Rozporządzenie Rady Ministrówz dnia 19 marca 2012 r.w sprawie wprowadzenia na 2012 r. programu zwalczania wścieklizny oraz programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt   (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342 oraz z 2010 r. Nr 47, poz. 278, Nr 60, poz. 372 i Nr 78, poz. 513) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza się programy:

1)

zwalczania wścieklizny (Rabies), który jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

2)

mający na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 2.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Załącznik nr 1   -   Program zwalczania wścieklizny (Rabies)

1.

Identyfikacja programu zwalczania wścieklizny (Rabies)
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: Wścieklizna (Rabies)
Okres realizacji programu: 2012 r.

2.

Dane historyczne dotyczące sytuacji epizootycznej w zakresie wścieklizny
W okresie międzywojennym oraz w pierwszych latach po II wojnie światowej głównym nosicielem wścieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej były psy. Wprowadzenie w 1949 r. obowiązkowego szczepienia psów przeciwko wściekliźnie pozwoliło na znaczne ograniczenie występowania tej choroby. Liczba zachorowań na wściekliznę wśród zwierząt obniżyła się z ponad 3600 w 1946 r. do 73 w 1956 r. Problem wścieklizny pojawił się ponownie, kiedy zaczęto rejestrować coraz więcej przypadków tej choroby w środowisku zwierząt wolno żyjących. W latach 1946 -1956 wśród zwierząt dzikich zgłaszano rocznie od 1 do 6 przypadków wścieklizny. W 1957 r. nie zanotowano żadnego takiego przypadku, natomiast w latach następnych zauważalny był wzrost zachorowań wśród zwierząt dzikich -w szczególności u lisów. Pod koniec lat siedemdziesiątych liczba zachorowań u zwierząt dzikich przekraczała liczbę zachorowań u zwierząt domowych.
W 1990 r. w Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzono 2045 przypadków wścieklizny, w tym 1668 przypadków wśród zwierząt dzikich (1374 przypadki u lisów). Najwięcej przypadków tej choroby zanotowano w ówczesnych województwach: poznańskim (157), opolskim (139), koszalińskim (133), szczecińskim (130), bydgoskim (123) oraz słupskim (103). Pojedyncze przypadki odnotowano w lubelskim, łomżyńskim, łódzkim oraz przemyskim, natomiast nie odnotowano ich w bialsko-podlaskim.
W 1991 r. stwierdzono 2287 przypadków wścieklizny, w tym 1864 u zwierząt dzikich, z czego 1513 przypadków u lisów. Wścieklizny nie odnotowano w ówczesnym województwie lubelskim, a pojedyncze przypadki wystąpiły w przemyskim, łódzkim, łomżyńskim oraz krośnieńskim.
W 1992 r. stwierdzono 3084 przypadki wścieklizny, w tym u zwierząt dzikich 2549, z czego 2079 u lisów.
Z uwagi na rozprzestrzenianie się wścieklizny w 1993 r. rozpoczęto akcję doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie.
W 1993 r. stwierdzono 2648 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 2166 u zwierząt dzikich, z czego 1803 u lisów.
W 1994 r. stwierdzono 2238 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym u zwierząt dzikich 1788, z czego 1506 u lisów.
W 1995 r. stwierdzono 1973 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1528 u zwierząt dzikich, z czego 1280 u lisów.
W 1996 r. stwierdzono 2527 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 2064 u zwierząt dzikich, z czego 1779 u lisów.
W 1997 r. stwierdzono 1494 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1239 u zwierząt dzikich, z czego 1091 u lisów.
Efektem nieustającego przeprowadzania szczepień w zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej był spadek liczby przypadków wścieklizny, a także brak jej występowania od dłuższego czasu na obszarach województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i dolnośląskiego.
W 1998 r. stwierdzono 1329 przypadków wścieklizny zwierząt, w tym 1120 u zwierząt dzikich, z czego 927 u lisów.
W 1999 r. stwierdzono 1148 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 721 u lisów.
W 2000 r. stwierdzono 2224 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1583 u lisów, a w 2001 r. stwierdzono 2964 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 2224 u lisów.
W trakcie przeprowadzanych akcji szczepień zaobserwowano „przemieszczanie się” wścieklizny do wschodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli na obszary nieobjęte do tej pory szczepieniami, oraz występowanie pojedynczych przypadków wścieklizny na terenach przygranicznych z Republiką Czeską.
W 2002 r. liczba przypadków wścieklizny u zwierząt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyniosła 1119, z czego 1038 przypadków zanotowano u zwierząt dzikich, w tym 884 u lisów. W 2002 r. największą liczbę przypadków wścieklizny zanotowano w województwie wielkopolskim - 339.
W 2003 r. stwierdzono 388 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 314 u zwierząt dzikich, z czego 233 u lisów.
W 2004 r. stwierdzono 136 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 114 u zwierząt dzikich, z czego 86 u lisów.
Jak wykazują dane za lata 2005 - 2009, stanowiące załączniki nr 1 - 5 do programu zwalczania wścieklizny (Rabies), zwanego dalej „programem”, liczba przypadków wścieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uległa dalszemu znacznemu zmniejszeniu.
W 2010 r. liczba przypadków wścieklizny ponownie wzrosła. W roku tym odnotowano 151 przypadków, z czego 129 przypadków stwierdzono u zwierząt dzikich, w tym 117 u lisów (załącznik nr 6 do programu). W 2010 r. najwięcej przypadków wścieklizny zanotowano w województwie małopolskim.
Dodatkowo przypadki wścieklizny u zwierząt występują na terenach położonych wzdłuż północno-wschodniej i wschodniej granicy Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie zauważono przechodzenie zwierząt zakażonych wścieklizną z terenów Ukrainy, Białorusi oraz z Federacji Rosyjskiej (Obwód Kaliningradzki).
Na przełomie 1991 r. i 1992 r. opracowano założenia do programu zwalczania wścieklizny w Rzeczypospolitej Polskiej.
W pierwszym etapie realizacji programu zwalczania wścieklizny wykładanie szczepionki przeciwko wściekliźnie miało objąć teren położony w pasie przygranicznym z Republiką Federalną Niemiec (Szczecin, Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra, Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica, Opole, Wrocław, Poznań, Piła, Leszno i Koszalin), gdzie wścieklizna u lisów wystąpiła endemicznie i przypadki tej choroby stwierdzano najczęściej. Zaproponowano wykładanie szczepionki dwa razy w roku - wiosną i jesienią- po 16 dawek (przynęt) na 1 km2. Wykładanie szczepionki miało być przeprowadzane ręcznie. Stopniowo akcja miała być rozszerzana o kolejne województwa w kierunku wschodnim. Wraz z wykładaniem szczepionki miała być prowadzona kontrola szczepień określająca wskaźnik przyjęcia szczepionki przez lisy oraz wskaźnik nabytej odporności.
Jednak w 1992 r. zmieniono sposób podawania szczepionki: rozrzucano ją z samolotów, a liczbę województw objętych szczepieniem zmniejszono z 12 do 6. Odstąpiono od rozrzucania szczepionki w ówczesnych województwach: opolskim, wrocławskim, leszczyńskim, pilskim, poznańskim oraz koszalińskim. Ostatecznie w Rzeczypospolitej Polskiej rozpoczęto program szczepień lisów przeciwko wściekliźnie w 1993 r.
W 1994 r. obszar szczepień został powiększony o 6 ówczesnych województw: koszalińskie, słupskie, pilskie, katowickie, bielsko-bialskie i skierniewickie.
W 1995 r. obszar szczepień został powiększony o kolejne 10 ówczesnych województw: gdańskie, bydgoskie, konińskie, leszczyńskie, poznańskie, kaliskie, wrocławskie, opolskie, częstochowskie oraz warszawskie.
W 1996 r. obszar szczepień został powiększony o dalsze 4 ówczesne województwa: krośnieńskie, nowosądeckie, elbląskie i piotrkowskie.
W 1997 r. obszar szczepień został powiększony o województwo krakowskie.
W 1998 r. obszar szczepień został powiększony o kolejnych 5 województw: tarnowskie, sieradzkie, radomskie, łódzkie oraz lubelskie - 1 gmina.
W 1999 r. zmieniony został podział administracyjny państwa z 49 województw na 16 i wówczas szczepieniami objęto w całości województwa: dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie, śląskie, pomorskie, opolskie i małopolskie, natomiast częściowo województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie i podkarpackie. W województwach podlaskim i świętokrzyskim nie prowadzono szczepień.
W 2000 r. obszar szczepień nie uległ zmianie. W wyniku gwałtownego wzrostu zachorowań zwierząt na wściekliznę na obszarach, gdzie nie prowadzono szczepień lisów przeciwko wściekliźnie oraz na granicy „obszaru szczepionego” z „obszarem nieszczepionym”, w 2001 r. wprowadzono zmodernizowany program szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, w którym to w akcji wiosennej zrezygnowano ze szczepień w zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie od dłuższego czasu nie odnotowywano przypadków wścieklizny u zwierząt. Obszar objęty szczepieniami to:

1)

w województwie zachodniopomorskim powiat wałecki;

2)

w województwie dolnośląskim powiaty: dzierżoniowski, ząbkowicki i kłodzki;

3)

w województwie mazowieckim powiaty: warszawski zachodni, gostyniński, sochaczewski, żyrardowski, grodziski, pruszkowski, piaseczyński, grójecki, białobrzeski, przysuski, radomski, szydłowiecki, zwoleński, lipski, kozienicki, sierpecki, płoński, nowodworski, ciechanowski, mławski, żuromiński, przasnyski, ostrołęcki, makowski, legionowski i pułtuski;

4)

w województwie lubelskim gmina Janowiec i część gminy Puławy;

5)

w województwie podkarpackim powiaty: bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jasielski, kolbuszowski, krośnieński, łańcucki, mielecki, ropczycki, rzeszowski, sanocki, strzyżowski i tarnobrzeski w całości oraz powiat Jarosławski, leżajski, niżański, przemyski, przeworski i stalowowolski w części na południe od linii rzeki San;

6)

województwo warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, małopolskie, opolskie, śląskie, łódzkie i świętokrzyskie;

7)

województwo pomorskie, z wyjątkiem powiatów: słupskiego, lęborskiego i bytowskiego.
Natomiast w akcji jesiennej 2001 r. szczepieniami objęto większość terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem województwa podlaskiego, części województwa lubelskiego i podkarpackiego.
Od 2002 r. akcja szczepień objęła całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym w 2010 r. wiosennej akcji szczepień nie przeprowadzono w województwie dolnośląskim.

