Ustawaz dnia 16 czerwca 1948 r.o uprawnieniach osób, które przed dniem 13 września 1944 r. otrzymały we władanie grunty, wchodzące w skład nieruchomości ziemskich, przeznaczonych na cele reformy rolnej

Uprawnienia, przewidziane w niniejszej ustawie, służą osobom - które przed dniem 13 września 1944 r. otrzymały we władanie grunty, położone poza obszarem Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska, a wchodzące w skład nieruchomości, przeznaczonych na cele reformy rolnej - pod warunkiem:

Uprawnienia, przewidziane w niniejszej ustawie, służą także osobom, które utraciły władanie wskutek wypadków wojennych.

Uprawnienia, przewidziane w niniejszej ustawie, służą następcom prawnym osób, wymienionych w ust. 1, jeżeli następcy ci odpowiadają warunkom, określonym w ust. 1 pkt 2 i 6. Nie stosuje się jednak warunku, określonego w ust. 1 pkt 2, w przypadku, gdy następcą prawnym jest nieletni, a osoba, od której prawo nabyto, odpowiada temu warunkowi.

Uprawnienia, przewidziane w niniejszej ustawie, służą dzierżawcom lub poddzierżawcom bez względu na to, czy wnieśli oni podania o wykup dzierżawionych (poddzierżawionych) gruntów stosownie do art. 14 ustawy z dnia 18 marca 1932 r., powołanej w ust. 1 pkt 1 lit. f).

Grunty, objęte we władanie przez osoby, określone w art. 1, nadaje się im na własność na ich wniosek w granicach norm obszarowych, które były przewidziane w art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej - jeżeli objęcie tych gruntów we władanie i ich wyodrębnienie gospodarcze (art. 1 ust. 1 pkt 5) nastąpiło przed 1 września 1939 r.

W przypadku objęcia lub gospodarczego wyodrębnienia gruntów, wymienionych w ust. 1, po dniu 1 września 1939 r. - nadaje się je w granicach norm obszarowych, określonych w art. 12 dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Do gruntów, przydzielonych na własność w myśl ust. 1, stosuje się art. 13 i 14 dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Nie podlegają nadaniu z mocy niniejszej ustawy grunty:

W przypadkach, określonych w ust. 1, osobom - wymienionym w art. 1 - służy prawo otrzymania na własność gospodarstw (działek) z gruntów, podlegających nadaniu stosownie do przepisów dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej oraz dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska   (Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 279) z pierwszeństwem przed innymi osobami z wyjątkiem osób, wymienionych w art. 10 ust. 2 dekretu z dnia 6 września 1944 r. oraz w art. 18 ust. 1 pkt 1-4 i ust. 2 dekretu z dnia 6 września 1946 r.

Umarza się osobom - wymienionym w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a), b) i e) - tytułem bezpłatnego na ich rzecz przysporzenia część przypadającej należności za grunty, nadane na podstawie niniejszej ustawy lub dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej lub dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska. Część tę określa stosunek, w którym pozostają do umówionej ceny nabycia spłacone na jej poczet kwoty.

W przypadku jednak, gdy obszar gruntów nadanych nie odpowiada obszarowi gruntów, otrzymanych we władanie przed dniem 13 września 1944 r., część należności, podlegającą umorzeniu w myśl ust. 1, stosunkowo się zwiększa, jeżeli obszar gruntów nadanych jest mniejszy, albo stosunkowo się zmniejsza, jeżeli obszar gruntów nadanych jest większy.

W przypadku darowizny i działów (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit c) i d) umarza się tytułem bezpłatnego przysporzenia na rzecz nabywcy całą należność, przypadającą za nadane grunty. Jeżeli jednak obszar gruntów nadanych jest większy od objętych we władanie, nabywca jest obowiązany uiścić należność ustaloną z uwzględnieniem zasad, określonych w ust. 2, z tym, iż przyjmuje się, że cenę za grunty objęte we władanie w całości zapłacono.

O nadaniu gruntów (art. 2 ust. 1) i o umorzeniu części należności, przypadającej za te grunty (art. 4) - orzeka wojewódzka władza administracji ogólnej. W odniesieniu jednak do osób, które otrzymały grunty we władanie po dniu 1 września 1939 r. - władzą orzekającą o nadaniu jest wojewódzka komisja ziemska.

O uznaniu gruntów za niezbędne do racjonalnego urządzenia innych gospodarstw (art. 3 ust. 1 pkt 4) orzeka wojewódzka komisja ziemska na wniosek wojewódzkiej władzy administracji ogólnej lub osób interesowanych.

Orzeczenie wojewódzkiej komisji ziemskiej, przewidziane w ust. 2, ogłasza się przez wywieszenie w lokalu właściwego zarządu gminnego na przeciąg dni 14.

Od orzeczeń, przewidzianych w ust. 1 i 2, służy odwołanie do Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych.

Od orzeczeń, przewidzianych w ust. 2, służy odwołanie w terminie miesięcznym od dnia wywieszenia zarówno wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, jak i osobom interesowanym, chociażby osoby te uprzednio nie uczestniczyły w sprawie.

Orzeczenie o umorzeniu części należności wydaje się na podstawie przedstawionych przez strony dowodów co do wysokości ceny gruntów, umówionej przez nie ze sprzedawcą lub zatwierdzonej przez władze ziemskie oraz co do uskutecznionych na poczet tej ceny wpłat.

Przyznanie sprzedawcy nie stanowi samo przez się dowodu wysokości umówionej ceny i uskutecznionych przez nabywcę wpłat, lecz winno być wzięte pod uwagę w związku z całokształtem innych, ustalonych przez władze okoliczności.

W przypadku oddania we władanie gruntów w toku parcelacji państwowych nieruchomości ziemskich (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. e) przyjmuje się w braku przeciwnych dowodów domniemanie, że spłacono:

W przypadku oddania we władanie gruntów w toku parcelacji nieruchomości ziemskich, nie stanowiących własności Państwa, przyjmuje się w braku przeciwnych dowodów domniemanie, że spłacono 15% należności.

Nabycie gruntów z mocy niniejszej ustawy podlega podatkowi od nabycia praw majątkowych, przy czym za podstawę wymiaru podatku przyjmuje się:

Do wymierzenia i pobrania podatku powołane są właściwe władze podatkowe. Wymiar podatku następuje po dokonaniu umorzenia części należności stosownie do art. 4.