Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznejz dnia 25 czerwca 2012 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne 2)Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 2006/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowaniem optycznym) (dziewiętnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. UE L 114 z 27.04.2006, str. 38, z późn. zm.).

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 23715 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy   (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.3)Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1704, z 2010 r. Nr 105, poz. 655, Nr 135, poz. 912, Nr 182, poz. 1228, Nr 224, poz. 1459, Nr 249, poz. 1655 i Nr 254, poz. 1700 oraz z 2011 r. Nr 36, poz. 181, Nr 63, poz. 322, Nr 80, poz. 432, Nr 144, poz. 855, Nr 149, poz. 887 i Nr 232, poz. 1378.) zarządza się, co następuje:

§ 1.

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne   (Dz. U. Nr 100, poz. 643) wprowadza się następujące zmiany:

1)

§ 3 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 3.

1.

Pracodawca ustala poziom promieniowania na podstawie pomiarów, wykonywanych zgodnie z przepisami w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a następnie wyznacza poziom ekspozycji w sposób określony w załączniku do rozporządzenia.

2.

Pracodawca posiadający charakterystykę techniczną źródła promieniowania, umożliwiającą określenie odpowiednich parametrów promieniowania optycznego bez wykonywania badań i pomiarów w środowisku pracy:

1)

ocenia poziom promieniowania na podstawie:

a)

danych od producenta źródła promieniowania, zawierających wyniki pomiarów emitowanych poziomów promieniowania, lub

b)

obliczeń odpowiednich parametrów promieniowania na stanowisku pracy, gdy takie obliczenia można wykonać, opierając się na znajomości praw i reguł dotyczących promieniowania optycznego;

2)

wyznacza poziom ekspozycji na podstawie oceny poziomu promieniowania, w sposób określony w załączniku do rozporządzenia;

3)

powtarza wyznaczanie poziomu ekspozycji każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, procesie technologicznym lub warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na poziom promieniowania lub ekspozycji, albo wystąpiły inne okoliczności, które uzasadniają jego ponowne wyznaczenie;

4)

dokumentuje wyniki oceny poziomu ekspozycji, uzyskane na podstawie działań określonych w pkt 1-3;

5)

na podstawie wyników oceny poziomu ekspozycji, o których mowa w pkt 4, dokonuje wpisu dotyczącego promieniowania optycznego do rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy, prowadzonego na podstawie przepisów w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

3.

Pracodawca nie rozpatruje promieniowania optycznego jako czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, jeżeli poziom ekspozycji nie przekracza 0,4 wartości MDE, a ekspozycja nie dotyczy pracowników należących do grup szczególnego ryzyka lub nie występują inne czynniki powodujące wzrost zagrożenia pracowników, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 4 i 5.

4.

Pracodawca nie wykonuje działań określonych w ust. 1 albo 2, jeżeli stosuje:

1)

lampy użytkowane w oświetleniu ogólnym w przeznaczonych dla nich oprawach oświetleniowych oraz w odpowiedniej odległości od eksponowanych części ciała pracownika lub

2)

lampy lub systemy lampowe, zaklasyfikowane do grupy wolnej od ryzyka zgodnie z Polską Normą4)PN-EN 62471 lub norma ją zastępująca., lub

3)

lasery zaliczone, zgodnie z Polską Normą5)PN-EN 60825-1 lub norma ją zastępująca., do klasy 1, 1M, 2, 2M lub 3R, które pracują w warunkach określonych przez producenta urządzenia, lub

4)

lasery zaliczone, zgodnie z Polską Normą5)PN-EN 60825-1 lub norma ją zastępująca., do klasy 3B lub 4, do których zostały zastosowane środki ochrony zbiorowej, pozwalające na zaklasyfikowanie urządzenia do klasy 1.

5.

Na podstawie wyników oceny poziomu ekspozycji, o których mowa w ust. 2 pkt 4, pracodawca sporządza kartę oceny poziomu ekspozycji, w której zamieszcza następujące dane:

1)

nazwa czynnika szkodliwego;

2)

data wykonania oceny poziomu promieniowania;

3)

miejsce, którego dotyczy ocena poziomu promieniowania;

4)

imię i nazwisko wykonującego ocenę poziomu promieniowania;

5)

metoda wykorzystana do wykonania oceny poziomu promieniowania;

6)

oceniony poziom promieniowania i wyznaczony poziom ekspozycji;

7)

interpretacja wyniku;

8)

stanowisko pracy.

6.

Do przechowywania wyników oceny poziomu ekspozycji oraz karty oceny poziomu ekspozycji i udostępniania pracownikom danych zawartych w tej dokumentacji stosuje się przepisy w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, dotyczące odpowiednio wyników badań i pomiarów oraz karty badań i pomiarów.
 ”
 ;

2)

w § 4:

a)

w ust. 1 pkt 9 otrzymuje brzmienie:
„ 

9)

klasyfikacji laserów podanej w Polskiej Normie5)PN-EN 60825-1 lub norma ją zastępująca., a także każdej podobnej klasyfikacji źródeł promieniowania, mogących spowodować zagrożenia porównywalne z laserem klasy 3B lub 4;
 ”
 ,

b)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

2.

Pracodawca prowadzi dokumentację, zgodnie z przepisami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczącą oceny ryzyka zawodowego:

1)

wykonanej w zakresie określonym w ust. 1 albo

2)

sporządzonej w formie uzasadnienia o nierozpatrzeniu promieniowania optycznego jako czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, w przypadku spełnienia warunków, o których mowa w § 3 ust. 3.
 ”
 ;

3)

załącznik do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

§ 2.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
2)
Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 2006/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowaniem optycznym) (dziewiętnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. UE L 114 z 27.04.2006, str. 38, z późn. zm.).
3)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1704, z 2010 r. Nr 105, poz. 655, Nr 135, poz. 912, Nr 182, poz. 1228, Nr 224, poz. 1459, Nr 249, poz. 1655 i Nr 254, poz. 1700 oraz z 2011 r. Nr 36, poz. 181, Nr 63, poz. 322, Nr 80, poz. 432, Nr 144, poz. 855, Nr 149, poz. 887 i Nr 232, poz. 1378.
4)
PN-EN 62471 lub norma ją zastępująca.
5)
PN-EN 60825-1 lub norma ją zastępująca.

Załącznik   -   Wyznaczanie poziomu ekspozycji na promieniowanie optyczne

1.

Promieniowanie nielaserowe

1.1.

Skutki oddziaływania promieniowania nielaserowego na organizm człowieka rozpatruje się w odniesieniu do skóry oraz oka i są one zależne przede wszystkim od:

a)

poziomu promieniowania,

b)

długości fali promieniowania,

c)

czasu trwania ekspozycji,

d)

rozmiaru obrazu źródła promieniowania na siatkówce oka dla λ=300-1400 [nm].

1.2.

Poziom promieniowania nielaserowego, w zależności od zakresu promieniowania i rodzaju zagrożenia, określa się przez podanie wartości następujących parametrów:
E
 
natężenie napromienienia określane również jako gęstość mocy. gęstość powierzchniowa strumienia energetycznego padającego na daną powierzchnię, wyrażone w watach na metr kwadratowy [W·m-2], lub
H
 
napromienienie: iloczyn natężenia napromienienia i czasu ekspozycji, wyrażone w dżulach na metr kwadratowy [J·m-2], lub
L
 
luminancja energetyczna określana również jako radiancja: iloraz strumienia energetycznego wysyłanego przez daną powierzchnię w określonym kierunku oraz iloczynu rzutu tej powierzchni na płaszczyznę prostopadłą względem kierunku promieniowania i kąta bryłowego obejmującego kierunek promieniowania, wyrażona w watach na metr kwadratowy na steradian [W·m-2·sr-1].

1.3.

Poziom ekspozycji na promieniowanie nielaserowe wyznacza się zgodnie z wzorami przedstawionymi w tabeli 1, przy uwzględnieniu:

a)

poziomu promieniowania ustalonego lub ocenionego zgodnie z przepisami § 3 ust. 1 lub ust. 2 pkt 1 rozporządzenia,

b)

tłumienia uzyskanego dzięki zastosowaniu środków ochrony zbiorowej,

c)

czasu trwania ekspozycji, określonego zgodnie z pkt 1.4,

d)

wszystkich czynności związanych z eksploatacją źródła promieniowania nielaserowego w miejscu pracy w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym.

1.4.

Określenie czasu trwania ekspozycji:

a)

w przypadku zagrożenia fotochemicznego (lp. 1-4 w tabeli 1) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej, bez względu na długość jej trwania,

b)

w przypadku zagrożenia termicznego (lp. 5-8 w tabeli 1) należy określić czas jednorazowej ekspozycji.

1.5.

Wyznaczone poziomy ekspozycji porównuje się z wartościami MDE dla promieniowania nielaserowego, określonymi zgodnie z przepisami w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

   Tabela 1   

Wzory do wyznaczania poziomu ekspozycji na promieniowanie nielaserowe

1) Przedstawione w tej kolumnie wzory całkowe można zastąpić wzorami sumacyjnymi z zastosowaniem wielkości dyskretnych.
2) Zakres od 300 do 700 [nm] obejmuje część nadfioletu UVB, cały nadfiolet UVA i większość światła VIS; zakres ten określa się jako „światło niebieskie” i wyodrębnia do oceny zagrożenia fotochemicznego siatkówki oka, przykładowo przy ekspozycji na promieniowanie optyczne emitowane przez łuk elektryczny. Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 [nm].
3) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źródeł, których kąt widzenia < 11 [mrad], można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB. Zwykle dotyczy to jedynie narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia. Maksymalny „czas patrzenia” oblicza się za pomocą wzoru: tmax = 100/EB, gdzie EB jest wyrażone w [W·m-2]. Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s.
4) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor, taki jak radiometr/spektroradiometr, z którego detektor odbiera promieniowanie, wyrażany w steradianach [sr].
Uwaga 1: Pola widzenia nie należy mylić z kątem widzenia a (rozmiarem kątowym źródła obserwowalnego).
Uwaga 2: Czasami do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się kąt płaski [mrad].
Opis wielkości występujących w tabeli 1:
λ
 
długość fali promieniowania, wyrażona w nanometrach [nm];
t
 
czas trwania ekspozycji, wyrażony w sekundach [s];
α
 
kąt widzenia: kąt widzenia źródła promieniowania, wyrażony w miliradianach [mrad];
HS
 
skuteczne napromienienie oka lub skóry promieniowaniem UV: suma natężenia napromienienia oka lub skóry wyznaczonego według rozkładu widmowego S(λ) w zakresie długości fali od 180 do 400 [nm], liczona dla danego czasu trwania ekspozycji, wyrażone w dżulach na metr kwadratowy [J·m-2];
E(λ, t), E(λ)
 
widmowe natężenie napromienienia: strumień energetyczny o określonej długości fali padający na daną powierzchnię, wyrażone w watach na metr kwadratowy na nanometr [W·m-2·nm-1];
S(λ)
 
rozkład widmowy skuteczności aktynicznej nadfioletu: względna skuteczność widmowa wywoływania uszkodzeń oczu i skóry przez promieniowanie UV z zakresu λ=180-400 [nm] (podana w tabeli 2) [bezwymiarowa];
HUVA
 
napromienienie oka promieniowaniem UV A: suma natężenia napromienienia liczona dla danego czasu trwania ekspozycji w zakresie długości fali od 315 do 400 [nm], wyrażone w dżulach na metr kwadratowy [J·m-2];
LB
 
skuteczna luminancja energetyczna źródła wyznaczona według rozkładu widmowego B(λ), wyrażona w watach na metr kwadratowy na steradian [W·m-2·sr-1];
L(λ)
 
widmowa luminancja energetyczna źródła: luminancja energetyczna źródła dla określonej długości fali promieniowania, wyrażona w watach na metr kwadratowy na steradian na nanometr [W·m-2·sr-1·nm-1];
B(λ)
 
rozkład widmowy skuteczności fotochemicznego uszkodzenia siatkówki: względna skuteczność widmowa wywoływania uszkodzeń fotochemicznych siatkówki oka przez światło niebieskie z zakresu λ=300-700 [nm] (podana w tabeli 3) [bezwymiarowa];
EB
 
skuteczne natężenie napromienienia: natężenie napromienienia wyznaczone według rozkładu widmowego B(λ), wyrażone w watach na metr kwadratowy [W·m-2];
LR
 
skuteczna luminancja energetyczna źródła wyznaczona według rozkładu widmowego R(λ), wyrażona w watach na metr kwadratowy na steradian [W·m-2·sr-1];
R(λ)
 
rozkład widmowy skuteczności termicznego uszkodzenia siatkówki: względna skuteczność widmowa wywoływania uszkodzeń termicznych siatkówki oka przez promieniowanie widzialne i IRA z zakresu λ=380-1400 [nm] (podana w tabeli 3) [bezwymiarowa];
EIR
 
natężenie napromienienia oka promieniowaniem IR: natężenie napromienienia oka w zakresie długości fali promieniowania podczerwonego od 780 do 3000 [nm], wyrażone w watach na metr kwadratowy [W·m-2];
Hskóra
 
napromienienie skóry: suma natężenia napromienienia skóry liczona dla danego czasu trwania ekspozycji w zakresie długości fal promieniowania widzialnego i podczerwonego od 380 do 3000 [nm], wyrażone w dżulach na metr kwadratowy [J·m-2].

