Ustawa Konstytucyjnaz dnia 17 października 1992 r.o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej
oraz o samorządzie terytorialnym
W celu usprawnienia działalności naczelnych władz Państwa, do czasu uchwalenia nowej
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi się, co następuje:
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 1.
Organami Państwa w zakresie władzy ustawodawczej są Sejm i Senat Rzeczypospolitej
Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada
Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej - niezawisłe sądy.
Art. 2.
1.
Posłowie i senatorowie, osoby wchodzące w skład Rady Ministrów oraz inne osoby pełniące
urzędy lub funkcje publiczne w Państwie określone w ustawie konstytucyjnej, nie mogą
prowadzić działalności nie dającej się pogodzić ze sprawowaniem mandatu, urzędu lub
funkcji w zakresie i pod rygorami określonymi w ustawie.
2.
Osoby, o których mowa w ust. 1, na początku i na końcu kadencji lub przed objęciem
stanowiska i po jego opuszczeniu składają oświadczenie o swoim stanie majątkowym.
Rozdział 2
Sejm i Senat
Art. 3.
1.
Sejm składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich,
proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym.
2.
Senat składa się ze 100 senatorów wybieranych w województwach na okres kadencji Sejmu
w wyborach wolnych, powszechnych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.
Art. 4.
1.
Kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów.
2.
Prezydent zarządza wybory do Sejmu i Senatu w dzień wolny od pracy, przypadający w
ciągu miesiąca poprzedzającego upływ kadencji.
3.
Sejm może zostać rozwiązany mocą własnej uchwały podjętej większością 2/3 głosów ustawowej
liczby posłów.
4.
Prezydent może rozwiązać Sejm w wypadkach określonych w niniejszej ustawie, po zasięgnięciu
opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu.
5.
W dniu ogłoszenia uchwały Sejmu lub zarządzenia Prezydenta o rozwiązaniu Sejmu kończy
się kadencja Sejmu i Senatu.
6.
W razie rozwiązania Sejmu przez Prezydenta lub mocą uchwały Sejmu, Prezydent zarządza
wybory w dzień wolny od pracy, przypadający nie wcześniej niż w trzy miesiące i nie
później niż w cztery miesiące od zakończenia kadencji Sejmu.
Art. 5.
O ważności wyborów oraz ważności wyboru posła, wobec którego zgłoszono protest, rozstrzyga
Sąd Najwyższy.
Art. 6.
Poseł jest reprezentantem całego Narodu, nie jest związany instrukcjami wyborców i
nie może być odwołany.
Art. 7.
1.
Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za działania wynikające z wykonywania
mandatu ani w czasie trwania mandatu, ani po jego wygaśnięciu, chyba że narusza dobra
osobiste innych osób.
2.
Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani aresztowany lub zatrzymany
bez zgody Sejmu, wyrażonej większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej
liczby posłów.
Art. 8.
Mandatu posła nie można łączyć z mandatem senatora, a także z funkcją sędziego Trybunału
Konstytucyjnego, sędziego Trybunału Stanu, sędziego Sądu Najwyższego, Prezesa Narodowego
Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, ambasadora
oraz wojewody.
Art. 9.
1.
Sejm obraduje na posiedzeniach.
2.
Pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu zwołuje Prezydent w ciągu 30 dni od dnia
wyborów.
Art. 10.
1.
Sejm wybiera ze swego grona Marszałka, wicemarszałków oraz komisje.
2.
Marszałek i wicemarszałkowie tworzą Prezydium Sejmu. Prezydium zwołuje posiedzenia
Sejmu i kieruje jego pracami.
3.
Kadencja Marszałka i wicemarszałków Sejmu wygasa z chwilą zebrania się Sejmu nowej
kadencji.
Art. 11.
Sejm może powołać komisję dla zbadania określonej sprawy z prawem przesłuchiwania
w trybie Kodeksu postępowania karnego osób przez nią wezwanych.
Art. 12.
1.
Obrady Sejmu są jawne. Sejm może uchwalić tajność obrad bezwzględną większością głosów,
jeżeli wymaga tego dobro Państwa.
2.
Prezes Rady Ministrów, członkowie Rady Ministrów oraz ministrowie stanu w czasie posiedzenia
Sejmu mogą zabierać głos poza kolejnością mówców zapisanych do głosu, ilekroć tego
zażądają.
