a)
w pkt I:
− tytuł otrzymuje brzmienie:
„
Metody badania jakości benzyn silnikowych stosowanych w szczególności w pojazdach
oraz rekreacyjnych jednostkach pływających wyposażonych w silniki z zapłonem iskrowym,
w zakresie poszczególnych parametrów tych benzyn.
4)Opracowane na podstawie normy PN-EN 228 Paliwa do pojazdów samochodowych. Benzyna
bezołowiowa. Wymagania i metody badań.
”
,
− pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„
1.
Liczbę oktanową badawczą (RON) określa się stosując znormalizowany silnik badawczy
i znormalizowane warunki pracy tego silnika, porównując charakterystyki stukowego
spalania benzyny silnikowej z charakterystykami mieszanek podstawowych paliw wzorcowych
o znanych liczbach oktanowych.
1.1.
Stopień sprężania i stosunek benzyny silnikowej do powietrza należy tak wyregulować,
aby dały dla badanej próbki znormalizowaną intensywność stukania, mierzoną określonym
elektronicznym miernikiem detonacji.
1.2.
Stosunek benzyny silnikowej do powietrza dla badanej próbki i każdej z mieszanek podstawowych
paliw wzorcowych należy tak regulować, aby uzyskać maksymalną intensywność stukania
dla badanej próbki i każdej z mieszanek podstawowych paliw wzorcowych.
1.3.
Sposób wykonania oznaczenia, rodzaj stosowanej aparatury i jej przygotowanie, stosowane
odczynniki, sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa
norma PN-EN ISO 5164.
2.
Liczbę oktanową motorową (MON) określa się stosując znormalizowany silnik badawczy
i znormalizowane warunki pracy tego silnika, porównując charakterystyki stukowego
spalania benzyny silnikowej z charakterystykami mieszanek podstawowych paliw wzorcowych
o znanych liczbach oktanowych.
2.1.
Stopień sprężania i stosunek benzyny silnikowej do powietrza należy tak wyregulować,
aby dały dla badanej próbki znormalizowaną intensywność stukania, mierzoną określonym
elektronicznym miernikiem detonacji.
2.2.
Stosunek benzyny silnikowej do powietrza dla badanej próbki i każdej z mieszanek podstawowych
paliw wzorcowych należy tak wyregulować, aby uzyskać maksymalną intensywność stukania
dla badanej próbki i każdej z mieszanek podstawowych paliw wzorcowych.
2.3.
Sposób wykonania oznaczenia, rodzaj stosowanej aparatury i jej przygotowanie, stosowane
odczynniki, sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa
norma PN-EN ISO 5163.
”
,
− pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„
5.
Zawartość siarki oznacza się metodą:
1)
rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali, polegającą na poddaniu
badanej próbki, znajdującej się w kuwecie pomiarowej, działaniu pierwotnego promieniowania
o określonej długości fali, pochodzącego z lampy rentgenowskiej, albo
2)
fluorescencji w nadfiolecie, polegającą na wykorzystaniu zjawiska fluorescencji ditlenku
siarki wzbudzonego promieniowaniem ultrafioletowym, powstałego uprzednio na skutek
utlenienia związków siarki zawartych w badanej próbce w określonych warunkach, albo
3)
spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii, polegającą na umieszczeniu
w strumieniu wzbudzającego promieniowania lampy rentgenowskiej badanej próbki znajdującej
się w kuwecie dostosowanej do okna przepuszczającego promieniowanie rentgenowskie.
5.1.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 1 należy
wyznaczyć zawartość siarki na podstawie mierzonych szybkości zliczeń rentgenowskiego
promieniowania fluorescencyjnego linii S-Kα oraz promieniowania tła, korzystając z krzywej wzorcowania.
5.2.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 1 sposób
wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury i jej przygotowanie,
sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa norma PN-EN
ISO 20884.
5.3.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 2 miarą zawartości
siarki w badanej próbce jest intensywność fluorescencyjnego promieniowania ultrafioletowego.
5.4.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 2 sposób
wykonania oznaczenia, rodzaj aparatury i jej przygotowanie, stosowane odczynniki,
sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa norma PN-EN
ISO 20846.
5.5.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób, o którym mowa w pkt 5 ppkt 3, mierzy
się intensywność linii K-L2,3 promieniowania rentgenowskiego charakterystycznego siarki i porównuje skumulowaną
liczbę zliczeń z wartościami krzywej wzorcowania uzyskanej dla roztworów wzorcowych
o zawartości siarki obejmującej badany zakres stężeń.