   Tabela 1   

Wyniki badań monitoringowych akcji szczepień
Akcje szczepień
Obecność TC (%)
RFFIT (%)
Różnicowanie szczepów wirusa
jesień 1998 r.
67,7
68,0
0
wiosna 1999 r.
64,3
66,7
0
jesień 1999 r.
64,4
82,9
0
wiosna 2000 r.
55,3
75,3
0
jesień 2000 r.
64,4
81,7
0
wiosna i jesień 2001 r.
52,4
62,1
0
wiosna i jesień 2002 r.
66,7
72,9
0
wiosna i jesień 2003 r.
78,4
92,6
0
wiosna i jesień 2004 r.
82,5
94,0
0
wiosna i jesień 2005 r.
85,56
83,60
0
wiosna i jesień 2006 r.
87,17
82,12
43
wiosna i jesień 2007 r.
83,17
80,21
42
wiosna i jesień 2008 r.
86,87
79,66
19
wiosna i jesień 2009 r.
89,12
81,72
6
wiosna i jesień 2010 r.a)
88,62
84,78
117
       

a) Na podstawie wstępnych wyników badań.

3.

Opis programu
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.), wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (załącznik nr 2 do ustawy).
Lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podlegają obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie (Dz. U. Nr 142, poz. 1509) szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z tym rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarze województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarze województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.
Badania monitoringowe wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie przeprowadza się na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z późn. zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem, w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy wolno żyjące zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie. Natomiast w celu izolacji i określenia szczepu wirusa wścieklizny do badań przesyła się tkankę mózgową lisów wolno żyjących, u których w badaniu laboratoryjnym potwierdzono wściekliznę.

4.

Środki przewidziane w programie

4.1.

Skrócony opis środków przewidzianych w programie
Rok: 2012
x kontrola
x zwalczanie
x badania
x badania
x szczepienia
  
x monitorowanie
  
   

4.2.

Organizacja programu i nadzór nad jego realizacją
Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a w przypadku programu współfinansowanego ze środków pochodzących z Unii Europejskiej informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami Unii Europejskiej.
Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynację działań zapewniających realizację programu jest na poziomie krajowym Główny Lekarz Weterynarii.
Odpowiedzialność terenowych organów Inspekcji Weterynaryjnej za realizację programu została określona w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744, z późn. zm.) oraz w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 38) wyznaczono jako krajowe laboratorium referencyjne dla wścieklizny Laboratorium Zakładu Wirusologii Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach.
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadzają wojewódzcy lekarze weterynarii.
Diagnostyka wścieklizny przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej jest przeprowadzana przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, z wykorzystaniem następujących badań:

1)

immunofluorescencji odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym;

2)

izolacji wirusa wścieklizny na myszach;

3)

izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy;

4)

genotypizacji izolatów wirusa wścieklizny.
Badania monitoringowe w celu sprawdzenia skuteczności szczepienia lisów wolno żyjących są przeprowadzane przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej. Badania monitoringowe wykonuje się przy zastosowaniu:

1)

immunofluorescencji odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny;

2)

szlifów kostnych żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracyklin);

3)

testu seroneutralizacji (RFFIT - rapid flourescent focus inhibition test) -określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep z serca lub płyn z klatki piersiowej);

4)

zbierania i analizowania danych epidemiologicznych na temat zdiagnozowanych przypadków wścieklizny na obszarze objętym szczepieniem.

4.3.

Opis regionów administracyjnych Rzeczypospolitej Polskiej, na których program ma być wdrożony
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Województwo
Całkowita powierzchnia województwa - km2
Powierzchnia objęta doustnym szczepieniem lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie - km2
dolnośląskie
19 947,00
15 958,00
kujawsko-pomorskie
17 972,00
16 533,40
lubelskie
25 122,00
22 441,00
lubuskie
13 988,00
13 054,00
łódzkie
18 219,00
16 970,00
małopolskie
15 183,00
15 183,00
mazowieckie
35 558,00
32 069,00
opolskie
9 412,00
8 000,00
podkarpackie
17 845,00
16 133,00
podlaskie
20 187,00
18 162,00
pomorskie
18 310,00
16 559,00
śląskie
12 334,00
10 130,50
świętokrzyskie
11 710,00
10 500,00
warmińsko-mazurskie
24 173,00
21 483,00
wielkopolskie
29 827,00
27 637,66
zachodniopomorskie
22 892,00
20 000,00
RAZEM:
312 679,00
280 813,56
     

4.4.

Opis środków przewidzianych w programie

4.4.1.

Powiadomienie o chorobie
Zgodnie z załącznikiem nr 2 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z art. 42 tej ustawy w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby obowiązek niezwłocznego zawiadomienia organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej, albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dotyczy wszystkich osób mających kontakt ze zwierzętami, w szczególności przy wykonywaniu obowiązków służbowych lub zawodowych. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia. Podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia, jeżeli na jego podstawie podejrzewa wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania.

4.4.2.

Zwierzęta i populacja zwierząt objęte programem
Programem jest objęta populacja lisów wolno żyjących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Metoda obliczania populacji: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam.

Region
Szacunki liczebności populacji lisów wolno żyjących
2007 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
202 740
209 500
203 300
198 300
         

4.4.3.

Zastosowane badania i plany pobierania próbek
Do diagnostyki wścieklizny i nadzoru nad programem szczepień są wykorzystywane następujące badania i analizy:

1)

badania serologiczne: test seroneutralizacji (RFFIT) zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.2.b);

2)

badania wirusologiczne i immunochemiczne:

a)

immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym (FAT - fluorescent antibody test) zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.i) - test w kierunku wścieklizny,

b)

różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny,

c)

izolacja wirusa wścieklizny:
  •   -  
    na myszach, zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.ii),
  •   -  
    w hodowli komórek mysiej neuroblastomy, zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.ii);

3)

inne badania - badanie na obecność markera (TC).
Monitoring szczepień w Rzeczypospolitej Polskiej obejmuje przeprowadzenie następujących badań:

1)

test seroneutralizacji (RFFIT) w celu określenia poziomu uodpornienia lisów wolno żyjących, a tym samym efektywności szczepień doustnych;

2)

badanie na obecność markera (TC) w celu określenia poziomu podjęcia szczepionki przez lisy wolno żyjące;

3)

różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny w celu rozróżnienia terenowych szczepów wirusa od szczepów szczepionkowych.
Powyższe badania i analizy są wykonywane przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej.
Badania monitoringowe (RFFIT i TC) wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie przeprowadza się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. Zgodnie z tym rozporządzeniem w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie. Natomiast w celu izolacji i określenia szczepu wirusa wścieklizny do badań przesyła się tkankę mózgową lisów wolno żyjących, u których badaniem laboratoryjnym potwierdzono wściekliznę.
Badania monitoringowe (RFFIT, TC) wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie

Województwo
Całkowita powierzchnia województwa - km2
Powierzchnia objęta programem szczepień - km2
Całkowita powierzchnia bytowania lisów wolno żyjących na obszarze województwa, z którego lisy powinny zostać odstrzelone i dostarczone do badań monitoringowych - km2
Liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach programu monitoringu, w ciągu roku - 8 lisów/100 km2
1
2
3
4
5 = (4 × 8/100)
dolnośląskie
19 947,00
15 958,00
15 410,35
1233
kujawsko-pomorskie
17 972,00
16 533,40
16 132,28
1291
lubelskie
25 122,00
22 441,00
22 441,00
1795
lubuskie
13 988,00
13 054,00
12 108,00
969
łódzkie
18 219,00
16 970,00
16 970,00
1358
małopolskie
15 183,00
15 183,00
15 183,00
1215
mazowieckie
35 558,00
32 069,00
32 069,00
2566
opolskie
9 412,00
8 000,00
8 000,00
640
podkarpackie
17 845,00
16 133,00
16 133,00
1291
podlaskie
20 187,00
18 162,00
14 687,00
1175
pomorskie
18 310,00
16 559,00
15 424,00
1234
śląskie
12 334,00
10 130,50
10 042,00
803
świętokrzyskie
11 710,00
10 500,00
10 500,00
840
warmińsko-mazurskie
24 173,00
21 483,00
21 483,00
1719
wielkopolskie
29 827,00
27 637,66
27 637,66
2211
zachodniopomorskie
22 892,00
20 000,00
16 018,26
1281
RAZEM
312 679,00
280 813,56
270 238,55
21 621
         

Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Rodzaj badania
Populacja docelowa
Rodzaj próbki
Cel
Liczba planowanych badań
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
test seroneutralizacji (RFFIT)
lisy wolno żyjące
surowica
kontrola szczepień, monitoring akcji
21 621
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
test na obecność markera (TC)
lisy wolno żyjące
żuchwa
kontrola szczepień, monitoring akcji
21 621
RAZEM
43 242
           

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej uregulowanej w § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu, a w związku z tym zmniejszeniu może ulec liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach monitoringu, oraz liczba badań.

4.4.4.

Zastosowane szczepionki i programy szczepień
Stosowane szczepionki zgodne z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz standardami Unii Europejskiej (Raport Komitetu Naukowego ds. Zdrowia Zwierząt i Ochrony Zwierząt przyjęty w dniu 23 października 2002 r.) dopuszczone zostały do stosowania w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z odrębnymi przepisami krajowymi. Szczepionkami obecnie zarejestrowanymi w Rzeczypospolitej Polskiej są Fuchsoral (SAD B19) i Lysvulpen (SAD Bern). Jest dostępna także szczepionka Rabigen SAG2 (SAG2) zarejestrowana w Europejskiej Agencji Leków (EMEA). Szczepionki używane w akcji szczepień są wybierane co roku w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.). Oferty na zakup szczepionki do wyłożenia są składane na początku roku w każdym województwie. W celu kontroli jakości szczepionka jest poddawana badaniu w kierunku określenia miana wirusa wścieklizny w Krajowym Laboratorium Referencyjnym.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania szczepień ochronnych lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z tym rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.

4.4.5.

Informacje i ocena dotyczące środków bezpieczeństwa biologicznego (zarządzanie i infrastruktura) obowiązujących w zaangażowanych gospodarstwach
Nie dotyczy.

4.4.6.

Rodzaje środków podejmowanych w przypadku stwierdzenia dodatniego wyniku
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny (Dz. U. Nr 13, poz. 103) w przypadku stwierdzenia choroby powiatowy lekarz weterynarii wyznacza ognisko choroby oraz obejmuje je nadzorem, niezwłocznie powiadamia państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o wyznaczeniu ogniska choroby oraz wyznacza obszar zagrożony wokół ogniska choroby.
Powiatowy lekarz weterynarii podejmuje również pozostałe czynności, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny.

4.4.7.

Kontrola wdrażania programu i sprawozdawczość
Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a w przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej - informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji zgodnie z przepisami Unii Europejskiej.

5.

Korzyści programu
Celem programu jest spadek liczby przypadków wścieklizny u zwierząt dzikich.

6.

Dane epidemiologiczne dotyczące rozwoju choroby w ciągu ostatnich pięciu lat

6.1.

Dane rozwarstwione dotyczące badań w ramach nadzoru i badań laboratoryjnych
Rok: 2006 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne: RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbeka)
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
14 155
82,12%
23 257
43
20 572
87,17%
             

a) W tym 198 próbek przebadano również testem izolacji wirusa wścieklizny na myszach.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz badanie przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
Rok: 2007 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne: RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbeka)
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
13 592
80,21%
22 055
42
19217
83,17%
             

a) W tym 182 próbki przebadano również testem izolacji wirusa wścieklizny na myszach oraz 5 próbek przebadano testem izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
Rok: 2008 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne: RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych
próbeka)
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
14 744
79,66%
21 293
19
19 788
86,87%
             

a) W tym 117 próbek przebadano również testem izolacji wirusa wścieklizny na myszach oraz 10 próbek przebadano testem izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz badanie przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
Rok: 2009 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne: RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbeka)
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
16 805
81,72%
23 153
6
22 096
89,12%
             

a) W tym 107 próbek przebadano również testem izolacji wirusa wścieklizny na myszach oraz 7 próbek przebadano testem izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
Rok: 2010 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne: RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiema)
liczba przebadanych próbekb)
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiema)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
15 338
84,78%
24 158
117
22 141
88,62%
             

a) Na podstawie wstępnych wyników badań.
b) W tym 98 próbek przebadano również testem izolacji wirusa wścieklizny na myszach oraz 112 próbek przebadano testem izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz przy wystąpieniu podejrzenia tej jednostki chorobowej).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).

6.2.

Dane dotyczące zakażenia
Rok: 2006 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
43
     

Rok: 2006 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: inne gatunki wrażliwe
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
39
     

Rok: 2007 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
42
     

Rok: 2007 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: inne gatunki wrażliwe
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
28
     

Rok: 2008 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
19
     

Rok: 2008 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: inne gatunki wrażliwe
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
10
     

Rok: 2009 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
6
     

Rok: 2009 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: inne gatunki wrażliwe
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
2
     

Rok: 2010 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
117)a)
     

a) W tym 94 przypadki wścieklizny stwierdzono w województwie małopolskim.
Rok: 2010 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: inne gatunki wrażliwe
Region
Liczba zakażonych stad
Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
34a)
     

a) W tym 24 przypadki stwierdzono w województwie małopolskim.

6.3.

Dane dotyczące statusu stad pod koniec każdego roku
Nie dotyczy.

6.4.

Dane dotyczące programów szczepień lub leczenia
Rok: 2006 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
12 906 008
–
–
                 

Rok: 2007 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych
zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 735 940
–
–
                 

Rok: 2008 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych
zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 713 553
–
–
                 

Rok: 2009 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych
zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 681 566
–
–
                 

Rok: 2010 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek lekua)
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 335 116
–
–
                 

a) W tym 119 520 dawek szczepionki wyłożonych w ramach dodatkowego zrzutu w województwie małopolskim w dniach 21-24 listopada 2010 r. podczas akcji jesiennej.
Rok: 2011 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 232 542
–
–
                 

Rok: 2012 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Całkowita liczba stad
Całkowita liczba zwierząt
Informacja o programach szczepień lub leczenia
liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia
liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu
liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu
planowana do wyłożenia liczba dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku
liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych
liczba młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
–
–
–
–
–
11 232 542
–
–
                 

Opis stosowanych szczepień, działań terapeutycznych lub innych: wiosenna i jesienna akcja szczepień w 2012 r. obejmie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze 280 813,56 km2. Akcje będą prowadzone na tych samych zasadach, co w latach poprzednich. Planuje się wyłożenie co najmniej 20 dawek szczepionki na 1 km2. W sumie zostaną rozdystrybuowane 11 232 542 dawki szczepionki. W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu.

6.5.

Dane dotyczące dzikiej zwierzyny

6.5.1.

Oszacowanie liczebności populacji dzikiej zwierzyny
Rok: 2006 Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam

Region
Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
gatunek: lis wolno żyjący
gatunek: sarna
gatunek: jeleń
gatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
204 064
635 215
115 748
156 043
         

Rok: 2007 Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam

Region
Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
gatunek: lis wolno żyjący
gatunek: sarna
gatunek: jeleń
gatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
202 740
646 006
123 038
159 268
         

Rok: 2008 Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam

Region
Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
gatunek: lis wolno żyjący
gatunek: sarna
gatunek: jeleń
gatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
209 500
760 200
163 700
211 800
         

Rok: 2009 Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam

Region
Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
gatunek: lis wolno żyjący
gatunek: sarna
gatunek: jeleń
gatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
203 300
827 500
176 100
251 000
         

Rok: 2010 Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia i liczenie lisich jam

Region
Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
gatunek: lis wolno żyjący
gatunek: sarna
gatunek: jeleń
gatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
198 300
822 000
180 200
249 900
         

6.5.2.

Monitorowanie dzikiej zwierzyny Rok: 2006 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne - RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC (%)
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem badania
liczba przebadanych próbek
liczba próbek z dodatnim wynikiem badania
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem badania
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
14 155
82,12%
21 418
0
20 572
87,17%
             

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
Rok: 2007 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne - RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC (%)
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
liczba próbek z dodatnim wynikiem badania
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem badania
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
13 592
80,21%
20 296
8
19217
83,17%
             

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
Rok: 2008 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne - RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC (%)
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
liczba próbek z dodatnim wynikiem badania
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem badania
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
14 744
79,66%
20 166
0
19 788
86,87%
             

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
Rok: 2009 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne - RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiem
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
16 805
81,72%
22 678
2
22 096
89,12%
             

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
Rok: 2010 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Badania serologiczne - RFFIT
Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne
Inne testy: TC
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiema)
liczba przebadanych próbek
liczba próbek z dodatnim wynikiem
liczba przebadanych próbek
odsetek próbek z dodatnim wynikiema)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
15 338
84,78%
22 971
15
22 141
88,62%
             

a) Na podstawie wstępnych wyników badań.
Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).
Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).
Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).

6.5.3.

Dane dotyczące szczepień lub leczenia dzikiej zwierzyny
Rok: 2012 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Województwo
Powierzchnia (km2)
Program szczepienia lub leczenia
liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego, która zostanie wyłożona lub podana
liczba akcji
całkowita liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego, która zostanie wyłożona lub podana
dolnośląskie
19 947,001)
15 958,002)
638 320
2 (wiosenna i jesienna)
638 320
kujawsko-pomorskie
17 972,001)
16 533,402)
661 336
2 (wiosenna i jesienna)
661 336
lubelskie
25 122,001)
22 441,002)
897 640
2 (wiosenna i jesienna)
897 640
lubuskie
13 988,001)
13 054,002)
522 160
2 (wiosenna i jesienna)
522 160
łódzkie
18 219,001)
16 970,002)
678 800
2 (wiosenna i jesienna)
678 800
małopolskie
15 183,001)
15 183,002)
607 320
2 (wiosenna i jesienna)
607 320
mazowieckie
35 558,001)
32 069,002)
1 282 760
2 (wiosenna i jesienna)
1 282 760
opolskie
9 412,001)
8 000,002)
320 000
2 (wiosenna i jesienna)
320 000
podkarpackie
17 845,001)
16 133,002)
645 320
2 (wiosenna i jesienna)
645 320
podlaskie
20 187,001)
18 162,002)
726 480
2 (wiosenna i jesienna)
726 480
pomorskie
18 310,001)
16 559,002)
662 360
2 (wiosenna i jesienna)
662 360
śląskie
12 334,001)
10 130,502)
405 220
2 (wiosenna i jesienna)
405 220
świętokrzyskie
11 710,001)
10 500,002)
420 000
2 (wiosenna i jesienna)
420 000
warmińsko-mazurskie
24 173,001)
21 483,002)
859 320
2 (wiosenna i jesienna)
859 320
wielkopolskie
29 827,001)
27 637,662)
1 105 506
2 (wiosenna i jesienna)
1 105 506
zachodniopomorskie
22 892,001)
20 000,002)
800 000
2 (wiosenna i jesienna)
800 000
RAZEM
312 679,003)
280 813,564)
11 232 542
2 (wiosenna i jesienna)
11 232 542
         

1) Całkowita powierzchnia województwa.
2) Powierzchnia województwa objęta programem.
3) Całkowita powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4) Powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęta programem.
W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu.
Opis stosowanych szczepień, działań terapeutycznych lub innych
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania szczepień ochronnych lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2 powierzchni.

7.

Założenia programu

7.1.

Założenia związane z badaniami

7.1.1.

Założenia w zakresie badań diagnostycznych
Rok: 2012 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierząt/kategoria: lisy wolno żyjące
Region
Rodzaj badania
Populacja docelowa
Rodzaj próbki
Cel
Liczba planowanych badań
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
immunofluorescencja odcisków mózgowych (FAT)
lisy wolno żyjące
mózg
kontrola szczepień, monitoring akcji
21 621
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
test seroneutralizacji (RFFIT)
lisy wolno żyjące
surowica
kontrola szczepień, monitoring akcji
21 621
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
test na obecność markera (TC)
lisy wolno żyjące
żuchwa
kontrola szczepień, monitoring akcji
21 621
RAZEM
64 863
           

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu, a w związku z tym zmniejszeniu może ulec liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach monitoringu, oraz liczba badań.

7.2.

Założenia w zakresie szczepień lub leczenia dzikiej zwierzyny
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.
Rok: 2012 Choroba: wścieklizna Gatunek zwierzęcia/kategoria: lisy wolno żyjące
województwo
powierzchnia (km2)
Cele programu szczepienia lub leczenia
liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego planowana do wyłożenia lub podania w ramach akcji
planowana liczba akcji
całkowita liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego planowana do wyłożenia lub podania
dolnośląskie
19 947,001)
15 958,002)
319 160
2 (wiosenna i jesienna)
638 320
kujawsko-pomorskie
17 972,001)
16 533,402)
330 668
2 (wiosenna i jesienna)
661 336
lubelskie
25 122,001)
22 441,002)
448 820
2 (wiosenna i jesienna)
897 640
lubuskie
13 988,001)
13 054,002)
261 080
2 (wiosenna i jesienna)
522 160
łódzkie
18 219,001)
16 970,002)
339 400
2 (wiosenna i jesienna)
678 800
małopolskie
15 183,001)
15 183,002)
303 660
2 (wiosenna i jesienna)
607 320
mazowieckie
35 558,001)
32 069,002)
641 380
2 (wiosenna i jesienna)
1 282 760
opolskie
9 412,001)
8 000,002)
160 000
2 (wiosenna i jesienna)
320 000
podkarpackie
17 845,001)
16 133,002)
322 660
2 (wiosenna i jesienna)
645 320
podlaskie
20 187,001)
18 162,002)
363 240
2 (wiosenna i jesienna)
726 480
pomorskie
18 310,001)
16 559,002)
331 180
2 (wiosenna i jesienna)
662 360
śląskie
12 334,001)
10 130,502)
202 610
2 (wiosenna i jesienna)
405 220
świętokrzyskie
11 710,001)
10 500,002)
210 000
2 (wiosenna i jesienna)
420 000
warmińsko-mazurskie
24 173,001)
21 483,002)
429 660
2 (wiosenna i jesienna)
859 320
wielkopolskie
29 827,001)
27 637,662)
552 753
2 (wiosenna i jesienna)
1 105 506
zachodniopomorskie
22 892,001)
20 000,002)
400 000
2 (wiosenna i jesienna)
800 000
RAZEM
312 679,003)
280 813,564)
5 616 271
2 (wiosenna i jesienna)
11 232 542
         

1) Całkowita powierzchnia województwa.
2) Powierzchnia województwa objęta programem.
3) Całkowita powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4) Powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęta programem.
W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych programem może ulec zmniejszeniu.

8.

Szacunkowa analiza kosztów programu1)
Przeznaczenie kosztów
Wyszczególnienie
Ilość jednostek
Koszt
jednostkowy w zł
Kwota całkowita
w zł2)
Koszt jednostkowy w euro3)
Kwota całkowita w euro3)
Wniosek o dofinansowanie z funduszy Wspólnoty (tak/nie)
1. Badania laboratoryjne w 2012 r.
1.1. Koszty badań
test: RFFIT
21 621
53,92
1165804,32
12,93
279569,38
tak
 
test: TC
21 621
2,90
62700,90
0,70
15036,19
tak
test: różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny
117
150,00
17550,00
35,97
4208,63
tak
test: jakość szczepionki (kontrola serii)
64
233,61
14951,04
56,02
3585,38
tak
test: immunofluorescencja odcisków mózgowych -badanie w ramach monitoringu
21 621
19,37
418798,77
4,65
100431,36
tak
test: immunofluorescencja odcisków mózgowych -badanie przy wystąpieniu
  
29,55
35075,85
7,09
8411,47
tak
podejrzenia wścieklizny
1 187
          
test: izolacji wirusa na myszach
98
68,41
6704,18
16,41
1607,72
tak
test: izolacji wirusa na kulturach komórkowych neuroblastomy
112
333,55
37357,60
79,99
8958,66
tak
RAZEM
1758942,66
  
421808,79
  
RAZEM4)
1882068,65
  
451335,41
  
1.2. Koszty pobierania próbek
dostarczenie lisów do badania
21 621
35,00
756735,00
8,39
181471,22
tak
dowóz próbek do laboratorium (do badań przy wystąpieniu podejrzenia wścieklizny oraz badań w ramach monitoringu)
769 partii (po 30 lisów) × 160 km
0,84
103353,60
0,20
24785,04
nie
RAZEM (poz. 1.1 i 1.2)
2619031,26
  
628065,05
  
RAZEM (poz. 1.1 i 1.2)4)
2742157,25
  
657591,67
  
2. Szczepienie w 2012 r.
2.1. Zakup szczepionki
  
11 232 542
2,27
25497870,34
0,54
6114597,20
tak
2.2. Koszty dystrybucji
  
11 232 542
1,23
13816026,66
0,29
3313195,84
tak
RAZEM (poz. 2.1 i 2.2)
39313897,00
  
9427793,04
tak
RAZEM
41932928,26
  
10055858,09
tak
RAZEM4)
42056054,25
  
10085384,71
tak
               

1) Wszystkie wartości są podane bez VAT.
2) Szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2012.
3) Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,17 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2011 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw).
4) Kwotę całkowitą kosztów badań w zł i euro powiększono o tzw. koszty ogólne wynoszące 7% sumy kosztów badań wymienionych w pkt 1.1 tabeli, zgodnie z wyszczególnieniem zawartym w ust. 1 załącznika do decyzji wykonawczej Komisji 2011/807/UE z dnia 30 listopada 2011 r. zatwierdzającej roczne i wieloletnie programy oraz wkład finansowy Unii w zakresie zwalczania, kontroli i monitorowania niektórych chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych, przedstawione przez państwa członkowskie na 2012 rok i na lata następne (Dz. Urz. UE L 322 z 06.12.2011, str. 11).
Załączniki do programu zwalczania wścieklizny (Rabies)

   Załącznik nr 1   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2005
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                    
2
      
1
                    
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
                    
2
        
1
                  
lubuskie
1
                                                
łódzkie
                                            
2
    
małopolskie
                                                  
mazowieckie
                                                  
opolskie
  
2
                
7
1
    
1
                    
podkarpackie
1
2
                
15
                            
podlaskie
                    
1
                            
pomorskie
                                                  
śląskie
                                                  
świętokrzyskie
                    
1
                            
warmińsko-mazurskie
2
3
23
1
            
39
8
                    
2
    
wielkopolskie
1
                  
17
1
    
1
                    
zachodniopomorskie
                                                  
RAZEM
5
7
23
1
            
84
10
    
3
1
            
4
    
                                                   


Zwierzęta domowe
36
Zwierzęta wolno żyjące
102
RAZEM
138
   

   Załącznik nr 2   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2006
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                                            
1
    
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
                    
11
1
                          
lubuskie
                                                  
łódzkie
                                                  
małopolskie
                                                  
mazowieckie
                                            
1
    
opolskie
  
1
                
3
                            
podkarpackie
    
1
              
6
                            
podlaskie
  
1
6
              
7
1
                          
pomorskie
                                                  
śląskie
                                            
1
    
świętokrzyskie
                                                  
warmińsko-mazurskie
1
4
2
              
10
13
      
1
                  
wielkopolskie
3
                  
6
                            
zachodniopomorskie
                                            
1
    
RAZEM
4
6
9
              
43
15
      
1
            
4
    
                                                   


Zwierzęta domowe
19
Zwierzęta wolno żyjące
63
RAZEM
82
   

   Załącznik nr 3   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2007
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                                                  
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
                    
6
2
        
1
                
lubuskie
                                                  
łódzkie
                                                  
małopolskie
                                                  
mazowieckie
                                                  
opolskie
                    
1
                            
podkarpackie
  
1
                
12
                            
podlaskie
1
  
1
              
9
1
                    
1
    
pomorskie
                                            
2
    
śląskie
                                                  
świętokrzyskie
                    
1
                            
warmińsko-mazurskie
  
2
5
              
7
4
                          
wielkopolskie
2
3
                
6
      
1
1
                  
zachodniopomorskie
                                                  
Razem
3
6
6
              
42
7
    
1
1
1
          
3
    
                                                   


Zwierzęta domowe
15
Zwierzęta wolno żyjące
55
RAZEM
70
   

   Załącznik nr 4   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2008
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                                                  
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
  
1
                
6
                            
lubuskie
                                                  
łódzkie
                                                  
małopolskie
                                                  
mazowieckie
                                                  
opolskie
                                                  
podkarpackie
1
                  
8
                            
podlaskie
    
1
              
3
1
                          
pomorskie
                    
1
                      
3
    
śląskie
                                                  
świętokrzyskie
                                                  
warmińsko-mazurskie
    
2
              
1
1
                          
wielkopolskie
                                                  
zachodniopomorskie
                                                  
Razem
1
1
3
              
19
2
                    
3
    
                                                   


Zwierzęta domowe
5
Zwierzęta wolno żyjące
24
RAZEM
29
   

   Załącznik nr 5   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2009
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                                                  
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
                    
3
                      
1
    
lubuskie
                                                  
łódzkie
                                                  
małopolskie
                                                  
mazowieckie
                                            
1
    
opolskie
                                                  
podkarpackie
                    
2
                            
podlaskie
                    
1
                            
pomorskie
                                                  
śląskie
                                                  
świętokrzyskie
                                                  
warmińsko-mazurskie
                                                  
wielkopolskie
                                                  
zachodniopomorskie
                                                  
Razem
                    
6
                      
2
    
                                                   


Zwierzęta domowe
0
Zwierzęta wolno żyjące
8
RAZEM
8
   

   Załącznik nr 6   


Przypadki wścieklizny
Kraj:
Rzeczpospolita Polska (POL)
Okres sprawozdawczy (kwartał/rok):
I-IV
2010
           


Obszar
Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe
Zwierzęta wolno żyjące
Województwo
pies
kot
bydło
koń
owca
koza
świnia
bezdomny pies
inne
  
lis
jenot
szop
wilk
borsuk
kuna
inne łasicowate
inne mięsożerne
dzik
sarna
jeleń
daniel
nietoperz
inne
  
dolnośląskie
                                                  
kujawsko-pomorskie
                                                  
lubelskie
1
1
                
9
1
                          
lubuskie
                                                  
łódzkie
                                                  
małopolskie
5
6
4
1
2
    
1
    
94
      
1
3
      
1
          
mazowieckie
                                            
1
    
opolskie
                                                  
podkarpackie
                    
13
                            
podlaskie
  
1
                
1
                      
2
    
pomorskie
                                                  
śląskie
                                                  
świętokrzyskie
                                                  
warmińsko-mazurskie
                                            
1
    
wielkopolskie
                                            
1
    
zachodniopomorskie
                                            
1
    
Razem
6
8
4
1
2
    
1
    
117
1
    
1
3
      
1
    
6
    
                                                   


Zwierzęta domowe
22
Zwierzęta wolno żyjące
129
RAZEM
151
   

Załącznik nr 2   -   Program mający na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby

Identyfikacja programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: grypa ptaków (Avian influenza)
Okres realizacji programu: 2012 r.
Realizacja programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby u drobiu

1.

Cele programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby
Realizacja programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby, zwanego dalej „programem” zmierza do potwierdzenia statusu Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa wolnego od grypy ptaków.
Ponadto celem programu jest informowanie właściwych organów o występowaniu wirusa grypy ptaków. W celu kontrolowania tej choroby, zgodnie z dyrektywą Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającą dyrektywę 92/40/EWG (Dz. Urz. UE L 10 z 14.01.2006, str. 16, z późn. zm.), w ramach programu jest prowadzony czynny nadzór nad:

1)

nisko zjadliwą grypą ptaków (LPAI) podtypu H5 i H7 u ptaków grzebiących (kur, indyków, perlić, bażantów, kuropatw i przepiórek) oraz ptaków bezgrzebieniowych, uzupełniając w ten sposób inne systemy wczesnego wykrywania;

2)

nisko zjadliwą grypą ptaków (LPAI) podtypu H5 i H7 oraz wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u domowego ptactwa wodnego (kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek przeznaczonych do odnowy populacji zwierzyny łownej).
Szczegółowe wytyczne w zakresie wdrażania nadzoru zostały określone w decyzji Komisji 2010/367/UE z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie wdrożenia przez państwa członkowskie programów nadzoru w zakresie ptasiej grypy u drobiu i dzikiego ptactwa (Dz. Urz. UE L 166 z 01.07.2010, str. 22).
Główne korzyści wynikające z realizacji programu to:

1)

stwierdzenie braku występowania podtypu H5N7 lub innych podtypów wirusa grypy ptaków u drobiu;

2)

wykrycie ewentualnych dowodów braku transmisji wirusa grypy ptaków z ptactwa dzikiego na drób poprzez losowe badania laboratoryjne drobiu na terytorium całego państwa.

2.

Projekt nadzoru
Pobieranie próbek i badania serologiczne w gospodarstwach utrzymujących drób, zwanych dalej „gospodarstwem”, przeprowadza się w celu wykrycia przeciwciał na obecność wirusa grypy ptaków, zgodnie z dyrektywą Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającą dyrektywę 92/40/EWG.
Czynny nadzór uzupełnia systemy wczesnego wykrywania ustanowione na podstawie decyzji Komisji 2005/734/WE z dnia 19 października 2005 r. ustanawiającej środki bezpieczeństwa biologicznego w celu zmniejszenia ryzyka przeniesienia wysoce zjadliwej grypy ptaków spowodowanej przez wirus grypy A podtyp H5N1 z ptaków dziko żyjących na drób i inne ptaki żyjące w niewoli oraz przewidującej system wczesnego wykrywania na obszarach szczególnego ryzyka (Dz. Urz. UE L 274 z 20.10.2005, str. 105, z późn. zm.) oraz rozdziału II podręcznika diagnostycznego dotyczącego grypy ptaków, zatwierdzonego decyzją Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzającą podręcznik diagnostyczny dotyczący grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady 2005/94/WE (Dz. Urz. UE L 237 z 31.08.2006, str. 1), zwany dalej „podręcznikiem diagnostycznym”.

2.1.

Nadzór oparty na pobieraniu próbek reprezentatywnych
Na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej jest przeprowadzane warstwowanie próbek do badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków, tak aby próbki można było uznać za reprezentatywne dla całego państwa.

3.

Populacje docelowe
W ramach realizacji programu zostaną pobrane próbki od następujących gatunków i kategorii produkcyjnych drobiu:

1)

kury nioski;

2)

kury nioski chowane na wolnym wybiegu;

3)

kury reprodukcyjne;

4)

indyki reprodukcyjne;

5)

kaczki reprodukcyjne;

6)

gęsi reprodukcyjne;

7)

indyki rzeźne;

8)

kaczki rzeźne;

9)

gęsi rzeźne;

10)

ptactwo łowne utrzymywane w warunkach fermowych (np. bażanty, kuropatwy);

11)

ptaki bezgrzebieniowe (strusie).

4.

Metoda pobierania próbek reprezentatywnych
Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki, jest obliczana na podstawie danych z tabeli 1 i 9 według gatunków drobiu obecnych w danym gospodarstwie.

4.1.

Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki do badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków

4.1.1.

Liczba gospodarstw, z wyjątkiem gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których pobiera się próbki
Dla każdej kategorii produkcyjnej drobiu, z wyjątkiem kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, liczba gospodarstw, z których pobiera się próbki, jest określana w sposób pozwalający na wykrycie co najmniej jednego zakażonego gospodarstwa, jeżeli odsetek zakażonych gospodarstw wynosi co najmniej 5% przy przedziale ufności 95%.
Pobieranie próbek przeprowadza się zgodnie z tabelą 1, z uwzględnieniem danych zawartych w tabelach 2-8.

