Ustawaz dnia 21 sierpnia 1997 r.o zmianie ustaw - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o prokuraturze

Art. 1.

W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych   (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77, poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 81, poz. 406, z 1996 r. Nr 77, poz. 367 oraz z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 98, poz. 604 i Nr 106, poz. 679) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 29 w § 3 skreśla się wyrazy „i rejonowych”;

2)

w art. 41 w § 1:

a)

pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

1)

ustala podział czynności w sądach, określa zasady zastępstw sędziów i referendarzy sądowych, a także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom oraz referendarzom sądowym, chyba że ustawa stanowi inaczej,
 ”

b)

skreśla się pkt 6,

c)

pkt 10 otrzymuje brzmienie:
„ 

10)

wyraża opinię w innych sprawach osobowych dotyczących sędziów oraz referendarzy sądowych, a także w sprawach przedstawionych przez prezesa sądu wojewódzkiego, prezesa sądu apelacyjnego, Krajową Radę Sądownictwa oraz Ministra Sprawiedliwości.
 ”
 ;

3)

art. 411 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 411.

§ 1.

Zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego składa się z sędziów tego sądu. Przepisy art. 38 § 2-6 oraz art. 39 i 40 stosuje się odpowiednio do zgromadzenia ogólnego sędziów i kolegium sądu apelacyjnego.

§ 2.

Kolegium sądu apelacyjnego realizuje zadania określone w ustawie, nie zastrzeżone do wyłącznej właściwości zgromadzenia ogólnego, a w szczególności:

1)

ustala podział czynności w sądzie, określa zasady zastępstw sędziów oraz zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom, chyba że ustawa stanowi inaczej,

2)

przedstawia zgromadzeniu ogólnemu opinię o kandydatach na stanowiska sędziów sądu apelacyjnego,

3)

wyraża, na wniosek prezesa sądu, opinie o kandydatach na stanowisko wiceprezesa sądu apelacyjnego,

4)

powołuje i odwołuje przewodniczących wydziałów w sądzie apelacyjnym,

5)

wyraża opinię o kandydatach na stanowiska: przewodniczących wydziałów w sądach wojewódzkich, wizytatorów oraz kierowników szkolenia w sądzie apelacyjnym i w sądach wojewódzkich,

6)

rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów,

7)

rozpatruje odwołania od rozstrzygnięcia prezesa sądu apelacyjnego, odmawiającego zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziego,

8)

wyraża opinię w innych sprawach osobowych dotyczących sędziów, a także w sprawach przedstawionych przez prezesa sądu apelacyjnego, Krajową Radę Sądownictwa i Ministra Sprawiedliwości.
 ”
 ;

4)

w art. 51 w § 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„ 

6)

pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej 2 lata,
 ”
 ;

5)

w art. 59 w § 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„ 

3)

przekroczył 65 lat, chyba że Krajowa Rada Sądownictwa - z inicjatywy prezesa sądu wojewódzkiego, podjętej w stosunku do sędziego sądu rejonowego lub wojewódzkiego, bądź z inicjatywy prezesa sądu apelacyjnego, podjętej w stosunku do sędziego tego sądu, z inicjatywy Ministra Sprawiedliwości lub na wniosek sędziego - wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska, nie dłużej jednak niż do ukończenia 70 lat,
 ”
 ;

6)

w art. 63:

a)

w § 1 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „a na wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego - także w Sądzie Najwyższym.”,

b)

w § 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„ 
Prezes sądu apelacyjnego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu apelacyjnego, może delegować do sądu apelacyjnego sędziego sądu wojewódzkiego z obszaru właściwości danego sądu apelacyjnego również na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku.
 ”
 ;

7)

w art. 70 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„ 
Dotyczy to także sędziego sądu apelacyjnego, który powinien niezwłocznie zawiadomić prezesa sądu apelacyjnego.
 ”
 ;

8)

w art. 73 w § 4 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„ 
Urlopu do załatwienia spraw osobistych i rodzinnych sędziom sądu apelacyjnego udziela prezes sądu apelacyjnego.
 ”
 ;

9)

po art. 79 dodaje się art. 791 w brzmieniu:
„ 

Art. 791.

§ 1.

Sędzia mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach państwowych, samorządu terytorialnego, w służbie dyplomatycznej, konsularnej lub w organach organizacji międzynarodowych działających na podstawie umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska.

§ 2.

Sędzia, który zrzekł się stanowiska z przyczyn określonych w § 1, może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko sędziego, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków sędziego nie przekracza 5 lat.

§ 3.

W wypadku przewidzianym w § 2 Krajowa Rada Sądownictwa z inicjatywy sędziego, po uzyskaniu pozytywnej opinii zgromadzenia ogólnego sędziów właściwego sądu, może przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o powołanie go na poprzednio zajmowane stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk sędziowskich w danym sądzie.
 ”
 ;

10)

w art. 85 § 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 1.