Art. 13.
Sejm uchwala ustawy większością głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby
posłów, chyba że ustawa konstytucyjna stanowi inaczej. W tym samym trybie Sejm podejmuje
inne uchwały, jeżeli przepisy ustaw i uchwał Sejmu nie stanowią inaczej.
Art. 14.
Szczegółową organizację i tryb pracy Sejmu określa regulamin uchwalany przez Sejm.
Art. 15.
1.
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi i Radzie Ministrów.
2.
Rada Ministrów zgłaszając projekt ustawy przedstawia jej skutki finansowe oraz załącza
projekty podstawowych aktów wykonawczych.
3.
Prawo wnoszenia poprawek do projektów ustaw w trakcie ich rozpatrywania przez Sejm
przysługuje wnioskodawcy, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu może z własnej
inicjatywy, a także na wniosek Rady Ministrów odmówić poddania pod głosowanie poprawki,
która uprzednio nie była przedłożona komisji.
4.
Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania legislacyjnego w Sejmie
do czasu zakończenia procedury pierwszego czytania projektu. W razie wycofania projektu
Sejm podejmuje decyzję o dalszym toku postępowania.
Art. 16.
1.
Rada Ministrów, w uzasadnionych wypadkach, może określić wniesiony przez siebie projekt
ustawy jako pilny.
2.
Regulamin Sejmu określa odrębności w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu
pilnego.
3.
Marszałek Sejmu odmawia poddania pod głosowanie poprawki dotyczącej projektu pilnego,
która uprzednio nie była przedłożona komisji.
4.
W postępowaniu w sprawie ustawy pilnej terminy określone w art. 17 ust. 2 oraz w art.
18 ust. 2 ulegają skróceniu do 7 dni.
Art. 17.
1.
Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi.
2.
Senat może w ciągu 30 dni ustawę przyjąć lub wprowadzić do jej tekstu poprawki albo
ją odrzucić. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania nie podejmie stosownej
uchwały, ustawę uważa się za przyjętą.
3.
Poprawki Senatu pociągające za sobą obciążenie budżetu Państwa wymagają wskazania
źródeł pokrycia.
4.
Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę lub poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa
się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów.
Art. 18.
1.
Przyjętą przez Sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi do podpisu.
2.
Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 30 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
3.
Prezydent może odmówić podpisania ustawy i z umotywowanym wnioskiem przekazać ją Sejmowi
do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 2/3
głosów Prezydent w terminie 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że zgodnie z ust. 4 wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego.
4.
Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem
o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją. Wystąpienie Prezydenta do Trybunału
Konstytucyjnego wstrzymuje bieg terminu przewidzianego dla podpisania ustawy. Prezydent
nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z
Konstytucją.
Art. 19.
1.
W sprawach o szczególnym znaczeniu dla Państwa może być przeprowadzone referendum.
2.
Referendum ma prawo zarządzić:
1)
Sejm, uchwałą podjętą bezwzględną większością głosów, lub
2)
Prezydent, za zgodą Senatu podjętą bezwzględną większością głosów.
3.
Jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, wynik
referendum jest wiążący.
4.
Zasady i tryb przeprowadzenia referendum określa ustawa.
Art. 20.
Dochody i wydatki Państwa na rok kalendarzowy określa ustawa budżetowa. W szczególnych
wypadkach dochody i wydatki Państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa
o prowizorium budżetowym.
Art. 21.
1.
Rada Ministrów jest obowiązana przedłożyć Sejmowi projekt ustawy budżetowej w terminie
umożliwiającym jej uchwalenie przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnych
wypadkach przed końcem pierwszego kwartału roku. Termin ten oraz warunki, jakim powinien
odpowiadać projekt budżetu, określa ustawa.
2.
Senat może podjąć uchwałę o przyjęciu lub wprowadzeniu poprawek do ustawy budżetowej
uchwalonej przez Sejm w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.
3.
W razie nieuchwalenia ustawy budżetowej lub ustawy o prowizorium budżetowym, Rada
Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.
4.
Jeżeli ustawa budżetowa nie zostanie uchwalona w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia
Sejmowi projektu odpowiadającego wymaganiom prawa budżetowego, Prezydent może rozwiązać
Sejm.
Art. 22.
1.
