Ustawaz dnia 17 czerwca 1966 r.o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym
Treść ustawy
Art. 1.
1.
Miejscowość (miasto, osiedle, gromada lub część gromady), która ma warunki niezbędne
do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, może być uznana przez Radę Ministrów za
uzdrowisko.
2.
Uznanie miejscowości za uzdrowisko ma na celu utworzenie warunków sprzyjających rozwojowi
lecznictwa uzdrowiskowego oraz prowadzeniu działalności wypoczynkowo-turystycznej.
3.
Granicami uzdrowiska będącego miastem, osiedlem lub gromadą są granice administracyjne
tych miejscowości.
Art. 2.
1.
Lecznictwem uzdrowiskowym jest zorganizowana działalność w zakresie jak najszerszego
zapobiegania chorobom i ich leczenia przy wykorzystaniu:
1)
warunków naturalnych, a w szczególności:
-
właściwości leczniczych klimatu i krajobrazu (klimatoterapia),
-
naturalnych zasobów leczniczych, jak wody lecznicze, gazy lecznicze i peloidy (balneoterapia),
-
właściwości leczniczych morza (talassoterapia) oraz
2)
innych czynników środowiskowych mających korzystny wpływ na wyniki świadczeń zapobiegawczych
i leczniczych.
2.
Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są zakłady lecznicze, których podstawowym zadaniem
jest udzielanie świadczeń zapobiegawczych i leczniczych przy wykorzystaniu warunków
naturalnych i czynników środowiskowych określonych w ust. 1.
3.
Urządzeniami lecznictwa uzdrowiskowego są urządzenia niezbędne do wykorzystywania
warunków naturalnych, a nie stanowiące części składowej zakładu lecznictwa uzdrowiskowego
(pijalnie i rozlewnie wód leczniczych, baseny i plaże lecznicze, leżalnie, solaria).
Art. 3.
1.
W celu zapewnienia warunków niezbędnych do prowadzenia i rozwijania lecznictwa uzdrowiskowego
dla każdego uzdrowiska ustanawia się statut.
2.
Statut uzdrowiska ustala:
1)
granice uzdrowiska, jeżeli ma być nim część gromady,
2)
obszar ochrony uzdrowiskowej,
3)
czynności, które ze względu na ich oddziaływanie na warunki naturalne i czynniki środowiskowe
(art. 2 ust. 1) mogą być podejmowane na obszarze ochrony uzdrowiskowej wyłącznie w
trybie określonym w art. 12 (czynności zastrzeżone w statucie),
4)
sprawy, które z uwagi na ich znaczenie dla lecznictwa uzdrowiskowego wymagają uzgodnienia
z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej lub innym organem służby zdrowia,
5)
inne postanowienia istotne dla prawidłowej działalności i rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego,
a wynikające z potrzeb i warunków miejscowych.
3.
Załącznikami do statutu są decyzje o utworzeniu obszaru górniczego dla poszczególnych
złóż wód leczniczych lub gazów leczniczych, jeżeli te złoża występują na obszarze
ochrony uzdrowiskowej.
4.
Obszar ochrony uzdrowiskowej (ust. 2 pkt 2), stosownie do potrzeb ukształtowania warunków
naturalnych, może być większy lub mniejszy od uzdrowiska bądź też wspólny dla dwu
i więcej uzdrowisk.
5.
Rada Ministrów w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych ustali wzorcowy
statut uzdrowiska.
Art. 4.
1.
Statut uzdrowiska uchwala wojewódzka rada narodowa właściwa ze względu na położenie
danej miejscowości, po porozumieniu z wojewódzką komisją związków zawodowych i po
uzyskaniu orzeczenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej, które ustala:
1)
właściwości lecznicze warunków naturalnych,
2)
rodzaje i zakres świadczeń zapobiegawczych i leczniczych, które mogą być udzielane
w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego,
3)
niezbędne warunki sanitarne.
2.
Prezydium wojewódzkiej rady narodowej uzgadnia projekt statutu uzdrowiska z Ministrem
Zdrowia i Opieki Społecznej, Przewodniczącym Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i
Turystyki oraz z ministrami (kierownikami urzędów centralnych) właściwymi ze względu
na zagospodarowanie obszaru ochrony uzdrowiskowej.
