Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznejz dnia 8 maja 2001 r.w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych

Pracowniczy program emerytalny stanowią zakładowe umowy emerytalne, pracownicze umowy emerytalne oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, umowy z zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń, umowy z funduszami inwestycyjnymi bądź statuty pracowniczych funduszy emerytalnych, a także, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, które określają warunki gromadzenia środków ze składek, przeznaczonych do wypłat w wieku emerytalnym lub w przypadku uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z tytułu niezdolności do pracy, spełniające kryteria ustalone w ustawie.

Jeżeli pracodawcą jest zakład lub towarzystwo ubezpieczeń, pracownicze towarzystwo emerytalne albo towarzystwo funduszy inwestycyjnych, warunki gromadzenia środków, o których mowa w ust. 1, określa zakładowa umowa emerytalna.

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do podmiotów, które nie zarządzają całością środków gromadzonych w ramach programu.

Pracownicze programy emerytalne mogą być oferowane na warunkach niniejszej ustawy przez pracodawcę lub łącznie co najmniej przez dwóch pracodawców, zatrudniających każdy co najmniej 5 pracowników.

Pracodawca, który na podstawie odrębnych przepisów podlega wpisowi do właściwego rejestru albo do ewidencji działalności gospodarczej, nie może zawrzeć zakładowej umowy emerytalnej przed upływem roku od wpisania go do takiego rejestru lub ewidencji ⁹⁾Obecnie: Krajowego Rejestru Sądowego, stosownie do art. 86 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. . Nie dotyczy to spółek powstałych w wyniku przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych.

Pracodawca prowadzący działalność nieprzerwanie od 3 lat może zaoferować pracowniczy program emerytalny, jeżeli zatrudnia co najmniej 3 pracowników.

Uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych mogą być, obok pracowników, także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, wspólnicy spółek cywilnych, jawnych oraz wspólnicy spółki komandytowej odpowiadający bez ograniczenia, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o ile te osoby lub spółki prowadzą programy emerytalne dla swoich pracowników, przewidujące równocześnie uczestnictwo pracodawców.

Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio do osób, które są uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych na podstawie ust. 4.

Prawo do uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony u danego pracodawcy nie krócej niż 3 miesiące, chyba że zakładowa umowa emerytalna stanowi inaczej.

Uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych mogą zostać pracownicy wykonujący pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium innego państwa w ramach delegowania przez pracodawcę mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na posiadane obywatelstwo oraz status wynikający z prawa dewizowego i podatkowego.

Osoba zatrudniona u kilku pracodawców prowadzących programy emerytalne może w tym samym czasie uczestniczyć w więcej niż jednym programie emerytalnym.

Zakładowa umowa emerytalna nie może przewidywać dla uczestnictwa pracowników w programie żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. Warunki te nie mogą powodować sytuacji, w której przy ich zachowaniu prawo uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym, w dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie programu, miałaby mniej niż połowa liczby zatrudnionych pracowników.

(skreślony). ¹⁴⁾Przez art. 1 pkt 5 lit. b) ustawy wymienionej w przypisie 1.

Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone, według wyboru pracodawców, w jednej z następujących form:

Umowy, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą być także zawierane przez pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych.

Umowy, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, mogą być zawierane tylko dla grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników oraz, dodatkowo, dobrowolnie z ubezpieczeniem wypadkowym i chorobowym, jeżeli są one uzupełnieniem grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie.

Tworzenie pracowniczych towarzystw i funduszy emerytalnych, ustalanie treści ich statutów oraz rejestracja odbywa się według przepisów ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych   (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 98, poz. 610, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 60, poz. 702 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64).

Umowy ubezpieczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, nie mogą wskazywać pracodawcy jako uposażonego do wypłaty świadczenia, chyba że jest on członkiem najbliższej rodziny. Członkami najbliższej rodziny są: małżonek, dzieci, rodzice oraz wnuki zmarłego.

Do działalności zakładów ubezpieczeń i towarzystw ubezpieczeń w zakresie zawieranych przez nie w ramach pracowniczego programu emerytalnego umów grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników stosuje się przepisy ust. 2-17.

