Rozporządzenie Ministra Środowiskaz dnia 1 września 2016 r.w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi 1)Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 1904 i 2095).

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 101a ust. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska   (Dz. U. z 2016 r. poz. 672, 831, 903 i 1250) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa sposób prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym:

1)

substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi, ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości w ziemi, zróżnicowane dla poszczególnych właściwości gleby oraz grup gruntów, wydzielonych w oparciu o sposób ich użytkowania;

2)

szczegółowe wymagania dotyczące ustalania dopuszczalnej zawartości w glebie oraz dopuszczalnej zawartości w ziemi substancji powodującej ryzyko, innej niż wskazana w pkt 1, z uwzględnieniem analizy jej wpływu na zdrowie ludzi i stan środowiska;

3)

etapy identyfikacji terenów zanieczyszczonych, w szczególności:

a)

sposób ustalenia działalności mogącej być przyczyną zanieczyszczenia na danym terenie obecnie lub w przeszłości,

b)

sposób ustalenia listy substancji powodujących ryzyko, których wystąpienie w glebie lub ziemi jest spodziewane ze względu na działalność, o której mowa w lit. a,

c)

źródła informacji istotne dla oceny zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi,

d)

warunki uznawania istniejących badań zanieczyszczenia gleby i ziemi za aktualne,

e)

etapy i sposób prowadzenia badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;

4)

rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, wraz ze wskazaniem przykładowych dla tych działalności zanieczyszczeń;

5)

referencyjne metodyki wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;

6)

szczegółowe wymagania dotyczące oceny zanieczyszczenia gleby, ziemi lub wód gruntowych na terenie zakładu, gdzie jest lub była w przeszłości eksploatowana instalacja wymagająca uzyskania pozwolenia zintegrowanego, w celu zapewnienia identyfikacji każdego zanieczyszczenia przed uruchomieniem instalacji, w trakcie jej eksploatacji oraz po zamknięciu, w tym wymagania dotyczące zakresu i sposobu sporządzenia raportu początkowego, o którym mowa w art. 208 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, pomiarów, o których mowa w art. 211 ust. 6 pkt 4 tej ustawy, i raportu końcowego, o którym mowa w art. 217b ust. 1 tej ustawy.

§ 2.

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1)

działalności zaliczonej do działalności stwarzającej ryzyko szkody w środowisku - rozumie się przez to działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie   (Dz. U. z 2014 r. poz. 1789 oraz z 2015 r. poz. 277 i 1926);

2)

raporcie wynikającym z przepisów o pozwoleniach zintegrowanych - rozumie się przez to odpowiednio raport początkowy, o którym mowa w art. 208 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, badania i pomiary, o których mowa w art. 211 ust. 6 pkt 4 tej ustawy, albo raport końcowy, o którym mowa w art. 217b ust. 1 tej ustawy;

3)

szkodzie w środowisku - rozumie się przez to szkodę w środowisku w rozumieniu art. 6 pkt 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie;

4)

frakcji FG02 - rozumie się przez to zawartość w glebie frakcji granulometrycznej o średnicy zastępczej ziaren poniżej 0,02 mm.

§ 3.

1.

Substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi, ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości w ziemi, zróżnicowane dla poszczególnych właściwości gleby oraz grup gruntów, wydzielonych w oparciu o sposób ich użytkowania, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2.

Dopuszczalne zawartości, o których mowa w ust. 1, określa się dla grup gruntów wydzielonych w oparciu o sposób ich użytkowania określonych w ust. 3-6, z wyłączeniem gruntów pod wodami, uwzględniając podgrupy gruntów określonych w ust. 7.

3.

