Rozporządzenie Ministra Zdrowiaz dnia 21 grudnia 2012 r.w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 12b ust. 2 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe   (Dz. U. z 2012 r. poz. 264 i 908) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1)

szczegółowe warunki i tryb nadawania przez Głównego Inspektora Sanitarnego uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej i radioterapii schorzeń nienowotworowych;

2)

typy uprawnień, o których mowa w pkt 1, oraz rodzaje działalności, do których nadzorowania uprawniają;

3)

tryb pracy komisji egzaminacyjnej;

4)

sposób i tryb przeprowadzania egzaminu;

5)

sposób wnoszenia i wysokość opłaty za egzamin oraz wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej;

6)

wymagany zakres szkolenia oraz warunki, jakie muszą spełniać jednostki przeprowadzające szkolenie, formy przeprowadzania szkoleń, a także tryb uzyskiwania wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 7 ust. 13 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe, zwanej dalej „ustawą”.

§ 2.

1.

Ze względu na rodzaj działalności związanej z wykorzystaniem aparatu rentgenowskiego do celów medycznych, do której nadzorowania jest uprawniony inspektor ochrony radiologicznej, uprawnienia dzielą się na:

1)

uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej typu R - dotyczące nadzorowania działalności w zakresie stosowania aparatów rentgenowskich do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej i radioterapii schorzeń nienowotworowych;

2)

uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej typu S - dotyczące nadzorowania działalności wyłącznie w zakresie stosowania aparatów rentgenowskich stomatologicznych lub do densytometrii kości.

2.

Uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej typu R lub S nadaje się osobie, która posiada staż pracy w warunkach narażenia, co najmniej:

1)

roczny - w przypadku osób posiadających wykształcenie:

a)

wyższe,

b)

średnie i dyplom uzyskania tytułu zawodowego technika elektroradiologii;

2)

trzyletni - w przypadku osób posiadających wykształcenie średnie.

3.

Staż pracy, o którym mowa w ust. 2, nie jest wymagany dla:

1)

osób, które spełniają warunki określone w art. 7 ust. 7 pkt 1 i 2 ustawy;

2)

lekarzy dentystów ubiegających się o uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej typu S.

§ 3.

1.

Szkolenie dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej typu R lub S, zwane dalej „szkoleniem”, jest prowadzone w formie wykładów oraz ćwiczeń w systemie stacjonarnym.

2.

Wymagany zakres szkolenia określa załącznik do rozporządzenia.

§ 4.

1.

Szkolenie mogą przeprowadzać jednostki, które:

1)

dysponują kadrą wykładowców, którzy posiadają wyższe wykształcenie oraz wiedzę zgodną z zakresem prowadzonych wykładów, w szczególności w dziedzinie ochrony radiologicznej;

2)

dysponują obiektami i wyposażeniem umożliwiającymi przeprowadzenie szkolenia i egzaminu;

3)

prowadzą i przechowują co najmniej przez 5 lat od dnia zakończenia szkolenia dziennik zajęć obejmujący tematykę, czas trwania poszczególnych zajęć oraz spis osób biorących udział w zajęciach i szkoleniu.

2.

Wpis jednostki przeprowadzającej szkolenie do rejestru, o którym mowa w art. 7 ust. 13 ustawy, zwanego dalej „rejestrem”, następuje na wniosek kierownika jednostki przeprowadzającej szkolenie, po stwierdzeniu przez Głównego Inspektora Sanitarnego spełnienia warunków, o których mowa w ust. 1.

3.

Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, kierownik jednostki przeprowadzającej szkolenie załącza dokumenty i informacje potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w ust. 1, oraz szczegółowy program szkolenia.

§ 5.

1.

Kierownik jednostki przeprowadzającej szkolenie wydaje osobie, która odbyła szkolenie, dokument potwierdzający jego odbycie.

2.

Osoba, która ukończyła szkolenie, zdaje egzamin przed komisją egzaminacyjną, o której mowa w § 6 ust. 1.

