Ustawaz dnia 30 sierpnia 1996 r.o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Art. 1.

W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży   (Dz. U. Nr 17, poz. 78 i z 1995 r. Nr 66, poz. 334) wprowadza się następujące zmiany:

1)

preambuła otrzymuje brzmienie:
„ 
Uznając, że życie jest fundamentalnym dobrem człowieka, a troska o życie i zdrowie należy do podstawowych obowiązków państwa, społeczeństwa i obywatela; uznając prawo każdego do odpowiedzialnego decydowania o posiadaniu dzieci oraz prawo dostępu do informacji, edukacji, poradnictwa i środków umożliwiających korzystanie z tego prawa, stanowi się, co następuje:
 ”
 ;

2)

art. 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 1.

Prawo do życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej w granicach określonych w ustawie.
 ”
 ;

3)

w art. 2:

a)

w ust. 1:
  •   -  
    w zdaniu pierwszym wyrazy „opieki socjalnej, medycznej i prawnej” zastępuje się wyrazami „opieki medycznej, socjalnej i prawnej”,
  •   -  
    pkt 1 otrzymuje brzmienie:
    „ 

    1)

    opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży,
     ”
  •   -  
    pkt 3 otrzymuje brzmienie:
    „ 

    3)

    dostęp do szczegółowych informacji na temat uprawnień, zasiłków i świadczeń przysługujących kobietom w ciąży, matkom, ojcom oraz ich dzieciom oraz do informacji dotyczących instytucji i organizacji pomagających w rozwiązywaniu problemów psychologicznych i społecznych, a także zajmujących się sprawami przysposobienia.
     ”
     ,

b)

po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„ 

2a.

Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w zakresie swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są zobowiązane zapewnić swobodny dostęp do informacji i badań prenatalnych, szczególnie wtedy, gdy istnieje podwyższone ryzyko bądź podejrzenie wystąpienia wady genetycznej lub rozwojowej płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu.
 ”
 ;

4)

w art. 4:

a)

w ust. 1 wyraz „poczętego” zastępuje się wyrazami „w fazie prenatalnej”,

b)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

2.

Minister Edukacji Narodowej wprowadzi do nauczania szkolnego przedmiot «Wiedza o życiu seksualnym człowieka».
 ”
 ,

c)

po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„ 

3.

Minister Edukacji Narodowej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej ustali zakres treści programowych przedmiotu, zawartych także w podstawie programowej kształcenia ogólnego, oraz wprowadzi do systemu dokształcania i doskonalenia nauczycieli tematykę z zakresu wiedzy o życiu seksualnym człowieka.
 ”
 ;

5)

po art. 4 dodaje się art. 4a-4c w brzmieniu:
„ 

Art. 4a.

1.

Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:

1)

ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,

2)

badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,

3)

zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego,

4)

kobieta ciężarna znajduje się w ciężkich warunkach życiowych lub trudnej sytuacji osobistej.

2.

W przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej; w przypadku określonym w ust. 1 pkt 3 lub 4, jeżeli od początku ciąży nie upłynęło więcej niż 12 tygodni.

3.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, przerwania ciąży dokonuje lekarz w szpitalu.

4.

Do przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej osoby. W przypadku małoletniej poniżej 13 roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii. W przypadku kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest także pisemna zgoda tej osoby, chyba że na wyrażenie zgody nie pozwala stan jej zdrowia psychicznego. W razie braku zgody przedstawiciela ustawowego, do przerwania ciąży wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.

5.

Wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, stwierdza inny lekarz niż dokonujący przerwania ciąży, chyba że ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety. Okoliczność, o której mowa w ust. 1 pkt 3, stwierdza prokurator.

6.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, kobieta składa pisemne oświadczenie, a ponadto zaświadczenie o odbytej konsultacji u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, innego niż dokonujący przerwania ciąży, lub innej wybranej przez siebie uprawnionej osoby. Przerwanie ciąży może być dokonane, jeżeli kobieta podtrzymuje zamiar przerwania ciąży po upływie 3 dni od konsultacji.

7.

Celem konsultacji, o której mowa w ust. 6, jest w szczególności ustalenie sytuacji zdrowotnej i życiowej kobiety, pomoc w rozwiązaniu jej problemów, między innymi poprzez wskazanie dostępnych form pomocy przysługujących kobietom w związku z ciążą i po urodzeniu dziecka, poinformowanie kobiety o ochronie prawnej życia w fazie prenatalnej, o aspektach medycznych ciąży oraz przerwania ciąży, a także ośrodkach i metodach antykoncepcyjnych. Za zgodą kobiety w konsultacji może wziąć udział jej partner, członkowie rodziny lub inna bliska osoba.

8.

Do prywatnych gabinetów lekarskich, w których dokonuje się przerwania ciąży, w zakresie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia gabinetu prywatnego, oraz w zakresie dotyczącym dokumentacji medycznej i sprawowania kontroli nad tymi gabinetami stosuje się odrębne przepisy.

9.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, kwalifikacje zawodowe lekarzy, uprawniające do dokonania przerwania ciąży, oraz kwalifikacje lekarzy, o których mowa w ust. 5.

10.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, kwalifikacje innych niż lekarz osób uprawnionych do przeprowadzania konsultacji, o których mowa w ust. 6, sposób tworzenia list osób konsultujących oraz sposób i tryb przeprowadzania konsultacji.

Art. 4b.

Osobom objętym ubezpieczeniem społecznym i osobom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów do bezpłatnej opieki leczniczej przysługuje prawo do bezpłatnego przerwania ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.

Art. 4c.

1.

Osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy są obowiązane do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym powzięły wiadomość w związku z wykonywaniem tych czynności, stosownie do odrębnych przepisów.

2.

W razie zawinionego ujawnienia wiadomości, o których mowa w ust. 1, sąd może przyznać osobie poszkodowanej odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
 ”
 ;

6)

w art. 9 wyrazy „30 czerwca” zastępuje się wyrazami „31 lipca”.

Art. 2.

W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny   (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509 oraz z 1995 r. Nr 83, poz. 417) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 8 skreśla się § 2;

2)

w art. 4461 po kropce dodaje się nowe zdanie w brzmieniu:
„ 
Dziecko nie może dochodzić tych roszczeń w stosunku do matki.
 ”

Art. 3.

W ustawie z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks karny   (Dz. U. Nr 13, poz. 94, z 1974 r. Nr 27, poz. 157, z 1979 r. Nr 15, poz. 97, z 1982 r. Nr 16, poz. 125, Nr 40, poz. 271 i Nr 41, poz. 273, z 1983 r. Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1985 r. Nr 4, poz. 15 i Nr 23, poz. 100, z 1987 r. Nr 14, poz. 83, z 1988 r. Nr 20, poz. 135, z 1989 r. Nr 29, poz. 154 i Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 14, poz. 84 i Nr 72, poz. 422, z 1992 r. Nr 24, poz. 101, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 126, poz. 615 oraz z 1995 r. Nr 95, poz. 475) wprowadza się następujące zmiany:

1)

skreśla się art. 23b;

2)

skreśla się art. 149a i 149b;

3)

po art. 152 dodaje się art. 152a i art. 152b w brzmieniu:
„ 

Art. 152a.

§ 1.

Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

§ 2.

Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 10.

Art. 152b.

§ 1.

Kto za zgodą kobiety, lecz z naruszeniem przepisów ustawy, przerywa jej ciążę,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2.

Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy.

§ 3.

Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub § 2, gdy płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 8.
 ”
 ;

4)

skreśla się art. 156a;

5)

art. 157 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 157.

§ 1.

Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 152b § 1, § 2 lub w art. 156 § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

§ 2.

Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 152a, art. 152b § 3 lub art. 155 § 1 jest śmierć człowieka,
sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 2.
 ”

Art. 4.

W ustawie z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne   (Dz. U. Nr 94, poz. 422, z 1994 r. Nr 111, poz. 535 i z 1995 r. Nr 138, poz. 684) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 1 po wyrazie „leki” dodaje się wyrazy „, środki antykoncepcyjne”;

2)

w art. 2 po pkt 6 dodaje się pkt 7 w brzmieniu:
„ 

7)

środki antykoncepcyjne - oznacza środki farmaceutyczne stosowane w antykoncepcji.
 ”
 ;

3)

w art. 4:

a)

ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

1.

W aptekach ogólnodostępnych oraz w aptekach zakładowych podległych Ministrom: Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych, a także w aptekach zakładowych przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”, leki podstawowe, uzupełniające, recepturowe i środki antykoncepcyjne są wydawane osobom uprawnionym na podstawie recepty:

1)

po wniesieniu opłaty ryczałtowej - za leki podstawowe i recepturowe,

2)

za odpłatnością 30% albo 50% ceny - za leki uzupełniające i środki antykoncepcyjne.
 ”
 ,

b)

ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„ 

3.

Leki i środki antykoncepcyjne nie wymienione w ust. 1 wydawane są za pełną odpłatnością.
 ”
 ,

c)

ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„ 

5.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Aptekarskiej ustala, w drodze rozporządzenia, wykazy leków podstawowych, uzupełniających i środków antykoncepcyjnych oraz określa wysokość odpłatności za leki uzupełniające i środki antykoncepcyjne, o których mowa w ust. 1 pkt 2. Wykazy te aktualizowane są raz w roku; częstsze zmiany mogą dotyczyć wyłącznie rozszerzenia wykazu o nowe leki.
 ”
 ;

4)

w art. 5 w ust. 2 po wyrazie „leku” dodaje się wyrazy „lub środka antykoncepcyjnego”;

5)

w art. 6:

a)

w ust. 1 po wyrazie „Leki” dodaje się wyrazy „lub środki antykoncepcyjne”,

b)

w ust. 2 po wyrazach „o przepisanych lekach” dodaje się wyrazy „, środkach antykoncepcyjnych”,

c)

w ust. 5 po wyrazach „do nabycia leku” dodaje się wyrazy „lub środka antykoncepcyjnego”;

6)

w art. 7 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
„ 

4a.

Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do środków antykoncepcyjnych.
 ”
 ;

7)

w art. 12 w ust. 1 po wyrazie „leków” dodaje się wyrazy „, środków antykoncepcyjnych”;

8)

w art. 12a w ust. 1 po kropce dodaje się nowe zdanie w brzmieniu:
„ 
Refundacja obejmuje również cenę środka antykoncepcyjnego wydawanego «osobie uprawnionej» za częściową odpłatnością.
 ”

Art. 5.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej ogłosi w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej jednolity tekst ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz ustawy z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem wydania jednolitego tekstu.

Art. 6.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepis art. 4 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu ustalonym niniejszą ustawą, wchodzi w życie z dniem 1 września 1997 r.