Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższegoz dnia 5 maja 2015 r.w sprawie szkoleń, praktyk i staży dla osób wykonujących czynności związane z wykorzystywaniem zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 22 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych   (Dz. U. poz. 266) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1)

zakresy programów szkoleń, praktyk i staży, o których mowa w art. 20 pkt 2 i 3, art. 21 i art. 24 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, zwanej dalej „ustawą”;

2)

wzory dokumentów potwierdzających ukończenie szkolenia i praktyki oraz posiadanie stażu pracy.

§ 2.

Zakres programu szkolenia dla osób:

1)

odpowiedzialnych za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzenie - określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;

2)

wykonujących procedury - określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;

3)

uczestniczących w wykonywaniu procedur - określa załącznik nr 3 do rozporządzenia;

4)

uśmiercających zwierzęta wykorzystywane w procedurach - określa załącznik nr 4 do rozporządzenia;

5)

sprawujących opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku - określa załącznik nr 5 do rozporządzenia;

6)

odpowiedzialnych za nadzór nad osobami sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku i dobrostanem tych zwierząt - określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 3.

Praktyka dla osób:

1)

sprawujących opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku obejmuje doskonalenie umiejętności praktycznych w tym zakresie i przygotowanie do samodzielnego wykonywania czynności:

a)

sprawowania codziennej opieki nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku,

b)

przygotowywania zwierząt do procedur - w przypadku praktyki odbywanej w ośrodku użytkownika,

c)

stosowania metod i środków służących zapewnieniu dobrostanu zwierząt i bezpieczeństwa pracujących z nimi ludzi;

2)

uśmiercających zwierzęta wykorzystane w procedurach obejmuje przygotowanie do wykonywania czynności związanych z uśmiercaniem zwierząt:

a)

metodami określonymi w załączniku nr IV do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych   (Dz. Urz. UE L 276 z 20.10.2010, str. 33),

b)

w sposób, o którym mowa w art. 16 ust. 2 ustawy.

§ 4.

Staż pracy, o którym mowa w:

1)

art. 21 ust. 1 ustawy, którego posiadanie jest wymagane od osób odpowiedzialnych za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzanie, obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz nabycie umiejętności praktycznych w zakresie przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach przez:

a)

wykonywanie procedur,

b)

uczestniczenie w przygotowywaniu projektów procedur i doświadczeń;

2)

art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy, którego posiadanie jest wymagane od osób odpowiedzialnych za nadzór nad osobami sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku i dobrostanem tych zwierząt, obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz nabycie umiejętności praktycznych w zakresie sprawowania opieki nad zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach.

§ 5.

Wzór zaświadczenia o:

1)

ukończeniu szkoleń, o których mowa w § 2, określa załącznik nr 7 do rozporządzenia;

2)

ukończeniu praktyk, o których mowa w § 3, określa załącznik nr 8 do rozporządzenia;

3)

posiadaniu stażu pracy, o którym mowa w § 4, określa załącznik nr 9 do rozporządzenia.

§ 6.

Osoby wykonujące w ośrodku przed dniem wejścia w życie rozporządzenia czynności, o których mowa w § 2, mogą wykonywać nadal te czynności pod warunkiem odbycia nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r. odpowiedniego szkolenia, zgodnie z programem, którego zakres określają załączniki nr 1-6 do rozporządzenia.

§ 7.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 27 maja 2015 r.

Załącznik nr 1   -   Zakres programu szkolenia dla osób odpowiedzialnych za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzenie


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie pozyskiwania i hodowli zwierząt, opieki nad zwierzętami i wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych, w tym zwierząt będących organizmami genetycznie zmodyfikowanymi. Kontrola działalności hodowców, dostawców i użytkowników. Kary za naruszenie przepisów.
3
-
2
Zasady etyczne dotyczące relacji ludzi ze zwierzętami i wartości życia zwierząt. Argumenty za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.
1
-
3
Znieczulenie i metody uśmierzania bólu. Metody podawania środków farmakologicznych. Wpływ środków anestetycznych i przeciwbólowych na wynik doświadczenia. Zachowanie zwierząt. Fizjologia, anatomia oraz rozpoznawanie właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach.1)
4
-
4
Stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury.
1
-
5
Zasady zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia. Metody alternatywne.
3
-
6
Planowanie procedur i doświadczeń. Przygotowanie wniosku do lokalnej komisji etycznej do spraw doświadczeń na zwierzętach o udzielenie zgody na przeprowadzenie doświadczenia, w szczególności określenie naukowych lub edukacyjnych celów doświadczenia, uzasadnienie wykorzystania w doświadczeniu wybranych gatunków zwierząt, uzasadnienie statystyczne liczby wykorzystywanych zwierząt i określenie kategorii dotkliwości. Ocena retrospektywna doświadczenia.
4
4
7
Przygotowanie informacji dotyczących doświadczeń na zwierzętach, w tym informacji statystycznych, zgodnie z obowiązkami sprawozdawczymi wynikającymi z ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych.
2
-
Razem:
18
4
       

1) Podstawowy program szkolenia powinien obejmować gatunki: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. W razie potrzeby należy uwzględnić inne gatunki zwierząt.

