 285, 286 w 9/965, 287 w 200/22485, 288 w 27/1480, 289 w 2/97, 323, 329, 330, 331 w 77/80, 332, 333, 334, 335, 336 w 133/160, 337, 338, w 3/4, 340, 341, 342 w 2/5, 343, 344 w 3/4, 346, 347, 348, 349 w 854, 489/2903040, 350 w 1/5, 351 w 1/2, 352, 353, 356 w 5/6, 357 w 209/288, 358, 360, 441, 442, 443 w 1/2, 444, 445, 454, 565, 593, w ks. w. gminy Bukowiny I. w. h. 507, 508 w 1/5, 638, 692 w ks. w. gminy Zakopane I. w. h. 527, 1123, 1294 w 11/285, 1304, 1443, 1448, 1724, 2058 w 11/15, 2178, 2374, 3047, 3065, 1706, 1756,
  •   -  
    oddali Narodowi Polskiemu wszystkie swoje majątki nieruchome, które odtąd stanowić będą, pod Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej i X. Prymasa, Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i Poznańskiego, fundację niepodzielną pod nazwą „Zakłady Kórnickie” z siedzibą w Kórniku, która, wraz z przyszłemi darami i zapisami, jest przeznaczona wieczyście na cele, poniżej wymienione.
Do części majątków fundacji, obciążonych hipotecznie, zasada niepozbywalności stosowana będzie od chwili umorzenia długów hipotecznych.

Art. 2.

Cele:

1)

Utrzymanie i rozwój Szkoły Domowej Pracy Kobiet, założonej w Kórniku 24/VI 1882 r., wygnanej przez rząd pruski i przeniesionej do Lubowli na Spiżu, do Kalwarji Zebrzydowskiej, do Zakopanego na Bystre, wreszcie do Kuźnic 11/VI 1891 r. na zasadach, na których powstała i od przeszło czerdziestu lat rozwijała się mimo prześladowań i wydalań.

2)

Popieranie wychowania młodzieży męskiej, w duchu polskim i katolickim.

3)

Pomoc do nauk wyższych dla wyjątkowo zdolnych, zwrotna, gdy, zarabiać będą.

4)

Utrzymanie zamku w Kórniku, ku pamięci tego, co Polska przecierpiała, jak się jej synowie Ojczyźnie zasłużyli, dla przechowywania i uczczenia pamięci najszlachetniejszych wśród obcych, którzy wobec Polski zasługi położyli, jej się w czasach prześladowań i najsroższych ucisków przyjaciółmi okazali.

5)

Utrzymanie Bibljoteki Kórnickiej, piecza nad jej wydawnictwami.

6)

Założenie i utrzymanie Zakładu badania, tak na stokach gór, jak i na równinach, wszystkiego, co wchodzi w zakres hodowli, życia, ochrony i należytego wyzyskania wszelkiego rodzaju drzew, tak w kraju istniejących, jak zagranicznych, mogących się krajowi zdać, leśnych, ogrodowych, użytkowych, owocowych i ozdobnych, ich drewna, owoców, liści, soków. Piecza nad ogrodami Kórnickiemi.

7)

Krzewienie w majątkach Zakładów Kórnickich wśród ludności wiedzy zawodowej rolniczej i zasad współdzielczości w duchu katolickim i narodowym.

8)

Uprzemysłowianie i podnoszenie wartości majątku Zakładów Kórnickich, przeprowadzanie meljoracji, na co Kuratorjum i Zarząd będą mieli wzgląd szczególny.

Art. 3.

Władzą naczelną Zakładów Kórnickich jest Kuratorjum, do którego należą:
X. Biskup Krakowski,
Delegat Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego,
dwaj Delegaci, zaproszeni na lat trzy przez Polską Akademję Umiejętności,
dwaj Delegaci, zaproszeni na lat trzy przez Komitet Kasy im. Mianowskiego,
Prezes i czterej członkowie Wydziału Związku Zamoyskich, założonego w Krakowie 1910 r. lub wybrani przez Wydział na ich miejsce, nie koniecznie członkowie Związku.
Należeć do Kuratorjum może tylko Polak chrześcijanin.

Art. 4.