5.6.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób, o którym mowa w pkt 5 ppkt 3, sposób
wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury, sposób obliczenia i
podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania z badania określa
norma PN-EN ISO 13032.
”
,
− pkt 8 otrzymuje brzmienie:
„
8.
Działanie korodujące na płytce miedzianej określa się porównawczo w stosunku do znormalizowanych
wzorców korozji.
8.1.
Płytkę miedzianą zanurza się w badanej próbce o określonej objętości, a następnie
ogrzewa w ściśle określonych warunkach. Po zakończeniu ogrzewania płytkę miedzianą
wyjmuje się, przemywa i ocenia jej barwę, porównując z wzorcami korozji.
8.2.
Sposób wykonania badania, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, sposób
interpretacji i podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania
z badania określa norma PN-EN ISO 2160.
”
,
− dodaje się pkt 17 w brzmieniu:
„
17.
Zawartość manganu oznacza się metodą:
1)
płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej (FAAS), polegającą na zasysaniu do
płomienia powietrze-acetylen roztworu benzyny silnikowej rozcieńczonej rozpuszczalnikiem
węglowodorowym, pomiarze absorbancji przy długości fali 279,5 nm i porównaniu z roztworami
wzorcowymi przygotowanymi z odpowiednich związków manganu, albo
2)
optycznej spektrometrii emisyjnej plazmy indukcyjnie sprzężonej (ICP OES), polegającą
na wprowadzeniu roztworu benzyny silnikowej rozcieńczonej rozpuszczalnikiem węglowodorowym
bezpośrednio do plazmy spektrometru ICP OES i porównaniu z roztworami wzorcowymi przygotowanymi
z odpowiednich związków manganu.
17.1.
W przypadku oznaczania zawartości manganu w sposób określony w pkt 17 ppkt 1 sposób
wykonania badania, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, sposób pobierania
i przygotowania próbek, sposób przygotowania aparatury, sposób wykonania oznaczenia,
obliczenia i podawanie wyników, precyzję metody, a także sporządzanie protokołu badania
określa norma PN-EN 16135.
17.2.
W przypadku oznaczania zawartości manganu w sposób określony w pkt 17 ppkt 2 sposób
wykonania badania, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, sposób pobierania
i przygotowania próbek, sposób przygotowania aparatury, sposób wykonania oznaczenia,
obliczenia i podawanie wyników, precyzję metody, a także sporządzanie protokołu badania
określa norma PN-EN 16136.
”
,
b)
w pkt II:
− tytuł otrzymuje brzmienie:
„
Metody badania jakości oleju napędowego stosowanego w szczególności w pojazdach, ciągnikach
rolniczych, maszynach nieporuszających się po drogach, a także rekreacyjnych jednostkach
pływających wyposażonych w silniki z zapłonem samoczynnym, w zakresie poszczególnych
parametrów tego oleju.
5)Opracowane na podstawie normy PN-EN 590 Paliwa do pojazdów samochodowych. Oleje napędowe.
Wymagania i metody badań.
”
,
− pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„
1.
Liczbę cetanową oleju napędowego oznacza się metodą:
1)
silnikową, polegającą na porównaniu własności samozapłonowych oleju napędowego z analogicznymi
właściwościami mieszanek paliw wzorcowych o znanych liczbach cetanowych, przy zastosowaniu
silnika badawczego w znormalizowanych warunkach, albo
2)
spalania w komorze o stałej objętości, polegającą na wtryskiwaniu próbki paliwa do
ładunku sprężonego powietrza znajdującego się w komorze o stałej objętości, wykrywaniu
przez czujniki początku wtrysku i początku jej spalania, dla określonej liczby cykli
oraz wyznaczaniu wielkości opóźnienia zapłonu, albo
3)
spalania w komorze o stałej objętości i regulowanej temperaturze i ciśnieniu, polegającą
na wtryskiwaniu próbki paliwa do wypełnionej sprężonym powietrzem, podgrzewanej komory
spalania o stałej objętości i regulowanej temperaturze i ciśnieniu, wykrywaniu przez
czujniki początku wtrysku i spalania dla każdego z określonej liczby cykli z pojedynczym
wtryskiem i określenia opóźnienia zapłonu.
1.1.