Załącznik nr 2   -   Zakres programu szkolenia dla osób wykonujących procedury


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie pozyskiwania i hodowli zwierząt, opieki nad zwierzętami i wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych, w tym zwierząt będących organizmami genetycznie zmodyfikowanymi. Kontrola działalności hodowców, dostawców i użytkowników. Kary za naruszenie przepisów.
2
-
2
Zasady etyczne dotyczące relacji ludzi ze zwierzętami i wartości życia zwierząt. Argumenty za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.
1
-
3
Genetyka i modyfikacje genetyczne gatunków zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach na przykładzie myszy domowej.
2
-
4
Hodowla zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach z uwzględnieniem biologii gatunku. Normy utrzymywania tych zwierząt (środowisko, klatki, pasze) i wzbogacanie ich środowiska. Codzienna opieka nad zwierzętami.
2
-
5
Postępowanie ze zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach dostosowane do danego gatunku. Przygotowanie zwierząt do procedur.1)
2
2
6
Mikrobiologia, zdrowie i higiena zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach. Zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami.
2
1
7
Zachowanie zwierząt. Fizjologia, anatomia oraz rozpoznawanie właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach.1)
3
-
8
Znieczulenie i metody uśmierzania bólu. Metody podawania środków farmakologicznych. Wpływ środków anestetycznych i przeciwbólowych na wynik doświadczenia.
2
2
9
Stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury.
1
1
10
Zasady zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia. Metody alternatywne.
2
-
11
Elementy planowania procedur i doświadczeń. Zasady przygotowania wniosku do lokalnej komisji etycznej do spraw doświadczeń na zwierzętach o udzielenie zgody na przeprowadzenie doświadczenia. Przygotowanie informacji dla przeprowadzenia oceny retrospektywnej doświadczenia. Przygotowanie informacji dotyczących doświadczeń na zwierzętach, w tym informacji statystycznych, zgodnie z obowiązkami sprawozdawczymi wynikającymi z ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych.
2
-
Razem:
21
6
       

1) Podstawowy program szkolenia powinien obejmować gatunki: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. W razie potrzeby należy uwzględnić inne gatunki zwierząt.

Załącznik nr 3   -   Zakres programu szkolenia dla osób uczestniczących w wykonywaniu procedur


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Podstawy anatomii i fizjologii zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach, w szczególności myszy domowej, szczura wędrownego, świnki morskiej, królika europejskiego.
2
-
2
Argumenty za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych. Zasady etyczne postępowania ze zwierzętami.
1
-
3
Przygotowanie zwierząt do procedury. Metody i procedury obchodzenia się ze zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach dostosowane do danego gatunku. Podstawowe rodzaje zachowania zwierząt. 1)
2
2
4
Rozpoznawanie właściwych dla poszczególnych gatunków zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach oznak dystresu, bólu i cierpienia.1) Znieczulenie i metody uśmierzania bólu. Wpływ środków anestetycznych i przeciwbólowych na wynik doświadczenia.
2
2
5
Metody uśmiercania zwierząt, stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury.
2
-
6
Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. Komisje etyczne do spraw doświadczeń na zwierzętach.
2
-
7
Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ze zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach, dotyczące w szczególności myszy domowej, szczura wędrownego, świnki morskiej, królika europejskiego.
1
2
8
Hodowla zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach z uwzględnieniem biologii gatunku oraz genetyki. Normy utrzymywania tych zwierząt (środowisko, klatki, pasze) i wzbogacanie ich środowiska. Codzienna opieka nad zwierzętami. 1)
2
2
Razem:
14
8
       

1) Podstawowy program szkolenia powinien obejmować gatunki: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. W razie potrzeby należy uwzględnić inne gatunki zwierząt.