Umowy, o których mowa w art. 7 ust. 2, powinny określać część składki, która:

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń są obowiązane do dokonywania wyceny aktywów funduszy w ramach pracowniczego programu emerytalnego i do ogłaszania wyceny nie rzadziej niż raz w miesiącu w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, wraz z danymi pozwalającymi uczestnikowi programu na ustalenie wartości przypadającej mu części aktywów funduszu.

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń są obowiązane do ogłaszania w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim rocznych i półrocznych szczegółowych informacji o funduszach tworzonych w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników. Informacja roczna i informacja półroczna powinny być także doręczone uczestnikowi na jego żądanie.

Szczegółowy zakres informacji, o których mowa w ust. 4, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw instytucji finansowych.

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń lokują aktywa stanowiące pokrycie funduszy tworzonych w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników jedynie w:

Na podstawie ogólnego zezwolenia udzielonego przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, i na warunkach określonych w tym zezwoleniu aktywa stanowiące fundusze tworzone w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników mogą być lokowane poza granicami kraju w papierach wartościowych emitowanych przez spółki notowane na giełdach rynków kapitałowych państw obcych będących członkami OECD lub innych państw obcych, które określone zostaną w tym zezwoleniu, a także w papierach skarbowych emitowanych przez rządy lub banki centralne tych państw oraz tytułach uczestnictwa emitowanych przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę w tych państwach, jeżeli instytucje te oferują publicznie tytuły uczestnictwa i umarzają je na żądanie uczestnika.

W stosunku do lokat, o których mowa w ust. 7, stosuje się limit określony na podstawie art. 63 ust. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń nie mogą lokować więcej niż 5% wartości aktywów stanowiących fundusze tworzone w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników w papiery wartościowe wyemitowane przez jeden podmiot i w wierzytelności wobec tego podmiotu.

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń mogą lokować do 10% wartości aktywów stanowiących fundusze tworzone w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników w papiery wartościowe wyemitowane przez jeden podmiot i w wierzytelności wobec tego podmiotu, jeżeli łączna wartość takich lokat nie przekroczy 40% wartości funduszu.

Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń mogą lokować do 100% wartości aktywów stanowiących fundusze służące gromadzeniu środków pracowniczego programu emerytalnego w lokatach określonych w ust. 6 pkt 8. Do lokat tych nie stosuje się ograniczeń określonych w ust. 9 i 10.

Ograniczeń, o których mowa w ust. 10, nie stosuje się do lokat w papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski oraz do lokat w papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez państwa należące do OECD oraz międzynarodowe instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub przynajmniej dwa z państw należących do OECD, z zastrzeżeniem ust. 8.

Lokaty, o których mowa w ust. 6, dokonywane w papiery wartościowe jednego emitenta lub gwarantowane przez jeden podmiot nie mogą przewyższać 35% wartości funduszu, chyba że warunki umowy ubezpieczenia na to zezwalają i wskazują tego emitenta lub gwaranta.

W przypadku gdy pracowniczy program emerytalny realizowany jest w oparciu o umowę ubezpieczenia przewidującą lokowanie 100% środków w jednostkach uczestnictwa funduszu, w razie upadłości zakładu ubezpieczeń lub towarzystwa ubezpieczeń jednostki te nie wchodzą do masy upadłości, a środki zgromadzone przy użyciu takiej formy lokaty, o ile nie nastąpi wypłata transferowa, są wypłacane uczestnikom programu emerytalnego. Jednostki uczestnictwa nie mogą być przedmiotem postępowania układowego prowadzonego w stosunku do zakładu ubezpieczeń lub towarzystwa ubezpieczeń, jak również egzekucji skierowanej przeciwko nim.

W przypadku nieopłacenia składki ubezpieczenia na życie oraz związanego z ryzykiem chorobowym i wypadkowym składka ta nie może być potrącana ze środków zgromadzonych w funduszach tworzonych w związku z zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników.

W przypadku gdy 100% środków, o których mowa w ust. 6, lokowane ma być w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, umowa z zakładem ubezpieczeń lub towarzystwem ubezpieczeń oraz zakładowa umowa emerytalna powinny określać fundusz inwestycyjny lub fundusze inwestycyjne, których jednostki uczestnictwa będą nabywane w ramach umowy, a także tryb zmiany funduszu inwestycyjnego.

Oferując produkt określony w art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4, zakład ubezpieczeń lub towarzystwo ubezpieczeń obowiązane są posługiwać się nazwą „grupowe inwestycyjne ubezpieczenie na życie”.

Pracodawcy, w celu zaoferowania pracownikom programu emerytalnego, mogą zawierać umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, w których ustalają formę pracowniczego programu wraz z warunkami, które zaoferują w zakładowych umowach emerytalnych.

Do umów o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym stosuje się przepis art. 10 ust. 2 oraz art. 14 ust. 3 zdanie drugie.

Pracodawcy mogą się zobowiązać, że w przypadku upadłości jednego z nich, likwidacji, zbycia przedsiębiorstwa, jego podziału bądź połączenia pozostali będą nadal prowadzić program emerytalny dla pracowników przedsiębiorstwa dotychczas objętego programem, o ile nowy pracodawca do niego przystąpi.

Pracodawcy są zobowiązani, w przypadkach wskazanych w ust. 3, do zapewnienia obsługi i zarządu środków zgromadzonych na rachunkach pracowników przedsiębiorstwa dotychczas objętego programem, do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej bądź zwrotu.

Pracodawcy związani umową wspólnego międzyzakładowego programu emerytalnego mogą na wniosek innego pracodawcy akceptującego warunki umowy i programu zgodzić się na przystąpienie jego do umowy i objąć programem, o ile pracodawca we właściwym trybie przyjmie warunki programu.

Przystąpienie pracodawcy do umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym nie zwalnia z obowiązku zawarcia zakładowej umowy emerytalnej.

W sytuacji przystąpienia do zarejestrowanej umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, zakładowa umowa emerytalna wskazuje istniejący pracowniczy fundusz emerytalny.

Dopuszczalne jest prowadzenie równolegle różnych form pracowniczego programu emerytalnego, o których mowa w art. 7, w przypadkach gdy pracodawca nabywa przedsiębiorstwo lub zorganizowaną jego część (zakład) wraz z przejęciem zobowiązań z zakładowej umowy emerytalnej, umów z funduszami inwestycyjnymi, zakładami lub towarzystwami ubezpieczeń albo nabyciem akcji w pracowniczym towarzystwie emerytalnym bądź następuje połączenie pracodawców prowadzących pracownicze programy emerytalne.

W terminie 3 lat od dnia nabycia bądź połączenia, w sytuacjach, o których mowa w ust. 1, pracodawca powinien zapewnić zmianę zakładowych umów emerytalnych oraz umów z funduszami inwestycyjnymi, towarzystwami albo zakładami ubezpieczeń lub połączenie towarzystw emerytalnych bądź przejęcie funduszu emerytalnego przez jedno z towarzystw i likwidację drugiego, tak aby oferować pracownikom jedną formę pracowniczego programu emerytalnego.

Pracodawca przedstawia ofertę zawierającą projekt zakładowej umowy emerytalnej z dokonanym wyborem jednej z form pracowniczego programu emerytalnego, o których mowa w art. 7 ust. 1, wraz z warunkami ustalonymi wstępnie z funduszem inwestycyjnym, zakładem albo towarzystwem ubezpieczeń bądź z projektem statutu towarzystwa i statutu pracowniczego funduszu emerytalnego reprezentacji pracowników.

Zakładowa umowa emerytalna określa w szczególności:

Zakładowa umowa emerytalna, w sytuacji gdy ustala realizację programu przez pracowniczy fundusz emerytalny, powinna określać również warunki utworzenia pracowniczego towarzystwa emerytalnego prowadzącego fundusz oraz warunki i zasady, o których mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Zakładowa umowa emerytalna ustalająca realizację programu w formie pracowniczego funduszu emerytalnego podlega dołączeniu do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego, o którym mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a w przypadku, o którym mowa w art. 10 ust. 3, podlega dołączeniu do wniosku o wydanie zezwolenia na objęcie lub nabycie akcji pracowniczego towarzystwa emerytalnego.

Zakładowa umowa emerytalna, w sytuacji gdy ustala realizację programu poprzez gromadzenie środków w funduszu inwestycyjnym lub w funduszach inwestycyjnych, powinna określać również zasady ponoszenia przez pracowników na rzecz funduszu opłat za zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa, o których mowa w ustawie o funduszach inwestycyjnych.

W przypadkach i na warunkach określonych w zakładowej umowie emerytalnej uczestnik może dokonać zmiany funduszu poprzez przeniesienie środków do innego funduszu w ramach jednego pracowniczego programu emerytalnego. Przeniesienie środków nie jest dokonywane w trybie wypłaty transferowej.

Akwizycję pracowniczych programów emerytalnych na terenie zakładów pracy może prowadzić wyłącznie pracodawca.

Zakładową umowę emerytalną zawiera pracodawca z reprezentacją pracowników.

W zakładzie pracy, w którym działa:

W razie niezawarcia umowy w terminie 6 miesięcy od przedstawienia propozycji programu zakładowej organizacji związkowej z powodu niemożności uzgodnienia przez strony jej treści, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 4.

W sytuacji gdy w zakładzie nie ma organizacji związkowej, reprezentację pracowniczą wybiera, w trybie przez siebie ustalonym, ogólne zebranie załogi. Pracodawca zwołuje zebranie w sposób zwyczajowo przyjęty w zakładzie, nie później niż na 7 dni przed jego odbyciem. Uchwały podjęte przez zebranie są ważne bez względu na liczbę osób w nim uczestniczących, o ile było ono prawidłowo zwołane.

Spory ze stosunków prawnych powstałe pomiędzy stronami zakładowych umów emerytalnych rozstrzygają sądy powszechne właściwe dla siedziby pracodawcy.

Pracownicza umowa emerytalna jest umową zawieraną po złożeniu przez pracownika pisemnej deklaracji dobrowolnego uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym. Pracownicza umowa emerytalna jest sporządzana w formie pisemnej i zawiera:

Plan emerytalny określa:

Pracodawca obowiązany jest do informowania uczestników o zmianach stanu prawnego w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 7.

W celu przystąpienia do pracowniczego programu emerytalnego pracownik lub osoba, o której mowa w art. 4 ust. 4, składa pracodawcy deklarację uczestnictwa w programie.

Deklaracja uczestnictwa pracownika w programie emerytalnym powinna zawierać:

Pracodawca jest zobowiązany przyjąć deklarację i wydać uczestnikowi podpisaną przez siebie umowę, o ile osoba składająca deklarację spełnia warunki programu, lub zwrócić deklarację wraz z uzasadnieniem w ciągu jednego miesiąca od dnia jej złożenia, jeżeli zachodzą przesłanki określone w ustawie lub w zakładowej umowie emerytalnej do odmowy zawarcia pracowniczej umowy emerytalnej.

Do zawarcia umowy dochodzi z chwilą wydania uczestnikowi podpisanej przez pracodawcę umowy, nie później jednak niż z upływem terminu przewidzianego do zwrotu deklaracji.

W sprawach o zawarcie umów i o roszczenia ze stosunków prawnych między uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych a pracodawcami orzekają sądy powszechne właściwe dla miejsca zamieszkania uczestnika.

Zakładowa umowa emerytalna może przewidywać dobrowolne wnoszenie przez uczestników akcji pracodawcy do pracowniczego funduszu emerytalnego.

Do akcji nabytych od Skarbu Państwa, wnoszonych zgodnie z ust. 1, nie stosuje się zakazu zbywania akcji zawartego w przepisach o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

W pracowniczej umowie emerytalnej powinny być określone terminy i warunki wnoszenia akcji na rachunek w funduszu oraz warunki prowadzenia tych rachunków. Uczestnik w deklaracji, w sytuacji, o której mowa w tym artykule, deklaruje liczbę akcji pracodawcy, którą wniesie na swój rachunek, wynikającą z zakładowej umowy emerytalnej.

Uczestnik, za pośrednictwem pracodawcy, składa oświadczenia woli w sprawach objętych pracowniczym programem emerytalnym dotyczące ubezpieczenia, uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym bądź członkostwa w pracowniczym funduszu emerytalnym zakładowi ubezpieczeń, towarzystwu ubezpieczeń, funduszowi inwestycyjnemu lub pracowniczemu funduszowi emerytalnemu.

Przepis ust. 1 stosuje się po ustaniu zatrudnienia, chyba że nastąpiło przejęcie zarządzania pracowniczym funduszem emerytalnym przez inne pracownicze towarzystwo emerytalne, połączenie albo podział towarzystw, a pracodawca nie jest akcjonariuszem towarzystwa, natomiast wskazano akcjonariusza przejmującego obowiązki dotychczasowego pracodawcy. W przypadku połączenia, podziału, zbycia przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części i zmiany tym samym pracodawcy, uczestnik pracowniczego programu emerytalnego składa oświadczenia woli za pośrednictwem nowego pracodawcy.

W sprawach dotyczących pracowniczego programu emerytalnego pracodawca nie może być pełnomocnikiem uczestnika.

Umowa o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, zakładowa umowa emerytalna, pracownicze umowy emerytalne, umowy z zakładami i towarzystwami ubezpieczeń oraz umowy z funduszami inwestycyjnymi stają się skuteczne nie wcześniej niż z dniem rejestracji przez Urząd Nadzoru.

Do zmiany zakładowej umowy emerytalnej stosuje się przepisy art. 15.

Zmiany zakładowej umowy emerytalnej, które powodowałyby wzrost obciążeń finansowych uczestników lub pogarszały warunki dysponowania środkami, mogą wchodzić w życie nie wcześniej niż po wpisie do rejestru i w 5 miesięcy od dnia wysłania uczestnikom pisemnego zawiadomienia o zmianie.

Składkę podstawową finansuje pracodawca, a składkę dodatkową uczestnik.

Wysokość składki podstawowej określa się procentowo od wynagrodzenia uczestnika.

Pracownik może zadeklarować składkę dodatkową. Wysokość składki dodatkowej określa się kwotowo lub procentowo od wynagrodzenia uczestnika.

Składka podstawowa nie może być wyższa niż 7% wynagrodzenia uczestnika.

Wysokość składki podstawowej określa zakładowa umowa emerytalna, a wysokość składki dodatkowej - pracownik w deklaracji uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym.

Składka podstawowa nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne.

Uczestnik może zmienić wysokość składki dodatkowej, ze skutkiem na przyszłość, w formie zmiany deklaracji uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym.

Pracodawca jest obowiązany do terminowego i prawidłowego:

Składki są odprowadzane na indywidualne rachunki uczestników prowadzone przez podmiot zarządzający środkami.

Składki dodatkowe są potrącane z wynagrodzenia uczestnika otrzymywanego u pracodawcy prowadzącego pracowniczy program emerytalny po opodatkowaniu.

Składkę dodatkową za dany miesiąc potrąca się z wynagrodzenia za ten miesiąc, chyba że zakładowa umowa emerytalna stanowi inaczej.

Pracodawca nalicza i pobiera składki:

Pracodawca w zakresie zawierania pracowniczych umów emerytalnych, umów z funduszami inwestycyjnymi, zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń bądź pracowniczymi funduszami emerytalnymi działa we własnym imieniu i na rachunek odpowiednio: zakładów bądź towarzystw ubezpieczeń, pracowniczych funduszy emerytalnych, funduszy inwestycyjnych lub pracowników.

Pracodawca ponosi wobec uczestników odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania swoich obowiązków zgodnie z zakładową umową emerytalną oraz z tytułu terminowości i poprawności naliczania, potrącania i odprowadzania składek na rachunki pracowników.

Wypłata środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego następuje wyłącznie w następujących okolicznościach:

Wypłaty mogą być, w zależności od żądania uczestnika, dokonywane jednorazowo bądź ratalnie, w gotówce lub przelewem na wskazany przez uczestnika rachunek, w tym również na rachunek w zakładzie ubezpieczeń lub towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych, pod warunkiem że nie jest on prowadzony w ramach pracowniczego programu emerytalnego. Wypłaty jednorazowe muszą być dokonane w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia zgłoszenia żądania, a w przypadku wypłat ratalnych pierwsza rata jest płatna w terminie nie dłuższym niż 1 miesiąc od dnia zgłoszenia żądania, chyba że uczestnik zażąda wypłaty w terminie późniejszym.

Wypłata bez wniosku uczestnika następuje, w razie ukończenia przez niego 70 lat, jednorazowo, w terminie 3 miesięcy od tej daty.

Wypłata skutkuje utratę prawa do udziału w pracowniczych programach emerytalnych w przyszłości, poza sytuacją wskazaną w ust. 1 pkt 3-5.

Wypłata nie może nastąpić w sytuacji określonej w art. 5 ust. 3, jeżeli po jej dokonaniu pracownik pozostawałby uczestnikiem innego programu emerytalnego. W takim przypadku można dokonać wyłącznie wypłaty transferowej.

Statut pracowniczego funduszu emerytalnego, umowa z funduszem inwestycyjnym albo umowa z zakładem bądź towarzystwem ubezpieczeń powinna określać, zgodnie z ustaleniami zakładowej umowy emerytalnej, terminy i warunki wypłat ratalnych, jednak z zapewnieniem możliwości wypowiedzenia i jednorazowej wypłaty w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące oraz przelewu praw do środków (cesji) na rzecz osób trzecich z jednoczesną dopuszczalnością ich zablokowania na czas oznaczony.

W zakresie nieuregulowanym w ustawie zasady obliczania i wypłat środków zgromadzonych na rachunkach w pracowniczym funduszu emerytalnym regulują przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, na rachunkach w funduszach inwestycyjnych - przepisy o funduszach inwestycyjnych, a na rachunkach towarzystw bądź zakładów ubezpieczeń - przepisy o działalności ubezpieczeniowej. Szczegółowe zasady określają odpowiednio statuty, ogólne warunki ubezpieczenia lub regulaminy.

Do wypłat dokonywanych na warunkach ustawy nie stosuje się ograniczeń zawartych w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. - Prawo dewizowe   (Dz. U. Nr 160, poz. 1063, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 i z 2000 r. Nr 103, poz. 1099), dotyczących transferu za granicę wartości dewizowych oraz sprzedaży przez banki za krajowe środki płatnicze osobom zagranicznym zagranicznych środków płatniczych.

Wypłata transferowa jest dokonywana do innego pracowniczego programu emerytalnego na podstawie dyspozycji pracownika po ustaniu uczestnictwa w dotychczasowym programie i przystąpieniu do nowego na skutek zmiany pracodawcy, wypowiedzenia udziału w programie przez pracownika bądź likwidacji pracowniczego programu emerytalnego, a także zmiany formy pracowniczego programu emerytalnego lub podmiotu nim zarządzającego.

Zakładowa umowa emerytalna powinna przewidywać terminy i sposób przyjęcia nowego uczestnika, który zamierza dokonać wypłaty transferowej i uczestniczyć w pracowniczym programie emerytalnym po zmianie pracodawcy, jeżeli spełnia on warunki zawarte w umowie.

Umowy z zakładem albo towarzystwem ubezpieczeń, umowy z funduszem inwestycyjnym oraz statuty pracowniczych funduszy emerytalnych powinny określać terminy, warunki i zapewniać przyjmowanie wpłat transferowych oraz przyjmowanie uczestników zamierzających kontynuować udział w pracowniczym programie emerytalnym.

Zwrot środków zgromadzonych w programie następuje w razie wypowiedzenia umowy przez uczestnika w związku z likwidacją programu w przypadku, o którym mowa w art. 34 ust. 1 pkt 4, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty bądź wypłaty transferowej.

Podmiot zarządzający środkami zapewnia ich zwrot w terminie upływu okresu wypowiedzenia według dyspozycji pracownika zawartej w wypowiedzeniu.

(skreślony). ⁵⁶⁾Przez art. 1 pkt 25 lit. b) ustawy wymienionej w przypisie 1.

Uczestnik może dokonać w każdym czasie wypowiedzenia pracowniczej umowy emerytalnej składanego pracodawcy w formie pisemnej, przy czym okres wypowiedzenia przewidziany umową zakładową nie może być krótszy niż 1 miesiąc i dłuższy niż 3 miesiące.

W razie wypowiedzenia umowy, środki dotychczas zgromadzone na rachunku uczestnika pozostają na tym rachunku do czasu ich wypłaty zgodnie z postanowieniami zakładowej umowy emerytalnej, z wyjątkiem wypłaty transferowej do innego pracowniczego programu emerytalnego, która następuje na wniosek uczestnika.

(skreślony). ⁵⁷⁾Przez art. 1 pkt 26 ustawy wymienionej w przypisie 1.

(skreślony). ⁵⁷⁾Przez art. 1 pkt 26 ustawy wymienionej w przypisie 1.

W deklaracji uczestnik pracowniczego programu emerytalnego może dokonać rozrządzenia środkami zgromadzonymi na jego rachunku w ramach pracowniczego programu emerytalnego poprzez wskazanie osoby uposażonej do odbioru świadczenia na wypadek jego śmierci. Uczestnik może rozrządzenie zmienić lub odwołać w każdej chwili.

W przypadku braku rozrządzenia na wypadek śmierci, uprawnieni są spadkobiercy na zasadach ogólnych. Wypłata na ich rzecz powinna nastąpić w terminie 1 miesiąca od dnia przedłożenia stwierdzenia nabycia spadku ze wskazaniem przez spadkobierców osoby uprawnionej do odbioru wypłaty.

Likwidacja pracowniczego programu emerytalnego może nastąpić w przypadku:

Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to likwidacja pracowniczego programu emerytalnego może nastąpić tylko w przypadku likwidacji tych wszystkich funduszy.

Umowy z podmiotami zarządzającymi środkami powinny zapewniać w przypadku likwidacji programu utrzymanie środków na rachunkach uczestników do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu.

Pracodawca w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2-3a, ma obowiązek zapewnić zawarcie umowy z nowym towarzystwem, zakładem ubezpieczeń lub funduszem inwestycyjnym albo wnoszenia składek pracowników do innego istniejącego pracowniczego funduszu emerytalnego i zaproponować zmianę zakładowej umowy emerytalnej w niezbędnym zakresie.

Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio w przypadku, o którym mowa w ust. 1a.

Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to w przypadku likwidacji jednego z funduszy pracodawca ma obowiązek zapewnić zawarcie umowy o wnoszeniu składek pracowników do innego z tych funduszy.

Decyzję o likwidacji pracowniczego programu emerytalnego pracodawca przesyła uczestnikom z podaniem terminu, od którego zaprzestaje naliczania i poboru składek, oraz przyczyn likwidacji ze wskazaniem czynności, które podjął zgodnie z postanowieniami tej ustawy i ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Do powstania pracowniczego programu emerytalnego konieczne jest zawarcie zakładowej umowy emerytalnej, a następnie zawarcie umowy z funduszem inwestycyjnym, zakładem ubezpieczeń lub towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych bądź powstanie towarzystwa emerytalnego i pracowniczego funduszu emerytalnego, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 3, wpis do rejestru prowadzonego przez Urząd Nadzoru.

Wniosek pracodawcy o wpis pracowniczego programu emerytalnego do rejestru powinien być złożony przez pracodawcę niezwłocznie oraz zawierać dane pracodawcy: nazwę (firmę), siedzibę, numer REGON, adres do korespondencji wraz z dokumentami źródłowymi potwierdzającymi te dane i w załączeniu: umowę z zakładem lub towarzystwem ubezpieczeń, umowę z funduszem inwestycyjnym lub statut funduszu pracowniczego, umowę o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, zakładową umowę emerytalną, wzór pracowniczej umowy emerytalnej, informacje o stanie zatrudnienia, umocowaniu reprezentacji pracowników do zawarcia umowy oraz zaświadczenia o braku zaległości w opłacaniu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i braku zaległości podatkowych.

Wpis pracowniczego programu emerytalnego do rejestru powinien obejmować:

Pracodawca ma obowiązek zgłosić do rejestru wszelkie zmiany powyższych danych w terminie 2 tygodni od dnia ich wystąpienia.

Zmiana zakładowej umowy emerytalnej może obowiązywać nie wcześniej niż od dnia wpisu do rejestru przez Urząd Nadzoru zmian, o których mowa w ust. 2.

Urząd Nadzoru jest obowiązany rozpatrzyć wniosek o wpis programu do rejestru w terminie 1 miesiąca od dnia jego złożenia.

Jeżeli wniosek nie spełnia warunków wynikających z przepisów niniejszej ustawy, Urząd Nadzoru jest zobowiązany w terminie 1 miesiąca wezwać pracodawcę do usunięcia nieprawidłowości, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin nie krótszy niż trzy tygodnie.

Urząd Nadzoru sprawuje nadzór nad pracowniczymi programami emerytalnymi w zakresie ich zgodności z prawem.

Urząd Nadzoru jest uprawniony w szczególności do żądania od pracodawcy prowadzącego pracowniczy program emerytalny wszystkich informacji, dokumentów i wyjaśnień związanych z prowadzeniem tego programu.

W razie stwierdzenia nieprawidłowości w prowadzeniu programu Urząd Nadzoru powiadamia o nich pracodawcę prowadzącego program i wyznacza termin do ich usunięcia.

W razie nieusunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie, Urząd Nadzoru może nałożyć na pracodawcę prowadzącego program karę pieniężną w wysokości do 500 000 złotych.

W sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą kompetencje Urzędu Nadzoru reguluje ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Do postępowania przed Urzędem Nadzoru stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego. Rejestracja, odmowa rejestracji programu lub zmian oraz wykreślenie programu z rejestru następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady prowadzenia rejestru programów emerytalnych oraz terminy i tryb wydawania wypisów z rejestru.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zasady sporządzania symulowanego planu wypłat, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 5.

Kto, nie będąc do tego uprawniony, używa w nazwie (firmie) lub do określenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określeń, o których mowa w art. 8,

podlega grzywnie do 1 000 000 zł lub karze pozbawienia wolności do lat 5.

Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 działając w imieniu osoby prawnej.

(skreślony). ⁷³⁾Przez art. 168 pkt 12 ustawy wymienionej w przypisie 5.

(skreślony). ⁷³⁾Przez art. 168 pkt 12 ustawy wymienionej w przypisie 5.

Czynności pracodawcy związane z zawarciem i realizacją zakładowej umowy emerytalnej, poborem składek, zwrotem i wypłacaniem środków nie stanowią czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Pracodawcy prowadzący dla pracowników grupowe ubezpieczenia na życie związane z funduszem inwestycyjnym lub inną formę grupowego gromadzenia środków na cele emerytalne, korzystający na mocy odrębnych przepisów z prawa do odliczania poniesionych wydatków od podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, mogą dostosować istniejące umowy do warunków ustawy i utworzyć pracowniczy program emerytalny.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pracownik może zdecydować o kontynuowaniu gromadzenia środków w ramach pracowniczego programu emerytalnego.

W przypadku, o którym mowa w ust. 2:

Przepisy art. 45b stosuje się odpowiednio, jeżeli pracodawca i reprezentacja pracowników zrezygnowali z grupowego ubezpieczenia na życie związanego z funduszem inwestycyjnym lub z innej formy grupowego gromadzenia środków na cele emerytalne oraz nadali pracowniczemu programowi emerytalnemu inną formę niż dotychczasowa.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeń lub fundusz inwestycyjny są obowiązane, na podstawie dyspozycji pracownika, przekazać te środki na jego rachunek prowadzony w ramach pracowniczego programu emerytalnego.