   Tabela 1   

Liczba gospodarstw, z wyłączeniem gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których pobiera się próbki w każdej kategorii produkcyjnej drobiu

Liczba gospodarstw dla każdej kategorii produkcyjnej drobiu w danym państwie członkowskim
Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki
do 34
wszystkie
35-50
35
51-80
42
81-250
53
>250
60
   

   Tabela 2   

Gospodarstwa utrzymujące kury nioski reprodukcyjne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
16
2
10
40
HI (H5/H7)
PL12
89
10
10
200
HI (H5/H7)
PL21
16
3
10
60
HI (H5/H7)
PL22
49
5
10
100
HI (H5/H7)
PL31
13
2
10
40
HI (H5/H7)
PL32
8
1
10
20
HI (H5/H7)
PL33
13
2
10
40
HI (H5/H7)
PL34
31
4
10
80
HI (H5/H7)
PL41
64
7
10
140
HI (H5/H7)
PL42
78
9
10
180
HI (H5/H7)
PL43
10
1
10
20
HI (H5/H7)
PL51
29
4
10
80
HI (H5/H7)
PL52
11
1
10
20
HI (H5/H7)
PL61
26
4
10
80
HI (H5/H7)
PL62
9
1
10
20
HI (H5/H7)
PL63
31
4
10
80
HI (H5/H7)
RAZEM
493
60
  
1200
  
           

   Tabela 3   

Gospodarstwa utrzymujące kury nioski towarowe
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
52
3
10
60
HI (H5/H7)
PL12
181
10
10
200
HI (H5/H7)
PL21
98
6
10
120
HI (H5/H7)
PL22
96
6
10
120
HI (H5/H7)
PL31
27
2
10
40
HI (H5/H7)
PL32
34
3
10
60
HI (H5/H7)
PL33
18
1
10
20
HI (H5/H7)
PL34
20
1
10
20
HI (H5/H7)
PL41
172
7
10
140
HI (H5/H7)
PL42
33
3
10
60
HI (H5/H7)
PL43
45
3
10
60
HI (H5/H7)
PL51
87
5
10
100
HI (H5/H7)
PL52
18
2
10
40
HI (H5/H7)
PL61
38
3
10
60
HI (H5/H7)
PL62
28
2
10
40
HI (H5/H7)
PL63
46
3
10
60
HI (H5/H7)
RAZEM
993
60
  
1200
  
           

   Tabela 4   

Gospodarstwa utrzymujące kury nioski chowane na wolnym wybiegu
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
22
5
10
100
HI (H5/H7)
PL12
17
4
10
80
HI (H5/H7)
PL21
3
1
10
20
HI (H5/H7)
PL22
6
2
10
40
HI (H5/H7)
PL31
6
2
10
40
HI (H5/H7)
PL32
2
1
10
20
HI (H5/H7)
PL33
3
1
10
20
HI (H5/H7)
PL34
1
1
10
20
HI (H5/H7)
PL41
41
14
10
280
HI (H5/H7)
PL42
19
4
10
80
HI (H5/H7)
PL43
14
4
10
80
HI (H5/H7)
PL51
30
7
10
140
HI (H5/H7)
PL52
3
1
10
20
HI (H5/H7)
PL61
8
2
10
40
HI (H5/H7)
PL62
9
2
10
40
HI (H5/H7)
PL63
6
2
10
40
HI (H5/H7)
RAZEM
190
53
  
1060
  
           

   Tabela 5   

Gospodarstwa utrzymujące indyki rzeźne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
18
2
10
40
HI (H5/H7)
PL12
66
7
10
140
HI (H5/H7)
PL21
12
2
10
40
HI (H5/H7)
PL22
16
2
10
40
HI (H5/H7)
PL31
37
4
10
80
HI (H5/H7)
PL32
7
1
10
20
HI (H5/H7)
PL33
3
1
10
20
HI (H5/H7)
PL34
16
2
10
40
HI (H5/H7)
PL41
69
7
10
140
HI (H5/H7)
PL42
22
2
10
40
HI (H5/H7)
PL43
119
9
10
180
HI (H5/H7)
PL51
36
4
10
80
HI (H5/H7)
PL52
6
1
10
20
HI (H5/H7)
PL61
35
4
10
80
HI (H5/H7)
PL62
348
10
10
200
HI (H5/H7)
PL63
11
2
10
40
HI (H5/H7)
RAZEM
821
60
  
1200
  
           

   Tabela 6   

Gospodarstwa utrzymujące indyki reprodukcyjne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL12
1
1
10
20
HI (H5/H7)
PL21
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL22
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL31
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL32
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL33
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL34
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL41
2
2
10
40
HI (H5/H7)
PL42
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL43
1
1
10
20
HI (H5/H7)
PL51
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL52
1
1
10
20
HI (H5/H7)
PL61
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL62
17
17
10
340
HI (H5/H7)
PL63
–
–
10
–
HI (H5/H7)
RAZEM
22
22
  
440
  
           

   Tabela 7   

Gospodarstwa utrzymujące strusie
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
13
8
5
80
HI (H5/H7)
PL12
11
8
5
80
HI (H5/H7)
PL21
2
1
5
10
HI (H5/H7)
PL22
7
3
5
30
HI (H5/H7)
PL31
5
2
5
20
HI (H5/H7)
PL32
–
–
5
–
HI (H5/H7)
PL33
–
–
5
–
HI (H5/H7)
PL34
11
8
5
80
HI (H5/H7)
PL41
12
8
5
80
HI (H5/H7)
PL42
4
2
5
20
HI (H5/H7)
PL43
7
3
5
30
HI (H5/H7)
PL51
4
2
5
20
HI (H5/H7)
PL52
1
1
5
10
HI (H5/H7)
PL61
9
4
5
40
HI (H5/H7)
PL62
4
2
5
20
HI (H5/H7)
PL63
3
1
5
10
HI (H5/H7)
RAZEM
93
53
  
530
  
           

   Tabela 8   

Gospodarstwa utrzymujące ptaki łowne
Kod
NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
5
4
10
80
HI (H5/H7)
PL12
7
6
10
120
HI (H5/H7)
PL21
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL22
2
1
10
20
HI (H5/H7)
PL31
4
3
10
60
HI (H5/H7)
PL32
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL33
4
3
10
60
HI (H5/H7)
PL34
1
1
10
20
HI (H5/H7)
PL41
8
7
10
140
HI (H5/H7)
PL42
2
1
10
20
HI (H5/H7)
PL43
9
7
10
140
HI (H5/H7)
PL51
2
1
10
20
HI (H5/H7)
PL52
2
1
10
20
HI (H5/H7)
PL61
7
6
10
120
HI (H5/H7)
PL62
–
–
10
–
HI (H5/H7)
PL63
2
1
10
20
HI (H5/H7)
RAZEM
55
42
  
840
  
           

Objaśnienia do tabel 2-8:
a) kod NUTS(2) - ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics - standard geokodowania przyjęty w Unii Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody oznaczają odpowiednio: PL51-woj. dolnośląskie, PL61-woj. kujawsko-pomorskie, PL31-woj. lubelskie, PL43-woj. lubuskie, PL11-woj. łódzkie, PL21-woj. małopolskie, PL12-woj. mazowieckie, PL52-woj. opolskie, PL32- woj. podkarpackie, PL34-woj. podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. śląskie, PL33-woj. świętokrzyskie, PL62- woj. warmińsko-mazurskie, PL41- woj. wielkopolskie, PL42- woj. zachodniopomorskie.
b) Położenie gospodarstwa pochodzenia. Jeżeli nie można użyć kodu NUTS(2) należy określić położenie przez podanie długości i szerokości geograficznej (w stopniach).
c) Łączna liczba gospodarstw drobiarskiego utrzymujących jedną kategorię drobiu w danym regionie NUTS(2).

4.1.2.

Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których to gospodarstwach pobiera się próbki
Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których to gospodarstwach pobiera się próbki, jest określana w sposób pozwalający na wykrycie co najmniej jednego zakażonego gospodarstwa, jeżeli odsetek zakażonych gospodarstw wynosi co najmniej 5% przy przedziale ufności 99%.
Pobieranie próbek przeprowadza się zgodnie z tabelą 9, z uwzględnieniem danych zawartych w tabelach 10-13.