Grupy gruntów wydzielone w oparciu o sposób ich użytkowania na danym terenie określa się zgodnie z ewidencją gruntów i budynków, uwzględniając oznaczenia określone w przepisach wydanych na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne   (Dz. U. z 2015 r. poz. 520, z późn. zm.2)Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 831, 1137, i 2281 oraz z 2016 r. poz. 65, 352, 585, 903 i 1250.), w następujący sposób:

1)

grupa gruntów I:

a)

tereny mieszkaniowe, oznaczone symbolem B,

b)

inne tereny zabudowane, oznaczone symbolem Bi,

c)

zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy, oznaczone symbolem Bp,

d)

grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem Br,

e)

tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, oznaczone symbolem Bz, z wyłączeniem terenów wymienionych w pkt 3 lit. e, w tym:
  •   -  
    tereny ośrodków wypoczynkowych, tereny zabaw dziecięcych, plaże, urządzone parki, skwery, zieleńce (poza pasami ulic),
  •   -  
    tereny sportowe, takie jak: stadiony, boiska sportowe, skocznie narciarskie, tory saneczkowe, strzelnice sportowe, kąpieliska, pola golfowe,
  •   -  
    tereny spełniające funkcje rozrywkowe, takie jak: lunaparki i wesołe miasteczka,
  •   -  
    ogrody zoologiczne i botaniczne;

2)

grupa gruntów II:

a)

grunty orne, oznaczone symbolem R, oraz tereny rodzinnych ogrodów działkowych urządzonych na gruntach oznaczonych symbolem R,

b)

sady, oznaczone symbolem S,

c)

łąki trwałe, oznaczone symbolem Ł,

d)

pastwiska trwałe, oznaczone symbolem Ps,

e)

grunty pod stawami, oznaczone symbolem Wsr,

f)

grunty pod rowami, oznaczone symbolem W,

g)

tereny rodzinnych ogrodów działkowych urządzonych na gruntach oznaczonych symbolem Bz;

3)

grupa gruntów III:

a)

lasy, oznaczone symbolem Ls,

b)

grunty zadrzewione i zakrzewione, oznaczone symbolem Lz,

c)

grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, oznaczone symbolem Lzr,

d)

nieużytki, oznaczone symbolem N,

e)

tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, oznaczone symbolem Bz, z wyłączeniem terenów wymienionych w pkt 1 lit. e, w tym:
  •   -  
    tereny o charakterze zabytkowym, takie jak: ruiny zamków, grodziska, kurhany, pomniki przyrody,
  •   -  
    tereny zieleni nieurządzonej niezaliczone do lasów oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych,

f)

użytki ekologiczne, oznaczone symbolem złożonym z litery „E” oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego określającego sposób zagospodarowania lub użytkowania terenu, w szczególności E-Ls, E-Lz, E-N, E-Ps i E-R,

g)

tereny różne, oznaczone symbolem Tr;

4)

grupa gruntów IV:

a)

tereny przemysłowe, oznaczone symbolem Ba,

b)

użytki kopalne, oznaczone symbolem K,

c)

tereny komunikacyjne, w tym:
  •   -  
    drogi, oznaczone symbolem dr,
  •   -  
    tereny kolejowe, oznaczone symbolem Tk,
  •   -  
    inne tereny komunikacyjne, oznaczone symbolem Ti,
  •   -  
    grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, oznaczone symbolem Tp.

4.

Jeżeli dla danego terenu opracowano miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, grupy gruntów wydzielone w oparciu o sposób ich użytkowania na danym terenie określa się zgodnie z przeznaczeniem terenu wskazanym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, uwzględniając oznaczenia określone w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym   (Dz. U. z 2016 r. poz. 778, 904, 961 i 1250), w następujący sposób:

1)

grupa gruntów I:

a)

tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, oznaczone symbolem MN,

b)

tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, oznaczone symbolem MW,

c)

tereny zabudowy usługowej, oznaczone symbolem U,

d)

tereny sportu i rekreacji, oznaczone symbolem US,

e)

tereny rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, oznaczone symbolem UC,

f)

tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych, oznaczone symbolem RM,

g)

tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach leśnych i rybackich, oznaczone symbolem RU,

h)

tereny zieleni urządzonej, takie jak: parki, ogrody, zieleń towarzysząca obiektom budowlanym, zieleńce, arboreta, alpinaria, oznaczone symbolem ZP,

i)

cmentarze, oznaczone symbolem ZC;

2)

grupa gruntów II:

a)

tereny rolnicze, oznaczone symbolem R,

b)

tereny ogrodów działkowych, oznaczone symbolem ZD;

3)

grupa gruntów III:

a)

lasy, oznaczone symbolem ZL,

b)

grodziska, kurhany, zabytkowe fortyfikacje, oznaczone symbolem ZP,

c)

tereny zieleni objęte formami ochrony przyrody zgodnie z przepisami o ochronie przyrody, oznaczone symbolem ZN;

4)

grupa gruntów IV:

a)

tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, oznaczone symbolem P,

b)

obszary i tereny górnicze, oznaczone symbolem PG,

c)

tereny dróg publicznych, oznaczone symbolem KD,

d)

tereny dróg wewnętrznych, oznaczone symbolem KDW,

e)

tereny infrastruktury technicznej, oznaczone symbolem E, G, W, K, T, O lub C.

