Ustawaz dnia 8 lipca 2005 r.o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw ¹⁾Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych oraz ustawę z dnia 18 lutego 2005 r. o zmianie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym oraz niektórych innych ustaw.

Czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 5 oraz ust. 5 pkt 1 i 2, uważa się za czynności ubezpieczeniowe także wtedy, gdy ich wykonywania podejmuje się zakład ubezpieczeń na wniosek innego zakładu ubezpieczeń, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych lub uprawnionego z tytułu umów, o których mowa w ust. 3 pkt 1, także gdy umowy te zawarte są z innym zakładem ubezpieczeń.

Zakład ubezpieczeń może bezpośrednio lub poprzez pośredników ubezpieczeniowych ustanowionych na podstawie odrębnych przepisów:

Zakład ubezpieczeń może zlecić, w formie pisemnej, innym podmiotom wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 3 pkt 2.

O zawarciu zlecenia, o którym mowa w ust. 9, zakład ubezpieczeń niezwłocznie informuje organ nadzoru.

W zakresie ubezpieczeń, o których mowa w dziale I załącznika do ustawy, przed wyrażeniem przez strony zgody na zmianę warunków umowy lub zmianę prawa właściwego dla zawartej umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń jest obowiązany przekazać pisemnie informacje w tym zakresie ubezpieczającemu wraz z określeniem wpływu tych zmian na wartość świadczeń przysługujących z tytułu zawartej umowy. 3. W zakresie ubezpieczeń, o których mowa w dziale I załącznika do ustawy, zakład ubezpieczeń pisemnie informuje ubezpieczającego, nie rzadziej niż raz w roku, o wysokości świadczeń przysługujących z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, w tym o wartości wykupu, jeżeli wysokość świadczeń ulega zmianie w trakcie obowiązywania umowy ubezpieczenia. W przypadku gdy z umowy ubezpieczenia przysługuje świadczenie ustalane na podstawie sumy ubezpieczenia wyrażonej w ustalonej kwocie, zakład ubezpieczeń informuje ubezpieczającego o każdej zmianie w zakresie sumy ubezpieczenia.

W zakresie ubezpieczeń, o których mowa w dziale I załącznika do ustawy, zakład ubezpieczeń jest obowiązany do pisemnego informowania ubezpieczającego, nie rzadziej niż raz w roku, o wartości premii, jeżeli umowa ubezpieczenia uwzględnia udział w zysku z inwestowania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.

W przypadku umów ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej, w szczególności ubezpieczeń grupowych, ubezpieczający obowiązany jest do przekazania ubezpieczonemu informacji określonych w ust. 2-3a. Umowa ubezpieczenia określa sposób przekazywania informacji, o których mowa w ust. 2-3a, przy czym informacje te powinny być przekazane ubezpieczonemu:

W przypadku grupowych umów ubezpieczenia, o którym mowa w dziale I załącznika do ustawy, zakład ubezpieczeń, na żądanie ubezpieczonego, jest obowiązany do przekazania informacji określonych w ust. 2-3a.

W przypadku nieprzekazania ubezpieczonemu, zgodnie z ust. 3c, wymaganych informacji, zmiana warunków umowy lub prawa właściwego dla umowy ubezpieczenia, wysokości świadczeń przysługujących z tytułu umowy ubezpieczenia, w tym wartości wykupu, sumy ubezpieczenia w przypadku umowy ubezpieczenia z sumą ubezpieczenia wyrażoną w ustalonej kwocie oraz wartości premii jest skuteczna względem ubezpieczonego jedynie w części korzystnej dla tego ubezpieczonego.

W przypadku nieprzekazania ubezpieczonemu informacji, o których mowa w ust. 2-3a, zgodnie z ust. 3b ubezpieczający ponosi wobec ubezpieczonego odpowiedzialność na zasadach ogólnych.

Po otrzymaniu zawiadomienia o zajściu zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową, w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, zakład ubezpieczeń informuje o tym ubezpieczającego lub ubezpieczonego, jeżeli nie są oni osobami występującymi z tym zawiadomieniem, oraz podejmuje postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia, a także informuje osobę występującą z roszczeniem pisemnie lub w inny sposób, na który osoba ta wyraziła zgodę, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości świadczenia, jeżeli jest to niezbędne do dalszego prowadzenia postępowania.

Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zdarzeń objętych ochroną ubezpieczeniową na podstawie umowy ubezpieczenia, o którym mowa w dziale II w grupie 18 załącznika do ustawy, jeżeli świadczenie jest spełnione bezpośrednio po zgłoszeniu zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową lub bez przeprowadzania postępowania dotyczącego ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia.

Jeżeli w terminach określonych w umowie lub w ustawie zakład ubezpieczeń nie wypłaci świadczenia, zawiadamia pisemnie osobę zgłaszającą roszczenie o przyczynach niemożności zaspokojenia jej roszczeń w całości lub w części, a także wypłaca bezsporną część świadczenia.

