Ustawaz dnia 19 grudnia 1975 r.o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Art. 1.

W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy   (Dz. U. Nr 9, poz. 59) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 8 § 1 w zdaniu pierwszym oraz w zdaniu końcowym wyraz: „żony” zastępuje się wyrazem: „małżonków”;

2)

w art. 25 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„ 

§ 3.

Jeżeli żona zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko; mąż może przez oświadczenie złożone przy zawarciu małżeństwa dodać do swego nazwiska nazwisko żony; może również przybrać nazwisko żony. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.”:

3)

w art. 28:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

Nakaz, o którym mowa w paragrafie poprzedzającym, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.
 ”
 ;

4)

w art. 41:

a)

dodaje się § 3 w brzmieniu:
„ 

§ 3.

Sąd może ograniczyć lub wyłączyć możliwość zaspokojenia się z majątku wspólnego przez wierzyciela, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, jeżeli ze względu na charakter wierzytelności albo stopień przyczynienia się małżonka będącego dłużnikiem do powstania majątku wspólnego - zaspokojenie z majątku wspólnego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
 ”
 ,

b)

dotychczasowy § 3 oznacza się jako § 4;

5)

art. 44 uchyla się;

6)

w art. 58:

a)

dotychczasową treść przepisu oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2-4 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie; sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia Wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisją- na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

§ 3.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

§ 4.

Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
 ”

7)

w art. 59 wyrazy: „żona rozwiedziona, która wskutek zawarcia małżeństwa zmieniła” zastępuje się wyrazami: „małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił” oraz wyrazy: „które nosiła” - wyrazami: „które nosił”;

8)

w art. 89 § 2 skreśla się wyraz: „małoletniemu”, a po wyrazie: „dziecku” dodaje się wyrazy: „na jego wniosek albo”;

9)

art. 109 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 109.

§ 1.

Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia.

§ 2.

Sąd opiekuńczy może w szczególności:

1)

zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń,

2)

określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,

3)

poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi społecznego organu pomocniczego sądu,

4)

skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,

5)

zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

§ 3.

Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.
 ”
 ;

10)

po art. 112 dodaje się art. 1121 i art. 1122 w brzmieniu:
„ 

Art. 1121.

Jeżeli sąd opiekuńczy nie postanowi inaczej, obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad osobą małoletniego umieszczonego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, jego wychowania oraz reprezentowania w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb jego utrzymania należą do rodziny zastępczej albo placówki opiekuńczo-wychowawczej. Inne obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców małoletniego.

Art. 1122.

Sprawy doboru rodzin zastępczych oraz współdziałania sądów opiekuńczych z organami administracji państwowej w tych sprawach, a także zakresu i form pomocy Państwa na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i zasady odpłatności rodziców za pobyt ich dzieci w tych rodzinach oraz postępowanie w tych sprawach - regulują odrębne przepisy.
 ”
 ;

11)

w art. 113:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

W wyjątkowych wypadkach sąd opiekuńczy może ograniczyć osobistą styczność z dzieckiem rodziców, których władza rodzicielska została ograniczona, przez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
 ”
 ;

12)

w art. 118:

a)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

W wyjątkowym wypadku sąd opiekuńczy może orzec przysposobienie bez żądania zgody przysposabianego, jeżeli z oceny stosunku między przysposabiającym a przysposabianym wynika, że uważa się on za dziecko przysposabiającego, a żądanie takiej zgody byłoby sprzeczne z dobrem przysposabianego.
 ”

b)

dotychczasowy § 2 oznacza się jako § 3;

13)

w art. 124:

a)

§ 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 2.

Nie jest dopuszczalne ograniczenie skutków przysposobienia w wypadku, gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego.
 ”
 ,

b)

dodaje się § 3 w brzmieniu:
„ 

§ 3.

Na żądanie przysposabiającego i za zgodą osób, których zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sąd opiekuńczy może w okresie małoletności przysposobionego zmienić przysposobienie orzeczone stosownie do § 1 na przysposobienie, którego skutki podlegają przepisom art. 121-123.
 ”
 ;

14)

po art. 124 dodaje się art. 1241 w brzmieniu:
„ 

Art. 1241.

W wypadku gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę na jego przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego, nie jest dopuszczalne ani uznanie przysposobionego, ani też sądowe ustalenie jego pochodzenia.
 ”
 ;

15)

po art. 125 dodaje się art. 1251 w brzmieniu:
„ 

Art. 1251.

Nie jest dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego.
 ”
 ;

16)

art. 146 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 146.

Opiekę sprawuje opiekun. Wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem sąd może powierzyć tylko małżonkom.
 ”
 ;

17)

w art. 149 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„ 

§ 4.