3.
Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zmiany statutu uzdrowiska.
4.
Uchwała określona w ust. 1 wchodzi w życie z dniem uznania przez Radę Ministrów danej
miejscowości za uzdrowisko.
Art. 5.
1.
Rady narodowe zapewniają uzdrowiskom warunki umożliwiające jak najszersze wykorzystanie
właściwości leczniczych tych miejscowości.
2.
Do zadań rad narodowych miejscowości uznanych za uzdrowiska należy w szczególności:
1)
rozwijanie gospodarki miejscowej z uwzględnieniem potrzeb lecznictwa uzdrowiskowego
oraz jednostek wczasowych i turystycznych,
2)
czuwanie nad tym, aby warunki naturalne uzdrowiska nie uległy zniszczeniu, ograniczeniu
lub zniekształceniu,
3)
prowadzenie jednostek gospodarczych zaspokajających wspólne potrzeby zakładów lecznictwa
uzdrowiskowego, a także jednostek wczasowych, jeżeli przemawiają za tym zasady racjonalnego
wykorzystania środków materialnych,
4)
zaspokajanie potrzeb kuracjuszów, wczasowiczów i turystów w zakresie urządzeń komunalnych,
kulturalnych i usługowych.
3.
Rady narodowe stopnia wojewódzkiego mogą przekazać radom narodowym miejscowości uznanych
za uzdrowiska i organom tych rad przysługujące im w stosunku do nie podporządkowanych
im zakładów lecznictwa uzdrowiskowego i jednostek wczasowo-turystycznych uprawnienia
koordynacyjne przewidziane w obowiązujących przepisach.
4.
Rady narodowe miejscowości uznanych za uzdrowiska powołują stałe komisje uzdrowiskowo-wczasowe,
zapewniając odpowiednie przedstawicielstwo związków zawodowych i specjalistów.
Art. 6.
1.
Zwierzchni nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym sprawuje Minister Zdrowia i Opieki
Społecznej.
2.
Z tytułu zwierzchniego nadzoru do Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w szczególności
należy:
1)
wytyczanie kierunku działalności i rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego,
2)
czuwanie nad poziomem świadczeń zapobiegawczych i leczniczych udzielanych przez zakłady
lecznictwa uzdrowiskowego,
3)
czuwanie nad ochroną warunków naturalnych oraz nad właściwym kształtowaniem czynników
środowiskowych,
4)
zgłaszanie wniosków dotyczących zabezpieczenia dla potrzeb zdrowotnych warunków naturalnych
na obszarach nie będących uzdrowiskami,
5)
wytyczanie kierunku działalności naczelnych lekarzy uzdrowisk oraz sprawowanie nadzoru
nad tą działalnością,
6)
ustalanie szczegółowych zasad wykorzystania warunków naturalnych w poszczególnych
uzdrowiskach dla leczenia określonych chorób.
3.
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej ustala typowe rodzaje i zadania zakładów oraz
urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego.
Art. 7.
1.
Naczelny lekarz uzdrowiska jest organem prezydium rady narodowej miejscowości uznanej
za uzdrowisko, sprawującym nadzór nad poziomem świadczeń udzielanych przez zakłady
lecznictwa uzdrowiskowego, prawidłowym funkcjonowaniem urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego
oraz czuwającym nad ochroną warunków naturalnych i właściwym kształtowaniem czynników
środowiskowych.
2.
Z tytułu nadzoru nad zakładami i urządzeniami lecznictwa uzdrowiskowego (ust. 1) naczelnemu
lekarzowi uzdrowiska przysługuje prawo:
1)
przeprowadzania lustracji i żądania wyjaśnień potrzebnych dla oceny poziomu świadczeń
i prawidłowości funkcjonowania tych zakładów i urządzeń w zakresie leczniczym,
2)
żądania usunięcia wadliwości stwierdzonych w toku lustracji,
3)
zgłaszania do Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej wniosków w sprawie eksploatacji
naturalnych zasobów leczniczych.
3.
Do naczelnego lekarza uzdrowiska należy ponadto czuwanie nad trybem załatwiania spraw,
które z mocy statutu uzdrowiska wymagają uzgodnienia z Ministrem Zdrowia i Opieki
Społecznej, oraz wydawanie opinii i decyzji w sprawach dotyczących czynności określonych
w art. 3 ust. 2 pkt 3.
Art. 8.
1.
Naczelnego lekarza uzdrowiska powołuje i odwołuje Minister Zdrowia i Opieki Społecznej
po porozumieniu z prezydium rady narodowej miejscowości uznanej za uzdrowisko.
2.
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po porozumieniu z prezydium właściwej wojewódzkiej
rady narodowej może przekazać uprawnienia określone w ust. 1 organowi do spraw zdrowia
tego prezydium.
Art. 9.
1.
Zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego mogą być prowadzone przez:
1)
Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej,
2)
rady narodowe,
3)
Ministrów: Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Komunikacji w zakresie świadczeń
udzielanych osobom uprawnionym do korzystania z pomocy leczniczej służb zdrowia podległych
tym Ministrom,
4)
organy związków zawodowych,
5)
inne organy i instytucje, które otrzymały zezwolenie wydane w myśl przepisów o zakładach
leczniczych.
2.
Zezwolenia, o których mowa w ust. 1 pkt 5, wymaga również uruchomienie lub rozbudowa
zakładów lecznictwa uzdrowiskowego przez organy określone w ust. 1 pkt 3 i 4 po dniu
wejścia w życie ustawy, jeżeli spowoduje to zmiany w eksploatacji naturalnych zasobów
leczniczych.
3.
Rada Ministrów, po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych, ustala:
1)
szczegółowy zakres działania organów określonych w ust. 1 pkt 1-4 w dziedzinie prowadzenia
zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego,
2)
zasady, zakres i formy współdziałania Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej i jego
organów oraz innych organów i instytucji prowadzących zakłady i urządzenia lecznictwa
uzdrowiskowego oraz obiekty wypoczynku i turystyki w celu zapewnienia pełnego wykorzystania
naturalnych i innych właściwości uzdrowisk dla potrzeb lecznictwa uzdrowiskowego,
wypoczynku i turystyki.
Art. 10.
1.
Zasady kwalifikowania do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego ustala Minister Zdrowia
i Opieki Społecznej po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych. Zasady kwalifikowania
do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych przez Ministrów: Obrony Narodowej,
Spraw Wewnętrznych i Komunikacji - ustalają ci Ministrowie w porozumieniu z Ministrem
Zdrowia i Opieki Społecznej.
2.
Rada Ministrów, po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych, określa zasady
korzystania ze świadczeń zakładów lecznictwa uzdrowiskowego.
Art. 11.
1.
Przy Prezesie Rady Ministrów działa Naczelna Rada Uzdrowisk i Wczasów Pracowniczych
jako organ opiniodawczy i wnioskujący.
2.
Do zakresu działania Naczelnej Rady Uzdrowisk i Wczasów Pracowniczych należą sprawy
działalności i planowego rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego i uzdrowisk, z uwzględnieniem
spraw wczasów pracowniczych i turystyki w miejscowościach uznanych za uzdrowiska,
a także sprawy współpracy w tym zakresie właściwych organów i instytucji.
3.
W skład Naczelnej Rady Uzdrowisk i Wczasów Pracowniczych wchodzą przedstawiciele zainteresowanych
naczelnych (centralnych) organów administracji państwowej, Centralnej Rady Związków
Zawodowych oraz znawcy problematyki uzdrowiskowej.
4.
Przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych mogą być powołane za zgodą Rady Ministrów
wojewódzkie rady uzdrowisk i wczasów pracowniczych jako organy opiniodawcze i wnioskujące
tych prezydiów.
5.
Rada Ministrów, po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych, określi w drodze
rozporządzenia szczegółowy zakres działania, skład, organizację oraz tryb postępowania
Naczelnej Rady Uzdrowisk i Wczasów Pracowniczych oraz wojewódzkich rad uzdrowisk i
wczasów pracowniczych.
Art. 12.
1.
Decyzje w sprawie podjęcia czynności zastrzeżonych w statucie (art. 3 ust. 2 pkt 3)
wydaje:
1)
organ właściwy z mocy innych przepisów po zasięgnięciu opinii naczelnego lekarza uzdrowiska
lub
2)
naczelny lekarz uzdrowiska, jeżeli podjęcie danej czynności nie wymaga decyzji innych
organów.