5.

Obszary poddane ochronie na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne   (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, 1590, 1642 i 2295 oraz z 2016 r. poz. 352 i 1250), w szczególności tereny ujęć wody i strefy ochronne ujęć wody obejmujące teren bezpośredniej ochrony tych ujęć, zalicza się do grupy gruntów I bez względu na oznaczenie w ewidencji gruntów i budynków lub w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

6.

Parki narodowe i rezerwaty przyrody, o których mowa w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody   (Dz. U. z 2015 r. poz. 1651, 1688 i 1936 oraz z 2016 r. poz. 422), zalicza się do grupy gruntów II bez względu na oznaczenie w ewidencji gruntów i budynków lub w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

7.

Dla grupy gruntów II dla głębokości 0-0,25 m poniżej poziomu terenu (ppt) określa się następujące podgrupy gruntów wydzielone w oparciu o właściwości gleby:

1)

podgrupa gruntów II-1:

a)

gleby mineralne bardzo lekkie, o zawartości frakcji FG02 mniejszej niż 10%, niezależnie od wartości pHKCl,

b)

gleby mineralne lekkie, o zawartości frakcji FG02 10-20%, o wartości pHKCl mniejszej lub równej 6,5;

2)

podgrupa gruntów II-2:

a)

gleby mineralne lekkie, o zawartości frakcji FG02 10-20%, o wartości pHKCl wyższej niż 6,5,

b)

gleby mineralne średnie, o zawartości frakcji FG02 20-35%, o wartości pHKCl mniejszej lub równej 5,5,

c)

gleby mineralne ciężkie, o zawartości frakcji FG02 większej niż 35%, o wartości pHKCl mniejszej lub równej 5,5,

d)

gleby mineralno-organiczne, o zawartości węgla organicznego 3,5-6%, niezależnie od wartości pHKCl;

3)

podgrupa gruntów II-3:

a)

gleby mineralne średnie, o zawartości frakcji FG02 20-35%, o wartości pHKCl wyższej niż 5,5,

b)

gleby mineralne ciężkie, o zawartości frakcji FG02 większej niż 35%, o wartości pHKCl wyższej niż 5,5,

c)

gleby mineralno-organiczne i organiczne, o zawartości węgla organicznego ponad 6%, niezależnie od wartościpHKCl.

8.

Dopuszczalne zawartości, o których mowa w ust. 1, dla głębokości przekraczającej 0,25 m ppt dla wszystkich grup gruntów określa się z uwzględnieniem wodoprzepuszczalności gleby i ziemi.

§ 4.

Dopuszczalną zawartość w glebie oraz dopuszczalną zawartość w ziemi substancji powodującej ryzyko, innej niż wskazana w § 1 pkt 1, ustala się na podstawie analizy wpływu obecności tej substancji w glebie lub w ziemi na zdrowie ludzi i stan środowiska, sporządzonej w postaci pisemnej, w tym:

1)