Rzecznika dyscyplinarnego wybiera kolegium sądu apelacyjnego spośród sędziów tego sądu.
 ”
 ;

11)

w art. 103:

a)

dotychczasowa treść otrzymuje oznaczenie § 1,

b)

po § 1 dodaje się § 2 i 3 w brzmieniu:
„ 

§ 2.

Sąd dyscyplinarny, zawieszając sędziego w czynnościach służbowych, może obniżyć do 50% wysokość jego wynagrodzenia na czas trwania tego zawieszenia; nie dotyczy to osób, w stosunku do których wszczęto postępowanie o ubezwłasnowolnienie.

§ 3.

Jeżeli postępowanie dyscyplinarne zostało umorzone lub zakończyło się uniewinnieniem, sędziemu wypłaca się zatrzymane wynagrodzenie.
 ”
 ;

12)

art. 113 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 113.

§ 1.

Stosunek pracy z aplikantem sądowym nawiązuje się na podstawie mianowania na czas określony, oznaczony w akcie mianowania.

§ 2.

Aplikanta sądowego mianuje i zwalnia prezes sądu apelacyjnego.

§ 3.

Mianowanie aplikanta następuje po przeprowadzeniu konkursu przez prezesa sądu apelacyjnego.

§ 4.

Przed podjęciem obowiązków aplikant sądowy składa ślubowanie wobec prezesa sądu apelacyjnego według następującej roty:
« 
Ślubuję uroczyście sumiennie wypełniać obowiązki aplikanta sądowego, w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości oraz dochować tajemnicy państwowej i służbowej.
 »

§ 5.

Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa tryb przeprowadzania konkursu, o którym mowa w § 3.
 ”
 ;

13)

w art. 114:

a)

§ 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 1.

Aplikacja sądowa trwa dwa lata i sześć miesięcy.
 ”
 ,

b)

skreśla się § 3;

14)

w art. 115:

a)

§ 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 2.

Minister Sprawiedliwości może powierzyć asesorowi sądowemu pełnienie czynności sędziowskich w sądzie rejonowym na czas określony, nie przekraczający dwóch lat, za zgodą kolegium sądu wojewódzkiego. Możliwe jest ponowne powierzenie tych czynności asesorowi, jednakże ten okres, łącznie z okresem poprzednim, nie może być dłuższy niż trzy lata. W tym samym trybie asesorowi mogą być powierzone czynności sędziowskie w sądzie wojewódzkim jako odwoławczym.
 ”
 ,

b)

§ 3 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 3.

Do asesorów sądowych, którym powierzono pełnienie czynności sędziowskich, stosuje się przepisy dotyczące sędziów.
 ”
 ,

c)

po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„ 

§ 4.

Asesorem sądowym nie można być dłużej niż trzy lata. Minister Sprawiedliwości może zwolnić asesora, po uprzednim wypowiedzeniu, za zgodą kolegium sądu wojewódzkiego; przepis art. 60 § 1 stosuje się odpowiednio.
 ”
 ;

15)

po art. 117 dodaje się art. 1171-1173 w brzmieniu:
„ 

Art. 1171.

Prezes sądu apelacyjnego, na wniosek kolegium sądu wojewódzkiego, może zezwolić na odbywanie aplikacji pozaetatowej osobie, która:

1)

spełnia wymagania określone w art. 51 § 1 pkt 1-3,

2)

została zakwalifikowana na aplikację przez komisję egzaminacyjną po przeprowadzeniu konkursu, o którym mowa w art. 113 § 3.

Art. 1172.

§ 1.

Prezes sądu apelacyjnego, na wniosek prezesa sądu wojewódzkiego, cofa aplikantowi zezwolenie na odbywanie aplikacji pozaetatowej, jeżeli:

1)

zrezygnuje on z odbywania aplikacji,

2)

rażąco narusza obowiązki aplikanta.

§ 2.

Cofnięcie zezwolenia na odbywanie aplikacji pozaetatowej następuje z dniem określonym przez prezesa sądu apelacyjnego.

Art. 1173.

Do aplikantów pozaetatowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 111, art. 113 § 2, art. 114 § 1, 2 i 4.
 ”
 ;

16)

tytuł działu V otrzymuje brzmienie:
„ 
Kuratorzy, komornicy, referendarze sądowi, sekretarze i inni pracownicy sądowi
 ”
 ;

17)

w art. 120:

a)

w § 5 po wyrazach „art. 72” skreśla się wyrazy „§ 1”,

b)

po § 5 dodaje się § 6 w brzmieniu:
„ 

§ 6.

Wynagrodzenie zasadnicze kuratorów zawodowych stanowi, odpowiednio do rangi stanowiska, wielokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.
 ”
 ;

18)

art. 122 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 122.

§ 1.

W sądach rejonowych mogą być zatrudnieni referendarze sądowi do wykonywania określonych czynności należących do sądów w zakresie postępowania w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych.

§ 2.

Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto:

1)

posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2)

jest nieskazitelnego charakteru,

3)

ukończył wyższe studia prawnicze lub wyższe studia administracyjne,

4)

odbył aplikację referendarską i złożył egzamin referendarski albo odbył aplikację sądową, prokuratorską, notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin albo złożył egzamin referendarski,

5)

ukończył 24 lata.

§ 3.

Aplikacja referendarska trwa sześć miesięcy.
 ”
 ;

19)

po art. 122 dodaje się art. 1221 w brzmieniu:
„ 

Art. 1221.

§ 1.

Stosunek pracy z referendarzem sądowym nawiązuje się na podstawie mianowania, z dniem określonym w akcie mianowania.

§ 2.

Referendarza sądowego mianuje i zwalnia Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu wojewódzkiego.

§ 3.

Przed podjęciem pracy referendarz sądowy składa ślubowanie wobec prezesa sądu wojewódzkiego według następującej roty:
« 
Ślubuję uroczyście na powierzonym mi stanowisku referendarza sądowego służyć wiernie narodowi polskiemu, sumiennie i starannie wykonywać obowiązki urzędowe, przestrzegać prawa, kierować się zasadami godności i uczciwości oraz dochować tajemnicy państwowej i służbowej
 »
 .

§ 4.

Do referendarzy sądowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 24 § 1, art. 26, 53, art. 69 § 1, art. 72, 73 i art. 79 § 1.

§ 5.

Za naruszenie swoich obowiązków referendarz sądowy ponosi odpowiedzialność porządkową lub dyscyplinarną na zasadach obowiązujących urzędników państwowych.
 ”
 ;

20)

po art. 123 dodaje się art. 1231 w brzmieniu:
„ 

Art. 1231.

Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa wysokość wynagrodzenia kuratorów zawodowych.
 ”
 ;

21)

w art. 124:

a)

w § 1:
  •   -  
    w pkt 4 skreśla się wyrazy „referendarza i”, a na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem,
  •   -  
    po pkt 4 dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
    „ 

    5)

    szczególne warunki mianowania referendarza sądowego, zmiany warunków pracy oraz rozwiązywania stosunku pracy, a także organizację aplikacji referendarskiej, przebieg egzaminu, skład komisji egzaminacyjnej, sposób powoływania jej członków i postępowania komisji egzaminacyjnej.
     ”
     ,

b)

po § 2 dodaje się § 2a w brzmieniu:
„ 

§ 2a.

Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady wynagradzania referendarza sądowego.
 ”
 ,

c)

w § 3 wyraz „referendarzy” zastępuje się wyrazami „referendarzy sądowych”.

Art. 2.

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego   (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r., Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703 oraz z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471 i Nr 102, poz. 643) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 2 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
„ 

§ 1a.

W wypadkach wskazanych w ustawie czynności w postępowaniu cywilnym mogą wykonywać działający w sądach referendarze sądowi. W zakresie czynności im powierzonych referendarze sądowi posiadają kompetencje sądu, z uwzględnieniem przepisów art. 5181 § 1 i 2.
 ”
 ;

2)

po art. 509 dodaje się art. 5091 w brzmieniu:
„ 

Art. 5091.

§ 1.

Czynności w sprawach o wpis w księdze wieczystej i w postępowaniu o założenie księgi wieczystej może wykonywać referendarz sądowy.

§ 2.

Czynności w postępowaniu rejestrowym może wykonywać referendarz sądowy, z wyłączeniem prowadzenia rozprawy. Referendarz sądowy nie może jednak wydać postanowienia zarządzającego pierwszy wpis spółek akcyjnych ani dokonać wpisu zmian w statutach tych spółek.
 ”
 ;

3)

po art. 518 dodaje się art. 5181 w brzmieniu:
„ 

Art. 5181.

§ 1.

Na orzeczenie referendarza sądowego przysługuje skarga do sądu rejonowego.

§ 2.

W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc, a sąd rejonowy rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji.

§ 3.

W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej, wpis nie traci mocy. Niezwłocznie po wniesieniu skargi sąd wpisuje z urzędu wzmiankę o jej wniesieniu. Rozpoznając sprawę, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżony wpis utrzymuje w mocy albo uchyla go w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala.

§ 4.

Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym:

1)

od dnia czynności, gdy uczestnik był przy niej obecny lub był o jej terminie zawiadomiony,

2)

w innych wypadkach niż wymienione w pkt 1 - od dnia doręczenia zawiadomienia uczestnika o dokonaniu czynności,

3)

w wypadku braku zawiadomienia - od dnia dowiedzenia się o dokonaniu czynności.

§ 5.

Skargę spóźnioną sąd oddala.
 ”

Art. 3.

W ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece   (Dz. U. Nr 19, poz. 147, z 1991 r. Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1994 r. Nr 85, poz. 388 oraz z 1996 r. Nr 107, poz. 499) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 23 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„ 
Czynności sądu w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych mogą wykonywać referendarze sądowi.
 ”
 ;

2)

w art. 54 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„ 
Nie dotyczy to orzeczeń i zarządzeń wydanych przez referendarzy sądowych; w takich wypadkach stosuje się przepisy art. 5181 Kodeksu postępowania cywilnego.
 ”

Art. 4.

W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze   (Dz. U. z 1994 r. Nr 19, poz. 70 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163, z 1996 r. Nr 77, poz. 367 oraz z 1997 r. Nr 90, poz. 557, Nr 98, poz. 604 i Nr 106, poz. 679) wprowadza się następujące zmiany:

1)

po art. 65 dodaje się art. 65a w brzmieniu:
„ 

Art. 65a.

1.

Prokurator mianowany, powołany lub wybrany do pełnienia funkcji w organach państwowych, samorządu terytorialnego, służby dyplomatycznej, konsularnej lub organach organizacji międzynarodowych działających na podstawie umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska.

2.

Prokurator, który zrzekł się stanowiska z przyczyn określonych w ust. 1, może powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko prokuratora, jeżeli przerwa w pełnieniu obowiązków prokuratora nie przekracza 5 lat.

3.

W wypadku przewidzianym w ust. 2 Prokurator Generalny, na wniosek prokuratora, który zrzekł się stanowiska, może powołać go na poprzednio zajmowane stanowisko, niezależnie od liczby stanowisk prokuratorskich w danej powszechnej jednostce organizacyjnej.
 ”
 ;

2)

art. 90 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 90.

Aplikacja prokuratorska polega na przygotowaniu aplikanta do należytego wykonywania obowiązków prokuratora i trwa dwa lata i sześć miesięcy.
 ”
 ;

3)

w art. 91:

a)

ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„ 

3.

Aplikanta prokuratury mianuje na czas określony, oznaczony w akcie mianowania, i zwalnia: w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury - prokurator apelacyjny, w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury - Naczelny Prokurator Wojskowy.
 ”
 ,

b)

po ust. 3 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:
„ 

4.

Aplikantem w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury może być mianowana przez prokuratora apelacyjnego osoba, która została zakwalifikowana na aplikację przez komisję egzaminacyjną, po przeprowadzeniu konkursu.

5.

Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa tryb przeprowadzania konkursu, o którym mowa w ust. 4.
 ”
 ;

4)

art. 92 otrzymuje brzmienie:
„ 

Art. 92.

Przed podjęciem obowiązków aplikant powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury składa ślubowanie wobec prokuratora apelacyjnego według następującej roty:
Ślubuję uroczyście sumiennie wypełniać obowiązki aplikanta prokuratury, w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości oraz dochować tajemnicy państwowej i służbowej.
 ”
 ;

5)

w art. 94:

a)

w ust. 2 wyrazy „Prokurator wojewódzki” zastępuje się wyrazami „Prokurator apelacyjny.”,

b)

w ust. 5 skreśla się dwukropek, pkt 1 oraz oznaczenie pkt 2;

6)

po art. 94 dodaje się art. 94a-94c w brzmieniu:
„ 

Art. 94a.

Prokurator apelacyjny, na wniosek prokuratora wojewódzkiego, może zezwolić na odbywanie aplikacji pozaetatowej osobie, która:

1)

spełnia wymagania określone w art. 14 ust. 1 pkt 1-3,

2)

została zakwalifikowana przez komisję egzaminacyjną po przeprowadzeniu konkursu, o którym mowa w art. 91 ust. 4.

Art. 94b.

1.

Prokurator apelacyjny, na wniosek prokuratora wojewódzkiego, cofa aplikantowi zezwolenie na odbywanie aplikacji pozaetatowej, jeżeli:

1)

zrezygnuje on z odbywania aplikacji,

2)

rażąco narusza obowiązki aplikanta.

2.

Cofnięcie zezwolenia na odbywanie aplikacji pozaetatowej następuje z dniem określonym przez prokuratora apelacyjnego.

Art. 94c.

Do aplikantów pozaetatowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 90, art. 94 ust. 1, 2 i 4.
 ”

Art. 5.

Pracownicy sądowi, którzy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy zajmują stanowiska referendarzy sądowych w rozumieniu dotychczasowych przepisów ustawy, o której mowa w art. 1, stają się z tym dniem starszymi inspektorami sądowymi.

Art. 6.

Do osób, które rozpoczęły aplikację sądową lub prokuratorską przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 7.

Do asesorów sądowych, którym powierzono pełnienie czynności sędziowskich przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 8.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.