Załącznik nr 4   -   Zakres programu szkolenia dla osób uśmiercających zwierzęta wykorzystywane w procedurach


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Podstawy anatomii i fizjologii zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach, dotyczące w szczególności myszy domowej, szczura wędrownego, świnki morskiej, królika europejskiego.
2
-
2
Zasady, w tym etyczne, postępowania ze zwierzętami.
1
-
3
Rozpoznawanie właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach.1)
2
-
4
Metody uśmiercania i ustalania śmierci zwierząt.
4
-
5
Czynności przygotowawcze związane z zastosowaniem w praktyce poznanych metod uśmiercania i ustalania śmierci myszy i szczurów. 2)
-
2
6
Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy uśmiercaniu zwierząt.
1
-
Razem:
10
2
       

Załącznik nr 5   -   Zakres programu szkolenia dla osób sprawujących opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie pozyskiwania i hodowli zwierząt, opieki nad zwierzętami i wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych, w tym zwierząt będących organizmami genetycznie zmodyfikowanymi. Kontrola działalności hodowców, dostawców i użytkowników. Kary za naruszenie przepisów.
1
-
2
Zasady etyczne dotyczące relacji ludzi ze zwierzętami i wartości życia zwierząt. Argumenty za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.
1
-
3
Genetyka i modyfikacje genetyczne gatunków zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach na przykładzie myszy domowej. Wymagania przy utrzymywaniu zwierząt zmienionych genetycznie.
2
-
4
Hodowla zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach, w szczególności myszy domowej, szczura wędrownego, świnki morskiej, królika europejskiego, z uwzględnieniem biologii gatunku. Normy utrzymywania zwierząt (środowisko, klatki, pasze) i wzbogacanie ich środowiska. Codzienna opieka nad zwierzętami.
3
3
5
Postępowanie ze zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach dostosowane do danego gatunku. Przygotowanie zwierząt do procedur. 1),2)
2
2
6
Mikrobiologia, zdrowie i higiena zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach, w szczególności myszy domowej, szczura wędrownego, świnki morskiej, królika europejskiego. Zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami.
2
2
7
Zachowanie zwierząt. Fizjologia, anatomia oraz rozpoznawanie właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach.1)
3
-
8
Zasady zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia przy utrzymywaniu zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach. Stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury.
1
-
Razem:
15
7
       

1) Podstawowy program szkolenia powinien obejmować gatunki: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. W razie potrzeby należy uwzględnić inne gatunki zwierząt.
2) Element szkolenia przewidziany dla osób zatrudnionych w ośrodku użytkownika.

Załącznik nr 6   -   Zakres programu szkolenia dla osób odpowiedzialnych za nadzór nad osobami sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku oraz dobrostanem tych zwierząt


Lp.
Temat szkolenia
Minimalna liczba godzin
wykłady
ćwiczenia
1
Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie pozyskiwania i hodowli zwierząt, opieki nad zwierzętami i wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych, w tym zwierząt będących organizmami genetycznie zmodyfikowanymi. Kontrola działalności hodowców, dostawców i użytkowników. Kary za naruszenie przepisów.
2
-
2
Zasady etyczne dotyczące relacji ludzi ze zwierzętami i wartości życia zwierząt. Argumenty za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.
1
-
3
Genetyka i modyfikacje genetyczne gatunków zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach na przykładzie myszy domowej.
2
-
4
Hodowla zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach z uwzględnieniem biologii gatunku. Normy utrzymywania zwierząt (środowisko, klatki, pasze) i wzbogacanie ich środowiska. Codzienna opieka nad zwierzętami.
4
1
5
Postępowanie ze zwierzętami przeznaczonymi do wykorzystania lub wykorzystywanymi w procedurach dostosowane do danego gatunku. Przygotowanie zwierząt do procedur.1)
2
2
6
Mikrobiologia, zdrowie i higiena zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach. Zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami.
5
-
7
Zachowanie zwierząt. Fizjologia, anatomia oraz rozpoznawanie właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych w procedurach.1)
3
-
8
Znieczulenie i metody uśmierzania bólu. Metody podawania środków farmakologicznych.
1
-
9
Metody uśmiercania zwierząt. Ustalanie śmierci. Stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury.
1
-
10
Zasady zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia w praktyce hodowcy i dostawcy.
1
-
11
Elementy planowania procedur i doświadczeń.
1
-
12
Przygotowanie informacji dotyczących doświadczeń na zwierzętach, w tym informacji statystycznych, zgodnie z obowiązkami sprawozdawczymi wynikającymi z ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych.
2
-

Razem:
25
3
       

1) Podstawowy program szkolenia powinien obejmować gatunki: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. W razie potrzeby należy uwzględnić inne gatunki zwierząt.

Załącznik nr 7   -   Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia (wzór)

patrz oryginał

Załącznik nr 8   -   Zaświadczenie o ukończeniu praktyki (wzór)

patrz oryginał

Załącznik nr 9   -   Zaświadczenie o posiadaniu stażu pracy (wzór)

patrz oryginał