Jeżeli świadczenie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym pisemnie osobę występującą z roszczeniem, wskazując na okoliczności oraz na podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty świadczenia. Informacja zakładu ubezpieczeń powinna zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

Zakład ubezpieczeń ma obowiązek udostępniać osobom, o których mowa w ust. 1, informacje i dokumenty gromadzone w celu ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości świadczenia. Osoby te mogą żądać pisemnego potwierdzenia przez zakład ubezpieczeń udostępnionych informacji, a także sporządzenia na swój koszt kserokopii dokumentów i potwierdzenia ich zgodności z oryginałem przez zakład ubezpieczeń. Sposób udostępniania informacji i dokumentów, zapewniania możliwości pisemnego potwierdzania udostępnianych informacji, a także zapewniania możliwości sporządzania kserokopii dokumentów i potwierdzania ich zgodności z oryginałem nie może wiązać się z wykraczającymi ponad uzasadnioną potrzebę utrudnieniami dla tych osób, zaś koszty sporządzenia kserokopii ponoszone przez te osoby nie mogą odbiegać od przyjętych w obrocie zwykłych kosztów wykonywania tego rodzaju usług.

Na żądanie ubezpieczonego lub osoby, z którą lub na rzecz której nie została zawarta umowa ubezpieczenia na skutek odmowy zawarcia tej umowy przez zakład ubezpieczeń lub rezygnacji tej osoby z zawarcia umowy, zakład ubezpieczeń jest obowiązany udostępnić wyniki badań, o których mowa w ust. 1. W przypadku śmierci ubezpieczonego zakład ubezpieczeń jest obowiązany udostępnić wyniki badań ubezpieczonego także na żądanie uposażonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia, jeżeli wyniki badań ubezpieczonego miały wpływ na całkowitą lub częściową odmowę wypłaty świadczenia.

W przypadku gdy z żądaniem udostępnienia wyników badań, o których mowa w ust. 1, występuje osoba, z którą lub na rzecz której nie została zawarta umowa ubezpieczenia wskutek rezygnacji tej osoby z zawarcia tej umowy, koszt tych badań pokrywa osoba występująca z żądaniem.

Zarząd krajowego zakładu ubezpieczeń, z wyłączeniem towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, składa się z co najmniej dwóch członków.

W skład zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń wchodzi prezes.

Równoczesne członkostwo tej samej osoby w zarządach zakładów ubezpieczeń wykonujących działalność w zakresie działu I i działu II załącznika do ustawy nie może być uznane za naruszenie spełnienia wymagania, o którym mowa w ust. 2 pkt 4.

Organ nadzoru, na wniosek zakładu ubezpieczeń, może odstąpić, w drodze decyzji, od stosowania wymogu posiadania wyższego wykształcenia uzyskanego w Polsce lub wykształcenia uzyskanego w innym państwie, będącego wykształceniem wyższym w rozumieniu właściwych przepisów tego państwa, w stosunku do danej osoby, uwzględniając w szczególności doświadczenie zawodowe kandydata na członka zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń.

Co najmniej dwóch członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń, w tym prezes zarządu, powinno posiadać doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania zakładem ubezpieczeń.

Powołanie dwóch członków zarządu, w tym prezesa krajowego zakładu ubezpieczeń, następuje za zgodą organu nadzoru, chyba że powołanie dotyczy osób, które pełniły funkcję członka zarządu w poprzedniej kadencji. O wyrażenie zgody występuje organ zakładu ubezpieczeń właściwy w zakresie powołania członków zarządu.

Jeżeli wymogi określone w ust. 3-5 nie są spełnione w związku z wygaśnięciem mandatu członka zarządu wskutek rezygnacji, śmierci albo odwołania go ze składu zarządu, krajowy zakład ubezpieczeń jest obowiązany, w terminie 6 miesięcy, dostosować swoją działalność do wymogów określonych w przepisach ustawy.

Podmiot składający zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, zobowiązany jest przedstawić wraz z zawiadomieniem dowody, w tym przekazać dokumenty, wskazujące, że nie zachodzą przesłanki do zgłoszenia przez organ nadzoru sprzeciwu zgodnie z ust. 4. Termin 3 miesięcy, o którym mowa w ust. 3, biegnie od dnia złożenia zawiadomienia wraz z przedstawieniem dowodów, w tym przekazaniem dokumentów, zgodnie ze zdaniem poprzedzającym, i innych informacji wymaganych przepisami ustawy, a w przypadku gdy przepisy wymagają wystąpienia przez organ nadzoru o informacje do właściwego organu nadzoru państwa członkowskiego Unii Europejskiej - od dnia przekazania informacji przez właściwy organ nadzoru państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

W przypadku nabycia albo objęcia akcji lub praw z akcji z naruszeniem warunków, o których mowa w ust. 1 lub 2, albo w przypadku zgłoszenia sprzeciwu przez organ nadzoru, albo w przypadku nabycia albo objęcia akcji lub praw z akcji po wyznaczonym przez organ nadzoru maksymalnym terminie na nabycie albo objęcie akcji lub praw z akcji, z akcji tych nie może być wykonywane prawo głosu.