W wypadku potrzeby ustanowienia opieki dla małoletniego umieszczonego w rodzinie zastępczej - sąd powierzy sprawowanie tej opieki przede wszystkim rodzicom zastępczym.
 ”

Art. 2.

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego   (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 442 po wyrazach: „uznaje żądanie pozwu” dodaje się wyrazy: „a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci”;

2)

w art. 443 § 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 2.

Postanowienia, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, z wyjątkiem postanowień dotyczących obowiązku małżonków przyczyniania się. do zaspokajania potrzeb rodziny przez czas trwania procesu, sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy. Przepisy o postępowaniu zabezpieczającym stosuje się odpowiednio.
 ”
 ;

3)

art. 563 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 563.

Do zgłoszenia wniosku o zezwolenie na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński uprawniona jest osoba, która zamierza udzielić pełnomocnictwa.
 ”
 ;

4)

w art. 565 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„ 

§ 3.

Przepis § 1 stosuje się także do rozstrzygnięcia, o wyłączeniu odpowiedzialności małżonka za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego z małżonków w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, jak również do uchylenia postanowienia w tym przedmiocie.
 ”
 ;

5)

w art. 568:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

W sprawach małoletnich sądem opiekuńczym jest sąd dla nieletnich. Sąd ten rozpoznaje sprawy opiekuńcze małoletnich z ustalonego dla niego obszaru właściwości.
 ”
 ;

6)

w art. 573:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

Sąd może ograniczyć lub wyłączyć osobisty udział małoletniego w postępowaniu, jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze.
 ”
 ;

7)

po art. 575 dodaje się art. 5751 w brzmieniu:
„ 

Art. 5751.

W sprawach opiekuńczych osób małoletnich sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli przeciwko publicznemu rozpoznaniu sprawy przemawia dobro małoletniego.
 ”
 ;

8)

w art. 576:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

Wysłuchanie małoletniego w toku postępowania następuje poza salą posiedzeń sądowych, jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze.
 ”
 ;

9)

w art. 586 § 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 2.

Na rozprawę wzywa się przysposabiającego oraz osoby, których zgoda na przysposobienie jest potrzebna.
 ”
 ;

10)

w art. 787:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

b)

dodaje się § 2 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd, na wniosek małżonka dłużnika, orzeka również o ograniczeniu lub wyłączeniu możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela z majątku wspólnego.
 ”
 ;

11)

po art. 1095 dodaje się art. 10951 w brzmieniu:
„ 
Art. 10951 § 1. W wyjątkowych wypadkach, gdy dobro małoletniego, co do którego orzeczono umieszczenie w placówce opiekuńczo-wychowawczej, przemawia za niezwłoczną zmianą jego środowiska wychowawczego, sąd opiekuńczy może nakazać wykonanie orzeczenia o odebraniu małoletniego z pominięciem trybu przewidzianego w przepisach poprzedzających.

§ 2.

Szczegółowe zasady wykonywania orzeczeń stosownie do przepisów § 1 określi w drodze rozporządzenia Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Oświaty i Wychowania oraz Ministrem Spraw Wewnętrznych.
 ”

Art. 3.

W ustawie z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania   (Dz. U. Nr 32, poz. 160, z 1971 r. Nr 12, poz. 115 oraz z 1972 r. Nr 16, poz. 114) w art. 25:

a)

dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1,

b)

dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„ 

2.

Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia:

1)

zasady doboru rodzin zastępczych,

2)

zasady współdziałania sądów opiekuńczych z organami administracji państwowej w sprawach dotyczących rodzin zastępczych,

3)

zakres i formy pomocy Państwa na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych,

4)

zasady odpłatności rodziców za pobyt ich dzieci w rodzinach zastępczych
oraz postępowanie w tych sprawach.
 ”

Art. 4.

W dekrecie z dnia 8 czerwca 1955 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego   (Dz. U. Nr 25, poz. 151, z 1956 r. Nr 41, poz. 189, z 1958 r. Nr 72, poz. 358, z 1962 r. Nr 10, poz. 46, z 1964 r. Nr 9, poz. 60 i Nr 43, poz. 297 oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 32 pkt 3 skreśla się końcowe wyrazy: „oraz nazwisko rodowe matki”, a po wyrazie: „nazwisko” dodaje się wyrazy: „i nazwisko rodowe”;

2)

po art. 40 dodaje się art. 401 w brzmieniu:
„ 

Art. 401.

§ 1.

W wypadku orzeczenia przysposobienia, na które rodzice dziecka wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego, a przysposobienia dokonali małżonkowie wspólnie, sporządza się nowy akt urodzenia przysposobionego, w którym jako rodziców wymienia się przysposabiających. Przepisy ust. 2 i 3 artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.