charakterystyki substancji powodującej ryzyko wraz ze wskazaniem klas zagrożenia wymienionych w częściach 2-5 załącznika I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006   (Dz. Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1; Dz. Urz. UE L 16 z 20.01.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 83 z 30.03.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 179 z 11.07.2012, str. 3; Dz. Urz. UE L 149 z 01.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 216 z 10.08.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 261 z 03.10.2013, str. 5; Dz. Urz. UE L 167 z 06.06.2014, str. 36; Dz. Urz. UE L 350 z 06.12.2014, str. 1; Dz. Urz. UE L 197 z 25.07.2015, str. 10; Dz. Urz. UE L 156 z 14.06.2015, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 195 z 20.07.2015, str. 11., z późn. zm.3)Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 235 z 05.09.2009, str. 1; Dz. Urz. UE L 16 z 20.01.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 83 z 30.03.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 179 z 11.07.2012, str. 3; Dz. Urz. UE L 149 z 01.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 216 z 10.08.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 261 z 03.10.2013, str. 5; Dz. Urz. UE L 167 z 06.06.2014, str. 36; Dz. Urz. UE L 350 z 06.12.2014, str. 1; Dz. Urz. UE L 197 z 25.07.2015, str. 10; Dz. Urz. UE L 156 z 14.06.2015, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 195 z 20.07.2015, str. 11.);

2)

charakterystyki ryzyka dla zdrowia ludzi, w szczególności:

a)

dla substancji o działaniu toksycznym - oszacowania na podstawie dostępnych danych ilorazu zagrożenia (HQ) rozumianego jako miara prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia dla zdrowia ludzi spowodowanego obecnością substancji powodującej ryzyko w środowisku, przy czym za dopuszczalną uznaje się wartość HQ < 1,

b)

dla substancji o działaniu rakotwórczym lub mutagennym - oszacowania na podstawie dostępnych danych ryzyka zdrowotnego (R) rozumianego jako dodatkowe, ponad poziom naturalny w środowisku, prawdopodobieństwo wystąpienia przypadków nowotworu spowodowanego obecnością substancji powodującej ryzyko w środowisku, przy czym za dopuszczalną uznaje się wartość R < 1×10-5;

3)

analizy istniejących metod badania zanieczyszczenia gleby i ziemi, z uwzględnieniem granicy wykrywalności i oznaczalności danej substancji w glebie i ziemi, a także z uwzględnieniem niepewności oznaczeń;

4)

podsumowania informacji, o których mowa w pkt 1-3, wraz ze wskazaniem ustalonej na ich podstawie dopuszczalnej zawartości tej substancji w glebie i dopuszczalnej zawartości tej substancji w ziemi:

a)

dla głębokości 0-0,25 m ppt, w odniesieniu do grupy gruntów I, II, III albo IV oraz podgrupy gruntów II-1, II-2 albo II-3 określonych dla grupy gruntów II - do której może zostać zakwalifikowany dany grunt,

b)

dla głębokości przekraczającej 0,25 m ppt w odniesieniu do tego wskaźnika wodoprzepuszczalności gleby i ziemi, który ma zastosowanie do danego gruntu.

§ 5.

Tereny zanieczyszczone identyfikuje się w pięciu etapach określonych w § 6-10.

§ 6.

1.

Etap pierwszy identyfikacji terenu zanieczyszczonego obejmuje ustalenie działalności mogącej być przyczyną zanieczyszczenia na danym terenie, obecnie lub w przeszłości, z uwzględnieniem:

1)

działalności mogącej z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi lub

2)

w przypadku wykonywania raportu wynikającego z przepisów o pozwoleniach zintegrowanych - działalności, o której mowa w pkt 1, oraz działalności zaliczonej do działalności stwarzającej ryzyko szkody w środowisku.

2.

Rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, wraz ze wskazaniem przykładowych zanieczyszczeń dla tych działalności określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3.

Jeżeli identyfikacja terenu zanieczyszczonego została zainicjowana na podstawie istniejących badań zanieczyszczenia gleby i ziemi wskazujących na przekroczenie dopuszczalnej zawartości substancji powodującej ryzyko w glebie lub ziemi oraz nie jest możliwe ustalenie działalności mogącej być przyczyną zanieczyszczenia na danym terenie obecnie lub w przeszłości, przechodzi się bezpośrednio do etapu trzeciego, o którym mowa w § 8, prowadząc dalsze badania w zakresie substancji, której dopuszczalna zawartość została przekroczona.

§ 7.

Etap drugi identyfikacji terenu zanieczyszczonego obejmuje ustalenie listy substancji powodujących ryzyko, których wystąpienie w glebie lub w ziemi jest spodziewane na danym terenie, z uwzględnieniem:

1)

w przypadku oceny historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi:

a)

analizy możliwości wystąpienia przykładowych zanieczyszczeń wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia dla danego rodzaju działalności, które należy traktować jako orientacyjne, przy czym jeżeli dana działalność może zostać zaklasyfikowana do więcej niż jednego rodzaju działalności, należy uwzględnić przykładowe substancje dla każdego z tych rodzajów działalności,

b)

analizy wszelkich dostępnych informacji na temat substancji powodujących ryzyko wykorzystywanych, produkowanych lub uwalnianych w wyniku działalności prowadzonych na danym terenie przed dniem 30 kwietnia 2007 r.;

2)

w przypadku wykonywania raportu wynikającego z przepisów o pozwoleniach zintegrowanych - szczegółowej inwentaryzacji substancji powodujących ryzyko, które są wykorzystywane, produkowane lub uwalniane przez obecnie eksploatowane na danym terenie instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, szczegółowej inwentaryzacji substancji powodujących ryzyko, które mają być wykorzystywane, produkowane lub uwalniane przez planowane na danym terenie instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, oraz oceny, czy w danym przypadku występuje możliwość zanieczyszczenia gleby lub ziemi na terenie zakładu, z uwzględnieniem:

a)

w szczególności substancji powodujących ryzyko szczególnie istotnych dla ochrony powierzchni ziemi,

b)

ilości tych substancji oraz stosowanej technologii, w szczególności sposobów i miejsc przechowywania, transportu, wykorzystywania, produkcji i uwalniania tych substancji, podczas eksploatacji instalacji oraz w przypadku awarii,

c)

charakterystyki terenu zakładu niezbędnej do dokonania oceny zanieczyszczenia, w szczególności ukształtowania terenu, pokrycia powierzchni terenu, obecności wód powierzchniowych, budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych,

d)

stosowanych sposobów zapobiegania emisjom tych substancji do gleby lub ziemi.

§ 8.

1.

Etap trzeci identyfikacji terenu zanieczyszczonego obejmuje zebranie oraz analizę dostępnych i aktualnych źródeł informacji istotnych dla oceny zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi na danym terenie oraz dostępnych i aktualnych badań zanieczyszczenia gleby i ziemi substancjami powodującymi ryzyko z listy ustalonej w etapie drugim.

2.

Za źródło informacji istotne dla oceny zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi uznaje się:

1)

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego;

2)

prognozę oddziaływania na środowisko oraz raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko;

3)

opracowanie ekofizjograficzne;

4)

program ochrony powietrza;

5)

przegląd ekologiczny;

6)

plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza wraz z opracowaniami przygotowanymi na potrzeby tego planu;

7)

bazy danych geologicznych;

8)

decyzje określające warunki korzystania ze środowiska.

3.

Za aktualne badania zanieczyszczenia gleby i ziemi substancjami powodującymi ryzyko uważa się wyniki badań, od których wykonania nie upłynęło więcej niż 10 lat, o ile zostały wykonane przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, oraz zgodnie z metodykami, o których mowa w § 11, a także jeżeli od dnia ich wykonania na danym terenie nie zaistniały okoliczności mogące wpłynąć na zawartość zanieczyszczenia, w szczególności poważna awaria przemysłowa, emisja lub zdarzenie mogące powodować bezpośrednie zagrożenie szkodą lub szkodę w środowisku.

§ 9.

1.

Etap czwarty identyfikacji terenu zanieczyszczonego obejmuje zebranie informacji koniecznych do wykonania badań wstępnych oraz wykonanie badań wstępnych, w tym:

1)

ustalenie grupy gruntów występującej na danym terenie oraz zebranie informacji o rodzaju pokrycia terenu, w tym roślinności i zabudowie;

2)

lokalizację źródeł zanieczyszczeń substancjami powodującymi ryzyko, znajdujących się na danym terenie obecnie lub w przeszłości, w tym:

a)

źródeł lokalnych - rozumianych jako zbiorniki, magazyny, ciągi transportowe, rurociągi, urządzenia techniczne, odpady, miejsca wprowadzania ścieków do ziemi oraz inne źródła o podobnym charakterze,

b)

źródeł rozproszonych - rozumianych jako źródła emisji pyłów lub gazów do powietrza oraz użycie substancji powodujących ryzyko bezpośrednio na powierzchni ziemi;

3)

określenie schematu lokalizacji punktów pobierania próbek gleby dla głębokości 0-0,25 m ppt, indywidualnie dla danego terenu, uwzględniając informacje, o których mowa w pkt 1 i 2, przy czym:

a)

dla grup gruntów I i IV:
  •   -  
    na terenie o powierzchni do 0,05 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 1 sekcję,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 0,05 ha do 1 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 3 sekcje o powierzchni nie większej niż 0,1 ha,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 1 ha do 10 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 10 sekcji o powierzchni nie większej niż 0,5 ha,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 10 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 20 sekcji o powierzchni nie większej niż 5 ha
  •   -  
    z tym że na każdej z sekcji wyznacza się przynajmniej 15 punktów pobierania próbek pojedynczych w celu uzyskania w wyniku zmieszania tych próbek 1 próbki zbiorczej dla każdej z sekcji,

b)

dla grup gruntów II i III:
  •   -  
    na terenie o powierzchni do 0,5 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 1 sekcję,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 0,5 ha do 10 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 3 sekcje o powierzchni nie większej niż 1 ha,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 10 ha do 100 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 10 sekcji o powierzchni nie większej niż 5 ha,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 100 ha do 500 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 20 sekcji o powierzchni nie większej niż 10 ha,
  •   -  
    na terenie o powierzchni powyżej 500 ha - ustala się dla całego badanego terenu przynajmniej 40 sekcji o powierzchni nie większej niż 25 ha
  •   -  
    z tym że na każdej z sekcji wyznacza się przynajmniej 15 punktów pobierania próbek pojedynczych w celu uzyskania w wyniku zmieszania tych próbek 1 próbki zbiorczej dla każdej z sekcji;

4)

określenie schematu lokalizacji punktów pobierania próbek pojedynczych gleby i ziemi dla głębokości przekraczającej 0,25 m ppt, indywidualnie dla danego terenu, uwzględniając informacje, o których mowa w pkt 1 i 2;

5)

określenie głębokości pobierania próbek gleby i ziemi do badań bez względu na grupę gruntów, w taki sposób aby próbki były pobierane:

a)

w przedziale o miąższości 0-0,25 m ppt,

b)

w przedziale o miąższości 0,25-1 m ppt,

c)

w przypadku gdy są to utwory o przekształconym mechanicznie profilu glebowym lub na danym terenie występują lokalne źródła zanieczyszczeń lub ujęcia wody lub otwory wiertnicze - na głębokości przekraczającej 1 m ppt do spodziewanej głębokości występowania zanieczyszczenia w przedziałach o miąższości nie większej niż 2 m, uwzględniając przy określaniu głębokości występowania zanieczyszczenia:
  •   -  
    informacje, o których mowa w pkt 1 i 2,
  •   -  
    informacje na temat właściwości zanieczyszczenia,
  •   -  
    informacje na temat poziomu ustabilizowanego zwierciadła wód gruntowych, o ile takie informacje są dostępne;

6)

pobranie próbek gleby i ziemi zgodnie z określonym schematem lokalizacji punktów pobierania próbek oraz na określonych głębokościach;

7)

przeprowadzenie:

a)

badań właściwości gleby lub ziemi, w szczególności:
  •   -  
    składu granulometrycznego, zawartości węgla organicznego i wartości pHKCl w próbkach zbiorczych pobranych na gruntach z grupy II z głębokości 0-0,25 m ppt - w przypadku badania zawartości substancji powodujących ryzyko z grupy metali i metaloidu,
  •   -  
    wodoprzepuszczalności gleby lub ziemi w próbkach pojedynczych z głębokości przekraczającej 0,25 m ppt,

b)

pomiarów w celu określenia zawartości substancji powodujących ryzyko z listy ustalonej w etapach pierwszym, drugim i trzecim, przy czym pomiary te wykonuje się:
  •   -  
    w pobranych próbkach zbiorczych z głębokości 0-0,25 m ppt,
  •   -  
    w pobranych próbkach pojedynczych z głębokości przekraczającej 0,25 m ppt w przedziale o miąższości 0,25-1 m ppt, oraz, w przypadku próbek z głębokości przekraczającej 1 m ppt, o ile były pobierane, w przedziałach o miąższości nie większej niż 2 m;

8)

porównanie otrzymanych wyników analiz z dopuszczalnymi zawartościami, o których mowa w § 3 ust. 1, oraz, jeżeli istnieją do tego podstawy, analizę, czy stwierdzone zawartości substancji na danym terenie są pochodzenia naturalnego;

9)

sporządzenie dokumentacji badań wstępnych zawierającej informacje o:

a)

datach pobrania próbek,

b)

miejscach pobrania próbek, w tym adres, numery działek ewidencyjnych oraz współrzędne określone z wykorzystaniem systemu nawigacji satelitarnej (GPS),

c)

głębokości pobrania próbek,

d)

sposobie użytkowania gruntu w miejscu pobrania próbek,

e)

właściwościach gleby, o których mowa w pkt 7 lit. a,

f)

wynikach pomiarów, o których mowa w pkt 7 lit. b,

g)

stwierdzonym zanieczyszczeniu,

h)

jeżeli istnieją do tego podstawy - wynikach analizy, czy stwierdzone zawartości substancji na danym terenie są pochodzenia naturalnego.

2.

Do oceny oraz badań i obserwacji stanu gleby i ziemi dokonywanych w ramach państwowego monitoringu środowiska nie stosuje się przepisów ust. 1.

§ 10.

1.

Etap piąty identyfikacji terenu zanieczyszczonego obejmuje przeprowadzenie badań szczegółowych polegających na:

1)

określeniu indywidualnie dla danego terenu schematu lokalizacji punktów pobierania próbek w celu wyznaczenia zasięgu występowania zanieczyszczenia substancjami powodującymi ryzyko, których występowanie zostało potwierdzone w badaniach wstępnych, o których mowa w § 9 ust. 1;

2)

określeniu głębokości pobierania próbek gleby i ziemi do badań w przedziale o miąższości 0-0,25 m ppt oraz głębiej niż 0,25 m ppt, aż do głębokości poniżej występowania zanieczyszczenia;

3)

pobraniu próbek zgodnie z określonym schematem lokalizacji punktów pobierania próbek oraz na określonych głębokościach;

4)

przeprowadzeniu badań właściwości gleby, w tym:

a)

w przypadku badania zawartości substancji powodujących ryzyko z grupy metali i metaloidu - składu granulometrycznego, zawartości węgla organicznego i wartości pHKCl w próbkach pobranych na gruntach z grupy II z głębokości 0-0,25 m ppt,

b)

wodoprzepuszczalności gleby i ziemi w próbkach z głębokości przekraczającej 0,25 m ppt;

5)

przeprowadzeniu pomiarów substancji powodujących ryzyko, których występowanie zostało potwierdzone w badaniach wstępnych, o których mowa w § 9 ust. 1, w celu określenia ich zawartości w pobranych próbkach;

6)

porównaniu otrzymanych wyników pomiarów z dopuszczalnymi zawartościami, o których mowa w § 3 ust. 1;

7)

sporządzeniu dokumentacji badań szczegółowych zawierającej informacje o:

a)

datach pobrania próbek,

b)

miejscach pobrania próbek, w tym adres, numery działek ewidencyjnych oraz współrzędne określone z wykorzystaniem systemu nawigacji satelitarnej (GPS),

c)

głębokości pobrania próbek,

d)

sposobie użytkowania gruntu w miejscu pobrania próbek,

e)

właściwościach gleby, o których mowa w pkt 4,

f)

wynikach pomiarów, o których mowa w pkt 5,

g)

poziomie zwierciadła wody podziemnej wraz z ich kierunkami przepływu, w formie przekroju przez punkty pomiarowe,

h)

stwierdzonym zanieczyszczeniu, którego zasięg zostanie naniesiony na mapie zasadniczej albo, w przypadku braku takiej mapy, na mapie ewidencyjnej,

i)

rozprzestrzenianiu substancji powodującej ryzyko w planie i przekroju,

j)

jeżeli istnieją do tego podstawy - wynikach analizy, czy stwierdzone zawartości substancji na danym terenie są pochodzenia naturalnego.

2.

Do oceny oraz badań i obserwacji stanu gleby i ziemi dokonywanych w ramach państwowego monitoringu środowiska nie stosuje się przepisów ust. 1.

§ 11.

1.

Referencyjne metodyki wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2.

Badania, o których mowa w § 9 i § 10, prowadzi się w oparciu o referencyjne metodyki wykonywania badań właściwości oraz zanieczyszczenia gleby i ziemi lub inne metodyki, o których mowa w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

§ 12.

W przypadku wykluczenia występowania zanieczyszczenia, na którymkolwiek z etapów, o których mowa w § 6-10, identyfikację terenu zanieczyszczonego uznaje się za zakończoną.

§ 13.

1.

Ocena zanieczyszczenia powierzchni ziemi na terenie zakładu, gdzie jest lub była w przeszłości eksploatowana instalacja wymagająca uzyskania pozwolenia zintegrowanego, jest prowadzona zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.

2.

Raport wynikający z przepisów o pozwoleniach zintegrowanych zawiera przedstawione w postaci opisu tekstowego, zestawień tabelarycznych oraz map wskazujących zasięg zanieczyszczenia:

1)

informacje na temat:

a)

działalności mogącej być przyczyną zanieczyszczenia na danym terenie, o której mowa w § 6 ust. 1,

b)

szczegółowej inwentaryzacji substancji powodujących ryzyko, które są wykorzystywane, produkowane lub uwalniane przez obecnie eksploatowane na danym terenie instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, oraz substancji powodujących ryzyko, które mają być wykorzystywane, produkowane lub uwalniane przez planowane na danym terenie instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, a także oceny, czy w danym przypadku występuje możliwość zanieczyszczenia gleby lub ziemi na terenie zakładu, o których mowa w § 7 pkt 2,

c)

dostępnych i aktualnych źródeł informacji istotnych dla oceny zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi na danym terenie oraz dostępnych i aktualnych badań zanieczyszczenia gleby i ziemi substancjami powodującymi ryzyko, o których mowa w § 8 ust. 1,

d)

sposobu wykonania i wyników badań szczegółowych, o których mowa w § 10 ust. 1,

e)

zastosowanych metodyk wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;

2)

informacje konieczne do wykonania badań wstępnych oraz informacje na temat sposobu wykonania i wyników badań wstępnych, o których mowa w § 9 ust. 1.

3.

Przygotowując raport wynikający z przepisów o pozwoleniach zintegrowanych, przepisy § 11 ust. 2 i § 12 stosuje się odpowiednio.

§ 14.

W terminie roku od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia dopuszcza się wykorzystanie w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia wyników badań zanieczyszczenia gleby i ziemi wykonanych, przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, zgodnie z dotychczasowymi przepisami przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, przy czym wyniki pomiarów przeprowadzonych w celu określenia zawartości substancji powodujących ryzyko w pobranych próbkach porównuje się z dopuszczalnymi zawartościami, o których mowa w § 3 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.
1)
Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 1904 i 2095).
2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 831, 1137, i 2281 oraz z 2016 r. poz. 65, 352, 585, 903 i 1250.
3)
Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 235 z 05.09.2009, str. 1; Dz. Urz. UE L 16 z 20.01.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 83 z 30.03.2011, str. 1; Dz. Urz. UE L 179 z 11.07.2012, str. 3; Dz. Urz. UE L 149 z 01.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 216 z 10.08.2013, str. 1; Dz. Urz. UE L 261 z 03.10.2013, str. 5; Dz. Urz. UE L 167 z 06.06.2014, str. 36; Dz. Urz. UE L 350 z 06.12.2014, str. 1; Dz. Urz. UE L 197 z 25.07.2015, str. 10; Dz. Urz. UE L 156 z 14.06.2015, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 195 z 20.07.2015, str. 11.
4)
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. poz. 1359), które zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1101) traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

Załącznik nr 1   -   Substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi, ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości w ziemi, zróżnicowane dla poszczególnych właściwości gleby oraz grup gruntów, wydzielonych w oparciu o sposób ich użytkowania

Załącznik nr 2   -   Rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, wraz ze wskazaniem przykładowych dla tych działalności zanieczyszczeń

Załącznik nr 3   -   Referencyjne metodyki wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi