Ustawaz dnia 26 kwietnia 2001 r.o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych na własne mieszkanie

Art. 1.

Ustawa określa zasady dofinansowywania ze środków budżetu państwa oprocentowania kredytów udzielanych przez banki osobom fizycznym na cele określone w ustawie.

Art. 2.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)

dopłacie - rozumie się przez to pokrywaną ze środków budżetu państwa część należnych bankowi odsetek od kredytu udzielonego na zasadach określonych w ustawie,

2)

mieszkaniu - rozumie się przez to budynek mieszkalny albo lokal mieszkalny wybudowany na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej,

3)

koszcie mieszkania - rozumie się przez to odpowiednio:

a)

wartość kosztorysową budowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy lub adaptacji budynku bądź jego części na cele mieszkalne, wraz z wykonaniem przyłączy technicznych, wykonaniem urządzeń i obiektów budowlanych związanych z budynkami mieszkalnymi oraz z czynnościami specjalistycznymi wynikającymi z obowiązków inwestora budowlanego, a wykonywanymi na jego zlecenia, w tym programowaniem, projektowaniem, nadzorowaniem, kierowaniem budową i rozliczaniem robót,

b)

cenę zakupu mieszkania wraz z ułamkową częścią nieruchomości wspólnej, w tym ułamkową częścią gruntu lub ułamkową częścią prawa użytkowania wieczystego gruntu,

c)

wysokość wkładu budowlanego do spółdzielni mieszkaniowej
- przy czym dopuszcza się zaliczenie do kosztu mieszkania kosztu budowy lub zakupu do 15 m2 powierzchni garażowej,

4)

koszcie 1 m2 - rozumie się przez to kwotę uzyskaną w wyniku podzielenia kosztu mieszkania przez jego powierzchnię użytkową, przy czym kwota ta nie może być wyższa niż 110% wartości ostatnio ogłoszonego, zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych   (Dz. U. z 1998 r. Nr 120, poz. 787 i Nr 162, poz. 1119, z 1999 r. Nr 111, poz. 1281, z 2000 r. Nr 3, poz. 46, Nr 5, poz. 67, Nr 83, poz. 946, Nr 88, poz. 988, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1317 oraz z 2001 r. Nr 4, poz. 27 i Nr 32, poz. 386), wskaźnika przeliczeniowego 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego w województwie, na terenie którego znajduje się nabywane mieszkanie,

5)

powierzchni bazowej - rozumie się przez to powierzchnię użytkową mieszkania, jednak nie większą niż 50 m2,

6)

koszcie powierzchni bazowej - rozumie się przez to kwotę stanowiącą iloczyn powierzchni bazowej i kosztu 1 m2.

Art. 3.

Dopłaty mogą być stosowane, jeżeli:

1)

kredyt został udzielony w celu sfinansowania:

a)

budowy mieszkania,

b)

wkładu budowlanego do spółdzielni mieszkaniowej na nowo budowane mieszkanie,

c)

zakupu nowo budowanego lub nowo wybudowanego mieszkania od gminy albo od osoby prawnej, jednostki nieposiadającej osobowości prawnej lub osoby fizycznej, która je buduje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,

d)

nadbudowy, rozbudowy lub przebudowy budynku w celu uzyskania wyodrębnionego lokalu mieszkalnego,

e)

adaptacji na cele mieszkalne istniejącego budynku lub lokalu o innym przeznaczeniu,

2)

kredytobiorca w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o udzielenie kredytu, osiągnął dochód nieprzekraczający górnej granicy najwyższego przedziału skali dochodów, określonej na podstawie ustawy, z zastrzeżeniem art. 4,

3)

stroną umowy kredytu, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim, są oboje małżonkowie,

4)

kwota kredytu nie przekracza 70% kosztu mieszkania,

5)

okres karencji w spłacie kredytu nie przekracza 18 miesięcy,

6)

okres spłaty kredytu nie przekracza 20 lat,

7)

kredyt jest spłacany w równych ratach kapitałowych, płatnych miesięcznie lub kwartalnie, przy czym umowa kredytu może dopuszczać przedterminową spłatę całości lub części kredytu,

8)

odsetki od kredytu są płatne miesięcznie lub kwartalnie, przy czym mogą być kapitalizowane w okresie karencji w spłacie kredytu,

9)

kredytobiorca nie ponosi ryzyka kursowego.