§ 6.

1.

Główny Inspektor Sanitarny powołuje na wniosek jednostki przeprowadzającej szkolenie komisję egzaminacyjną, która przygotowuje i przeprowadza egzamin.

2.

Organizatorem egzaminu jest jednostka przeprowadzająca szkolenie.

3.

Wniosek, o którym mowa w ust. 1, wskazujący termin szkolenia oraz planowane miejsce i termin egzaminu, organizator składa w terminie nie krótszym niż miesiąc przed planowanym terminem egzaminu.

4.

O terminie egzaminu Główny Inspektor Sanitarny zawiadamia kierownika jednostki przeprowadzającej szkolenie.

5.

Kierownik jednostki przeprowadzającej szkolenie zawiadamia o terminie egzaminu osoby, które ukończyły szkolenie.

§ 7.

1.

Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin w składzie: przewodniczący komisji, sekretarz komisji i członek komisji.

2.

Przewodniczący komisji egzaminacyjnej, po zasięgnięciu opinii pozostałych członków komisji, jest obowiązany do przygotowania zestawu pytań egzaminacyjnych.

3.

Komisja egzaminacyjna podejmuje decyzje w pełnym składzie zwykłą większością głosów.

4.

Z przeprowadzonego egzaminu sekretarz komisji sporządza protokół, który zawiera:

1)

numer protokołu i datę jego sporządzenia;

2)

nazwisko, imię oraz numer PESEL osoby zdającej, a w przypadku braku numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu tożsamości osoby zdającej;

3)

liczbę punktów uzyskanych przez osobę zdającą z części pisemnej egzaminu;

4)

treść pytań części ustnej egzaminu i liczbę punktów uzyskanych przez osobę zdającą za odpowiedź na każde z pytań;

5)

informację, czy osoba zdająca zdała egzamin;

6)

imiona, nazwiska i podpisy członków komisji egzaminacyjnej.

5.

Protokół, o którym mowa w ust. 4, przewodniczący komisji przekazuje Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu.

§ 8.

1.

Wniosek o dopuszczenie do egzaminu bez szkolenia wraz z dokumentami potwierdzającymi spełnienie wymagań, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy, jest składany do komisji egzaminacyjnej przeprowadzającej egzamin, która sprawdza, czy składający wniosek spełnia te wymagania, i dopuszcza go albo nie dopuszcza do egzaminu.

2.

Osoba, która nie przystąpiła do egzaminu przed komisją egzaminacyjną, o której mowa w § 6 ust. 1, może w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia tego egzaminu przystąpić do egzaminu przed inną komisją wyznaczoną przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

3.

Osoba, która nie zdała egzaminu przed komisją egzaminacyjną, o której mowa w § 6 ust. 1, może w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia tego egzaminu przystąpić do egzaminu przed inną komisją wyznaczoną przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

§ 9.

1.

Egzamin obejmuje zagadnienia z wymaganego zakresu szkolenia.

2.

Egzamin składa się z:

1)

części pisemnej obejmującej test złożony z 30 pytań typu zamkniętego i trzech pytań problemowych lub zadań obliczeniowych;

2)

części ustnej obejmującej 3 pytania.

3.

Część pisemna egzaminu trwa 120 minut.

4.

Za pisemną część egzaminu komisja egzaminacyjna przyznaje:

1)

1 punkt za każdą poprawną odpowiedź na pytanie z testu;

2)

od 0 do 5 punktów za każde pytanie problemowe lub zadanie obliczeniowe.

5.

Warunkiem dopuszczenia do części ustnej egzaminu jest uzyskanie co najmniej 21 punktów z testu i co najmniej 8 punktów z pytań problemowych lub zadań obliczeniowych.

6.

Komisja egzaminacyjna zwalnia kandydata z części ustnej egzaminu, jeżeli w części pisemnej uzyskał co najmniej 27 punktów z testu oraz co najmniej 11 punktów z pytań problemowych lub zadań obliczeniowych.