W przypadku oznaczania liczby cetanowej (CN) w sposób określony w pkt 1 ppkt 1 sposób
wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, przygotowanie
próbki i aparatury, kalibrację, sposób obliczenia i podawania wyników, precyzję metody,
a także sporządzanie sprawozdania z badania określa norma PN-EN ISO 5165.
1.2.
W przypadku oznaczania liczby cetanowej w sposób określony w pkt 1 ppkt 2 średnia
wielkość opóźnienia zapłonu, wyznaczona dla określonej liczby cykli jest wstawiana
do równania umożliwiającego obliczenie pochodnej liczby cetanowej (DCN). Pochodna
liczba cetanowa (DCN) stanowi przybliżenie (oszacowanie) liczby cetanowej wyznaczonej
według normy EN ISO 5165 w konwencjonalnym pełnowymiarowym silniku badawczym.
1.3.
W przypadku określania liczby cetanowej w sposób określony w pkt 1 ppkt 2 sposób wykonania
oznaczenia, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury i jej przygotowanie,
wzorcowanie i procedurę testową, precyzję metody, sposób obliczenia i podawania wyników,
a także sporządzanie sprawozdania z badania określa norma PN-EN 15195.
1.4.
W przypadku określania liczby cetanowej w sposób określony w pkt 1 ppkt 3 średnia
wielkość opóźnienia zapłonu (ID), określona na podstawie wyników z 25 cykli, jest
wstawiana do równania umożliwiającego obliczenie pochodnej liczby cetanowej (DCN).
Pochodna liczba cetanowa określona za pomocą niniejszej procedury stanowi przybliżone
oszacowanie liczby cetanowej (CN) oznaczonej według normy EN ISO 5165 w konwencjonalnym
pełnowymiarowym silniku badawczym.
1.5.
W przypadku określania liczby cetanowej w sposób określony w pkt 1 ppkt 3 sposób wykonania
oznaczenia, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury i jej przygotowanie,
wzorcowanie i procedurę testową, precyzję metody, sposób obliczenia i podawania wyników,
a także sporządzanie sprawozdania z badania określa norma PN-EN 16144.
”
,
− pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„
5.
Zawartość siarki oznacza się metodą:
1)
rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali, polegającą na poddaniu
badanej próbki, znajdującej się w kuwecie pomiarowej, działaniu pierwotnego promieniowania
o określonej długości fali, pochodzącego z lampy rentgenowskiej, albo
2)
fluorescencji w nadfiolecie, polegającą na wykorzystaniu zjawiska fluorescencji ditlenku
siarki wzbudzonego promieniowaniem ultrafioletowym, powstałego uprzednio na skutek
utlenienia związków siarki zawartych w badanej próbce w określonych warunkach, albo
3)
spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii, polegającą na umieszczeniu
w strumieniu wzbudzającego promieniowania lampy rentgenowskiej próbki analitycznej
znajdującej się w kuwecie dostosowanej do okna przepuszczającego promieniowanie rentgenowskie.
5.1.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 1 należy
wyznaczyć zawartość siarki na podstawie mierzonych szybkości zliczeń rentgenowskiego
promieniowania fluorescencyjnego linii S-Kα oraz promieniowania tła, korzystając z krzywej wzorcowania.
5.2.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 1 sposób
wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury i jej przygotowanie,
sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa norma PN-EN
ISO 20884.
5.3.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 2 miarą zawartości
siarki w badanej próbce jest intensywność fluorescencyjnego promieniowania ultrafioletowego.
5.4.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób określony w pkt 5 ppkt 2 sposób
wykonania oznaczenia, rodzaj aparatury i jej przygotowanie, stosowane odczynniki,
sposób obliczenia i podawania wyników, a także precyzję metody określa norma PN-EN
ISO 20846.
5.5.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób, o którym mowa w pkt 5 ppkt 3, mierzy
się intensywność linii K-L2,3 promieniowania rentgenowskiego charakterystycznego siarki i porównuje skumulowaną
liczbę zliczeń z wartościami krzywej wzorcowania uzyskanej dla roztworów wzorcowych
o zawartości siarki obejmującej badany zakres stężeń.
5.6.
W przypadku oznaczania zawartości siarki w sposób, o którym mowa w pkt 5 ppkt 3, sposób
wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury, sposób obliczenia i
podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania z badania określa
norma PN-EN ISO 13032.
”
,
− pkt 10 otrzymuje brzmienie:
„
10.
Zawartość zanieczyszczeń określa się metodą polegającą na oznaczeniu udziału masy
zanieczyszczeń odfiltrowanych na sączku w odniesieniu do całkowitej masy próbki.
10.1.
Określoną ilość przygotowanej próbki sączy się, z zastosowaniem próżni, przez uprzednio
zważony sączek. Sączek z pozostałością przemywa się, suszy i waży. Zawartość zanieczyszczeń
jest obliczana na podstawie różnicy mas sączków i jest określana w odniesieniu do
masy próbki w mg/kg.
10.2.
Sposób wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury i jej przygotowanie,
przygotowanie próbki, sposób obliczenia i podawania wyników, precyzję metody, a także
sporządzanie sprawozdania z badania określa norma PN-EN 12662.
”
,
− pkt 12 otrzymuje brzmienie:
„
12.
Stabilność oksydacyjną określa się metodą:
1)
polegającą na poddaniu badanej próbki starzeniu w temperaturze 95ºC przez 16 godzin,
przy przepływie przez tę próbkę tlenu,
2)
przyspieszonego utleniania, w przypadku oleju napędowego zawierającego powyżej 2%
estru metylowego (FAME), polegającą na poddaniu badanej próbki starzeniu w temperaturze
110ºC w strumieniu oczyszczonego powietrza.
12.1.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 1
po zakończeniu procesu starzenia badana próbka jest schładzana do temperatury pokojowej,
a następnie sączona w celu oznaczenia zawartości osadów nierozpuszczalnych filtrowalnych.
12.2.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 1
osady nierozpuszczalne, które przylegają do probówki i innych części szklanych, usuwa
się za pomocą rozpuszczalnika trójskładnikowego. Trójskładnikowy rozpuszczalnik jest
następnie odparowywany w celu uzyskania osadów nierozpuszczalnych przylegających.
12.3.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 1
całkowita zawartość osadów nierozpuszczalnych przylegających, która jest miarą odporności
na utlenianie, podawana jest jako suma osadów nierozpuszczalnych filtrowalnych i osadów
nierozpuszczalnych przylegających do próbówki i innych części szklanych.
12.4.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 1
sposób wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, przygotowanie
próbki i aparatury, sposób obliczenia i podawania wyników, precyzję metody, a także
sporządzanie sprawozdania z badania określa norma PN ISO 12205.
12.5.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 2
lotne związki, uwalniane z próbki w procesie utleniania, przechodzą wraz z powietrzem
do naczynia zawierającego wodę demineralizowaną lub destylowaną, zaopatrzonego w elektrodę
do pomiaru przewodności właściwej, połączoną z jednostką pomiarową, wskazującą koniec
okresu indukcyjnego.
12.6.
W przypadku oznaczania stabilności oksydacyjnej w sposób określony w pkt 12 ppkt 2
sposób wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki, rodzaj aparatury, sposób obliczenia
i podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania z badania
określa norma PN-EN 15751.
”
,
− pkt 15-17 otrzymują brzmienie:
„
15.
Skład frakcyjny oznacza się:
1)
przy ciśnieniu atmosferycznym, stosując metodę polegającą na rozdziale frakcji przy
pomocy destylacji, której przebieg i parametry są uzależnione od składu i przewidywanych
właściwości lotnych (grupy 1, 2, 3 i 4), albo
2)
metodą chromatografii gazowej, polegającą na wprowadzeniu próbki na kolumnę chromatograficzną,
w której następuje rozdział węglowodorów w kolejności rosnących temperatur wrzenia.
15.1.
W przypadku oznaczania składu frakcyjnego w sposób, o którym mowa w pkt 15 ppkt 1,
badaną próbkę węglowodorów o objętości 100 ml poddaje się destylacji w ściśle określonych
warunkach, stosownie do wymagań dla grupy wymienionej w pkt 15 ppkt 1, do której dana
próbka została zaliczona, oraz obserwuje i rejestruje się temperaturę destylacji i
objętość uzyskiwanego kondensatu.
15.2.
W przypadku oznaczania składu frakcyjnego w sposób, o którym mowa w pkt 15 ppkt 1,
po zakończeniu destylacji mierzy się objętość cieczy pozostałej w kolbie oraz zapisuje
straty ilościowe w procesie destylacji. Odczytane wskazania termometru koryguje się
w zależności od ciśnienia atmosferycznego, a następnie na podstawie tych danych dokonuje
się obliczeń, stosownie do rodzaju próbki i określonych wymagań.