Rada Ministrów jest obowiązana przedłożyć Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy
budżetowej oraz sprawozdania z wykonania innych uchwalanych przez Sejm planów finansowych
Państwa w terminie 6 miesięcy po zakończeniu roku budżetowego.
2.
Sejm dokonuje oceny wykonania ustawy budżetowej oraz innych planów finansowych Państwa
w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania sprawozdania i podejmuje uchwałę w przedmiocie
absolutorium, po wysłuchaniu opinii Najwyższej Izby Kontroli przedstawionej przez
jej Prezesa.
3.
W razie nieotrzymania absolutorium Rada Ministrów podaje się do dymisji.
Art. 23.
1.
Sejm może ustawą podjętą bezwzględną większością głosów upoważnić Radę Ministrów,
na jej umotywowany wniosek, do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy.
2.
Ustawa o upoważnieniu Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy określa
przedmiot regulacji oraz okres obowiązywania upoważnienia.
3.
W czasie obowiązywania ustawy o upoważnieniu Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń
z mocą ustawy inicjatywa ustawodawcza w zakresie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje
wyłącznie Radzie Ministrów.
4.
Ustawa nie może upoważnić Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy dotyczących:
zmiany Konstytucji, wyborów Prezydenta, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego,
budżetu Państwa, wolności i praw osobistych obywateli, ich wolności i praw politycznych
oraz praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, a
także zgody na ratyfikację umów międzynarodowych, o których mowa w art. 33 ust. 2
niniejszej ustawy.
5.
Prezydent podpisuje przedstawione mu przez Radę Ministrów rozporządzenie z mocą ustawy
i zarządza jego ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
6.
Przed podpisaniem Prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie
zgodności rozporządzenia z mocą ustawy z Konstytucją.
7.
Prezydent może odmówić podpisania rozporządzenia z mocą ustawy i w ciągu 14 dni zwrócić
je Radzie Ministrów. Zwrócone przez Prezydenta rozporządzenie z mocą ustawy Rada Ministrów
może wnieść do Sejmu w postaci projektu ustawy.
Art. 24.
1.
Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie dokonania zbrojnego napadu
na Rzeczpospolitą Polską albo gdy z umów międzynarodowych wynika konieczność wspólnej
obrony przeciw agresji, a gdy Sejm nie obraduje, o stanie wojny postanawia Prezydent.
2.
Warunki i skutki prawne oraz tryb wprowadzenia stanu wojny określa ustawa.
Art. 25.
1.
Poseł może zgłosić interpelację lub zapytanie do Prezesa Rady Ministrów lub poszczególnych
jej członków.
2.
Interpelację składa się na piśmie, a odpowiedź na nią powinna być udzielona w terminie
21 dni. W razie gdy odpowiedź na interpelację nie zadowala składającego, może on wystąpić
do Marszałka Sejmu o dodatkową odpowiedź, a także o udzielenie jej na posiedzeniu
Sejmu.
3.
Zapytania są zgłaszane ustnie, na każdym posiedzeniu Sejmu i wymagają one bezpośredniej
odpowiedzi.
4.
Szczegółowe zasady składania interpelacji i zapytań oraz udzielania na nie odpowiedzi
określa regulamin Sejmu.
Art. 26.
Do Senatu i senatorów stosuje się odpowiednio art. 5-10 i art. 12-14.
Art. 27.
W wypadkach wskazanych w ustawie konstytucyjnej Sejm i Senat obradujące wspólnie pod
przewodnictwem Marszałka Sejmu tworzą Zgromadzenie Narodowe.
Rozdział 3
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 28.
1.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Państwa Polskiego
w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych.
2.
Prezydent czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa, nienaruszalności i niepodzielności
jego terytorium oraz przestrzegania umów międzynarodowych.
Art. 29.
1.
Prezydent jest wybierany przez Naród.
2.
Prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu
tajnym, bezwzględną większością ważnie oddanych głosów.
3.
Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska większości bezwzględnej, 14 dnia po pierwszym
głosowaniu przeprowadza Się drugą turę głosowania. Biorą w niej udział dwaj kandydaci,
którzy otrzymali kolejno największą liczbę głosów w pierwszej turze i nie wycofali
swojej kandydatury. Za wybraną uważa się osobę, która uzyskała większą liczbę ważnie
oddanych głosów.
4.
Prezydent jest wybrany na lat pięć i może być ponownie wybrany tylko jeden raz.