7.

Za ustną część egzaminu komisja egzaminacyjna przyznaje od 0 do 5 punktów za każde pytanie.

8.

Egzamin uważa się za zdany, jeżeli osoba zdająca uzyska co najmniej 10 punktów z egzaminu ustnego albo spełni wymagania określone w ust. 6.

9.

Osobie, która zdała egzamin, komisja egzaminacyjna wydaje dokument potwierdzający zdanie egzaminu.

§ 10.

1.

Wniosek o nadanie uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej składa się do Głównego Inspektora Sanitarnego w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia zdania egzaminu.

2.

Wniosek zawiera:

1)

imię i nazwisko;

2)

datę i miejsce urodzenia;

3)

numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu tożsamości osoby ubiegającej się o nadanie uprawnień;

4)

adres do korespondencji;

5)

numer telefonu kontaktowego.

3.

Do wniosku załącza się kopie lub odpisy dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w art. 7 ust. 6 ustawy.

§ 11.

1.

Opłata za egzamin wynosi 20% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

2.

Opłatę, o której mowa w ust. 1, wnosi się bezpośrednio u organizatora egzaminu lub na rachunek bankowy wskazany przez organizatora egzaminu.

§ 12.

1.

Wynagrodzenie przewodniczącego, sekretarza i członka Komisji egzaminacyjnej wynosi za każdą osobę przystępującą do egzaminu odpowiednio 7%, 6% i 5% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

2.

Wynagrodzenie członków Komisji egzaminacyjnej jest wypłacane przez organizatora egzaminu bezpośrednio po przeprowadzeniu egzaminu.

§ 13.

1.

Wnioski o powołanie komisji egzaminacyjnej i przeprowadzenie egzaminu złożone do Głównego Inspektora Sanitarnego przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpatruje się na podstawie przepisów dotychczasowych.

2.

Egzamin przeprowadzany na podstawie wniosków, o których mowa w ust. 1, odbywa się na podstawie przepisów dotychczasowych.

3.

Jednostki, które uzyskały wpis do rejestru, o którym mowa w art. 7 ust. 13 ustawy, przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, są obowiązane, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia wejścia w życie rozporządzenia, przedstawić Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu nowe dzienniki szkoleń obejmujące tematykę oraz czas trwania poszczególnych zajęć zgodną z wymaganym zakresem szkolenia dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej określonym w załączniku do rozporządzenia.

4.

Wnioski o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej typu R i S złożone przez osoby, które zdały egzamin przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, rozpatruje się na podstawie przepisów dotychczasowych.

5.

Wnioski o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej typu R i S złożone po dniu 1 lipca 2011 r. do Głównego Inspektora Sanitarnego i nierozpatrzone do dnia wejścia w życie rozporządzenia rozpatruje się na podstawie przepisów dotychczasowych.

§ 14.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.2)Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2006 r. w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych (Dz. U. Nr 239, poz. 1737), które traci moc z dniem wejścia w życia niniejszego rozporządzenia na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 132, poz. 766).
2)
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2006 r. w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych (Dz. U. Nr 239, poz. 1737), które traci moc z dniem wejścia w życia niniejszego rozporządzenia na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 132, poz. 766).

Załącznik   -   Wymagany zakres szkolenia dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej


Lp.
Zakres tematyczny
Liczba godzin lekcyjnych (45 min) dla określonego typu uprawnień
R
S
1
2
3
4
1
Podstawowe pojęcia fizyki jądrowej:
1
1
  1)   zjawisko promieniotwórczości;
  2)   budowa atomu;
  3)   prawo rozpadu promieniotwórczego;
  4)   rodzaje promieniowania;
  5)   właściwości promieniowania.
2
Promieniowanie rentgenowskie:
1,5
1
  1)   powstawanie;
  2)   właściwości;
  3)   oddziaływanie z materią.
3
Detekcja promieniowania jonizującego:
1
0,5
  1)   detektory promieniowania;
  2)   dozymetry.
4
Budowa i działanie aparatu rentgenowskiego:
2
1
  1)   elementy zestawu rentgenowskiego;
  2)   budowa lampy rentgenowskiej;
  3)   kolimacja wiązki;
  4)   filtracja własna i dodatkowa;
  5)   kratka przeciwrozproszeniowa;
  6)   rejestracja dawki;
  7)   rodzaje generatorów wysokiego napięcia;
  8)   wybór parametrów ekspozycji;
  9)   powstawanie obrazu rentgenowskiego;
  10)   rejestracja obrazu rentgenowskiego;
  11)   rodzaje aparatów rentgenowskich.
5
Pojęcia stosowane w ochronie radiologicznej:
0,5
0,5
  1)   rodzaje dawek promieniowania;
  2)   dawki graniczne i ograniczniki dawki.
6
Narażenie populacji na promieniowanie jonizujące:
0,5
0,5
  1)   źródła promieniowania naturalnego i sztucznego;
  2)   ekspozycja zewnętrzna i wewnętrzna;
  3)   roczna dawka skuteczna promieniowania jonizującego otrzymywana przez statystycznego mieszkańca Rzeczypospolitej Polskiej od naturalnych i sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.
7
Działanie promieniowania jonizującego na materię żywą:
2
1
  1)   efekty działania na poziomie molekularnym;
  2)   efekty działania na poziomie komórki;
  3)   efekty działania na poziomie organizmu;
  4)   względna skuteczność biologiczna różnych rodzajów promieniowania.
8
Działanie promieniowania na organizm człowieka:
2
1
  1)   efekty działania na poziomie komórki;
  2)   efekty działania na poziomie organizmu;
  3)   względna skuteczność biologiczna;
  4)   następstwa deterministyczne;
  5)   następstwa stochastyczne;
  6)   następstwa dziedziczne;
  7)   ryzyko radiacyjne.
9
Zasady ochrony radiologicznej pracowników:
2
1
  1)   podział lokalizacji miejsc pracy;
  2)   kategorie pracowników;
  3)   zasady bezpiecznej pracy z promieniowaniem jonizującym;
  4)   szkolenia;
  5)   optymalizacja ochrony radiologicznej;
  6)   nadzór medyczny;
  7)   ochrona kobiet w ciąży.
10
Kontrola środowiska pracy:
1
0,5
  1)   wybór sposobu kontroli środowiska pracy;
  2)   wybór miejsca do oceny narażenia pracowników;
  3)   interpretacja wyników pomiarów.
11
Kontrola dawek indywidualnych:
1
0,5
  1)   zasady kontroli dawek;
  2)   metody kontroli dawek;
  3)   dokumentacja narażenia;
  4)   obserwowane poziomy narażenia zawodowego.
12
Metody obliczania dawek i wymaganych grubości osłon:
2
1
  1)   metody obliczania dawek;
  2)   rodzaje osłon stałych;
  3)   metody obliczania wymaganej grubości osłon stałych.
13
Medyczne zastosowania urządzeń rentgenowskich:
1
1
  1)   diagnostyka;
  2)   radiologia zabiegowa;
  3)   radioterapia powierzchniowa;
  4)   radioterapia schorzeń nienowotworowych.
14
Ekspozycja medyczna i narażenie pacjentów:
2
1
  1)   dawki otrzymywane przy różnych rodzajach badań i terapii;
  2)   czynniki wpływające na dawkę otrzymywaną przez pacjenta;
  3)   ochrona radiologiczna pacjenta;
  4)   ochrona kobiet w ciąży, dzieci i młodzieży;
  5)   odpowiedzialność personelu medycznego.
15
Warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej:
2
1
  1)   zasady ograniczania dawek dla pacjentów:
  a)   skierowanie na badanie lub zabieg,
  b)   poziomy referencyjne,
  c)   zalecane parametry techniczne badań rentgenowskich,
  d)   medyczne procedury radiologiczne;
  2)   kwalifikacje personelu wykonującego badania:
  a)   uprawnienia zawodowe,
  b)   szkolenia z zakresu ochrony radiologicznej pacjentów;
  3)   badania przesiewowe i eksperymenty medyczne;
  4)   ekspozycje medyczne dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących;
  5)   zapobieganie i postępowanie w sytuacjach awaryjnych.
16
Wymagania dla pracowni rentgenowskiej:
1
0,5
  1)   wymagania i wyposażenie pomieszczeń;
  2)   urządzenia ostrzegawcze;
  3)   sprzęt ochronny;
  4)   ciemnia rentgenowska;
  5)   dokumentacja pracowni.
17
Wymagania dla aparatu rentgenowskiego:
1
0,5
  1)   wymagania instalacyjne;
  2)   wymagania konstrukcyjne dla aparatów rentgenowskich:
  a)   ogólnodiagnostycznych,
  b)   mammograficznych,
  c)   stomatologicznych,
  d)   do radiologii zabiegowej;
  3)   wymagania konstrukcyjne dla tomografów komputerowych;
  4)   sprzęt ochronny;
  5)   testy odbiorcze i eksploatacyjne.
18
Testy kontroli fizycznych parametrów aparatury rentgenowskiej:
1
1
  1)   testy jako element systemu zarządzania jakością;
  2)   rodzaje testów;
  3)   wykaz i częstotliwość testowanych wielkości;
  4)   uprawnienia do wykonywania testów.
19
System zarządzania jakością w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej:
1
1
  1)   rola kierownictwa jednostki;
  2)   dokumentacja systemu zarządzania jakością;
  3)   wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością;
  4)   wewnętrzny i zewnętrzny audyt kliniczny;
  5)   korzyści z wdrożenia systemu zarządzania jakością.
20
Organizacja ochrony radiologicznej w Rzeczypospolitej Polskiej i sprawowanie nadzoru:
1
1
  1)   historia ochrony radiologicznej;
  2)   jednostki zajmujące się ochroną radiologiczną:
  a)   Państwowa Agencja Atomistyki,
  b)   Państwowa Inspekcja Sanitarna,
  c)   Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia,
  d)   komisje do spraw procedur i audytów klinicznych zewnętrznych
  e)   konsultanci wojewódzcy i konsultant krajowy do spraw radiologii diagnostyki obrazowej;
  3)   zezwolenia na uruchamianie i stosowanie aparatów rentgenowskich do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej i radioterapii schorzeń nienowotworowych;
  4)   zgody na prowadzenie działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych.
21
Dyrektywy europejskie i ich wdrożenie do prawodawstwa krajowego:
0,5
0,5
  1)   rola organizacji międzynarodowych;
  2)   system prawny Unii Europejskiej;
  3)   dyrektywa Rady 96/29/EURATOM1);
  4)   dyrektywa Rady 97/43/EURATOM2);
  5)   zalecenia komisji międzynarodowych (IAEA, ICRP).
22
Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 264 i 908) i akty wykonawcze.
2
1
23
Inspektor ochrony radiologicznej:
1
1
  1)   wymagania dotyczące uzyskania uprawnień;
  2)   szkolenie i egzamin;
  3)   obowiązki inspektora.
24
Zajęcia seminaryjne.
2
2
 
RAZEM:
32
21
       

1) Dyrektywa Rady 96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego (Dz. Urz. WE L 159 z 29.06.1996, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 291).
2) Dyrektywa Rady 97/43/Euratom z dnia 30 czerwca 1997 r. w sprawie ochrony zdrowia osób fizycznych przed niebezpieczeństwem wynikającym z promieniowania jonizującego związanego z badaniami medycznymi oraz uchylająca dyrektywę 84/466/Euratom (Dz. Urz. WE L 180 z 09.07.1997, str. 22; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 3, str. 332).