Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwościz dnia 20 maja 2015 r.w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Służby Więziennej

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 118 ust. 19 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej   (Dz. U. z 2014 r. poz. 1415 i 1822 oraz z 2015 r. poz. 529) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1)

sposób ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Służby Więziennej, zwanych dalej „funkcjonariuszami”;

2)

wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy.

§ 2.

1.

Ustala się wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy. W wykazie norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy określa się sposób ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu.

2.

Wykaz, o którym mowa w ust. 1, jest określony w załączniku do rozporządzenia.

3.

Stopień uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy ustala się na podstawie wykazu norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy w następujący sposób:

1)

jeżeli nastąpiły utrata lub uszkodzenie organu, narządu albo układu, których funkcje były już upośledzone przed wypadkiem lub chorobą, stopień uszczerbku na zdrowiu określa się jako różnicę między stopniem uszczerbku na zdrowiu po wypadku lub po przebyciu choroby a stopniem upośledzenia istniejącego wcześniej; jeżeli nie jest możliwe określenie, w jakim stopniu funkcje organu, narządu albo układu były upośledzone przed wypadkiem lub chorobą, przyjmuje się, że upośledzenia nie było;

2)

jeżeli nastąpiły wielomiejscowe uszkodzenia kończyny lub jej części, stopień uszczerbku na zdrowiu określa się jako sumę procentów uszczerbku ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, która nie może być wyższa niż procent uszczerbku przewidziany w przypadku utraty uszkodzonej kończyny lub jej części;

3)

jeżeli wypadek lub choroba spowodowały uszkodzenie kilku kończyn, narządów albo układów, ogólny stopień uszczerbku na zdrowiu określa się jako sumę procentów uszczerbku ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, która nie może przekroczyć 100%;

4)

jeżeli procent uszczerbku na zdrowiu jest podany w wykazie norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy z określeniem granic, przy ustalaniu stopnia uszczerbku na zdrowiu bierze się pod uwagę obraz kliniczny, stopień uszkodzenia organu, narządu albo układu oraz towarzyszące mu powikłania;

5)

jeżeli dla danego przypadku nie ma odpowiadającej pozycji w wykazie norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy, ocenia się ten przypadek według pozycji najbardziej zbliżonej; można przy tym ustalić stopień uszczerbku na zdrowiu jako procent niższy lub wyższy od przewidywanej normy oceny procentowej w danej pozycji, w zależności od różnicy między stanem ocenianym a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji tego wykazu;

6)

jeżeli stroną dominującą jest strona lewa, stopień uszczerbku na zdrowiu w przypadku jednostek chorobowych dotyczących kończyn górnych ustala się jak dla kończyny górnej prawej, a dla kończyny prawej - jak dla kończyny lewej.

§ 3.

Ustalenie stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza następuje według stanu jego zdrowia z dnia ustalenia stopnia uszczerbku, jedynie w przypadku, gdy uszczerbek na zdrowiu jest niewątpliwy i zgodny z aktualną wiedzą medyczną.
1)
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 października 2014 r. w sprawie wykazu norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. poz. 1499), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia na podstawie art. 69 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych (Dz. U. poz. 1822).

Załącznik   -   Wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Służby Więziennej

A.

Uszkodzenia głowy

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
1 
Uszkodzenia powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych): 
  a)   uszkodzenie powłok czaszki - w zależności od rozmiaru, ruchliwości i tkliwości blizn
5-10 
b) urazowa amputacja owłosionej skóry głowy:
  -   20% skóry owłosionej
10 
  -   50% skóry owłosionej
20 
  -   100% skóry owłosionej
30 
Uwaga:
Należy oceniać ubytki nieuzupełnione trwale owłosieniem.
2 
Pourazowe uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, fragmentacja) - w zależności od rozległości uszkodzeń 
5-10 
3 
Ubytki w kościach sklepienia czaszki o łącznej powierzchni -w zależności od rozmiarów: 
  a)   o średnicy poniżej 2,5 cm
7 
  b)   o średnicy powyżej 2,5 cm - w zależności od rozmiarów
10-25 
Uwaga:
Jeżeli powstały ubytek kości został uzupełniony operacją plastyczną z dobrym efektem, procent stałego uszczerbku na zdrowiu oceniony za pierwszy ubytek należy zmniejszyć o połowę. Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (poz. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłoki czaszki (poz. 1), należy osobno ocenić stopień uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według poz. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłoki czaszki według poz. 1.
4 
Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w poz. 1-3 w postaci nawracającego wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej - ocenia się dodatkowo, w zależności od rodzaju i stopnia powikłań 
5-15 
5 
Porażenia i niedowłady pochodzenia mózgowego: 
  a)   porażenia połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0-1 ° według skali Lovette'a
100 
  b)   głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2 ° według skali Lovette'a
60-80 
  c)   średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3 ° według skali Lovette'a
40-60 
  d)   niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4 ° według skali Lovette'a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów
5-35 
e) monoparezy pochodzenia ośrodkowego:
  -   kończyna górna według skali Lovette'a
 
0 °
30-40 
1-2 °
20-35 
 
3-4 °
5-25 
  -   kończyna dolna według skali Lovette'a
 
0 °
40 
1-2 °
30 
3-4 °
5-20 
6
Izolowane zespoły pozapiramidowe: 
  a)   utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność organizmu i wymagający opieki osób trzecich
100 
  b)   zespół pozapiramidowy utrudniający sprawność organizmu, z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi
80 
  c)   zaznaczony zespół pozapiramidowy
30 
7
Zaburzenia równowagi i inne poza niedowładem zaburzenia sprawności ruchowej (ataksja, dysmetria, inne objawy zespołu móżdżkowego) pochodzenia mózgowego: 
  a)   uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie
100 
  b)   utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym
70-80 
  c)   miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej
30-60 
  d)   dyskretnie wpływające na sposób chodu i niewielkie upośledzenie zborności i precyzji ruchów
5-25 
8
Padaczka: 
  a)   padaczka z zaburzeniami psychicznymi, charakteropatią, otępieniem i ekwiwalentami padaczkowymi, uniemożliwiająca jakąkolwiek pracę
70-100 
  b)   padaczka z rzadkimi napadami, ale ze zmianami otępiennymi, utrudniająca w dużym stopniu wykonywanie pracy
50-70 
  c)   padaczka bez zmian psychicznych z częstymi napadami (powyżej 2 napadów na miesiąc)
30-50 
  d)   padaczka bez zmian psychicznych z rzadkimi napadami (2 i mniej na miesiąc)
20-30 
Uwaga:
Należy oceniać na podstawie dokumentacji medycznej indywidualnej zewnętrznej, w tym wyników badań EEG.
9
Zaburzenia neurologiczne i psychiczne spowodowane organicznym uszkodzeniem mózgu (encefalopatię) - w zależności od stopnia zaburzeń neurologicznych i psychicznych: 
  a)   ciężkie zaburzenia psychiczne wymagające stałej opieki osób trzecich (zmiany otępienne, utrwalone psychozy)
100 
  b)   encefalopatię ze zmianami charakterologicznymi
50-70 
  c)   encefalopatię z utrwalonymi skargami subiektywnymi, jak bóle, zawroty głowy, wzmożona pobudliwość nerwowa, trudności w skupianiu uwagi, z zaburzeniami pamięci, snu
30 
Uwaga:
Rozpoznanie encefalopatii powinno być potwierdzone występowaniem deficytu w stanie neurologicznym i psychicznym, udokumentowane badaniem psychiatrycznym, psychologicznym i neurologicznym oraz zmianami w obrazie EEG, TK lub NMR.
10
Zaburzenia psychiczne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego: 
  a)   utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym - w zależności od stopnia zaburzeń
5-10 
  b)   utrwalona nerwica po ciężkim uszkodzeniu ciała - w zależności od stopnia zaburzeń
5-10 
  c)   ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu
50-80 
11
Zaburzenia mowy: 
  a)   afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafią i aleksją
80 
  b)   afazja całkowita motoryczna
60 
  c)   afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się
40 
  d)   afazja nieznacznego stopnia
20 
12 
Zespoły podwzgórzowe i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego (moczówka prosta, cukrzyca, nadczynność tarczycy): 
  a)   znacznie upośledzające czynność ustroju
60 
  b)   nieznacznie upośledzające czynność ustroju
30 
13 
Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej: 
a) nerwu okoruchowego:
  -   w zakresie mięśni wewnętrznych oka - w zależności od stopnia uszkodzenia
5-15 
  -   w zakresie mięśni zewnętrznych oka - w zależności od stopnia uszkodzenia
10-30 
  b)   nerwu bloczkowego
3 
  c)   nerwu odwodzącego - w zależności od stopnia uszkodzenia
1-15 
14 
Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu trójdzielnego: 
  a)   częściowe uszkodzenie - za każdą gałąź
3 
  b)   całkowite uszkodzenie - za każdą gałąź
6 
15 
Uszkodzenie nerwu twarzowego - w zależności od stopnia uszkodzenia 
10-20 
Uwaga:
Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej należy ocenić według poz. 50.
16 
Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu językowo-gardłowego i błędnego z zaburzeniem mowy, połykania, oddechu, krążenia i funkcji przewodu pokarmowego: 
  a)   częściowe uszkodzenie z miernym stopniem zaburzeń
5-10 
  b)   częściowe uszkodzenie z dużym stopniem zaburzeń
10-20 
  c)   całkowite uszkodzenie z miernym stopniem zaburzeń
20-30 
  d)   całkowite uszkodzenie z dużym stopniem zaburzeń
30-50 
17 
Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu dodatkowego - w zależności od stopnia uszkodzenia 
5-15 
18 
Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego - w zależności od stopnia uszkodzenia 
10-20 
     