5.
Prezydentem może być wybrany każdy obywatel polski, który ukończył 35 lat i korzysta
z pełni praw wyborczych.
6.
Kadencja Prezydenta liczy się od dnia objęcia przez niego urzędu.
7.
Wybory Prezydenta zarządza Marszałek Sejmu nie wcześniej niż na cztery miesiące i
nie później niż na trzy miesiące przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta, a
w razie opróżnienia urzędu Prezydenta - nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu
urzędu, wyznaczając datę wyborów przypadającą w ciągu dwóch miesięcy od dnia zarządzenia
wyborów. Wybory odbywają się w dniu wolnym od pracy.
Art. 30.
1.
Prezydent obejmuje urząd po złożeniu wobec Zgromadzenia Narodowego przysięgi następującej
treści:
„
Obejmując z woli Narodu urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej uroczyście przysięgam,
że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji, będę strzegł niezłomnie godności
Narodu, niepodległości i bezpieczeństwa Państwa, a także, że dobro Ojczyzny oraz pomyślność
obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym nakazem.
”
Przysięga może być również złożona z dodaniem słów „Tak mi dopomóż Bóg”.
2.
Objęcie urzędu przez Prezydenta wybranego przed upływem kadencji dotychczasowego Prezydenta
następuje następnego dnia po upływie kadencji urzędującego Prezydenta.
Art. 31.
Prezydent nie może piastować żadnego innego urzędu ani być posłem lub senatorem.
Art. 32.
1.
Prezydent sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków zagranicznych.
2.
Prezydent mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej
w innych państwach oraz przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych
przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw.
3.
Kontakty z innymi państwami, a także z polskimi przedstawicielami dyplomatycznymi
za granicą odbywają się za pośrednictwem ministra właściwego w zakresie spraw zagranicznych.
Art. 33.
1.
Prezydent ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat.
2.
Ratyfikacja i wypowiedzenie umów międzynarodowych dotyczących granic Państwa, sojuszów
obronnych oraz umów pociągających za sobą obciążenia finansowe Państwa lub konieczność
zmian w ustawodawstwie wymaga upoważnienia wyrażonego w ustawie.
Art. 34.
Prezydent sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa
Państwa. Organem doradczym Prezydenta w tym zakresie jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
Art. 35.
1.
Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
2.
Prezydent w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej mianuje i zwalnia Szefa Sztabu
Generalnego Wojska Polskiego, a na wniosek Ministra Obrony Narodowej mianuje i zwalnia
zastępców Szefa Sztabu Generalnego, dowódców rodzajów Sił Zbrojnych oraz dowódców
okręgów wojskowych.
3.
Prezydent na okres wojny mianuje i zwalnia Naczelnego Wodza.
Art. 36.
1.
W razie zagrożenia zewnętrznego Państwa Prezydent może wprowadzić stan wojenny na
części lub całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także ogłosić częściową lub
powszechną mobilizację.
2.
Organizację władz Państwa na czas stanu wojennego i inne skutki prawne wprowadzenia
stanu wojennego określa ustawa.
Art. 37.
1.
Prezydent może wprowadzić na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące, stan wyjątkowy
na części lub całym terytorium Państwa, jeżeli zagrożone zostało jego wewnętrzne bezpieczeństwo
lub w razie klęski żywiołowej. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko
raz na okres nie dłuższy niż 3 miesiące za zgodą Sejmu.
2.
Sejm nie może być rozwiązany w czasie trwania stanu wyjątkowego, a jego kadencja nie
może zakończyć się wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od zakończenia stanu wyjątkowego.
3.
W okresie trwania stanu wyjątkowego nie mogą być zmieniane ustawy konstytucyjne ani
ordynacje wyborcze.
4.
Szczegółowe warunki, skutki prawne oraz tryb wprowadzenia stanu wyjątkowego określa
ustawa.
Art. 38.
1.
Prezes Rady Ministrów informuje Prezydenta o podstawowych problemach będących przedmiotem
pracy Rady Ministrów.
2.
W sprawach szczególnej wagi dla Państwa Prezydent może zwoływać posiedzenia Rady Ministrów
i im przewodniczyć.
Art. 39.
Prezydent może zwracać się z orędziem do Sejmu lub do Senatu. Orędzia nie czyni się
przedmiotem debaty.