   Tabela 9   

Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których to gospodarstwach pobiera się próbki

Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki w danym państwie członkowskim
Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których to gospodarstwach pobiera się próbki
do 46
wszystkie
47-60
47
61-100
59
101-350
80
>350
90
   

   Tabela 10   

Gospodarstwa utrzymujące kaczki rzeźne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metody badania laboratoryjnego
PL11
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL12
15
10
20
400
HI (H5/H7)
PL21
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL22
2
2
20
80
HI (H5/H7)
PL31
33
15
20
600
HI (H5/H7)
PL32
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL33
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL34
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL41
79
34
20
1360
HI (H5/H7)
PL42
3
3
20
120
HI (H5/H7)
PL43
4
4
20
160
HI (H5/H7)
PL51
2
2
20
80
HI (H5/H7)
PL52
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL61
13
10
20
400
HI (H5/H7)
PL62
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL63
–
–
20
–
HI (H5/H7)
RAZEM
151
80
  
3200
  
           

   Tabela 11   

Gospodarstwa utrzymujące kaczki reprodukcyjne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL12
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL21
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL22
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL31
7
7
20
280
HI (H5/H7)
PL32
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL33
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL34
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL41
4
4
20
160
HI (H5/H7)
PL42
1
1
20
40
HI (H5/H7)
PL43
1
1
20
40
HI (H5/H7)
PL51
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL52
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL61
3
3
20
120
HI (H5/H7)
PL62
4
4
20
160
HI (H5/H7)
PL63
2
2
20
80
HI (H5/H7)
RAZEM
22
22
  
880
  
           

   Tabela 12   

Gospodarstwa utrzymujące gęsi rzeźne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
132
14
20
560
HI (H5/H7)
PL12
80
7
20
280
HI (H5/H7)
PL21
6
1
20
40
HI (H5/H7)
PL22
14
1
20
40
HI (H5/H7)
PL31
164
15
20
600
HI (H5/H7)
PL32
15
1
20
40
HI (H5/H7)
PL33
55
5
20
200
HI (H5/H7)
PL34
75
7
20
280
HI (H5/H7)
PL41
289
20
20
800
HI (H5/H7)
PL42
18
1
20
40
HI (H5/H7)
PL43
50
5
20
200
HI (H5/H7)
PL51
18
1
20
40
HI (H5/H7)
PL52
11
1
20
40
HI (H5/H7)
PL61
44
5
20
200
HI (H5/H7)
PL62
47
5
20
200
HI (H5/H7)
PL63
6
1
20
40
HI (H5/H7)
RAZEM
1024
90
  
3600
  
           

   Tabela 13   

Gospodarstwa utrzymujące gęsi reprodukcyjne
Kod NUTS(2)a),b)
Łączna liczba gospodarstwc)
Łączna liczba gospodarstw, z których należy pobrać próbki
Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo
Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody
Metoda badania laboratoryjnego
PL11
14
7
20
280
HI (H5/H7)
PL12
6
3
20
120
HI (H5/H7)
PL21
8
4
20
160
HI (H5/H7)
PL22
2
2
20
80
HI (H5/H7)
PL31
28
12
20
480
HI (H5/H7)
PL32
3
2
20
80
HI (H5/H7)
PL33
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL34
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL41
32
14
20
560
HI (H5/H7)
PL42
2
2
20
80
HI (H5/H7)
PL43
3
2
20
80
HI (H5/H7)
PL51
–
–
20
–
HI (H5/H7)
PL52
1
1
20
40
HI (H5/H7)
PL61
38
17
20
680
HI (H5/H7)
PL62
23
9
20
360
HI (H5/H7)
PL63
10
5
20
200
HI (H5/H7)
RAZEM
170
80
  
3200
  
           

Objaśnienia do tabel 10-13:
a) Kod NUTS(2) - ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics - standard geokodowania przyjęty w Unii Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody oznaczają odpowiednio: PL51-woj. dolnośląskie, PL61-woj. kujawsko-pomorskie, PL31-woj. lubelskie, PL43-woj. lubuskie, PL11-woj. łódzkie, PL21-woj. małopolskie, PL12-woj. mazowieckie, PL52-woj. opolskie, PL32- woj. podkarpackie, PL34-woj. podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. śląskie, PL33-woj. świętokrzyskie, PL62- woj. warmińsko-mazurskie, PL41 - woj. wielkopolskie, PL42-woj. zachodniopomorskie.
b) Położenie gospodarstwa pochodzenia. Jeżeli nie można użyć kodu NUTS(2) należy określić położenie gospodarstwa przez podanie długości i szerokości geograficznej (w stopniach).
c) Łączna liczba gospodarstw utrzymujących jedną kategorię drobiu w danym regionie NUTS(2).

4.2.

Liczba ptaków, z wyłączeniem kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, od których pobiera się próbki w gospodarstwach
Liczba ptaków, od których pobiera się próbki w każdym gospodarstwie, jest określana w sposób pozwalający na uzyskanie 95% prawdopodobieństwa wykrycia co najmniej jednego ptaka zakażonego grypą ptaków, jeżeli odsetek występowania ptaków seropozytywnych jest wyższy niż 30%.
Próbki krwi do badań serologicznych pobiera się od wszystkich kategorii produkcyjnych drobiu i gatunków drobiu, przynajmniej od 5 - 10 ptaków (z wyjątkiem kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek) z każdego gospodarstwa oraz z różnych kurników, jeżeli w danym gospodarstwie jest ich więcej niż jeden.
W przypadku kilku kurników próbki pobiera się od co najmniej 5 ptaków z każdego kurnika.

4.2.1.

Liczba kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, od których należy pobrać próbki w gospodarstwie
Liczba kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, od których pobiera się próbki w gospodarstwie, jest określana w sposób pozwalający na uzyskanie 95% prawdopodobieństwa wykrycia co najmniej jednego ptaka zakażonego grypą ptaków, jeżeli odsetek występowania ptaków seropozytywnych jest wyższy niż 30%.
Do badań serologicznych pobiera się dwadzieścia próbek krwi z każdego wytypowanego gospodarstwa.

5.

Procedury pobierania próbek do badań serologicznych
Okres pobierania próbek w gospodarstwie jest zbieżny z okresem produkcji sezonowej dla danej kategorii produkcyjnej drobiu, a pobieranie próbek można przeprowadzić również w rzeźni. W celu zwiększenia skuteczności oraz unikania niepotrzebnej obecności osób trzecich na terenie gospodarstwa pobieranie próbek odbywa się w miarę możliwości jednocześnie z pobieraniem próbek do innych celów, w szczególności w ramach programów kontroli zakażeń bakteriami Salmonella.

6.

Pobieranie próbek do badań wirusologicznych
Pobieranie próbek do badań wirusologicznych na obecność wirusa grypy ptaków nie jest stosowane jako metoda alternatywna wobec badań serologicznych. Metoda ta jest stosowana wyłącznie w przypadku uzyskania dodatnich wyników badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków.

7.

Częstotliwość i okres badania
Pobieranie próbek w gospodarstwach odbywa się od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2012 r.

8.

Badania laboratoryjne
Badanie próbek odbywa się w Laboratorium Zakładu Chorób Drobiu w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach, które jest krajowym laboratorium referencyjnym, o którym mowa w art. 33 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L 165 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200).
Powyższe laboratorium zostało wyznaczone jako krajowe laboratorium referencyjne dla grypy ptaków na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 38).
Badania laboratoryjne przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym ustanawiającym procedury diagnostyczne służące do potwierdzenia oraz rozpoznawania różnicowego grypy ptaków.
Wszystkie dodatnie wyniki badań serologicznych są potwierdzane w Krajowym Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym -Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach metodą hamowania hemaglutynacji, z użyciem wyznaczonych szczepów dostarczonych przez Wspólnotowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków:

a)

dla podtypu H5:
  •   -  
    wstępne badanie z użyciem szczepu teal/England/7894/06 (H5N3),
  •   -  
    badanie wszystkich próbek dodatnich z użyciem szczepu chicken/Scotland/59 (H5N1) celem wyeliminowania przeciwciał reagujących krzyżowo z N3,

b)

dla podtypu H7:
  •   -  
    wstępne badanie z użyciem szczepu Turkey/England/647/77 (H7N7),
  •   -  
    badanie wszystkich próbek dodatnich z użyciem szczepu African starling/983/79 (H7N1) celem wyeliminowania przeciwciał reagujących krzyżowo z N7.
Następstwem wszystkich dodatnich wyników badań serologicznych jest dochodzenie epidemiologiczne w gospodarstwie oraz ponowne pobranie próbek do badań wirusologicznych w celu określenia, czy w danym gospodarstwie występuje aktywne zakażenie wirusem grypy ptaków.
Wszystkie izolaty wirusa grypy ptaków przekazuje się do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków zgodnie z prawem Unii Europejskiej oraz do krajowych laboratoriów referencyjnych zgodnie z zasadami określonymi w załączniku VIII do dyrektywy Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającej dyrektywę 92/40/EWG, jeżeli nie ma zastosowania odstępstwo przewidziane w rozdziale V ust. 4 lit. d podręcznika diagnostycznego. Wirusy podtypu H5/H7 zostają niezwłocznie przesłane do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków i poddane standardowym badaniom klasyfikującym (sekwencjonowanie nukleotydów/IVPI) zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.
Realizacja programu u dzikiego ptactwa

1.

Cele programu
Celem realizacji programu u dzikiego ptactwa jest wczesne wykrycie HPAI podtypu H5N1 u dzikiego ptactwa w celu ochrony drobiu w gospodarstwach oraz weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego.
Główne korzyści realizacji programu u dzikiego ptactwa to:

1)

stwierdzenie braku występowania podtypu H5N7 lub innych podtypów wirusa grypy ptaków u dzikiego ptactwa;

2)

wykrycie ewentualnych dowodów braku transmisji wirusa grypy ptaków z ptactwa dzikiego na drób przez losowe badania laboratoryjne ptactwa dzikiego prowadzone na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2.

Projekt nadzoru
Nadzór oparty na ryzyku jest wdrażany przez prowadzenie badań laboratoryjnych przeprowadzanych u konającego dzikiego ptactwa oraz padłych ptaków, jako system nadzoru biernego.
W szczególności nadzorem tym jest objęte dzikie ptactwo, zwłaszcza migrujące dzikie ptactwo wodne, które jest objęte wyższym ryzykiem zakażenia i przeniesienia wirusa HPAI podtypu H5N1, tzw. gatunki docelowe.
Nadzorem są objęte obszary w pobliżu mórz, jezior i dróg wodnych, na których znaleziono padłe ptaki, zwłaszcza jeżeli obszary te znajdują się w pobliżu gospodarstw.
W trakcie realizacji programu, w celu zapewnienia pomocy w określaniu gatunków zakażonych wirusem grypy ptaków i optymalizacji pobierania od tych gatunków próbek, zapewnia się ścisłą współpracę między epidemiologami, ornitologami i właściwym organem ds. ochrony przyrody.
Jeżeli wymaga tego sytuacja epidemiologiczna w odniesieniu do wirusa HPAI podtypu H5N1, nadzór jest uzupełniany przez działania uświadamiające oraz aktywne poszukiwanie i monitorowanie dzikiego ptactwa padłego lub konającego, w szczególności ptaków należących do gatunków docelowych. Powodem może być wykrycie wirusa HPAI podtypu H5N1 u drobiu lub dzikiego ptactwa w sąsiadujących państwach członkowskich Unii Europejskiej i państwach trzecich lub w państwach, przez których terytorium przebiegają szlaki migracyjne dzikich ptaków. W takim przypadku uwzględnia się szczegółowe trasy migracji poszczególnych gatunków dzikiego ptactwa.

3.

Procedury pobierania próbek do badań laboratoryjnych
Procedury pobierania próbek przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.
Pobiera się próbki z kloaki i tchawicy lub jamy ustno-gardłowej albo z tkanek ptaków dzikich padłych lub konających do badań metodą PCR lub przez izolację wirusa.
Podczas przechowywania i transportu próbek podejmuje się szczególne środki ostrożności zgodnie z rozdziałem IV ust. 5 i 6 podręcznika diagnostycznego. Wszystkie izolaty wirusa grypy ptaków wykrytego u dzikiego ptactwa przekazuje się do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków. Wirusy podtypu H5/H7 zostają niezwłocznie przesłane do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków i poddane standardowym badaniom klasyfikującym (sekwencjonowanie nukleotydów/IVPI) zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.
Pobieranie próbek odbywa się nie dłużej niż do dnia 31 grudnia roku realizacji programu.

   Tabela 14   

Liczba próbek, które należy pobrać od dzikiego ptactwa
KOD NUTS (2)
Dzikie ptactwo, od którego należy pobrać próbki
Liczba próbek, które należy pobrać w ramach biernego nadzoru
PL11
gatunki dzikiego ptactwa o podwyższonym ryzyku związanym z grypą ptaków (gatunki docelowe)
100 z całego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
PL12
PL21
PL22
PL31
PL32
PL33
PL34
PL41
PL42
PL43
PL51
PL52
PL61
PL62
PL63
RAZEM
  
około 100
     

4.

Badania laboratoryjne
Badania laboratoryjne przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym. Badanie próbek odbywa się w Krajowym Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach.
Przeprowadza się wstępne badania przesiewowe metodą PCR dla genu M, a wyniki dodatnie poddaje się następnie szybkim badaniom na obecność H5, przeprowadzanym w okresie nie dłuższym niż dwa tygodnie. W przypadku potwierdzenia H5 najszybciej, jak to możliwe przeprowadza się analizę miejsca rozszczepienia, aby określić, czy jest to wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI) czy nisko zjadliwa grypa ptaków (LPAI). Jeżeli zostanie potwierdzona obecność wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5, należy jak najszybciej przeprowadzić dodatkowe badania na określenie typu N, nawet jeżeli tym sposobem możliwe jest tylko wykluczenie typu N1.

5.

Dalsze działania
W razie potwierdzenia zakażenia HPAI podtypu H5N1 mają zastosowanie środki kontroli określone w decyzji Komisji 2006/563/WE z dnia 11 sierpnia 2006 r. dotyczącej niektórych środków ochronnych w odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N1 wśród dzikiego ptactwa we Wspólnocie i uchylającej decyzję 2006/115/WE (Dz. Urz. UE L 222 z 15.08.2006, str. 11).
W trakcie dochodzenia epizootycznego należy zidentyfikować obszary powiązane z takimi przypadkami, aby można było przewidzieć w przyszłości pojawienie się wirusa grypy ptaków, w szczególności obszary istotne dla produkcji drobiu, takie jak obszary o wysokim zagęszczeniu gospodarstw

   Tabela 15   

Wykaz gatunków dzikiego ptactwa, od których pobiera się próbki do badań na obecność grypy ptaków (gatunki docelowe)

Lp.
Nazwa naukowa
Nazwa zwyczajowa
1
Accipiter gentilis
jastrząb gołębiarz
2
Accipiter nisus
krogulec
3
Anas acuta
rożeniec
4
Anas clypeata
płaskonos
5
Anas crecca
cyraneczka
6
Anas penelope
świstun
7
Anas platyrhynchos
kaczka krzyżówka
8
Anas querquedula
cyranka
9
Anas strepera
krakwa
10
Anser albifrons albifrons
gęś białoczelna (europejska rasa)
11
Anser anser
gęś gęgawa
12
Anser brachyrhynchus
gęś krótkodzioba
13
Anser erythropus
gęś mała
14
Anser fabalis
gęś zbożowa
15
Ardea cinerea
czapla siwa
16
Aythya ferina
głowienka
17
Aythya fuligula
czernica
18
Branta bernicla
bernikla obrożna
19
Branta canadensis
bernikla kanadyjska
20
Branta leucopsis
bernikla białolica
21
Branta ruficollis
bernikla rdzawoszyja
22
Bubo bubo
puchacz
23
Buteo buteo
myszołów zwyczajny
24
Buteo lagopus
myszołów włochaty
25
Cairina moschata
piżmówka amerykańska
26
Ciconia ciconia
bocian biały
27
Circus aeruginosus
błotniak stawowy
28
Cygnus columbianus
łabędź czarnodzioby
29
Cygnus cygnus
łabędź krzykliwy
30
Cygnus olor
łabędź niemy
31
Falco peregrinus
sokół wędrowny
32
Falco tinnunculus
pustułka
33
Fulica atra
łyska
34
Larus canus
mewa pospolita
35
Larus ridibundus
mewa śmieszka
36
Limosa limosa
rycyk
37
Marmaronetta angustirostris
marmurka
38
Mergus albellus
tracz bielaczek
39
Milvus migrans
kania czarna
40
Milvus milvus
kania ruda
41
Netta rufina
hełmiatka
42
Phalacrocorax carbo
kormoran czarny
43
Philomachus pugnax
batalion
44
Pica pica
sroka
45
Pluvialis apricaria
siewka złota
46
Podiceps cristatus
perkoz dwuczuby
47
Podiceps nigricollis
perkoz zausznik
48
Porphyrio porphyrio
modrzyk
49
Tachybaptus ruficollis
perkozek
50
Vanellus vanellus
czajka
     

6.

Koszty

6.1.

Nadzór nad drobiem

   Tabela 16   


Środki kwalifikujące się do współfinansowania nadzoru nad drobiem
metoda badania laboratoryjnego
liczba testów do wykonania według danej metody
koszt jednostkowy testów (według danej metody) w zł
koszt jednostkowy testów (według danej metody) w euroa)
koszt całkowity w zł
koszt całkowity w euroa)
finansowanie unijne (tak/nie)
wstępne serologiczne badanie przesiewoweb)
–
–
–
–
–
–
test zahamowania hemaglutynacji HI na obecność H5/H7C)
17 350 + 700 (powtórne badanie) = 18 050
36
8,63
649 800
15 5771,5
tak
test izolacji wirusa (badanie retrospektywne)
6
279
66,91
1 674
401,44
tak
test PCR (badanie retrospektywne)
48
333
79,86
15 984
3 833,28
tak
inne środki, jakie mają być podjęte
wyszczególnić działania
–
–
–
–
–
kontrola wyrywkowa
–
–
–
–
–
–
pozostałe
pobieranie i przesyłanie próbek do
1,80
0,43
15615
3 730,25
tak
 
laboratorium (8675 próbek)
          
RAZEM
–
683 073
16 3736,47
  
             

a) Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,17 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2011 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw). Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2012.
b) Określić badanie laboratoryjne, które należy zastosować.
c) Określić liczbę testów na obecność H5 i H7.

6.2.

Nadzór nad dzikim ptactwem

   Tabela 17   


Środki kwalifikujące się do współfinansowania nadzoru nad dzikim ptactwem
metoda badania laboratoryjnego
liczba testów do wykonania według danej metody
koszt jednostkowy testów (według danej metody) w zł
koszt jednostkowy testów (według danej metody) w euroa)
koszt całkowity w zł
koszt całkowity w euroa)
finansowanie unijne (tak/nie)
wstępne serologiczne badanie przesiewowe
–
–
–
–
–
–
test zahamowania hemaglutynacji HI na obecność H5/H7
–
–
–
–
–
–
test izolacji wirusa
5
279
66,91
1 395
334,53
tak
test PCR
100
10 (badanie identyfikacyjne)
333
403
79,86 96,64
33 300
4 030
7 986,00 966,40
tak
inne środki, jakie mają być podjęte
wyszczególnić działania
–
–
–
–
–
pozostałe
pobieranie i przesyłanie
18
4,32
1 800
432,00
tak
 
próbek do laboratorium (100 próbek)
          
RAZEM
–
40 525
9 718,93
–
             

a) Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,17 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2011 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw). Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2012.
Szacunkowe koszty łącznie (badanie drobiu i ptaków dzikich):

1)

w zł - 683 073 zł + 40 525 zł = 723 598 zł;

2)

w euro - 163 736,47 euro + 9 718,93 euro = 173 455,4 euro.