B.

Uszkodzenia twarzy

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
19 
Uszkodzenie powłok twarzy (blizny i ubytki): 
  a)   oszpecenia bez zaburzeń funkcji - w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy
1-10 
  b)   oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji - w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji
10-30 
  c)   oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmu, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji powiek) - w zależności od rozmiaru blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji
30-60 
20 
Uszkodzenia nosa: 
  a)   uszkodzenie nosa bez zaburzeń oddychania i powonienia - w zależności od rozległości uszkodzenia
1-10 
  b)   uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania - w zależności od rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania
5-20 
  c)   uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia - w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu
10-25 
  d)   utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu czaszkowego
5 
  e)   utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa)
30 
 
Uwaga:
Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi do zespołu uszkodzeń objętych poz. 19, należy stosować ocenę według tej pozycji.
21 
Utrata zębów: 
  a)   siekacze i kły - za każdy ząb
1 
  b)   pozostałe zęby, począwszy od dwóch - za każdy ząb (niezależnie od protezowania)
1 
22 
Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem) - w zależności od wielkości oszpecenia i powikłań 
15-30 
23 
Utrata (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów): 
  a)   szczęki
40 
  b)   żuchwy
50 
24 
Złamania szczęki lub żuchwy wygojone, z przemieszczeniem odłamków: 
  a)   bez zaburzeń czynności stawu skroniowo-żuchwowego - w zależności od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk
1-5 
  b)   z zaburzeniami czynności stawu skroniowo-żuchwowego - w zależności od stopnia zaburzenia żucia i rozwarcia szczęk
5-10 
25 
Ubytek podniebienia: 
  a)   z zaburzeniami mowy i połykania - w zależności od stopnia zaburzeń
10-30 
  b)   z dużymi zaburzeniami mowy i połykania - w zależności od stopnia zaburzeń
25-40 
26 
Skutki obrażeń języka, przedsionka jamy ustnej, wargi, ubytki - w zależności od blizn, zniekształceń, wielkości ubytków, zaburzeń mowy, trudności w połykaniu: 
  a)   bez zaburzeń mowy i połykania
3 
  b)   z zaburzeniami mowy i połykania - w zależności od stopnia zaburzeń
5-15 
  c)   z dużymi zaburzeniami mowy - w zależności od stopnia zaburzeń
15-40 
  d)   całkowita utrata języka
50 
     

C.

Uszkodzenia narządu wzroku

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2
3 
27 
Upośledzenie ostrości wzroku, utrata widzenia jednego oka lub obojga oczu: 
a) obniżenie ostrości wzroku lub utrata wzroku jednego oka lub obojga oczu
oceniać według poniższej tabeli ostrości wzroku 
b) utrata wzroku jednego oka z wyłuszczeniem gałki ocznej
38 
Tabela ostrości wzroku 
Oko prawe
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
 
0,1 
0 
Oko lewe
(10/10)
(9/10)
(8/10)
(7/10)
(6/10)
(1/2)
(4/10)
(3/10)
(2/10)
(1/10) 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1,0(10/10)
0 
2,5 
5 
7,5 
10 
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
0,9(9/10)
2,5 
5 
7,5 
10 
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
0,8(8/10)
5 
7,5 
10 
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
0,7(7/10)
7,5 
10 
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
0,6(6/10)
10 
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
55 
0,5 (1/2)
12,5 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
55 
60 
0,4(4/10)
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
55 
60 
65 
0,3(3/10)
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
55 
60 
65 
70 
0,2 2/10)
25 
30 
35 
40 
45 
50 
55 
60 
65 
70 
80 
0,1 (1/10)
30 
35 
40 
45 
50 
55 
60 
65 
70 
80 
90 
0
35 
40 
45 
50 
55 
60 
65 
70 
80 
90 
100 
Uwaga:
Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami, zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego.
                           


28
Porażenie nastawności (akomodacji) przy braku zaburzeń ostrości wzroku po korekcji: 
a) jednego oka
15 
b) obojga oczu
30 
29
Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów tępych: 
a) rozdarcie naczyniówki jednego oka
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
b) zapalenie naczyniówki i siatkówki jednego oka powodujące zaburzenia widzenia środkowego lub obwodowego
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
c) przedziurawienie plamki żółtej jednego oka
oceniać według tabeli
ostrości wzroku
(poz. 27) 
d) zanik nerwu wzrokowego
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
30
Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów drążących oraz nieusuniętego ciała obcego z oczodołu: 
a) z zaburzeniami ostrości wzroku
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
b) z widocznym defektem lub deformacją w obrębie gałki ocznej, blizny rogówki - bez zaburzeń ostrości wzroku
0-5 
c) nieusunięte ciało obce wewnątrzgałkowe z obniżeniem ostrości wzroku
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
d) nieusunięte ciało obce wewnątrzgałkowe bez obniżenia ostrości wzroku
10 
e) nieusunięte ciało obce z oczodołu
0-5 
31
Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów chemicznych, termicznych, spowodowanych promieniowaniem elektromagnetycznym oraz energią elektryczną 
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
32
Koncentryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według następującej tabeli: 
Zwężenie do:
Przy nienaruszonym drugim oku:
W obojgu oczach:
Przy ślepocie drugiego oka:
60 °
0% 
0% 
35% 
50 °
5% 
15% 
45% 
40 °
10% 
25% 
55% 
30 °
15% 
50% 
70% 
20 °
20% 
80% 
85% 
10 °
25% 
90% 
95% 
poniżej 10 °
35% 
95% 
100% 
33 
Połowicze niedowidzenia: 
a) dwuskroniowe
60 
b) dwunosowe
30 
c) jednoimienne
25 
d) jednoimienne górne
10 
e) jednoimienne dolne
40 
34 
Pseudosoczewkowość przy współistnieniu niepoddających się korekcji zaburzeń ostrości wzroku: 
a) w jednym oku
25 
b) w obojgu oczach
40 
           


35 
Bezsoczewkowość bez współistnienia zaburzeń ostrości wzroku po korekcji: 
  a)   w jednym oku
25 
  b)   w obojgu oczach
40 
36 
Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie): 
  a)   w jednym oku
10 
  b)   w obojgu oczach
15 
37 
Odwarstwienie siatkówki jednego oka 
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz. 32) 
38 
Jaskra 
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz. 32), z zastrzeżeniem że ogólny procent uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu 
39 
Wytrzeszcz tętniący - w zależności od stopnia 
50-100 
40 
Zaćma urazowa 
oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) 
41 
Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej wewnątrzgałkowej:
soczewki 
  a)   w jednym oku
15 
  b)   w obojgu oczach
30 
42 
Przewlekłe zapalenie spojówek 
10 
     

D.