Art. 40.
Prezydent występuje do Sejmu z wnioskiem o powołanie albo odwołanie Prezesa Narodowego
Banku Polskiego.
Art. 41.
Prezydent nadaje obywatelstwo polskie i zwalnia z obywatelstwa polskiego.
Art. 42.
Prezydent powołuje sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Art. 43.
Prezydent stosuje prawo łaski.
Art. 44.
Prezydent nadaje ordery i odznaczenia.
Art. 45.
1.
W celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień Prezydent wydaje
rozporządzenia i zarządzenia.
2.
Prezydent wydaje zarządzenia w zakresie wykonywania swoich ustawowych uprawnień.
Art. 46.
Akty prawne Prezydenta dla swojej ważności wymagają kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów
albo właściwego ministra, którzy sprawę przedkładają Prezydentowi.
Art. 47.
Przepis art. 46 nie dotyczy:
1)
zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i Senatu,
2)
rozwiązywania Sejmu,
3)
zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu,
4)
inicjatywy ustawodawczej,
5)
podpisywania i odmowy podpisywania ustawy lub rozporządzenia z mocą ustawy,
6)
zwracania się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności ustawy lub rozporządzenia
z mocą ustawy z Konstytucją,
7)
desygnowania Prezesa Rady Ministrów i powoływania Rady Ministrów w pełnym składzie,
8)
przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej pełnienia obowiązków,
9)
zwoływania posiedzeń Rady Ministrów,
10)
wstępnego wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem
Stanu,
11)
występowania z wnioskami o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,
12)
powoływania i odwoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego i prezesów Sądu
Najwyższego,
13)
uprawnień Prezydenta, o których mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2, w art. 39-44 i art. 48.
Art. 48.
1.
Prezydent może powołać ministrów stanu do reprezentowania go w sprawach związanych
z wykonywaniem jego uprawnień.
2.
Organem wykonawczym Prezydenta jest Kancelaria Prezydenta. Prezydent nadaje statut
Kancelarii oraz powołuje i odwołuje jej Szefa.
Art. 49.
1.
Opróżnienie urzędu Prezydenta przed upływem kadencji następuje wskutek:
1)
śmierci,
2)
zrzeczenia się urzędu,
3)
uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze
względu na stan zdrowia uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów, w obecności
co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,
4)
złożenia z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.
2.
W razie gdy urząd Prezydenta jest opróżniony - do czasu objęcia urzędu przez nowego
Prezydenta, a także, gdy Prezydent tymczasowo nie może sprawować urzędu, zastępuje
go Marszałek Sejmu, gdy zaś ten nie może tych funkcji wykonywać - Marszałek Senatu.
3.
Osoba zastępująca Prezydenta nie może rozwiązać Sejmu.
Art. 50.
1.
Prezydent za naruszenie Konstytucji lub ustaw oraz za popełnienie przestępstwa może
być pociągnięty do odpowiedzialności tylko przed Trybunałem Stanu.
2.
Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego,
podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego
na wniosek co najmniej 1/4 ogólnej liczby członków Zgromadzenia.
3.
Z chwilą postawienia Prezydenta w stan oskarżenia sprawowanie przez niego urzędu ulega
zawieszeniu. Art. 49 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 4
Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej (Rząd)
Art. 51.
1.
Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
2.
Rada Ministrów kieruje całością administracji rządowej.
Art. 52.
1.
Rada Ministrów podejmuje decyzje we wszystkich sprawach polityki Państwa, których
ustawa konstytucyjna lub inna ustawa nie zastrzegły dla Prezydenta albo innego organu
administracji państwowej bądź samorządu.
2.
Rada Ministrów w szczególności:
1)
zapewnia wykonanie ustaw,
2)
wydaje rozporządzenia z mocą ustawy, z zachowaniem warunków określonych w art. 23
niniejszej ustawy,
3)
kieruje, koordynuje i kontroluje pracę wszystkich innych organów administracji państwowej,
ponosząc za ich pracę odpowiedzialność przed Sejmem,
4)
chroni na podstawie ustaw interesy Skarbu Państwa,
5)
sporządza projekt budżetu i innych planów finansowych Państwa oraz po uchwaleniu przez
Sejm kieruje ich wykonaniem,
6)
sprawuje w granicach i formach określonych w ustawie konstytucyjnej i innych ustawach
nadzór nad samorządem terytorialnym oraz innymi postaciami samorządu,
7)
utrzymuje stosunki i zawiera umowy z rządami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi,
8)
zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne Państwa.
Art. 53.
1.
Radę Ministrów (Rząd) tworzą:
1)
Prezes Rady Ministrów - jako jej przewodniczący,
2)
wiceprezesi Rady Ministrów,
3)
ministrowie,
4)
przewodniczący określonych w ustawie komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych
organów administracji państwowej, powołani w trybie art. 57-62.
2.
W razie niepowołania wiceprezesa Rady Ministrów obowiązki jego może pełnić jeden z
ministrów.
3.
Rada Ministrów działa kolegialnie. Organizację i tryb jej pracy określa ustawa.
Art. 54.
1.
W celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień Rada Ministrów
wydaje rozporządzenia.
2.
Rada Ministrów podejmuje uchwały w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień.
Art. 55.
1.
Prezes Rady Ministrów kieruje pracami Rady Ministrów oraz koordynuje i kontroluje
pracę poszczególnych ministrów.
2.
Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników administracji
rządowej.
3.
W celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień Prezes Rady Ministrów
wydaje rozporządzenia.
Art. 56.
1.
Minister kieruje określonym działem administracji państwowej. Zakres działania ministra
określa ustawa.
2.
Minister kieruje określonym działem administracji państwowej przy pomocy sekretarzy
stanu i podsekretarzy stanu, powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek
ministra.
3.
W celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień minister wydaje
rozporządzenia i zarządzenia.
4.
Rada Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie
ministra.
Art. 57.
1.
Prezydent desygnuje Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek powołuje Radę Ministrów
w składzie zaproponowanym przez Prezesa Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od pierwszego
posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji Rady Ministrów. Powołanie przez Prezydenta
Prezesa Rady Ministrów następuje wraz z powołaniem Rady Ministrów.
2.
Prezes Rady Ministrów, najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta,
przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie votum
zaufania. Sejm uchwala votum zaufania bezwzględną większością głosów.
Art. 58.
W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 57, Sejm, w ciągu 21 dni, wybiera
Prezesa Rady Ministrów oraz proponowany przez niego skład Rady Ministrów bezwzględną
większością głosów. Prezydent powołuje tak wybrany Rząd i odbiera od niego przysięgę.
Art. 59.
W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 58, Prezydent powołuje Prezesa Rady
Ministrów, a na jego wniosek Radę Ministrów w trybie art. 57, z tym że Sejm uchwala
votum zaufania większością głosów.
Art. 60.
W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 59, Sejm, w ciągu 21 dni, wybiera
Prezesa Rady Ministrów oraz proponowany przez niego skład Rady Ministrów większością
głosów. Prezydent powołuje tak wybrany Rząd i odbiera od niego przysięgę.
Art. 61.
Wniosek dotyczący powołania Ministrów Spraw Zagranicznych, Obrony Narodowej i Spraw
Wewnętrznych Prezes Rady Ministrów przedstawia po zasięgnięciu opinii Prezydenta.
Art. 62.
W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 60, Prezydent rozwiązuje Sejm albo
w ciągu 14 dni powołuje, na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, Prezesa Rady Ministrów
i Radę Ministrów. Jeżeli przed upływem tego terminu Sejm nie uchwali votum zaufania
dla tego Rządu lub nie uchwali votum nieufności w trybie art. 66 ust. 4, Prezydent
rozwiązuje Sejm.
Art. 63.
Prezes Rady Ministrów i ministrowie składają przysięgę wobec Prezydenta następującej
treści:
„
Obejmując urząd Prezesa Rady Ministrów (ministra) uroczyście przysięgam, że dochowam
wierności postanowieniom Konstytucji, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą
dla mnie zawsze najwyższym nakazem
”
.
Przysięga może być również złożona z dodaniem słów „Tak mi dopomóż Bóg.”
Art. 64.
Prezes Rady Ministrów składa Prezydentowi dymisję Rządu w razie:
1)
ukonstytuowania się nowo wybranego Sejmu,
2)
rezygnacji przez Radę Ministrów albo przez Prezesa Rady Ministrów z dalszego pełnienia
funkcji.