W przypadku podjęcia innych działań, o których mowa w art. 4 pkt 16 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, powodujących, że krajowy zakład ubezpieczeń stanie się podmiotem zależnym podmiotu podejmującego te działania, z naruszeniem warunków, o których mowa w ust. 2, albo w przypadku zgłoszenia sprzeciwu przez organ nadzoru albo podjęcia tych działań po wyznaczonym przez organ nadzoru maksymalnym terminie na podjęcie tych działań, członkowie zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń powołani przez podmiot dominujący lub będący członkami zarządu, prokurentami lub osobami pełniącymi kierownicze funkcje w podmiocie dominującym nie mogą uczestniczyć w czynnościach z zakresu reprezentacji krajowego zakładu ubezpieczeń. W przypadku gdy nie można ustalić, którzy członkowie zarządu zostali powołani przez podmiot dominujący, powołanie zarządu jest bezskuteczne od dnia podjęcia przez podmiot dominujący innych działań, o których mowa w art. 4 pkt 16 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, powodujących, że krajowy zakład ubezpieczeń stał się podmiotem zależnym podmiotu podejmującego te działania.

Uchwały walnego zgromadzenia krajowego zakładu ubezpieczeń podjęte z naruszeniem ust. 7, a także czynności z zakresu reprezentacji krajowego zakładu ubezpieczeń podejmowane z udziałem członków zarządu z naruszeniem ust. 7a są nieważne.

Organ nadzoru może, w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy prawo kraju właściwego nie przewiduje sporządzania określonych dokumentów, o których mowa w ust. 3, odstąpić od wymogu złożenia dokumentów, zastępując je oświadczeniem wnioskodawcy lub osoby, której sprawa dotyczy.

Równoczesne pełnienie funkcji dyrektora głównego oddziału lub jego zastępcy, przez tę samą osobę w głównych oddziałach zagranicznych zakładów ubezpieczeń wykonujących działalność w zakresie działu I i działu II załącznika do ustawy, nie może być uznane za naruszenie spełnienia wymagania, o którym mowa w ust. 3 pkt 4.

Organ nadzoru, na wniosek zagranicznego zakładu ubezpieczeń, może odstąpić, w drodze decyzji, od stosowania wymogu posiadania wyższego wykształcenia uzyskanego w Polsce lub wykształcenia uzyskanego w innym państwie, będącego wykształceniem wyższym w rozumieniu właściwych przepisów tego państwa, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, uwzględniając w szczególności doświadczenie zawodowe kandydata na dyrektora głównego oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń lub jego zastępcy.

Co najmniej dwie osoby, o których mowa w ust. 3, w tym dyrektor głównego oddziału, powinny posiadać doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania zakładem ubezpieczeń.

Powołanie dyrektora głównego oddziału i jednego z jego zastępców następuje za zgodą organu nadzoru, chyba że powołanie dotyczy osób, które pełniły te funkcje w poprzedniej kadencji. O wyrażenie zgody występuje zagraniczny zakład ubezpieczeń.

Jeżeli wymogi określone w ust. 1 oraz w art. 106 ust. 4-5 nie są spełnione w związku z rezygnacją, śmiercią lub odwołaniem dyrektora głównego oddziału lub jego zastępcy, zagraniczny zakład ubezpieczeń jest obowiązany, w terminie 6 miesięcy, dostosować swoją działalność do wymogów określonych w przepisach ustawy.

Środki własne zakładu ubezpieczeń są to aktywa zakładu ubezpieczeń, z wyłączeniem aktywów:

Na wniosek zakładu ubezpieczeń, o którym mowa w art. 38 ust. 1, wykonującego działalność w dziale II załącznika do ustawy, organ nadzoru może wyrazić, w drodze decyzji, zgodę na zaliczenie do środków własnych należności towarzystwa od jego członków z tytułu dopłat, których może zażądać na podstawie statutu, do wysokości 50% dopłat należnych w roku obrotowym i do wysokości 50% mniejszej spośród wartości środków własnych lub marginesu wypłacalności.

W przypadku podjęcia przez Komisję Europejską odpowiedniej decyzji w warunkach, o których mowa w ust. 1, bądź w przypadku rozpoczęcia procedury, o której mowa w art. 5 decyzji Rady nr 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji Europejskiej   (Dz. Urz. WE L 184 z 17.07.1999), organ nadzoru, stosownie do podjętej przez Komisję Europejską decyzji, zawiesza z urzędu prowadzone postępowania, ogranicza liczbę wydawanych zezwoleń bądź wydaje inne decyzje o treści wynikającej z decyzji podjętej przez Komisję Europejską w sprawach z zakresu:

Ustalenie zakresu oraz sposobu pozyskiwania i udostępniania informacji i danych, o których mowa w ust. 2 pkt 6 i 7, od zakładów ubezpieczeń wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia Izby.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych gromadzonych w bazach danych, o których mowa w ust. 2 pkt 7, a także okres przechowywania tych danych, uwzględniając w szczególności przepisy o ochronie danych osobowych oraz przepisy regulujące funkcjonowanie Krajowego Rejestru Karnego.

Izba udostępnia swoim członkom dane zgromadzone w bazach, o których mowa w ust. 2 pkt 7.