Uszkodzenia narządu słuchu

43 
Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent uszczerbku na zdrowiu określa się według następującej tabeli: 
Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu (oceniać wyłącznie na podstawie audiogramu według poniżej zmodyfikowanej tabeli utraty słuchu wedłuq Rosera)
Ucho prawe
0-25 dB
26-40 dB
41-70 dB
powyżej 70 dB
Ucho lewe
0-25 dB
0%
5%
10%
20%
26-40 dB
5%
15%
20%
30%
41-70 dB
10%
20%
30%
40%
powyżej 70 dB
20%
30%
40%
50%
Uwaga:
Oblicza się oddzielnie średnią dla ucha prawego i lewego, biorąc pod uwagę częstotliwości dla 500, 1000 i 2000 Hz. Jeżeli różnica między wartościami dla 500 Hz i 2000 Hz jest większa niż 40 dB, ubytek słuchu wylicza się jako średnią z czterech progów: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz. Jeżeli różnica między wartościami dla 500 Hz i 2000 Hz jest większa niż 40 dB, ale próg słyszalności dla 4000 Hz jest lepszy niż dla 2000 Hz, ubytek słuchu wylicza się jako średnią z trzech progów: 500, 1000, 4000 Hz.
44 
Urazy małżowiny usznej: 
a) utrata części małżowiny
5
b) zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia i odmrożenia) - w zależności od stopnia
5-10 
c) utrata jednej małżowiny
15
d) utrata obu małżowin
25
             


45 
Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu słuchowego: 
  a)   jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu
oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43) 
  b)   obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu
oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43) 
46 
Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego: 
  a)   jednostronne
5 
  b)   obustronne
10 
47 
Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane perlakiem, próchnicą kości lub polipem ucha - w zależności od stopnia powikłań: 
  a)   jednostronne
5-15 
  b)   obustronne
10-20 
48 
Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości skroniowej z upośledzeniem słuchu 
oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43) 
49 
Uszkodzenie ucha wewnętrznego: 
  a)   z uszkodzeniem części słuchowej
oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43) 
  b)   z uszkodzeniem części statycznej - w zależności od stopnia uszkodzenia
20-50 
  c)   z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej -w zależności od stopnia uszkodzenia
30-60 
50 
Uszkodzenie nerwu twarzowego, łącznie z pęknięciem kości skalistej: 
  a)   jednostronne - w zależności od stopnia uszkodzenia
25-40 
  b)   dwustronne
60 
     

E.

Uszkodzenia szyi, krtani, tchawicy i przełyku

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
51 
Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji 
5-25 
52 
Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie się bez rurki tchawicznej - w zależności od stopnia zwężenia 
10-30 
53 
Uszkodzenie krtani powodujące konieczność stałego noszenia rurki tchawicznej: 
  a)   z zaburzeniami głosu - w zależności od stopnia
35-50 
  b)   z bezgłosem
60 
54 
Uszkodzenie tchawicy - w zależności od stopnia jej zwężenia 
20-60 
55 
Uszkodzenie przełyku powodujące: 
  a)   częściowe trudności w odżywianiu - w zależności od stopnia upośledzenia stanu odżywienia
10-30 
  b)   odżywianie tylko płynami
50 
  c)   całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową
80 
56 
Uszkodzenie tkanek miękkich skóry, mięśni, naczyń -w zależności od blizn, ruchomości szyi, ustawienia głowy: 
  a)   zmiany niewielkiego stopnia
0-5 
  b)   zmiany średniego stopnia
5-15 
  c)   rozległe blizny, w znacznym stopniu ograniczona ruchomość szyi z niesymetrycznym ustawieniem głowy
15-30 
Uwaga:
Uszkodzenie tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego należy oceniać według poz. 91.
     

F.

Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
57 
Blizny powłok klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej - w zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej 
10-30 
58 
Utrata brodawki: 
  a)   częściowa w zależności od rozległości blizn
0-10 
  b)   całkowita utrata brodawki - w zależności od płci i wieku
10-15 
Uwaga:
Stopień uszczerbku na zdrowiu po całkowitej utracie brodawki ocenia się również według przewidywanej utraty funkcji.
59 
Uszkodzenie lub utrata sutka w zależności od wielkości ubytków i blizn: 
  a)   częściowe uszkodzenie lub częściowa utrata -w zależności od wielkości ubytku
5-15 
  b)   całkowita utrata sutka - w zależności od płci i wieku
20-25 
  c)   utrata sutka z częścią mięśnia piersiowego -w zależności od płci i wieku
30-35 
Uwaga:
Stopień uszczerbku na zdrowiu po całkowitej utracie sutka ocenia się również według przewidywanej utraty funkcji.
60 
Uszkodzenia co najmniej dwóch żeber (złamanie): 
  a)   ze zniekształceniem i bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc
10 
  b)   ze zniekształceniem i zmniejszeniem pojemności życiowej płuc - w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej
15-25 
61 
Złamanie mostka ze zniekształceniem 
10 
62 
Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka 
20 
Uszkodzenie płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia tkanki płucnej, ubytki tkanki płucnej, ciała obce): 
63 
  a)   bez niewydolności oddechowej
10 
  b)   z niewydolnością oddechową - w zależności od stopnia
20-40 
64 
Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami oskrzelowymi, ropniem płuc - w zależności od stopnia niewydolności oddechowej 
40-80 
Uwaga:
Przy orzekaniu według poz. 57 i 60-64 uszkodzenia tkanki płucnej i stopnie niewydolności oddechowej należy potwierdzić badaniem rentgenowskim, badaniem spirometrycznym lub badaniem gazometrycznym.
65 
Uszkodzenie serca i osierdzia: 
  a)   z wydolnym układem krążenia
10 
  b)   z objawami względnej wydolności układu krążenia
30 
  c)   z objawami niewydolności krążenia - w zależności od stopnia niewydolności
40-90 
Uwaga:
Stopień uszkodzenia serca należy oceniać na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO.
66 
Uszkodzenia przepony (rozerwanie przepony, przepukliny przeponowe) -w zależności od stopnia zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krążenia: 
  a)   bez zaburzeń funkcji
1-5 
  b)   zaburzenia niewielkiego stopnia
5-10 
  c)   zaburzenia średniego stopnia
10-20 
  d)   zaburzenia dużego stopnia
20-40 
     

G.

Uszkodzenia brzucha i ich następstwa

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
67 
Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, wysiłkowe, przetoki) -w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia powłok jamy brzusznej 
5-30 
Uwagi:
Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych). Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem.
68 
Uszkodzenie żołądka, jelit, sieci, krezki jelita: 
  a)   bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego
0-5 
  b)   z zaburzeniami funkcji niewielkiego stopnia i dostatecznym stanem odżywienia
5-15 
  c)   z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia - w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia
5-40 
  d)   z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia - odżywianie jedynie pozajelitowe
50 
69 
Przetoki jelitowe, kałowe i odbyt sztuczny - w zależności od stopnia zanieczyszczania się i zmian zapalnych tkanek otaczających przetokę: 
  a)   jelita cienkiego
30-80 
  b)   jelita grubego
20-50 
70 
Przetoki okołoodbytnicze 
15 
71 
Uszkodzenie zwieracza odbytu powodujące stałe, całkowite nietrzymanie kału i gazów 
60 
72 
Wypadnięcie odbytnicy - w zależności od stopnia wypadnięcia 
10-30 
73 
Uszkodzenia śledziony: 
  a)   leczone zachowawczo (krwiak, pęknięcie narządu potwierdzone badaniem obrazowym)
0-2 
  b)   leczone operacyjnie z zachowaniem narządu
5 
  c)   utrata śledziony
15-30 
74 
Uszkodzenie wątroby, przewodów żółciowych, pęcherzyka żółciowego lub trzustki: 
  a)   bez powikłań lub zaburzeń funkcjonalnych
5-10 
  b)   z powikłaniami lub zaburzeniami funkcjonalnymi - w zależności od ich stopnia
20-60 
     

H.

Uszkodzenia narządów moczowo-płciowvch

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
75 
Uszkodzenia nerek: 
  a)   uszkodzenie nerek bez zaburzeń funkcji (krwiak, pęknięcie narządu) potwierdzone badaniem obrazowym
1-5 
  b)   uszkodzenie jednej lub obu nerek powodujące upośledzenie ich funkcji - w zależności od stopnia upośledzenia
10-25 
76 
Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej 
35 
77 
Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej nerki - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki 
40-75 
78 
Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężenie jego światła: 
  a)   nie powodujące zaburzeń funkcji
0-5 
  b)   z zaburzeniami funkcji układu moczowego
5-20 
79 
Uszkodzenie pęcherza - w zależności od stopnia zmniejszenia jego pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych stanów zapalnych: 
  a)   bez zaburzeń funkcji
0-5 
  b)   z zaburzeniami funkcji niewielkiego i średniego stopnia
5-15 
  c)   z zaburzeniami funkcji znacznego stopnia
15-30 
Uwaga:
Oceny uszkodzenia dokonuje się na podstawie badania urodynamicznego z określeniem zalegania pomikcyjnego w badaniu USG i badania bakteriologicznego moczu.
80 
Przetoki górnych dróg moczowych, pęcherza moczowego i cewki moczowej - w zależności od możliwości i sposobu zaopatrzenia przetoki i innych zaburzeń wtórnych: 
  a)   upośledzające jakość życia w stopniu średnim
10-25 
  b)   upośledzające jakość życia w stopniu znacznym
25-50 
81 
Zwężenie cewki moczowej: 
  a)   powodujące trudności w oddawaniu moczu
15 
  b)   z przewlekłym nieżytem pęcherza i częstym moczeniem
30 
  c)   z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu
30-50 
  d)   z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami
50-60 
82 
Utrata prącia 
40 
83 
Częściowa utrata lub uszkodzenie prącia powikłane zaburzeniem funkcji 
20 
84 
Uszkodzenie lub utrata jednego jądra, jajnika oraz pozostałych struktur układu rozrodczego (nieujętych w pozostałych pozycjach) 
20 
85 
Utrata obu jąder lub obu jajników 
40 
86 
Wodniak jądra 
10 
87 
Uszkodzenie lub utrata macicy: 
  a)   uszkodzenie lub częściowa utrata
5-20 
  b)   utrata w wieku do 50 lat
40 
  c)   utrata w wieku powyżej 50 lat
20 
88 
Uszkodzenie krocza, worka mosznowego, sromu, pochwy, pośladków: 
  a)   blizny, ubytki, deformacje, przepukliny
0-10 
  b)   wypadanie pochwy
5-10 
  c)   wypadanie pochwy i macicy
30 
     

I.

Ostre zatrucia i ich następstwa

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
89 
Nagłe zatrucie gazami oraz substancjami i produktami chemicznymi: 
  a)   z utratą przytomności, pobytem w szpitalu, bez trwałych wtórnych powikłań
1-5 
  b)   powodujące trwałe upośledzenie funkcji narządów lub układów wewnętrznych - w zależności od stopnia upośledzenia
oceniać według odpowiednich pozycji dla danego narządu lub układu 
  c)   uszkodzenie układu krwiotwórczego
5-25 
90 
Inne następstwa zatruć oraz ogólne następstwa działania czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych: 
  a)   z utratą przytomności, pobytem w szpitalu, bez trwałych wtórnych powikłań
1-5 
 
  b)   powodujące trwałe upośledzenie funkcji narządów lub układów wewnętrznych - w zależności od stopnia upośledzenia
oceniać według odpowiednich pozycji dla danego narządu lub układu 
  c)   uszkodzenie układu krwiotwórczego
5-25 
     

J.

Uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
91 
Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym - w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości: 
  a)   skręcenie, stłuczenie, niewielkie uszkodzenie aparatu więzadłowego - z przemieszczeniem kręgów poniżej 3 mm lub niestabilność kątowa poniżej 12 °
0-5 
  b)   ze złamaniem blaszki granicznej lub kompresją trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, podwichnięcie (potwierdzone czynnościowymi badaniami rtg), stan po usunięciu jądra miażdżystego, usztywnienie operacyjne
5-15 
  c)   złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne
15-40 
  d)   całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy
50 
Uwaga:
Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 91 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.
Jeżeli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego jest zespół bólowy korzeniowy, należy oceniać wyłącznie według poz. 97.
92 
Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym (od Th1 do Th11): 
  a)   złamanie blaszki granicznej lub kompresja trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, stan po usunięciu jądra miażdżystego - w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości
0-10 
  b)   złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne - w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości
10-20 
  c)   całkowite zesztywnienie - w zależności od ustawienia kręgosłupa
20-30 
Uwaga:
Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 92 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.
93 
Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym (od Th12 do L5): 
  a)   skręcenie, stłuczenie z niewielkim uszkodzeniem aparatu więzadłowego - w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości
0-5 
  b)   złamanie blaszki granicznej lub kompresja trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, stan po usunięciu jądra miażdżystego -w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości
5-15 
 
  c)   złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne - w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości
15-30 
  d)   zesztywnienie - w zależności od ustawienia kręgosłupa
30-40 
Uwaga:
Jeżeli złamaniu kręgu Th12 towarzyszy złamanie sąsiedniego kręgu w odcinku piersiowym, należy oceniać według poz. 92.
Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 93 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.
Jeżeli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości kręgosłupa lędźwiowego jest zespół bólowy korzeniowy, należy oceniać wyłącznie według poz. 97.
Kręgozmyk rzekomy (zwyrodnieniowy) i prawdziwy (na tle kręgoszczeliny) nie jest traktowany jako następstwo nieszczęśliwego wypadku.
94
Izolowane złamanie wyrostków poprzecznych lub ościstych kręgu, kości guzicznej: 
  a)   złamanie jednego wyrostka poprzecznego lub ościstego kręgu, złamanie kości guzicznej
0-2 
  b)   mnogie złamanie wyrostków poprzecznych lub ościstych kręgów - w zależności od liczby, stopnia przemieszczenia i ograniczenia ruchomości kręgosłupa
2-10 
Uwaga:
W przypadku istnienia zespołu bólowego guzicznego w związku ze stłuczeniem lub złamaniem kości guzicznej należy oceniać wyłącznie wedłuq poz. 97 lit. a.
95
Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów, obecnością ciała obcego (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych) 
oceniać według poz. 92-94, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu o 5-10% 
96
Uszkodzenia rdzenia kręgowego: 
  a)   porażenie kończyn górnych lub dolnych 0-1 ° w skali Lovette'a, głęboki niedowład czterokończynowy 2 ° w skali Lovette'a, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z porażeniem kończyn 0-1 ° w skali Lovette'a
100 
  b)   głęboki niedowład kończyn górnych lub dolnych - 2 ° w skali Lovette'a, niedowład czterokończynowy 3 ° w skali Lovette'a, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn 2 ° w skali Lovette'a
60-80 
  c)   niedowład kończyn górnych lub dolnych średniego stopnia - 3 ° w skali Lovette'a, zespół Brown--Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn 3 ° w skali Lovette'a lub połowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym - z niedowładem kończyny dolnej 0-2 ° w skali Lovette'a
30-60 
  d)   niewielki niedowład kończyn górnych lub dolnych - 4 ° w skali Lovette'a z zaburzeniami ze strony zwieraczy i zaburzeniami ze strony narządów płciowych, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn - 4 ° w skali Lovette'a lub połowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym - z niedowładem
5-40 
 
kończyny dolnej 3-4 ° w skali Lovette'a, izolowane zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych, zespół stożka końcowego
 
  e)   niewielki niedowład kończyn górnych lub dolnych - 4 ° w skali Lovette'a bez zaburzeń ze strony zwieraczy i narządów płciowych, zaburzeń troficznych
5-30 
Uwaga:
Ocena porażeń zwieraczy i zaburzeń ze strony narządów płciowych wchodzi w zakres oceny poz. 96 lit. d i e.
97
Urazowe zespoły korzeniowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) w zależności od stopnia: 
  a)   szyjne bólowe, lędźwiowo-krzyżowe bólowe, guziczne
2-5 
  b)   szyjne bez niedowładów, lędźwiowo-krzyżowe bez niedowładów - ból, zaburzenia czucia, osłabienie lub brak odruchów
5-15 
  c)   szyjne z niedowładami, lędźwiowo-krzyżowe z niedowładami - w zależności od stopnia niedowładu i zaników mięśniowych
10-30 
  d)   piersiowe
2-10 
     

K.