Kuratorjum zbiera się raz do roku na posiedzenie zwyczajne, na którem, w głosowaniu tajnem większością głosów wybiera na rok jeden swego prezesa i jego zastępcę. W razie równości głosów przy uchwałach prezes rozstrzyga. Posiedzenie nadzwyczajne zwołuje prezes, gdy tego potrzebę sam uzna, lub gdy tego zażąda czterech Kuratorów.

Art. 5.

Kuratorjum wybiera Zarząd, złożony z trzech członków tak, by każdego roku następował wybór jednego członka na lat trzy, i wyznacz i wśród nich prezesa. Kuratorjum uchwala budżet, zatwierdza regulaminy poszczególnych Zakładów i mianuje Komisje rewizyjne.

Art. 6.

Prezes Zarządu jest przedstawicielem Zakładów Kórnickich na zewnątrz. Zarząd mianuje naczelnika, zarządzającego majątkiem Zakładów Kórnickich, oraz kierowników poszczególnych Zakładów i za ich działalność odpowiada przed Kuratorjum. Zarząd na przedstawienie naczelnika mianuje kierowników poszczególnych działów gospodarczych, buchaltera głównego, a na przedstawienie kierowników poszczególnych Zakładów mianuje ich pracowników.
Zarząd przyjmuje dary i zapisy na rzecz Zakładów Kórnickich.

Art. 7.

Zakłady Kórnickie utrzymywać będą własną Kasą Chorych; Kasą emerytalną i Kasą Ubezpieczeń utrzymywać mogą.

Art. 8.

Gdyby która z osób lub instytucyj, wymienionych w składzie Kuratorjum, nie mogła spełniać nałożonych tą ustawą obowiązków, pozostali członkowie Kuratorjum powołają na ich miejsce inne osoby lub inne instytucje z ducha i zadań tamtym pokrewne.

Art. 9.

Z czystych zysków 8% będzie oddawane Wydziałowi Związku Zamoyskich do jego rozporządzenia.

Art. 10.

Wydziałowi Związku Zamoyskich służy prawo korzystania bezpłatnie z czterech pokojów w domu w Poznaniu 78, Rynek.

Art. 11.

Zarząd Zakładów Kórnickich czuwać będzie nad utrzymaniem grobu zmarłego na wygnaniu w 1868 r. Jenerała Zamoyskiego w Montmorency pod Paryżem, grobu Marji Zamoyskiej w Hastings i grobów Działyńskich w Kórniku.

Art. 12.

Pierwsze posiedzenie Kuratorjum zwoła Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Art. 13.

Pierwszych Delegatów do Kuratorjum (art. 3) Polska Akademja Umiejętności zaprosi na rok jeden. Komitet Kasy im. Mianowskiego - na lat dwa.
Następnie już delegaci wybierani będą na lat trzy.

Art. 14.

Pierwszych trzech członków Zarządu zaprosi Wydział Związku Zamoyskich. Z tych co rok jeden przez losowanie ustąpi, a w jego miejsce nowego Kuratorjum powoła na lat trzy. Przez pierwsze trzy lata Zarząd co roku z pośród siebie wybiera prezesa.

Art. 15.

Władysław i Marja Zamoyscy będą mieli prawo dożywotnie głosu doradczego w posiedzeniach Kuratorjum i Zarządu; prawo dożywotnie używania bezpłatnie obecnie przez nich zajmowanych w Kórniku i Zakopanem mieszkań ze światłem, opałem, usługą, żywienia się przy stole urzędników kawalerów w Kórniku i Zakopanem wraz z gośćmi, korzystania z trzech koni i wózków.
Władysław i Marja Zamoyscy otrzymywać będą od Zakładów Kórnickich miesięcznie zgóry po sto centnarów metrycznych żyta wedle ich życzenia w naturze loco dworzec kolejowy, lub w gotówce po najwyższej cenie giełdy Poznańskiej pierwszego każdego miesiąca. Zakłady Kórnickie pokryją koszty leczenia w razie choroby i pogrzebów Władysława i Marji Zamoyskich jaknajskromniejszych.

Art. 16.

Zakłady Kórnickie będą wypełniały zobowiązania przyjęte przez właścicieli przed zatwierdzeniem niniejszej ustawy.

Art. 17.

Z mocy ustawy niniejszej prawo własności nieruchomości, wyliczonych w artykule 1, przepisane będzie na Zakłady Kórnickie bez pobrania podatku od spadków i darowizn.

Art. 18.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Art. 19.

Ustawa obowiązuje z dniem jej ogłoszenia.