§ 2.

O sporządzeniu nowego aktu urodzenia dokonuje się wzmianki na marginesie dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego; akt ten nie podlega ujawnieniu, a w szczególności nie wydaje się z niego odpisów ani wyciągów, ani też nie uwzględnia jego treści w odpisach i wyciągach z nowego aktu urodzenia przysposobionego.
 ”
 ;

3)

w art. 50 ust. 1:

a)

w pkt 3 początkowe wyrazy: „nazwisko i imię ojca, imię i rodowe nazwisko matki” zastępuje się wyrazami: „nazwiska i imiona oraz nazwiska rodowe rodziców”,

b)

pkt 6 nadaje się brzmienie:
„ 

6)

oświadczenia małżonków o nazwisku, jakie przybiorą, oraz - jeżeli nie zamierzają przybrać nazwiska wspólnego - ich oświadczenie o nazwisku dzieci zrodzonych z tego małżeństwa.
 ”

Art. 5.

W ustawie z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks karny wykonawczy   (Dz. U. Nr 13, poz. 98) wprowadza się następujące zmiany:

1)

po art. 125 dodaje się art. 1251 i 1252 w brzmieniu:
„ 

Art. 1251.

Z chwilą prawomocnego orzeczenia kary konfiskaty całości lub części majątku jednego z małżonków pozostających we wspólności majątkowej przedmioty majątkowe, których konfiskata dotyczy, tracą z mocy prawa charakter składników majątku wspólnego. Od tej chwili stosuje się do nich odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, przy czym udział Skarbu Państwa i małżonka osoby skazanej są równe. Małżonek skazanego, jak również Skarb Państwa mogą jednak żądać, żeby ustalenie udziału w tych przedmiotach nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do ich nabycia.

Art. 1252.

§ 1.

Orzeczone w postępowaniu karnym sądowym w stosunku do jednego z małżonków pozostających we wspólności majątkowej kary grzywny, pieniężne kary porządkowe, nawiązki lub obciążające tego małżonka koszty sądowe podlegają zaspokojeniu z odrębnego majątku skazanego oraz z wynagrodzenia za pracę lub za inne usługi świadczone przez niego osobiście, jak również z praw twórcy wynalazku, wzoru użytkowego oraz projektu racjonalizatorskiego. Jeżeli zaspokojenie z tych źródeł okaże się niemożliwe, egzekucja może być skierowana do majątku wspólnego.
W wypadku skierowania egzekucji do majątku wspólnego małżonek skazanego może żądać ograniczenia lub wyłączenia w całości zaspokojenia należności wymienionych w § 1 z majątku wspólnego lub z niektórych jego składników, jeżeli skazany nie przyczynił się lub przyczynił się w stopniu nieznacznym do powstania tego majątku bądź do nabycia określonych jego składników albo gdy zaspokojenie z majątku wspólnego tych należności byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Żądanie w tym przedmiocie może być zgłoszone sądowi w ciągu trzech miesięcy od skierowania egzekucji do majątku wspólnego.
 ”
 ;

2)

w art. 128 wyrazy: „Art. 125-127” zastępuje się wyrazami: „Art. 125 i 1252-127”.

Art. 6.

W ustawie karnej skarbowej z dnia 26 października 1971 r.   (Dz. U. Nr 28, poz. 260 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91) w art. 242 dodaje się na końcu zdanie: „Przy ściąganiu tych należności stosuje się odpowiednio art. 1252 Kodeksu karnego wykonawczego.”

Art. 7.

W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia   (Dz. U. Nr 12, poz. 116, z 1972 r. Nr 49, poz. 312 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91) w art. 99 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„ 

§ 4.

Przy ściąganiu grzywien stosuje się odpowiednio art. 1252 Kodeksu karnego wykonawczego.
 ”

Art. 8.

§ 1.

W sprawach opiekuńczych małoletnich postępowanie rozpoznawcze wszczęte przed wejściem w życie ustawy przed sądami opiekuńczymi właściwymi dla tych spraw według przepisów dotychczasowych toczy się przed tymi sądami do czasu zakończenia postępowania w pierwszej instancji.

§ 2.

Wierzytelności podlegające zaspokojeniu z majątku wspólnego małżonków na podstawie przepisów dotychczasowych podlegają zaspokojeniu z tego majątku na zasadach określonych w tych przepisach, jeżeli przed wejściem w życie niniejszej ustawy wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne.

§ 3.

Kary konfiskaty majątku, kary grzywny, pieniężne kary porządkowe, nawiązki oraz koszty sądowe orzeczone przed wejściem w życie niniejszej ustawy podlegają wykonaniu według przepisów dotychczasowych.

Art. 9.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 marca 1976 r.