Uszkodzenia miednicy

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
98 
Rozejście spojenia łonowego lub rozerwanie stawu krzyżowo-biodrowego - w zależności od stopnia przemieszczenia i zaburzeń chodu: 
  a)   rozejście spojenia łonowego, bez dolegliwości ze strony stawów krzyżowo-biodrowych, bez zaburzeń chodu
0-5 
  b)   rozejście spojenia łonowego, z dolegliwościami ze strony stawów krzyżowo-biodrowych, z zaburzeniami chodu
5-15 
  c)   rozejście, zwichnięcie spojenia łonowego, ze zwichnięciem stawu krzyżowo-biodrowego leczone operacyjnie w zależności od stopnia zaburzenia chodu
15-35 
Uwaga:
Jeżeli rozejściu spojenia łonowego towarzyszy złamanie kości miednicy, należy oceniać według poz. 99 lub 101.
99 
Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy kończyny dolnej jedno- lub wielomiejscowe -w zależności od zniekształcenia i upośledzenia chodu: 
  a)   w odcinku przednim jednostronnie (kość łonowa, kulszowa)
0-20 
  b)   w odcinku przednim obustronnie
5-25 
  c)   w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne'a)
15-40 
  d)   w odcinku przednim i tylnym obustronnie
40-45 
Uwaga:
Złamanie stabilne kości miednicy, złamanie awulsyjne należy oceniać według poz. 101.
100 
Złamanie panewki stawu biodrowego z centralnym zwichnięciem stawu lub bez centralnego zwichnięcia stawu -w zależności od upośledzenia funkcji stawu: 
  a)   złamanie niewielkiego fragmentu panewki bez zwichnięcia centralnego lub ze zwichnięciem centralnym l °
0-10 
  b)   pozostałe zwichnięcia centralne i złamania panewki - ze średnim stopniem ograniczenia funkcji
10-25 
  c)   pozostałe zwichnięcia centralne i złamania
25-40 


 
panewki - ze znacznym stopniem ograniczenia funkcji stawu
 
  d)   bardzo duże zmiany, zesztywnienia w stawie - w zależności od ustawienia
40-60 
Uwaga:
Uraz stawu biodrowego wygojony sztucznym stawem należy oceniać według poz. 148.
101 
Izolowane złamanie kości miednicy i kości krzyżowej bez przerwania obręczy kończyny dolnej: 
  a)   jednomiejscowe złamanie kości miednicy (złamanie jednej gałęzi kości łonowej lub kulszowej), kości krzyżowej - bez zniekształcenia i bez zaburzeń funkcji
0-5 
  b)   mnogie złamania kości miednicy lub kości krzyżowej - bez zniekształcenia i bez zaburzeń funkcji
2-7 
  c)   jednomiejscowe złamanie kości miednicy lub kości krzyżowej - ze zniekształceniem i z zaburzeniami funkcji
3-10 
  d)   mnogie złamania kości miednicy lub kości krzyżowej - ze zniekształceniem i z zaburzeniami funkcji
5-20 
Uwaga:
Towarzyszące złamaniom uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich uszkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych.
     

L.

Uszkodzenia kończyny górnej

Pozycja 
Treść 
Strona 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
4 
Łopatka 
102 
Złamanie łopatki: 
   
  a)   wygojone złamania łopatki z nieznacznym przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji kończyny
5 
b) wygojone z przemieszczeniem i ze znacznym ograniczeniem funkcji kończyny w zależności od stopnia
prawa 
10-40 
lewa 
5-30 
Uwaga:
Normy poz. 102 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne.
Obojczyk 
103 
Wadliwe wygojone złamanie obojczyka - w zależności od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów 
prawa 
5-25 
lewa 
5-20 
104 
Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny 
prawa 
25 
lewa 
20 
105 
Zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego - w zależności od ograniczenia ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia 
prawa 
5-25 
lewa 
5-20 
106 
Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych) 
oceniać według poz. 103-105, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu o 5% 
Bark 
107 
Przewlekłe zmiany stawu barkowego
- w zależności od stopnia ograniczenia funkcji 
prawa 
5-30 
lewa 
5-25 
 
i przykurczu 
   
108 
Zastarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu barkowego - w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny 
prawa 
20-30 
lewa 
15-30 
109 
Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone zaświadczeniami lekarskimi i rtg 
prawa 
25 
lewa 
20 
110 
Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków kości - w zależności od zaburzeń funkcji 
prawa 
25-40 
lewa 
20-35 
111 
Zesztywnienie stawu barkowego: 
   
a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym (w odwiedzeniu około 70 °, antepozycja 35 ° i rotacja zewnętrzna około 25 °) - w zależności od ustawienia i funkcji
prawa 
20-35 
lewa 
15-30 
b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym
prawa 
40 
lewa 
35 
112 
Bliznowaty przykurcz stawu barkowego
- w zależności od zaburzeń czynności stawu 
prawa 
5-15 
lewa 
5-10 
113 
Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), przetokami i zmianami neurologicznymi 
oceniać według poz. 105-110, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu - w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia funkcji o: 
prawa 
5-35 
lewa 
5-25 
114 
Utrata kończyny w barku 
prawa 
75 
lewa 
70 
115 
Utrata kończyny wraz z łopatką 
prawa 
80 
lewa 
70 
Ramię 
116 
Złamania kości ramiennej - w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny: 
a) z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi
prawa 
5-10 
lewa 
5-15 
b) ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem
prawa 
15-30 
lewa 
10-25 
c) złamanie powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi
prawa 
30-55 
lewa 
25-50 
117 
Uszkodzenia skóry, ubytki mięśni, uszkodzenia ścięgien, naczyń, nerwów ramienia - w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji: 
a) zmiany niewielkie
prawa 
0-5 
lewa 
0-5 
b) zmiany średnie
prawa 
5-10 
lewa 
5-10 
c) zmiany duże
prawa 
10-50 
lewa 
10-45 
Uwaga:
Według tej pozycji należy oceniać jedynie uszkodzenia bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań kości należy oceniać według poz. 116.
118 
Utrata kończyny w obrębie ramienia: 
a) z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej
prawa 
70 
lewa 
65 
b) przy dłuższych kikutach
prawa 
65 
lewa 
60 
119 
Przepukliny mięśniowe ramienia 
prawa 
3 
lewa 
3 
Staw łokciowy 
120 
Złamanie w obrębie łokcia (nasada dalsza kości ramiennej, nasada bliższa kości promieniowej lub łokciowej) - w zależności od zniekształceń i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym oraz deficytów neurologicznych: 
a) niewielkie zmiany
prawa 
0-5 
lewa 
0-4 
b) średnie zmiany
prawa 
5-15 
lewa 
4-10 
c) duże zmiany, przewlekłe zapalenie kości, przetoki, ciała obce, brak zrostu, staw rzekomy
prawa 
15-50 
lewa 
10-45 
d) leczenie uszkodzenia zakończone zabiegiem protezowania stawu w zależności od ograniczenia funkcji
prawa 
10-25 
lewa 
10-20 
121 
Zesztywnienie stawu łokciowego: 
a) w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymi przedramienia (75 °-110 °)
prawa 
30 
lewa 
25 
b) z brakiem ruchów obrotowych
prawa 
35 
lewa 
30 
c) w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160 °-180 °)
prawa 
50 
lewa 
45 
d) w innych ustawieniach - zależnie od przydatności czynnościowej kończyny
prawa 
30-45 
lewa 
25-40 
122 
Przykurcz w stawie łokciowym - w zależności od zakresu zgięcia, wyprostu i stopnia zachowania ruchów obrotowych przedramienia: 
a) przy niemożności zgięcia do 90 °
prawa 
10-30 
lewa 
5-25 
b) przy możliwości zgięcia ponad kąt prosty
prawa 
5-20 
lewa 
5-15 
123 
Cepowy staw łokciowy - w zależności od stopnia wiotkości i stanu mięśni 
prawa 
15-30 
lewa 
10-25 
124 
Uszkodzenia łokcia: zwichnięcia, skręcenia, uszkodzenia tkanek miękkich, skóry oraz zaburzenia neurologiczne - w zależności od blizn, ograniczenia ruchów, zaników mięśni, przemieszczeń, zniekształceń, deficytów neurologicznych: 
a) zmiany niewielkiego stopnia
prawa 
0-5 
lewa 
0-4 
b) zmiany średniego stopnia
prawa 
5-15 
lewa 
4-10 
c) zmiany dużego stopnia, przetoki
prawa 
15-45 
lewa 
10-40 
Uwaga:
Według tej pozycji należy oceniać jedynie bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań kości należy oceniać według poz. 120.
Przedramię 
125 
Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia powodujące ograniczenia ruchomości nadgarstka, ruchów obrotowych przedramienia, ruchomości palców i zniekształcenia - w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych: 
a) bez zniekształcenia lub z niewielkim zniekształceniem bez istotnych zaburzeń ruchomości (złamania bez przemieszczenia, izolowane złamanie wyrostka rylcowatego)
prawa 
0-3 
lewa 
0-2 
b) średnie zniekształcenia z ograniczeniem ruchomości bez zaburzeń wtórnych
prawa 
3-10 
lewa 
2-8 
c) średnie lub duże zniekształcenia ze średnim ograniczeniem ruchomości, ze zmianami wtórnymi (zespół Sudecka)
prawa 
10-20 
lewa 
8-15 
  d)   bardzo duże zniekształcenia z dużym
prawa 
20-30 
 
ograniczeniem ruchów, ze zmianami wtórnymi (zespół Sudecka)
lewa 
15-25 
126 
Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia -w zależności od przemieszczeń, zniekształceń i zaburzeń czynnościowych: 
a) ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami funkcji
prawa 
5-15 
lewa 
3-10 
b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe)
prawa 
5-35 
lewa 
10-30 
127 
Staw rzekomy kości promieniowej 
prawa 
30 
lewa 
25 
128 
Staw rzekomy kości łokciowej 
prawa 
20 
lewa 
15 
129 
Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia 
prawa 
40 
lewa 
35 
130 
Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi 
oceniać według poz. 125-129, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 5-15% 
131 
Utrata kończyny w obrębie przedramienia - w zależności od charakteru kikuta i jego przydatności do protezowania 
prawa 
55-65 
lewa 
50-60 
132 
Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego 
prawa 
55 
lewa 
50 
Nadgarstek 
133 
Ograniczenie ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości) - w zależności od ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych oraz funkcji palców: 
a) ograniczenie ruchomości
prawa 
5-10 
lewa 
3-8 
b) ograniczenie ruchomości dużego stopnia
prawa 
10-20 
lewa 
8-15 
c) ograniczenie ruchomości dużego stopnia z ustawieniem ręki czynnościowo niekorzystnym
prawa 
20-30 
lewa 
15-25 
134 
Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka: 
a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców
prawa 
15-30 
lewa 
10-25 
b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców
prawa 
25-45 
lewa 
20-40 
135 
Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi trwałymi zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi 
oceniać według poz. 133 i 134, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 1-10% 
136 
Utrata ręki na poziomie nadgarstka 
prawa 
55 
lewa 
50 
       

M.

Śródręczę i palce

Pozycja 
Treść 
Strona 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
4 
Kciuk 
137 
Złamania i zwichnięcia kciuka (pierwszej kości śródręcza i paliczków kciuka) - w zależności od ustawienia, zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka: 
a) z przemieszczeniem
prawa 
5-10 
lewa 
3-8 
b) z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem
prawa 
10-20 
lewa 
8-15 
Uwaga:
Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka należy brać pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu.
138 
Utraty w obrębie kciuka: 
a) utrata opuszki
prawa 
5 
lewa 
3 
b) utrata paliczka paznokciowego
prawa 
10 
lewa 
8 
c) utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka podstawowego (do 2/3 długości paliczka)
prawa 
15 
lewa 
10 
d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawowego poniżej 2/3 długości lub utrata obu paliczków bez kości śródręcza
prawa 
20 
lewa 
15 
e) utrata obu paliczków z kością śródręcza
prawa 
30 
lewa 
25 
139 
Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe) powodujące: 
a) ograniczenie funkcji
prawa 
3-10 
lewa 
1-8 
b) znaczne ograniczenie funkcji
prawa 
10-20 
lewa 
8-15 
c) upośledzenie funkcji graniczące z następstwami utraty kciuka
prawa 
20-30 
lewa 
15-25 
Palec wskazujący 
140 
Utraty w obrębie palca wskazującego: 
a) utrata opuszki
prawa 
5 
lewa 
3 
b) utrata paliczka paznokciowego
prawa 
7 
lewa 
5 
c) utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka środkowego
prawa 
8 
lewa 
5 
d) utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 1/3
prawa 
12 
lewa 
10 
e) utrata trzech paliczków
prawa 
17 
lewa 
15 
f) utrata palca wskazującego z kością śródręcza
prawa 
23 
lewa 
20 
141 
Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz drugiej kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe) powodujące: 
a) ograniczenie funkcji - w zależności od stopnia
prawa 
3-8 
lewa 
1-5 
b) znaczne ograniczenie funkcji - w zależności od stopnia
prawa 
8-12 
lewa 
5-10 
  c)   bezużyteczność palca graniczącą z utratą
prawa 
17 
 
wskaziciela
lewa 
15 
Palec trzeci, czwarty i piąty 
142 
Utrata całego paliczka lub części paliczka: 
a) palca trzeciego i czwartego - za każdy paliczek
prawa 
3 
lewa 
2 
b) palca piątego - za każdy paliczek
prawa 
1 
lewa 
1 
143 
Utrata palców trzeciego, czwartego lub piątego z kością śródręcza 
prawa 
12 
lewa 
8 
144 
Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palców trzeciego, czwartego lub piątego: złamania, zwichnięcia, uszkodzenia mięśni, ścięgien, naczyń, nerwów - w zależności od blizn, zniekształceń, zaburzeń czucia, ograniczenia ruchów palca, przykurczów stawów, zesztywnień, zmian troficznych i innych zmian wtórnych - za każdy palec w zależności od stopnia: 
a) ograniczenia funkcji palca
prawa 
2 
lewa 
1 
b) znacznego ograniczenia funkcji palca
prawa 
4 
lewa 
3 
c) bezużyteczności palca graniczącej z jego utratą
prawa 
7 
lewa 
5 
Uwaga:
Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców suma procentów za poszczególne uszkodzenia palców nie może przekroczyć wartości przewidzianej za całkowitą utratę ręki (dla prawej - 55%, dla lewej - 50%).
       

N.

Uszkodzenia kończyny dolnej

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
Biodro 
145 
Utrata kończyny dolnej przez Wyłuszczenie jej w stawie biodrowym lub odjęcie okolicy podkrętarzowej 
85 
146 
Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w następstwie uszkodzeń tkanek miękkich - w zależności od stopnia 
5-25 
147 
Zesztywnienie stawu biodrowego - w zależności od ustawienia i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki: 
a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym
20-35 
b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym
30-60 
148 
Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć, złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań krętarzy) - w zależności od zakresu ruchów, przemieszczeń, skrócenia, zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz dolegliwości subiektywnych: 
a) ze zmianami miernego stopnia
5-20 
b) ze zmianami dużego stopnia
20-40 
c) z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwościami wtórnymi (kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy, kolano)
40-65 
149 
Uszkodzenia w obrębie i okolicy stawu biodrowego powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi 
oceniać według poz. 145-148, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 5-15% 
Udo 
150 
Złamanie kości udowej - w zależności od zniekształceń, skrócenia, zaników mięśni i ograniczenia ruchów w stawach: 
  a)   z nieznacznymi zmianami i skróceniem do 4 cm
5-15 
  b)   z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm
15-30 
  c)   ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami
30-40 
151 
Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające obciążenie kończyny - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji, skrócenia i zaburzeń wtórnych 
40-60 
152 
Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia, pęknięcia podskórne, przepukliny mięśniowe) - w zależności od zaburzeń funkcji 
5-20 
153 
Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe
- w zależności od stopnia wtórnych zaburzeń troficznych 
5-30 
154 
Uszkodzenie uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem kości, przetokami, ciałami obcymi (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), skostnieniem pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi (z wyłączeniem nerwu kulszowego) 
oceniać według poz. 150-153, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu -w zależności od stopnia powikłań o 1-10% 
155 
Uszkodzenie uda powikłane współistniejącym uszkodzeniem nerwu kulszowego 
oceniać według poz. 150-153, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu -w zależności od stopnia uszkodzenia nerwu o 10-65% 
Uwaga:
Łączny stopień uszczerbku ocenianego według poz. 150-153 i 155 nie może przekroczyć 70%.
156 
Utrata kończyny - zależnie od długości kikuta i przydatności jego cech do oprotezowania 
50-70 
Kolano 
157 
Złamanie nasad tworzących staw kolanowy i rzepkowy z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia aparatu więzadłowego - w zależności od zniekształceń, szpotawości, koślawości, przykurczów, ograniczenia ruchów, stabilności stawu, zaburzeń statyczno-dynamicznych kończyny i innych zmian: 
a) niewielkie zmiany - możliwość zgięcia do kąta w przedziale 90 °-120 ° lub deficyt wyprostu do kąta 5 °, mała lub średnia niestabilność prosta lub niewielka rotacja
0-10 
b) średnie zmiany - możliwość zgięcia do kąta w przedziale od 40 ° do 90 ° lub deficyt wyprostu do kąta w zakresie 5 °-15 °, duża niestabilność prosta lub średniego stopnia rotacyjna bądź niewielkiego lub średniego stopnia złożona, zaburzenia okolicy osi kończyny
10-25 
c) duże zmiany - możliwość zgięcia do kąta w przedziale od 0 °-40 ° lub deficyt wyprostu do kąta powyżej 15 °, utrwalone duże niestabilności złożone i rotacyjne, znaczne zaburzenia osi kończyny
25-40 
d) zesztywnienie stawu kolanowego w pozycji funkcjonalnej korzystnej 0 °-15 °
30 
 
  e)   zesztywnienie stawu kolanowego w pozycjach funkcjonalnych niekorzystnych
30-40 
158 
Skręcenia i zwichnięcia stawu kolanowego (w tym zwichnięcie rzepki) z uszkodzeniem aparatu więzadłowo-stawowego (torebki, więzadeł, łąkotek) - w zależności od stopnia ograniczenia ruchów, stabilności stawu, wydolności statyczno-dynamicznej kończyny i ograniczenia funkcji: 
  a)   izolowane uszkodzenia łąkotek, stan po leczeniu operacyjnym łąkotek z dobrym efektem, uszkodzenia aparatu więzadłowego bez cech niestabilności
0-5 
  b)   uszkodzenia aparatu więzadłowego z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia łąkotek - powodujące małą lub średnią niestabilność prostą, niewielkiego stopnia rotacyjną, stan po leczeniu operacyjnym struktur stawu z dobrym efektem
0-10 
  c)   uszkodzenia aparatu więzadłowego z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia łąkotek, powodujące dużą niestabilność prostą lub średniego stopnia rotacyjną bądź niewielkiego lub średniego stopnia złożoną
10-25 
  d)   utrwalone duże niestabilności złożone i rotacyjne, uszkodzenia obu więzadeł krzyżowych, znaczne zaburzenia osi
25-40 
  e)   leczenie uszkodzenia zakończone zabiegiem protezowania stawu - w zależności od ograniczenia funkcji
10-40 
159 
Inne uszkodzenia okolicy stawu kolanowego - blizny skóry, ciała obce (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem technik operacyjnych), przewlekłe stany zapalne, przetoki i inne zmiany wtórne - w zależności od nasilenia zmian: 
  a)   niewielkie zmiany
0-5 
  b)   średnie zmiany
5-10 
  c)   duże zmiany
10-20 
160 
Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego 
65 
Uwaga:
Prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów w stawie kolanowym przyjmuje się od 0 ° dla wyprostu do 120 ° dla zgięcia. Jeżeli zesztywnienie stawu kolanowego jest spowodowane uszkodzeniami innymi niż złamanie kości, należy oceniać według poz. 157 lit. d lub e.
Podudzie 
161 
Złamanie kości podudzia - w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny: 
  a)   ze zmianami lub skróceniem do 4 cm
5-15 
  b)   z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm
15-25 
  c)   ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i z dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych
25-50 
162 
Izolowane złamanie strzałki (oprócz kostki bocznej) 
3 
163 
Uszkodzenia tkanek miękkich, podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa i innych ścięgien - w zależności od rozległości uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy 
5-20 
164 
Utrata kończyny w obrębie podudzia - w zależności od charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny: 
  a)   przy długości kikuta do 8 cm, mierząc od szpary stawowej
60 
  b)   przy dłuższych kikutach
40-55 
Staw goleniowo-skokowy, skokowo-piętowy, stopa 
165 
Uszkodzenia stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego: skręcenia, stłuczenia, uszkodzenia więzadeł, torebki, uszkodzenia tkanek miękkich, blizny, w zależności od zniekształceń, funkcji stopy, zmian wtórnych i innych powikłań: 
  a)   następstwa skręceń powodujące niewielkie zaburzenia ruchomości, niewielkie zniekształcenia, blizny, ubytki
0-2 
  b)   lekkiego stopnia zaburzenia ruchomości i zniekształcenia - po częściowym uszkodzeniu więzadeł bez niestabilności w stawach
2-5 
 
  c)   średniego stopnia zaburzenia ruchomości i zniekształcenia - po częściowym uszkodzeniu więzadeł, z niestabilnością w stawach
5-10 
  d)   duże zmiany z utrzymującymi się objawami funkcjonalnej niestabilności stawów, po całkowitym rozerwaniu więzadeł
10-20 
166 
Złamania i zwichnięcia kości wchodzących w skład stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego, nasad dalszych kości podudzia, w zależności od zniekształceń, ograniczeń ruchomości stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych stopy, zesztywnienia stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego - w zależności od utrzymujących się objawów: 
  a)   ograniczenia funkcji niewielkiego stopnia w obrębie stawów skokowych
2-5 
  b)   zaburzenia funkcji średniego stopnia w obrębie stawów skokowych
5-10 
  c)   zaburzenia funkcji dużego stopnia w obrębie stawów skokowych lub zesztywnienia w ustawieniu pod kątem zbliżonym do prostego
10-20 
  d)   zesztywnienie w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym
20-30 
  e)   zaburzenia funkcji znacznego stopnia w obrębie stawów skokowych, powikłane przewlekłym zapaleniem kości, stawów, przetokami, martwicą, zmianami troficznymi i innymi zmianami wtórnymi, zesztywnienie w ustawieniu niekorzystnym
20-40 
Uwaga:
Jeżeli złamaniom lub zwichnięciom towarzyszą uszkodzenia więzadłowe, uszczerbek na zdrowiu należy oceniać według poz. 165.
167 
Złamanie kości skokowej lub piętowej (niewchodzące w zakres poz. 166) - w zależności od utrzymujących się objawów, przemieszczeń, zniekształceń, ustawienia stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych, zmian troficznych i innych powikłań: 
  a)   niewielkie zmiany
0-10 
  b)   średnie zmiany
10-20 
  c)   duże zmiany
20-30 
168 
Utrata kości skokowej lub piętowej - w zależności od wielkości blizn, zniekształceń, zaburzeń statyczno-dynamicznych stopy i innych powikłań: 
  a)   częściowa utrata
20-30 
  b)   całkowita utrata
30-40 
169 
Złamania i zwichnięcia kości stopy w zależności od przemieszczeń, zniekształceń i innych zmian wtórnych: 
  a)   niewielkiego stopnia - w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych
0-5 
  b)   średniego stopnia - w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych
5-10 
  c)   znacznego stopnia lub z innymi powikłaniami - w zależności od wielkości zaburzeń
10-20 
170 
Złamania kości śródstopia - w zależności od przemieszczeń, zniekształcenia stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych i innych zmian: 
  a)   złamania pierwszej lub piątej kości z wyraźnym przemieszczeniem - w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych
5-15 
  b)   złamania drugiej, trzeciej lub czwartej kości śródstopia - w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych
3-10 
  c)   złamanie trzech i więcej kości śródstopia - w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych
10-20 
171 
Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości, przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami neurologicznymi 
oceniać według poz. 170, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia 
   
powikłań o 1-10% 
172 
Inne uszkodzenia okolicy stępu i śródstopia: skręcenia, stłuczenia, uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien, naczyń, nerwów - w zależności od rozmiaru blizn, zniekształceń, zmian troficznych, zaburzeń dynamicznych stopy i innych zmian wtórnych: 
  a)   zmiany niewielkie
0-5 
  b)   średnie zmiany
5-10 
  c)   duże zmiany
10-15 
173 
Utrata stopy w całości 
50 
174 
Utrata stopy na poziomie stawu Choparta 
40 
175 
Utrata stopy w stawie Lisfranca 
35 
176 
Utrata stopy w obrębie kości śródstopia - w zależności od rozległości utraty przedstopia i cech kikuta 
20-30 
Palce stopy 
177 
Utrata paliczka paznokciowego palucha 
5 
178 
Utrata całego palucha 
7 
179 
Utrata palucha wraz z kością śródstopia - w zależności od rozmiaru utraty kości śródstopia 
10-20 
180 
Utrata palców od drugiego do piątego w części lub w całości - za każdy palec 
2 
181 
Utrata piątego palca wraz z kością śródstopia - w zależności od wielkości utraty kości śródstopia 
5-10 
182 
Utrata palców od drugiego do czwartego z kością śródstopia - w zależności od wielkości utraty kości śródstopia - za każdy palec 
3-5 
183 
Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców - w zależności od stopnia upośledzenia funkcji 
1-5 
       

O.

Porażenia i niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych

Pozycja 
Treść 
Strona 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
4 
184 
Uszkodzenia częściowe lub całkowite - w zależności od stopnia zaburzeń: 
  a)   nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem podobojczykowym
5-15 
b) nerwu piersiowego długiego
prawa 
5-15 
lewa 
5-10 
c) nerwu pachowego
prawa 
10-20 
lewa 
15-25 
d) nerwu mięśniowo-skórnego
prawa 
10-25 
lewa 
5-20 
e) nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia
prawa 
15-45 
lewa 
5-35 
f) nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia
prawa 
10-30 
lewa 
5-25 
g) nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia odwracacza przedramienia
prawa 
5-25 
lewa 
5-15 
h) nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia odwracacza przedramienia
prawa 
5-15 
lewa 
1-10 
i) nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia
prawa 
10-40 
lewa 
5-30 
j) nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka
prawa 
5-25 
lewa 
5-15 
k) nerwu łokciowego
prawa 
10-30 
lewa 
5-20 
  I)   splotu barkowego części nad obojczykowej (górnej)
prawa 
15-25 
   
lewa 
10-20 
  m)   splotu barkowego części podobojczykowe] (dolnej)
prawa 
25-45 
n) pozostałych nerwów odcinka szyjno-piersiowego
lewa 
20-40 
1-15 
  o)   nerwu zasłonowego
5-15 
  p)   nerwu udowego
10-30 
  q)   nerwów pośladkowych (górnego i dolnego)
10-20 
  r)   nerwu sromowego wspólnego
5-25 
  s)   nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)
20-60 
  t)   nerwu piszczelowego (normę w wysokości ponad 30% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)
10-40 
  u)   nerwu strzałkowego
10-20 
  v)   splotu lędźwiowo-krzyżowego
40-70 
  w)   pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo--krzyżowego
1-10 
Uwaga:
Według poz. 184 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów obwodowych. W przypadkach współistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych należy stosować ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych.
185 
Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną - w zależności od stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów 
prawa 
30 
lewa 
50 
       

P.

Choroby powstałe w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby w Służbie Więziennej

Pozycja 
Treść 
Procent uszczerbku na zdrowiu 
1 
2 
3 
186 
Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne 
0-100 
Uwaga:
Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej, rodzaju uszkodzenia, zespołu objawów klinicznych i stopnia upośledzenia sprawności ustroju, obniżającego zdolność do służby. Przy ocenie należy również posługiwać się ustaleniami określonymi w poz. 89 i 90.
187 
Pylica płuc: 
  a)   pylica płuc bez zaburzenia sprawności układu oddechowego stanowiąca profilaktyczne przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie pyłu zwłókniającego w stężeniach przekraczających NDS
10-20 
  b)   pylica płuc z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub wymiany gazów w płucach z ograniczeniem wydolności wysiłkowej układu oddechowego
21-60 
  c)   pylica płuc z objawami przewlekłego serca płucnego lub niewydolności oddechowo-krążeniowej
61-100 
188 
Przewlekłe choroby układu oddechowego, powstałe w następstwie działania substancji toksycznych, drażniących, uczulających 
10-100 
189 
Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu 
10-100 
190 
Choroby spowodowane działaniem promieni jonizujących substancji promieniotwórczych (również nowotwory, choroby narządu wzroku i skóry, spowodowane działaniem tych czynników) 
0-100 
191 
Trwałe uszkodzenie zdrowia w wyniku oddziaływania pola elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości w zakresie mikrofal, dłuższych fal radiowych oraz spójnego promieniowania świetlnego generowanego przez układy laserowe 
0-100 
192 
Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia: 
  a)   udar cieplny albo jego następstwa
0-100 
  b)   wyczerpanie cieplne albo jego następstwa
  c)   odmrożenia lub trwałe skutki odmrożeń
193 
Zmiany w układzie nerwowym, naczyniowym i ruchowym, wywołane działaniem drgań mechanicznych (zespół wibracyjny) 
25-80 
194 
Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania służby: 
  a)   przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki
5-50 
  b)   przewlekłe zapalenie kaletki maziowej
  c)   przewlekłe uszkodzenie łąkotki u osób wykonujących zadania służbowe w pozycji kucznej lub klęczącej
  d)   przewlekłe zapalenie okołostawowe barku
  e)   przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej
  f)   zmęczeniowe złamanie kości
  g)   martwica kości nadgarstka
195 
Choroby narządu wzroku wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi: 
  a)   alergiczne zapalenie spojówek
0-100 
  b)   ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym
  c)   epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek i rogówki
  d)   zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi
  e)   zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego
  f)   centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego
196 
Trwały ubytek słuchu typu ślimakowatego lub czuciowo--nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczonym jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz 
5-50 
197 
Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: 
  a)   guzki głosowe twarde
10-40 
  b)   wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych
  c)   niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią
198 
Przewlekłe choroby skóry i błon śluzowych spowodowane warunkami służby 
0-50 
Uwaga:
Zmiany o charakterze złośliwym należy oceniać według poz. 199, zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego według poz. 190, a choroby zakaźne, inwazyjne (pasożytnicze) według poz. 200.
199 
Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku służby, uznane za rakotwórcze u ludzi: 
  a)   rak płuca, rak oskrzela
20-100 
  b)   międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej
  c)   nowotwór układu krwiotwórczego
  d)   nowotwór skóry
  e)   nowotwór pęcherza moczowego
  f)   nowotwór wątroby
  g)   rak krtani, nowotwór nosa i zatok przynosowych
Uwaga:
Nowotwory powstałe w następstwie działania promieniowania jonizującego należy oceniać według poz. 190.
200 
Choroby zakaźne, inwazyjne i tropikalne, w przypadkach gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby. Powikłania szczepień ochronnych wykonanych w związku ze służbą 
0-100 
201 
Psychozy reaktywne oporne na leczenie, powstałe w szczególnych warunkach służby 
20-100 
202 
Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania służby: 
  a)   zespół cieśni w obrębie nadgarstka
5-30 
  b)   zespół kanału Guyona
5-30 
  c)   zespół rowka nerwu łokciowego
5-45 
  d)   uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego u osób wykonujących zadania służbowe w pozycji kucznej
5-45 
203 
Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną oporne na leczenie: 
 
  a)   zaburzenia lękowe
10-100 
  b)   zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
  c)   reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
204 
Trwała zmiana osobowości po przeżyciu sytuacji ekstremalnej 
5-20 
205 
Organiczne zaburzenia psychiczne 
10-100 
206 
Ostre choroby o podłożu alergicznym 
20-50 
207 
Nadciśnienie tętnicze z powikłaniami wielonarządowymi 
10-40 
Uwaga:
Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od stopnia upośledzenia sprawności ustroju obniżającego zdolność do służby w rozumieniu przepisów określających zdolność do Służby Więziennej.