   Tabela 2   

Rozkład widmowy skuteczności aktynicznej nadfioletu S(λ)


λ [nm]
S(λ)
λ [nm]
S(λ)
λ [nm]
S(λ)
λ [nm]
S(λ)
λ [nm]
S(λ)
180
0,0120
224
0,1444
268
0,9192
312
0,0081
356
0,000153
181
0,0126
225
0,1500
269
0,9587
313
0,0060
357
0,000147
182
0,0132
226
0,1583
270
1,0000
314
0,0042
358
0,000141
183
0,0138
227
0,1658
271
0,9919
315
0,0030
359
0,000136
184
0,0144
228
0,1737
272
0,9838
316
0,0024
360
0,000130
185
0,0151
229
0,1819
273
0,9758
317
0,0020
361
0,000126
186
0,0158
230
0,1900
274
0,9679
318
0,0016
362
0,000122
187
0,0166
231
0,1995
275
0,9600
319
0,0012
363
0,000118
188
0,0173
232
0,2089
276
0,9434
320
0,0010
364
0,000114
189
0,0181
233
0,2188
277
0,9272
321
0,000819
365
0,000110
190
0,0190
234
0,2292
278
0,9112
322
0,000670
366
0,000106
191
0,0199
235
0,2400
279
0,8954
323
0,000540
367
0,000103
192
0,0208
236
0,2510
280
0,8800
324
0,000520
368
0,000099
193
0,0218
237
0,2624
281
0,8568
325
0,000500
369
0,000096
194
0,0228
238
0,2744
282
0,8342
326
0,000479
370
0,000093
195
0,0239
239
0,2869
283
0,8122
327
0,000459
371
0,000090
196
0,0250
240
0,3000
284
0,7908
328
0,000440
372
0,000086
197
0,0262
241
0,3111
285
0,7700
329
0,000425
373
0,000083
198
0,0274
242
0,3227
286
0,7420
330
0,000410
374
0,000080
199
0,0287
243
0,3347
287
0,7151
331
0,000396
375
0,000077
200
0,0300
244
0,3471
288
0,6891
332
0,000383
376
0,000074
201
0,0334
245
0,3600
289
0,6641
333
0,000370
377
0,000072
202
0,0371
246
0,3730
290
0,6400
334
0,000355
378
0,000069
203
0,0412
247
0,3865
291
0,6186
335
0,000340
379
0,000066
204
0,0459
248
0,4005
292
0,5980
336
0,000327
380
0,000064
205
0,0510
249
0,4150
293
0,5780
337
0,000315
381
0,000062
206
0,0551
250
0,4300
294
0,5587
338
0,000303
382
0,000059
207
0,0595
251
0,4465
295
0,5400
339
0,000291
383
0,000057
208
0,0643
252
0,4637
296
0,4984
340
0,000280
384
0,000055
209
0,0694
253
0,4815
297
0,4600
341
0,000271
385
0,000053
210
0,0750
254
0,5000
298
0,3989
342
0,000263
386
0,000051
211
0,0786
255
0,5200
299
0,3459
343
0,000255
387
0,000049
212
0,0824
256
0,5437
300
0,3000
344
0,000248
388
0,000047
213
0,0864
257
0,5685
301
0,2210
345
0,000240
389
0,000046
214
0,0906
258
0,5945
302
0,1629
346
0,000231
390
0,000044
215
0,0950
259
0,6216
303
0,1200
347
0,000223
391
0,000042
216
0,0995
260
0,6500
304
0,0849
348
0,000215
392
0,000041
217
0,1043
261
0,6792
305
0,0600
349
0,000207
393
0,000039
218
0,1093
262
0,7098
306
0,0454
350
0,000200
394
0,000037
219
0,1145
263
0,7417
307
0,0344
351
0,000191
395
0,000036
220
0,1200
264
0,7751
308
0,0260
352
0,000183
396
0,000035
221
0,1257
265
0,8100
309
0,0197
353
0,000175
397
0,000033
222
0,1316
266
0,8449
310
0,0150
354
0,000167
398
0,000032
223
0,1378
267
0,8812
311
0,0111
355
0,000160
399
0,000031
 
400
0,000030
                   

   Tabela 3   

Rozkład widmowy skuteczności fotochemicznego uszkodzenia siatkówki B(λ) i rozkład widmowy skuteczności termicznego uszkodzenia siatkówki R(λ)


λ [nm]
B(λ)
R(λ)
300≤λ<380
0,01
380
0,01
0,1
385
0,013
0,13
390
0,025
0,25
395
0,05
0,5
400
0,1
1
405
0,2
2
410
0,4
4
415
0,8
8
420
0,9
9
425
0,95
9,5
430
0,98
9,8
435
1
10
440
1
10
445
0,97
9,7
450
0,94
9,4
455
0,9
9
460
0,8
8
465
0,7
7
470
0,62
6,2
475
0,55
5,5
480
0,45
4,5
485
0,32
3,2
490
0,22
2,2
495
0,16
1,6
500
0,1
1
500<λ≤600
100,02·(450-λ)
1
600<λ≤700
0,001
1
700<λ≤1050
100,002·(700 - λ)
1050<λ≤1150
0,2
1150<λ≤1200
0,2 · 100,02·(1150-λ)
1200<λ≤1400
0,02
     

2.

Promieniowanie laserowe

2.1.

Skutki oddziaływania promieniowania laserowego na organizm człowieka rozpatruje się w odniesieniu do skóry oraz oka i są one zależne przede wszystkim od:

a)

poziomu promieniowania,

b)

długości fali promieniowania,

c)

czasu ekspozycji lub czasu trwania impulsu,

d)

rozmiaru obrazu źródła promieniowania na siatkówce oka dla λ=400-1400 [nm].

2.2.

Rodzaje zagrożeń dla oka i skóry związanych z ekspozycją na promieniowanie laserowe są przedstawione w tabeli 4.

   Tabela 4   

Rodzaje zagrożeń dla oka i skóry związanych z ekspozycją na promieniowanie laserowe


Długość fali [nm]
Zakres
Narząd
Rodzaj zagrożenia
180-400
UV
oko
uszkodzenie fotochemiczne lub termiczne rogówki, spojówki lub soczewki
skóra
rumień,
uszkodzenie fotochemiczne lub termiczne
400-600
VIS
oko
uszkodzenie fotochemiczne siatkówki
400-700
VIS
oko
uszkodzenie termiczne siatkówki
skóra
uszkodzenie termiczne lub fotochemiczne
700-1400
IRA
oko
uszkodzenie termiczne siatkówki
skóra
uszkodzenie termiczne
1400-2600
IRB
oko
uszkodzenie termiczne rogówki oraz soczewki
2600-106
IRB, IRC
oko
uszkodzenie termiczne rogówki
1400-106
IRB, IRC
skóra
uszkodzenie termiczne
       

2.3.

Poziom promieniowania laserowego, w zależności od zakresu promieniowania, rodzaju zagrożenia i trybu pracy lasera, określa się przez podanie wartości natężenia napromienienia E lub napromienienia H, które oblicza się na podstawie poniższych wzorów:
\( E = {{dP} \over {dA}} \)
\( H = \int\limits_0^t {E\left( t \right) \cdot dt} \)
gdzie:
dP
 
moc wyrażona w watach [W];
dA
 
powierzchnia wyrażona w metrach kwadratowych [m2];
E(t), E
 
natężenie napromienienia określane również jako gęstość mocy: strumień promienisty (energetyczny) padający na elementarną powierzchnię, wyrażone w watach na metr kwadratowy [W·m-2]; wartości E(t), E pochodzą z pomiarów lub mogą być podane przez producenta sprzętu;
H
 
napromienienie: całka natężenia napromienienia lub gęstości mocy liczona dla danego czasu ekspozycji, wyrażone w dżulach na metr kwadratowy [J·m-2];
t, dt
 
czas, czas trwania ekspozycji wyrażony w sekundach [s].

2.4.

Poziom ekspozycji na promieniowanie laserowe (bezpośrednie lub odbite) wyznacza się przy uwzględnieniu:

a)

poziomu promieniowania ustalonego lub ocenionego zgodnie z przepisami § 3 ust. 1 lub ust. 2 pkt 1 rozporządzenia,

b)

tłumienia uzyskanego dzięki zastosowaniu środków ochrony zbiorowej,

c)

czasu trwania ekspozycji, określonego zgodnie z pkt 2.5,

d)

wszystkich czynności, związanych z eksploatacją źródła promieniowania laserowego w miejscu pracy, w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym.

2.5.

W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera za czas trwania ekspozycji przyjmuje się: czas trwania impulsu, czas jednorazowej ekspozycji (zagrożenie termiczne) lub całkowity czas ekspozycji (zagrożenie fotochemiczne).

2.6.

Wyznaczone poziomy ekspozycji porównuje się z odpowiednimi wartościami MDE dla promieniowania laserowego, określonymi zgodnie z przepisami w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE, do porównania stosuje się wartość bardziej restrykcyjną.