Art. 4.

1.

Do dochodu, o którym mowa w art. 3 pkt 2, zalicza się, z uwzględnieniem ust. 2 i 3, wszelkie przychody osób, które zgodnie ze złożonym bankowi oświadczeniem będą zamieszkiwały w mieszkaniu, na którego nabycie zostanie udzielony kredyt, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe, po odliczeniu:

1)

kosztów ich uzyskania,

2)

składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

3)

zasiłków okresowych z pomocy społecznej,

4)

jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej,

5)

zasiłków dla sierot zupełnych,

6)

dodatków mieszkaniowych,

7)

przychodów ze spadków i darowizn,

8)

przychodów z innych źródeł, których łączna wysokość nie przekroczyła kwoty dochodu niepowodującej powstania obowiązku podatkowego na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2.

Za dochód osiągnięty z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przyjmuje się dochód podany w oświadczeniu złożonym bankowi, nie niższy jednak niż zadeklarowana kwota dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a w odniesieniu do osób niepodlegających ubezpieczeniu społecznemu - nie niższy od kwoty najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne obowiązujące osoby ubezpieczone na podstawie odrębnych przepisów.

3.

Za dochód osiągnięty z działalności rolniczej, z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej, przyjmuje się dochód podany w oświadczeniu złożonym bankowi, nie niższy jednak niż iloczyn powierzchni gruntów wyrażonej w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1 hektara przeliczeniowego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym   (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, z 1996 r. Nr 91, poz. 409, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i Nr 137, poz. 926 oraz z 1998 r. Nr 108, poz. 681).

Art. 5.

Kredytobiorca jest obowiązany przedstawić bankowi dokumenty i informacje niezbędne do ustalenia wysokości dochodu, o którym mowa w art. 4.

Art. 6.

1.

Dopłaty nie mogą być stosowane, jeżeli którakolwiek z osób, o których mowa w art. 4 ust. 1:

1)

nie posiada obywatelstwa polskiego lub pozwolenia na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2)

korzystała z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu:

a)

poniesienia wydatków na cele określone w art. 3 pkt l,

b)

wydatków na wkład budowlany do spółdzielni mieszkaniowej, poniesionych w związku z przekształceniem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu albo w związku z przeniesieniem przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka własności lokalu mieszkalnego,

c)

systematycznego oszczędzania na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową,

3)

korzystała z kredytu, udzielonego na zasadach określonych w ustawie, występując samodzielnie lub z innymi osobami jako kredytobiorca.

2.

Kredytobiorca potwierdza zaświadczeniami urzędu skarbowego, że nie zachodzą przesłanki, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Art. 7.

1.

Podstawę naliczenia dopłaty, z zastrzeżeniem ust. 2, stanowi:

1)

pozostająca do spłaty kwota kredytu - gdy kwota jest mniejsza od 70% kosztu powierzchni bazowej,

2)

pozostająca do spłaty kwota kredytu - pomnożona przez iloraz 70% kosztu powierzchni bazowej i kwoty kredytu - w pozostałych przypadkach.

2.

Pozostająca do spłaty kwota kredytu nie obejmuje skapitalizowanych odsetek.

3.

Dopłata stanowi, z zastrzeżeniem ust. 4, część odsetek naliczonych od podstawy dopłaty według stopy oprocentowania wynikającej z umowy kredytu. Dopłata ta nie może być wyższa, niż wynosi różnica pomiędzy tak naliczonymi odsetkami a odsetkami naliczonymi od podstawy dopłaty według stopy 4,5% w stosunku rocznym.

4.

Część odsetek, o której mowa w ust. 3, zależy od przedziału skali dochodów, określonego na podstawie ustawy, w którym znajduje się roczny dochód, o którym mowa w art. 4, i wynosi:

Numer przedziału skali dochodów
Część odsetek
1
50%
2
25%
3
10%
   

Art. 8.

1.

Dopłaty stosuje się przez okres 5 lat od dnia spłaty pierwszej raty kapitałowej, z możliwością ich wznawiania na okresy dwunastomiesięczne.

2.

Dopłaty są wznawiane na okres dwunastomiesięczny, jeżeli:

1)

kredytobiorca złoży wniosek w banku oraz

2)

kwota raty kapitałowej, powiększona o odsetki należne bankowi w miesiącu, w którym złożono wniosek, przekracza 20% średniego miesięcznego dochodu osiągniętego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony ten wniosek, ustalonego zgodnie z art. 4.

3.

W przypadku wznowienia dopłat okres dwunastomiesięczny jest liczony od daty najbliższego terminu płatności raty kapitałowej, przypadającego po upływie 30 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1.

Art. 9.

1.

Dopłata jest dokonywana każdorazowo po spłaceniu przez kredytobiorcę całości raty kapitałowej oraz odsetek należnych bankowi, pomniejszonych o dopłatę.

2.

Dopłaty nie mogą być dokonywane, jeżeli bank:

1)

postawi kredyt w stan wymagalności,

2)

stwierdzi, że:

a)

kredyt został w części lub w całości wykorzystany niezgodnie z celem, na jaki został udzielony,

b)

dopłaty były dokonywane po zbyciu mieszkania, na którego nabycie został udzielony kredyt,

c)

kredytobiorca podał nieprawdziwe dane o dochodach.

3.

Bank jest upoważniony i zobowiązany żądać od kredytobiorcy przedstawiania informacji i dokumentów zaświadczających, że nie wystąpiły zdarzenia, o których mowa w ust. 2 pkt 2.

4.

W przypadkach, o których mowa w ust. 2, oraz w przypadku nieprzedstawienia informacji i dokumentów, o których mowa w ust. 3:

1)

bank wzywa kredytobiorcę do spłaty kwoty stanowiącej równowartość dopłat, przekazanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, oraz kwoty odsetek ustawowych naliczonych od każdej kwoty dopłaty,

2)

kredytobiorca jest obowiązany do spłaty kwot, o których mowa w pkt 1, na wskazany rachunek, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania,

3)

bank jest upoważniony i zobowiązany do dochodzenia od kredytobiorcy kwot, o których mowa w pkt 1,

4)

wszelkie wpływy uzyskane od kredytobiorcy, w tym także w postępowaniu egzekucyjnym, są w pierwszej kolejności zaliczane przez bank na spłatę kwot, o których mowa w pkt 1,

5)

po otrzymaniu od kredytobiorcy kwot, o których mowa w pkt 1, bank przekazuje je niezwłocznie na rachunek, o którym mowa w art. 14 ust. 1.

Art. 10.

1.

Przed udzieleniem kredytu bank ustala, czy dopłaty mogą być stosowane, oraz sprawdza w Banku Gospodarstwa Krajowego, czy którakolwiek z osób, o których mowa w art. 4 ust. 1, nie korzystała z kredytu udzielonego na zasadach określonych w ustawie.

2.

Bank określa w umowie kredytu obowiązek kredytobiorcy przedstawiania, na żądanie banku, informacji i dokumentów, o których mowa w art. 9 ust. 3.

3.

Bank jest obowiązany do informowania kredytobiorcy o wysokości dopłat, w sposób przyjęty przy informowaniu o kwotach i terminach spłaty rat kapitałowych i odsetek.

Art. 11.

1.

Podziału środków przeznaczanych corocznie na dopłaty dla banków dokonuje Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

2.

W ramach podziału, o którym mowa w ust. 1, wydzielane są kwoty niezbędne do dokonywania dopłat do oprocentowania dotychczas udzielonych kredytów, zaś pozostałe środki są dzielone po dokonaniu oceny ofert banków.

3.

Oferta banku powinna określać w szczególności:

1)

wysokość i zasady kształtowania stóp oprocentowania kredytów, które będą udzielane na zasadach określonych w ustawie, oraz prowizji i opłat pobieranych w związku z ich udzieleniem,

2)

przewidywaną kwotę dopłat, z wyodrębnioną częścią dotyczącą udzielonych dotychczas kredytów.

Art. 12.

1.

Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast dokonuje podziału, o którym mowa w art. 11 ust. 1, uwzględniając w szczególności:

1)

konkurencyjność ofert, o których mowa w art. 11 ust. 2,

2)

przewidywaną przez bank kwotę dopłat dotyczącą kredytów, które zostaną udzielone w danym roku,

3)

wykorzystanie uprzednio przyznanych środków.

2.

Do dnia 31 stycznia każdego roku Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast powiadamia bank o kwocie środków, jakie będzie mógł w danym roku otrzymać na dopłaty.

3.

Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast może zmienić, w terminie do dnia 31 sierpnia każdego roku, wysokość kwoty, o której mowa w ust. 2, w zależności od wyników oceny jej wykorzystania w pierwszym półroczu danego roku.

Art. 13.

1.

Kredyty są udzielane, na zasadach określonych w ustawie, przez banki, które podpiszą umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, oraz przez Bank Gospodarstwa Krajowego, który udziela kredytów w oparciu o umowę podpisaną z Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

2.

Umowa pomiędzy bankiem a Bankiem Gospodarstwa Krajowego określa wzajemne obowiązki banku i Banku Gospodarstwa Krajowego w zakresie:

1)

przekazywania informacji dotyczących udzielonych kredytów i danych osobowych kredytobiorców,

2)

przekazywania i rozliczania środków na dopłaty,

3)

sprawdzania uprawnień kredytobiorców do korzystania z dopłat,

4)

sprawowania przez Bank Gospodarstwa Krajowego kontroli prawidłowości wykorzystania i rozliczania przez banki środków na dopłaty.

Art. 14.

1.

Środki na dopłaty są przekazywane przez Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast na wyodrębniony rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego i są rozliczane w miesięcznych okresach rozliczeniowych.

2.

Środki, o których mowa w ust. 1, są oprocentowane na zasadach stosowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego do rachunków bieżących.

3.

Niewykorzystane w danym okresie rozliczeniowym środki, o których mowa w ust. 1, kwoty, o których mowa w art. 9 ust. 4 pkt 2, oraz odsetki od środków gromadzonych na rachunku, o którym mowa w ust. 1, pomniejszają środki na dopłaty przekazywane Bankowi Gospodarstwa Krajowego w następnym okresie rozliczeniowym.

4.

Niewykorzystane w danym roku budżetowym środki, o których mowa w ust. 3, są przekazywane na rachunek budżetu państwa, w terminie do dnia 28 lutego następnego roku.

Art. 15.

Do zadań Banku Gospodarstwa Krajowego należy w szczególności:

1)

określanie przewidywanej kwoty dopłat,

2)

sporządzanie półrocznych sprawozdań dla Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast na podstawie przekazanych przez banki informacji, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 1,

3)

terminowe przekazywanie i rozliczanie środków należnych bankom z tytułu dopłat od udzielonych kredytów,

4)

prowadzenie na potrzeby Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast analiz w zakresie niezbędnym do dokonywania podziału środków, o którym mowa w art. 11,

5)

terminowe rozliczanie środków na dopłaty z Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

Art. 16.

1.

Zadania związane z realizowaniem przez Bank Gospodarstwa Krajowego postanowień ustawy wykonuje on na podstawie umowy zawartej z Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Z tytułu wykonywania tych zadań Bankowi Gospodarstwa Krajowego przysługuje wynagrodzenie określone w umowie.

2.

Umowa, o której mowa w ust. 1, poza wysokością wynagrodzenia powinna określać w szczególności:

1)

szczegółowy opis zadań i terminy ich wykonania,

2)

tryb kontroli wykonania zadań,

3)

skutki nienależytego lub nieterminowego wykonania zadań,

4)

zasady i terminy przekazywania wynagrodzenia oraz dokonywania rozliczeń z tego tytułu.

Art. 17.

Nadzór nad wykonywaniem przez Bank Gospodarstwa Krajowego zadań przewidzianych dla niego w ustawie oraz prawidłowością wykorzystania i rozliczania środków na dopłaty sprawuje Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

Art. 18.

1.

Minister właściwy do spraw gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, nie częściej niż raz w roku kalendarzowym, skalę rocznych dochodów uprawniających do stosowania dopłat na zasadach określonych w ustawie.

2.

Skala dochodów, o której mowa ust. 1, uwzględnia w szczególności dostępność długoterminowych kredytów na cele mieszkaniowe, oferowanych przez banki na zasadach rynkowych.

3.

Skala dochodów, o której mowa w ust. 1, obowiązuje po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Art. 19.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb dokonywania rozliczeń z bankami środków przeznaczonych na dopłaty, mając na uwadze terminowość otrzymywania przez Bank Gospodarstwa Krajowego środków na dopłaty oraz terminowość rozliczeń tego banku z Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

Art. 20.

Do dnia wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w art. 18, ustala się następującą skalę rocznych dochodów uprawniających do stosowania dopłat na zasadach określonych w ustawie:

Numer przedziału skali dochodów
Przedział dochodów w złotych
ponad
do
1
  
  72 000
2
72 000
  95 500
3
95 500
109 600
     

Art. 21.

W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych   (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324 oraz z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539 i Nr 73, poz. 764) w art. 27a po ust. 7c dodaje się ust. 7d-7i w brzmieniu:
„ 

7d.

Odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b)-f) oraz w pkt 2, z wyjątkiem wydatków przeznaczonych na wkład mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej oraz na wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, nie stosuje się, jeżeli podatnik lub jego małżonek korzystał z kredytu objętego dopłatami do oprocentowania na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 kwietnia 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych na własne mieszkanie (Dz. U. Nr 74, poz. 784), występując samodzielnie lub z innymi osobami jako kredytobiorca.

7e.

Przepis ust. 7d stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy:

1)

podatnik lub małżonek podatnika, przed zawarciem związku małżeńskiego, korzystał z kredytu, o którym mowa w ust. 7d, z zastrzeżeniem ust. 7f,

2)

związek małżeński ustał, a w trakcie jego trwania małżonkowie korzystali z kredytu, o którym mowa w ust. 7d,

3)

została orzeczona separacja, a przed orzeczeniem separacji małżonkowie korzystali z kredytu, o którym mowa w ust. 7d.

7f.

Przepisu ust. 7d nie stosuje się, jeżeli podatnik lub małżonek podatnika, przed zawarciem związku małżeńskiego, korzystał z kredytu, o którym mowa w ust. 7d, występując jako kredytobiorca, zgodnie z odrębnymi przepisami, łącznie z jednym lub z obojgiem rodziców lub opiekunów prawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy tego kredytu nie ukończył 25 roku życia.

7g.

Przepisu ust. 7d nie stosuje się, jeżeli podatnik lub małżonek podatnika korzystał z kredytu, o którym mowa w ust. 7d, i następnie dokonał spłaty odsetek w pełnej wysokości, wynikającej z umowy kredytu, zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy, o której mowa w ust. 7d.

7h.

Bank udzielający kredytu, o którym mowa w ust. 7d, jest obowiązany sporządzić imienną informację o udzielonym podatnikowi kredycie i przesłać ją, w terminie 14 dni od dnia postawienia do dyspozycji kredytu, do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

7i.

W przypadku, o którym mowa w ust. 7g, bank udzielający podatnikowi kredytu, o którym mowa w ust. 7d, jest obowiązany sporządzić imienną informację o dokonanej przez podatnika spłacie odsetek w pełnej wysokości i przesłać ją, w terminie 14 dni od dnia dokonania tej spłaty, do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.
 ”

Art. 22.

W ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne   (Dz. U. Nr 144, poz. 930 oraz z 2000 r. Nr 104, poz. 1104 i Nr 122, poz. 1324) w art. 14 w ust. 2 wyrazy „ust. 7a-7c” zastępuje się wyrazami „ust. 7a-7i”.

Art. 23.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.