2.
Decyzja wydana przez organ określony w ust. 1 pkt 1 bez zasięgnięcia opinii naczelnego
lekarza uzdrowiska jest nieważna i podlega uchyleniu, chyba że naczelny lekarz uzdrowiska
nie przedstawił opinii w terminie 10 dni, licząc od daty przekazania mu sprawy.
3.
Organ, który wydał decyzję nie uwzględniając opinii naczelnego lekarza uzdrowiska,
jest obowiązany doręczyć mu taką decyzję. Naczelnemu lekarzowi uzdrowiska od takiej
decyzji służy odwołanie. Odwołanie to rozpatruje właściwy organ stopnia wyższego,
po porozumieniu z organem do spraw zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej.
4.
Właściwym do rozpatrzenia odwołania od decyzji określonych w ust. 1 pkt 2 jest organ
do spraw zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej właściwej ze względu na położenie
uzdrowiska.
Art. 13.
1.
Wpływy z opłaty uzdrowiskowej są przeznaczone na kształtowanie czynników środowiskowych
określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2, a w szczególności na zapewnienie porządku, higieny,
estetyki i innych warunków niezbędnych dla zaspokajania potrzeb kulturalnych.
2.
Rada Ministrów, w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych, może zobowiązać
zakłady lecznictwa uzdrowiskowego oraz instytucje, które prowadzą na obszarze uzdrowisk
działalność wczasową lub turystyczną, do ponoszenia opłaty na cele określone w ust.
1.
Art. 14.
Rada Ministrów może rozciągnąć w drodze rozporządzenia niektóre przepisy dotyczące
uzdrowisk na obszary, które posiadają warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego
lub eksploatacji naturalnych zasobów leczniczych, a nie zostały uznane za uzdrowiska.
Art. 15.
Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia rozciągnąć niektóre przepisy ustawy na
miejscowości, które nie prowadzą lecznictwa uzdrowiskowego, lecz posiadają wybitne
walory turystyczno-wypoczynkowe, oraz dostosować te przepisy odpowiednio do charakteru
takich miejscowości.
Art. 16.
1.
Kto bez decyzji wymaganej w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 lub z naruszeniem takiej decyzji
podejmuje na obszarze ochrony uzdrowiskowej czynność zastrzeżoną w statucie uzdrowiska
(art. 3 ust. 2 pkt 3), podlega karze aresztu do 3 miesięcy i grzywny do 4.500 zł lub
jednej z tych kar.
2.
Orzekanie następuje w trybie przepisów o orzecznictwie karno-administracyjnym.
Art. 17.
1.
Miejscowości będące w myśl dotychczasowych przepisów uzdrowiskami o charakterze użyteczności
publicznej oraz inne miejscowości, w których w dniu wejścia w życie ustawy prowadzone
są zakłady lecznictwa uzdrowiskowego, mogą być uznane za uzdrowiska w trybie określonym
w ust. 2.
2.
Wykaz miejscowości uznanych za uzdrowiska w myśl ust. 1 ustali Minister Zdrowia i
Opieki Społecznej po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych, Przewodniczącym
Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz prezydiami właściwych wojewódzkich
rad narodowych.
3.
Do czasu nadania statutów uzdrowiskom zamieszczonym w wykazie, o którym mowa w ust.
2, obszarami ochrony uzdrowiskowej dla tych uzdrowisk są odpowiednie obszary ochrony
sanitarnej bądź granice administracyjne tych miejscowości.
4.
Okręgi ochrony źródeł wód leczniczych ustanowione w myśl dotychczasowych przepisów
stają się obszarami górniczymi.
Rada Ministrów wyda w drodze rozporządzenia szczegółowe przepisy regulujące sprawy
związane ze zniesieniem dotychczasowych komisji uzdrowiskowych.
3.
Do czasu wydania rozporządzeń lub innych aktów przewidzianych w niniejszej ustawie
obowiązują w sprawach, które mają uregulować te rozporządzenia lub akty, przepisy
dotychczasowe ze zmianami wynikającymi z niniejszej ustawy.