15.3.
W przypadku oznaczania składu frakcyjnego w sposób, o którym mowa w pkt 15 ppkt 1,
sposób wykonania oznaczenia, rodzaj aparatury, przygotowanie próbki i aparatury, kontrole
aparatury, sposób obliczenia i podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie
sprawozdania z badania określa norma PN-EN ISO 3405.
15.4.
W przypadku oznaczania składu frakcyjnego w sposób, o którym mowa w pkt 15 ppkt 2,
temperatura kolumny jest podnoszona w sposób powtarzalny, a w trakcie analizy zapisywana
jest powierzchnia pod chromatogramem. Temperatura wrzenia jest odnoszona do osi czasu
krzywej wzorcowej, którą uzyskano podczas przeprowadzonej w tych samych warunkach
analizy mieszaniny znanych węglowodorów o temperaturach wrzenia pokrywających oczekiwany
zakres wrzenia badanej próbki. Na podstawie tych danych określany jest rozkład temperatury
wrzenia.
15.5.
W przypadku oznaczania składu frakcyjnego w sposób, o którym mowa w pkt 15 ppkt 2,
sposób wykonania oznaczenia, rodzaj aparatury, przygotowanie próbki i aparatury, kontrole
aparatury, sposób obliczenia i podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie
sprawozdania z badania określa norma PN-EN ISO 3924.
16.
Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) oznacza się metodą spektroskopii
w podczerwieni, polegającą na rejestrowaniu badanej próbki rozcieńczonej rozpuszczalnikiem
niezawierającym FAME, a następnie pomiarze absorbancji w maksymalnym piku około 1745
cm-1 ± 5 cm-1 i porównaniu z absorbancją wzorcowych roztworów estrów metylowych kwasów
tłuszczowych.
16.1.
Sposób wykonania oznaczenia, stosowane odczynniki i materiały, rodzaj aparatury, sposób
obliczenia i podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania
z badania określa norma PN-EN 14078.
17.
Temperaturę zablokowania zimnego filtru (CFPP) oznacza się metodą:
1)
polegającą na zasysaniu badanej próbki przez znormalizowany filtr siatkowy do pipety
w warunkach kontrolowanego podciśnienia i w temperaturze obniżanej co 1ºC, za pomocą
łaźni chłodzącej, której temperatura obniżana jest skokowo, do chwili zatrzymania
lub spowolnienia przepływu, tak że czas napełniania pipety przekroczy 60 sekund lub
paliwo nie spływa całkowicie do naczynia pomiarowego, albo
2)
polegającą na zasysaniu badanej próbki przez znormalizowany filtr siatkowy do pipety
w warunkach kontrolowanego podciśnienia 2 kPa i w temperaturze obniżanej co 1ºC z
liniowym przebiegiem chłodzenia łaźni, do chwili zatrzymania lub spowolnienia przepływu,
tak że czas napełniania pipety przekroczy 60 sekund lub paliwo nie spływa całkowicie
do naczynia pomiarowego.
17.1.
W przypadku oznaczania temperatury zablokowania zimnego filtru w sposób określony
w pkt 17 ppkt 1 sposób wykonania oznaczenia, rodzaj stosowanej aparatury, przygotowanie
próbki, sposób podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania
z badania określa norma PN-EN 116.
17.2.
W przypadku oznaczania temperatury zablokowania zimnego filtru w sposób określony
w pkt 17 ppkt 2 sposób wykonania oznaczenia, rodzaj stosowanej aparatury, przygotowanie
próbki, sposób podawania wyników, precyzję metody, a także sporządzanie sprawozdania
z badania określa norma PN-EN 16329.
”
,
− dodaje się pkt 19 w brzmieniu:
„
19.
Zawartość manganu oznacza się metodą optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzaniem
w plazmie indukowanej polegającą na rozpuszczeniu określonej ilości próbki w rozpuszczalniku
węglowodorowym i wprowadzeniu tego roztworu do spektrometru.
19.1.
Zawartość manganu oblicza się poprzez porównanie do stężeń wzorcowych.
19.2.
Sposób wykonania badania, rodzaj aparatury, sposób wykonania oznaczenia, obliczenia
i podawanie wyników, precyzję metody, a także sporządzanie protokołu badania określa
norma PN-EN 16576.
”
.