3)
nieudzielenia przez Sejm votum zaufania Radzie Ministrów,
4)
uchwalenia przez Sejm votum nieufności.
Art. 65.
1.
W razie gdy Prezes Rady Ministrów złożył dymisję Rządu z powodów, o których mowa w
art. 64 pkt 1-3, Prezydent przyjmuje dymisję.
2.
Przyjmując dymisję Rządu Prezydent powierza mu do czasu powołania nowej Rady Ministrów
sprawowanie obowiązków.
Art. 66.
1.
Sejm może uchwalić Radzie Ministrów votum nieufności bezwzględną większością głosów.
2.
Wniosek o votum nieufności może być zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i poddany
głosowaniu nie wcześniej niż po upływie 7 dni od daty jego zgłoszenia.
3.
W razie nieuchwalenia votum nieufności powtórny wniosek w tej sprawie może być zgłoszony
po upływie 3 miesięcy od daty głosowania poprzedniego wniosku. Termin ten nie ma zastosowania,
jeżeli z wnioskiem takim wystąpi co najmniej 115 posłów.
4.
Sejm uchwalając votum nieufności może jednocześnie dokonać wyboru nowego Prezesa Rady
Ministrów, powierzając mu misję utworzenia Rządu, w trybie określonym w art. 58.
5.
Jeżeli Sejm uchwalił wniosek o votum nieufności nie dokonując jednocześnie wyboru
Prezesa Rady Ministrów, Prezydent przyjmuje dymisję Rządu albo rozwiązuje Sejm.
Art. 67.
1.
Sejm może uchwalić votum nieufności poszczególnemu ministrowi. Przepisy art. 66 ust.
1-3 stosuje się odpowiednio.
2.
Minister, wobec którego Sejm uchwalił votum nieufności, składa dymisję, a Prezydent
ją przyjmuje.
Art. 68.
1.
Minister może złożyć rezygnację z dalszego pełnienia funkcji, składając dymisję Prezesowi
Rady Ministrów.
2.
Na wniosek Prezesa Rady Ministrów Prezydent może dokonywać zmian na stanowiskach poszczególnych
ministrów.
Art. 69.
1.
Wojewoda jest organem administracji rządowej oraz przedstawicielem Rady Ministrów
w województwie.
2.
Tryb powoływania i odwoływania, a także zakres działania wojewodów określa ustawa.
Rozdział 5
Samorząd terytorialny
Art. 70.
1.
Samorząd terytorialny jest podstawową formą organizacji lokalnego życia publicznego.
2.
Jednostki samorządu terytorialnego posiadają osobowość prawną jako istniejące z mocy
prawa wspólnoty mieszkańców danego terytorium.
3.
Przysługujące jednostce samorządu terytorialnego prawo własności i inne prawa majątkowe
stanowią mienie komunalne.
4.
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Pozostałe rodzaje jednostek
samorządu terytorialnego określa ustawa.
Art. 71.
1.
Samorząd terytorialny wykonuje w ramach ustaw istotną część zadań publicznych, z wyłączeniem
zadań zastrzeżonych ustawowo do kompetencji administracji rządowej.
2.
Jednostki samorządu terytorialnego wykonują przysługujące im zadania publiczne w imieniu
własnym i na własną odpowiedzialność dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców.
3.
W zakresie uregulowanym ustawami jednostki samorządu terytorialnego wykonują zadania
administracji rządowej. W tym celu zostają wyposażone w odpowiednie środki finansowe.
4.
Jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania za pośrednictwem swoich organów
stanowiących i wykonawczych, swobodnie określając w granicach ustaw swoje struktury
wewnętrzne.
Art. 72.
1.
Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego są powszechne, równe i odbywają
się w głosowaniu tajnym.
2.
Mieszkańcy mogą podejmować rozstrzygnięcia w drodze referendum lokalnego. Warunki
i tryb przeprowadzenia referendum lokalnego określa ustawa.
Art. 73.
1.
Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są dochody własne tych jednostek, subwencje
i dotacje.
2.
Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań publicznych są
gwarantowane ustawowo.
Art. 74.
Nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego określa ustawa.
Art. 75.
Zasady zrzeszania się jednostek samorządu terytorialnego oraz reprezentowania ich
interesów wobec władz państwowych określa ustawa.
Rozdział 6
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 76.
Przepis art. 8 nie dotyczy osób, które objęty stanowiska przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy.