Na podstawie art. 16 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych
i niektórych innych aktów prawnych
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1523) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym
(Dz. U. z 2016 r. poz. 886), z uwzględnieniem zmiany wprowadzonej ustawą z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej
oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. poz. 1954)
oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem 27 września 2017 r.
2.
Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje
art. 43 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o działach administracji
rządowej oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. poz. 1954), który stanowi:
„
Art. 43.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 39 ust.
2 i 3, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
”
.
Załącznik
-
Tekst jednolity ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa tryb wprowadzenia i zniesienia stanu wyjątkowego, a także zasady działania
organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą być ograniczone wolności i prawa
człowieka i obywatela w czasie stanu wyjątkowego.
Art. 2.
1.
W sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa
obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze
terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez
użycie zwykłych środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu
do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego.
1a.
Przez cyberprzestrzeń, o której mowa w ust. 1, rozumie się przestrzeń przetwarzania
i wymiany informacji tworzoną przez systemy teleinformatyczne, określone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne
(Dz. U. z 2017 r. poz. 570), wraz z powiązaniami pomiędzy nimi oraz relacjami z użytkownikami.
2.
We wniosku, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów określa przyczyny wprowadzenia
i niezbędny czas trwania stanu wyjątkowego oraz obszar, na jakim stan wyjątkowy powinien
być wprowadzony, a także odpowiednie do stopnia i charakteru zagrożenia, w zakresie
dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 3.
1.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, o którym mowa
w art. 2 ust. 1, a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego
na czas oznaczony nie dłuższy niż 90 dni lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia.
Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.
2.
W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu wyjątkowego określa się przyczyny wprowadzenia,
czas trwania i obszar, na jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz, w zakresie dopuszczonym
niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 4.
1.
Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia, o którym mowa w art.
3 ust. 1, w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
2.
W przypadku uchylenia rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przez Sejm Rzeczypospolitej
Polskiej, uchwałę Sejmu w tej sprawie niezwłocznie ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej.
3.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu wyjątkowego
oraz inne akty prawne dotyczące tego stanu podaje się do publicznej wiadomości, w
drodze obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozplakatowanie w miejscach publicznych,
a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze.
Art. 5.
1.
Jeżeli pomimo zbliżającego się upływu czasu, na jaki został wprowadzony stan wyjątkowy,
nie ustały przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz nie zostało przywrócone normalne
funkcjonowanie państwa, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia,
przedłużyć czas trwania stanu wyjątkowego na okres nie dłuższy niż 60 dni.
2.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia,
znosi stan wyjątkowy przed upływem czasu, na jaki został wprowadzony, jeżeli ustaną
przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz zostanie przywrócone normalne funkcjonowanie
państwa.
3.
Przepisy art. 2-4 stosuje się odpowiednio do rozporządzenia, o którym mowa w ust.
1.
4.
Przepisy art. 4 ust. 1 i 3 stosuje się odpowiednio do rozporządzenia, o którym mowa
w ust. 2.
Art. 6.
Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyjnych są
obowiązani do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu wyjątkowego i innych aktów
prawnych dotyczących tego stanu, przekazanych im przez wojewodę właściwego ze względu
na siedzibę redakcji lub nadawcy.
Art. 7.
Minister właściwy do spraw zagranicznych notyfikuje Sekretarzowi Generalnemu Organizacji
Narodów Zjednoczonych oraz Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy wprowadzenie i zniesienie
stanu wyjątkowego.
Rozdział 2
Zasady działania organów władzy publicznej
Art. 8.
W czasie stanu wyjątkowego organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach
organizacyjnych państwa i w ramach przysługujących im kompetencji, z zastrzeżeniem
przepisów niniejszej ustawy.
Art. 9.
Działania przywracające konstytucyjny ustrój państwa, bezpieczeństwo obywateli lub
porządek publiczny, a w szczególności koordynację i kontrolę funkcjonowania administracji
rządowej i samorządowej wykonują:
1)
Prezes Rady Ministrów - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze większym
niż obszar jednego województwa;
2)
właściwy wojewoda - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze lub części
obszaru jednego województwa.
Art. 10.
Prezes Rady Ministrów jest obowiązany do informowania na bieżąco Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej o skutkach wprowadzenia stanu wyjątkowego oraz o rodzaju i rezultatach działań
podejmowanych w celu przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.
Art. 10a.
1.
Jeżeli użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty
Policji okazało się niewystarczające do osiągnięcia celów tego użycia lub wykorzystania
lub nie jest możliwe ze względu na okoliczności zdarzenia, pododdział zwarty Policji
może użyć lub wykorzystać broń palną.
2.
Polecenie użycia lub wykorzystania broni palnej przez pododdział zwarty Policji wydaje
komendant wojewódzki (Stołeczny) Policji lub Komendant Główny Policji, a w przypadku
gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia
funkcjonariusza wchodzącego w skład tego pododdziału lub innej osoby - dowódca pododdziału
zwartego.
3.
Bezpośrednio przed wydaniem rozkazu użycia broni palnej przez pododdział zwarty Policji,
dowódca:
1)
wzywa do zachowania zgodnego z prawem, w szczególności do porzucenia broni lub niebezpiecznego
przedmiotu lub do zaniechania stosowania przemocy;
2)
uprzedza o możliwości użycia broni palnej w przypadku niepodporządkowania się temu
wezwaniu;
3)
wydaje rozkaz oddania strzału ostrzegawczego lub salwy ostrzegawczej w bezpiecznym
kierunku.
4.
Przepisu ust. 3 nie stosuje się, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem
dla życia lub zdrowia funkcjonariusza wchodzącego w skład pododdziału zwartego Policji
lub innej osoby.
5.
O każdym przypadku użycia lub wykorzystania broni palnej przez pododdział zwarty Policji,
jego dowódca niezwłocznie powiadamia przełożonego, który wydał polecenie użycia broni
palnej, lub osobę pełniącą służbę dyżurną.
6.
Do czynności podejmowanych przez przełożonego po użyciu broni palnej stosuje się przepisy
art. 36 ust. 1-4, art. 37 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art. 38 oraz art. 39 ustawy z dnia
24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1120).
7.
W zakresie nieuregulowanym w ustawie do użycia lub wykorzystania broni palnej przez
pododdział zwarty Policji, stosuje się przepisy art. 43 ust. 1, 3 i 4 oraz art. 44 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu
bezpośredniego i broni palnej.
Art. 11.
1.
W czasie stanu wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa
Rady Ministrów, może postanowić o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane
siły i środki zostały wyczerpane.
2.
Użycie oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, o którym
mowa w ust. 1, nie może zagrozić ich zdolności do realizacji zadań wynikających z
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ratyfikowanych umów międzynarodowych.
Oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej mogą użyć i wykorzystać
środki przymusu bezpośredniego, do użycia i wykorzystania których uprawnieni są żołnierze
Żandarmerii Wojskowej wchodzący w skład pododdziału zwartego, o którym mowa w przepisach
ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
3b.
Do użycia i wykorzystania środków przymusu bezpośredniego przez oddziały i pododdziały
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się przepisy art. 41-43 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni
palnej.
3c.
Oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej mogą użyć broni palnej
lub ją wykorzystać.
3d.
Zgody na użycie lub wykorzystanie broni palnej przez oddział lub pododdział Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej udziela przełożony służbowy, a w przypadku gdy wszelka zwłoka
groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia żołnierza wchodzącego
w skład tego oddziału lub pododdziału lub innej osoby - dowódca pododdziału zwartego.
3e.
Bezpośrednio przed wydaniem rozkazu użycia broni palnej przez oddziały i pododdziały
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej ich dowódca:
1)
wzywa do zachowania zgodnego z prawem, w szczególności do porzucenia broni lub niebezpiecznego
przedmiotu lub do zaniechania stosowania przemocy;
2)
uprzedza o możliwości użycia broni palnej w przypadku niepodporządkowania się temu
wezwaniu;
3)
wydaje rozkaz oddania strzału ostrzegawczego lub salwy ostrzegawczej w bezpiecznym
kierunku.
3f.
Przepisu ust. 3e nie stosuje się, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem
dla życia lub zdrowia żołnierza wchodzącego w skład oddziału lub pododdziału Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej lub innej osoby.
3g.
O każdym przypadku użycia broni palnej przez oddział i pododdział Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej jego dowódca niezwłocznie powiadamia przełożonego, który wydał polecenie
użycia broni palnej, lub osobę pełniącą służbę dyżurną.
3h.
Do czynności podejmowanych przez przełożonego po użyciu broni palnej stosuje się przepisy
art. 36 ust. 1-4, art. 37 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art. 38 oraz art. 39 ustawy z dnia
24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
3i.
W zakresie nieuregulowanym w ustawie do użycia i wykorzystania broni palnej przez
oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się przepisy
art. 43 ust. 1, 3 i 4 oraz art. 44 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu
bezpośredniego i broni palnej.
4.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowe zasady użycia oddziałów
i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w czasie stanu wyjątkowego,
uwzględniając stopień i rodzaj zagrożeń stanowiących przyczyny wprowadzenia i trwania
stanu wyjątkowego.
Art. 12.
1.
Jeżeli organy gminy, powiatu lub samorządu województwa nie wykazują dostatecznej skuteczności
w wykonywaniu zadań publicznych lub w realizacji działań wynikających z przepisów
o wprowadzeniu stanu wyjątkowego, Prezes Rady Ministrów, na wniosek właściwego wojewody,
może zawiesić te organy do czasu zniesienia stanu wyjątkowego lub na czas określony
i ustanowić w ich miejsce zarząd komisaryczny sprawowany przez komisarza rządowego.
2.
Komisarza rządowego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.
3.
Komisarz rządowy z dniem powołania przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji zawieszonych
organów gminy, powiatu lub samorządu województwa.
4.
Stan zawieszenia organów gminy, powiatu lub samorządu województwa ustaje z upływem
czasu określonego przez Prezesa Rady Ministrów oraz z mocy prawa z dniem zniesienia
stanu wyjątkowego.
Art. 13.
W czasie stanu wyjątkowego organy porządku i bezpieczeństwa publicznego mogą w celu
przywrócenia porządku publicznego wkroczyć na teren szkoły wyższej bez wezwania przez
rektora, którego należy niezwłocznie o tym zawiadomić.
Art. 14.
Decyzje wydane przez organy władzy publicznej na podstawie niniejszej ustawy lub przepisów
wykonawczych podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Przepisy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji stosuje się odpowiednio.
Rozdział 3
Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela
Art. 15.
1.
Na obszarze, na którym został wprowadzony stan wyjątkowy, ograniczeniom wolności i
praw człowieka i obywatela podlegają wszystkie osoby fizyczne zamieszkałe lub przebywające
tam chociażby czasowo. Ograniczenia te stosuje się odpowiednio wobec osób prawnych
i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę
lub prowadzących działalność na obszarze objętym stanem wyjątkowym.
2.
Rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela określone w rozporządzeniach,
o których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 5 ust. 1, powinny odpowiadać charakterowi oraz
intensywności zagrożeń stanowiących przyczyny wprowadzenia stanu wyjątkowego, a także
zapewniać skuteczne przywrócenie normalnego funkcjonowania państwa.
Art. 16.
1.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do:
1)
organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju zgromadzeń;
2)
organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzonych w ramach działalności
kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi;
3)
strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do określonych kategorii
pracowników lub w określonych dziedzinach;
4)
strajków i innych niż strajki form akcji protestacyjnych rolników;
5)
akcji protestacyjnych studentów organizowanych przez studenckie samorządy, stowarzyszenia
lub organizacje;
6)
zrzeszania się poprzez:
a)
ustanowienie zakazu tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, partii politycznych,
związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców,
ruchów obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji,
b)
nakazanie okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych stowarzyszeń, partii
politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji
pracodawców, ruchów obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji, których
działalność może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa
obywateli lub porządku publicznego.
2.
Przepis ust. 1 pkt 1 nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły i inne związki
wyznaniowe oraz organizacje religijne działające w obrębie świątyń, budynków kościelnych,
w innych pomieszczeniach służących organizowaniu i publicznemu sprawowaniu kultu,
a także zgromadzeń organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego.
3.
Informacja o zgłoszeniu zbiórki publicznej, która ma być przeprowadzona na obszarze,
na którym wprowadzono stan wyjątkowy, może zostać zamieszczona na ogólnopolskim elektronicznym
portalu zbiórek publicznych, tylko wówczas, gdy w ocenie ministra właściwego do spraw
administracji publicznej, przeprowadzenie zbiórki nie utrudni realizacji celów wprowadzenia
stanu wyjątkowego.
Art. 17.
1.
W czasie stanu wyjątkowego może być odosobniona osoba mająca ukończone 18 lat, w stosunku
do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pozostając na wolności będzie prowadziła
działalność zagrażającą konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli
lub porządkowi publicznemu albo gdy odosobnienie jest niezbędne dla zapobieżenia popełnienia
czynu karalnego lub uniemożliwienia ucieczki po jego popełnieniu. Nie narusza to immunitetów
wynikających z odrębnych przepisów.
2.
Odosobniona może być również osoba, która ukończyła 17 lat, jeżeli przeprowadzona
uprzednio z nią rozmowa ostrzegawcza okazała się nieskuteczna.
3.
Odosobnienie następuje na podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu na miejsce
pobytu stałego lub czasowego osoby odosobnionej i jest wykonywane przez właściwego
komendanta wojewódzkiego Policji, w drodze zatrzymania tej osoby i przymusowego doprowadzenia
do ośrodka odosobnienia podległego Ministrowi Sprawiedliwości.
4.
Wojewoda, o którym mowa w ust. 3, wszczyna postępowanie w sprawach odosobnienia na
wniosek właściwych organów prokuratury, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej lub Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
5.
Decyzję w sprawie odosobnienia doręcza się osobie odosobnionej niezwłocznie, nie później
niż w ciągu 48 godzin od chwili jej wydania. Decyzję tę uchyla się niezwłocznie, jeżeli
ustaną przyczyny uzasadniające odosobnienie.
6.
Decyzje w sprawach odosobnienia są ostateczne i mogą być zaskarżone bezpośrednio do
sądu administracyjnego w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
z tym że sąd wyznacza rozprawę w terminie 7 dni od daty otrzymania skargi. Przepisu
art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 i 1370) nie stosuje się.
7.
W czasie odosobnienia nie może być rozwiązany stosunek pracy z osobą odosobnioną,
chyba że przed odosobnieniem zaistniały z jej winy okoliczności uzasadniające rozwiązanie
stosunku pracy bez wypowiedzenia. Termin do wniesienia środków prawnych przeciwko
rozwiązaniu stosunku pracy liczy się w tych przypadkach od dnia zakończenia odosobnienia.
8.
Do pobytu osób odosobnionych w ośrodkach odosobnienia stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu karnego wykonawczego dotyczące praw i obowiązków tymczasowo aresztowanych, wykonywania tymczasowego aresztowania
oraz nadzoru penitencjarnego.
9.
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych,
w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi ośrodki odosobnienia z uwzględnieniem odpowiedniego
stopnia zabezpieczenia ośrodków oraz izolacji odosobnionych.
Art. 18.
1.
Na obszarze obowiązywania stanu wyjątkowego na osobę, która ukończyła 18 lat, przebywającą
w miejscu publicznym może być nałożony obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego
lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, a na osobę uczącą się, która nie ukończyła
18 lat - legitymacji szkolnej.
2.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być wprowadzone nakazy lub zakazy:
1)
przebywania lub opuszczania w ustalonym czasie oznaczonych miejsc, obiektów i obszarów;
2)
uzyskania zezwolenia organów administracji publicznej na zmianę miejsca pobytu stałego
i czasowego;
3)
zgłoszenia w ustalonym terminie organom ewidencji ludności lub Policji przybycia do
określonej miejscowości;
4)
utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech określonych miejsc,
obiektów lub obszarów.
Art. 19.
1.
W czasie stanu wyjątkowego na wezwanie organów prokuratury, Policji, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej lub Służby Kontrwywiadu Wojskowego
osoba mająca ukończone 17 lat jest obowiązana do udziału, we wskazanym miejscu, w
rozmowie ostrzegawczej. Wezwanie to może być przekazane w dowolnej udokumentowanej
formie.
2.
Do udziału w rozmowie ostrzegawczej można wezwać tylko taką osobę, co do której zachodzi
uzasadnione podejrzenie, że nie będzie przestrzegać porządku prawnego.
3.
Jeżeli osoba wezwana na rozmowę ostrzegawczą nie zgłosi się dobrowolnie na wskazane
miejsce, a fakt otrzymania wezwania nie budzi wątpliwości, może być przymusowo doprowadzona
przez organ wzywający.
4.
Jeżeli podejrzenie, o którym mowa w ust. 2, dotyczy osoby niemającej ukończonych 17
lat, wezwanie przekazuje się i przeprowadza rozmowę ostrzegawczą z rodzicami lub rodzicem
albo opiekunem prawnym tej osoby. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
5.
Rozmowa ostrzegawcza polega na udzieleniu pouczenia o prawnych i osobistych skutkach
nieprzestrzegania porządku prawnego oraz niestosowania się do ustalonych na czas stanu
wyjątkowego ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Osoby obecne przy rozmowie
potwierdzają przebieg rozmowy podpisami na protokóle.
6.
W przypadku określonym w ust. 4, rozmowa ostrzegawcza odbywa się w obecności osoby,
której podejrzenie dotyczy, jeżeli takie jest życzenie rodzica lub opiekuna prawnego
tej osoby.
kontrola zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów przekazywanych w ramach
usług pocztowych o charakterze powszechnym lub usług kurierskich;
3)
kontrola treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów telefonicznych lub sygnałów
przesyłanych w sieciach telekomunikacyjnych;
4)
emisja sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów radiowych, telewizyjnych
lub dokonywanych poprzez urządzenia i sieci telekomunikacyjne, których treść może
zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub
porządku publicznego.
2.
Funkcję organów cenzury i kontroli pełnią właściwi wojewodowie, którzy mogą nakazać
organom administracji publicznej działającym na obszarze województwa wykonywanie czynności
technicznych, niezbędnych do prowadzenia cenzury lub kontroli.
3.
Organy cenzury i kontroli są uprawnione do zatrzymywania w całości lub w części publikacji,
przesyłek pocztowych i kurierskich oraz korespondencji telekomunikacyjnej, a także
do przerywania rozmów telefonicznych i transmisji sygnałów przesyłanych w sieciach
telekomunikacyjnych, jeżeli ich zawartość lub treść może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego
ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
4.
Zatrzymane publikacje, przesyłki lub korespondencję telekomunikacyjną doręcza się
adresatom po zniesieniu stanu wyjątkowego, z zastrzeżeniem ust. 5.
5.
Zatrzymane publikacje, przesyłki pocztowe i kurierskie oraz korespondencję telekomunikacyjną,
których treść lub zawartość pochodzi z przestępstwa, była przeznaczona do popełnienia
przestępstwa albo została objęta zakazem posiadania, organ cenzury i kontroli przekazuje,
niezwłocznie a najpóźniej bezpośrednio po zniesieniu stanu wyjątkowego, organom właściwym
do prowadzenia postępowania karnego lub orzeczenia przepadku rzeczy.
6.
Decyzje organów cenzury i kontroli są ostateczne i mogą być zaskarżone bezpośrednio
do sądu administracyjnego. Przepisu art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie stosuje się.
7.
Cenzura prewencyjna nie obejmuje należących do kościołów i innych związków wyznaniowych
środków społecznego przekazu, stanowiących źródła informacji na temat religii i służących
wypełnianiu funkcji religijnych.
8.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi:
1)
tryb postępowania organów cenzury i kontroli, uwzględniając potrzebę zapewnienia sprawności
i szybkości działania;
2)
organy właściwe w sprawach, o których mowa w ust. 1 pkt 4, oraz tryb postępowania
tych organów, uwzględniając potrzebę zapewnienia niejawności stosowanych metod i technik
działania.
Art. 21.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być wprowadzone ograniczenia wolności i praw człowieka
i obywatela w zakresie:
1)
dostępu do towarów konsumpcyjnych, poprzez całkowitą lub częściową reglamentację zaopatrzenia
ludności;
1a)
swobody uzgadniania cen przez strony umowy, poprzez zakazanie okresowego podwyższania
cen na towary lub usługi określonego rodzaju albo nakazanie stosowania cen ustalonych
na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie dla kosztów utrzymania konsumentów;
2)
wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania prowadzenia
działalności gospodarczej określonego rodzaju albo ustanowienie obowiązku uzyskania
zezwolenia na rozpoczęcie działalności gospodarczej określonego rodzaju;
3)
działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych w szkołach
włącznie ze szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół duchownych i seminariów duchownych;
4)
obrotu krajowymi środkami płatniczymi, obrotu dewizowego oraz działalności kantorowej;
5)
transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz w ruchu jednostek pływających na
morskich wodach wewnętrznych i na morzu terytorialnym, a także na śródlądowych drogach
wodnych;
6)
funkcjonowania systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej,
poprzez nakazanie wyłączenia urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług,
na czas określony, a także poprzez nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego
organu administracji rządowej radiowych i telewizyjnych urządzeń nadawczych i nadawczo-odbiorczych
lub ustalenie innego sposobu ich zabezpieczenia przed wykorzystaniem w sposób zagrażający
konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli albo porządkowi publicznemu;
7)
prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów
broni lub określonych przedmiotów, poprzez nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu
właściwego organu administracji rządowej albo zakazanie noszenia;
8)
dostępu do informacji publicznej.
Art. 22.
1.
Rada Ministrów, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, określa, w drodze rozporządzeń, szczegółowy
tryb i sposoby oraz obszarowy, podmiotowy i przedmiotowy zakres wprowadzenia i stosowania
ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela ustalonych przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej w rozporządzeniach, o których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 5 ust. 1, uwzględniając
w możliwym stopniu minimalizację indywidualnych i społecznych uciążliwości wynikających
ze stosowania tych ograniczeń.
2.
Jeżeli stan wyjątkowy został wprowadzony na obszarze jednego województwa lub jego
części, określone w ust. 1 kompetencje Rady Ministrów przejmuje właściwy wojewoda.
3.
Określone w art. 21 ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela ustalone przez
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w rozporządzeniach, o których mowa w art. 3 ust.
1 i art. 5 ust. 1, wprowadza się i stosuje w drodze rozporządzeń wydawanych przez:
1)
właściwego ministra - w przypadku jeżeli ograniczenie określone w art. 21 pkt 3 dotyczy
szkół jemu podległych;
2)
ministra właściwego do spraw finansów publicznych po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego
Banku Polskiego - w przypadku ograniczenia określonego w art. 21 pkt 4;
ministrów właściwych do spraw transportu, żeglugi śródlądowej i gospodarki morskiej
działających w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej oraz ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych - w przypadku ograniczeń określonych w art. 21 pkt 5;
4)
ministra właściwego do spraw łączności i ministra właściwego do spraw informatyzacji
działających w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, Ministrem
Obrony Narodowej i ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz po zasięgnięciu
opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego w odniesieniu do bankowych systemów telekomunikacyjnych
- w przypadku ograniczeń określonych w art. 21 pkt 6;
5)
ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej w odniesieniu
do żołnierzy zawodowych - w przypadku ograniczeń określonych w art. 21 pkt 7;
6)
właściwego wojewodę - w przypadku stosowania ograniczenia określonego w art. 21 pkt
3 do szkół, z wyłączeniem szkół wyższych, oraz stosowania ograniczeń określonych w
art. 21 pkt 1, 1a, 2 i 5, jeżeli stan wyjątkowy wprowadzono na obszarze jednego województwa
lub jego części.
4.
W rozporządzeniach, o których mowa w ust. 3, określa się szczegółowy tryb i sposoby
oraz obszarowy, podmiotowy i przedmiotowy zakres wprowadzenia i stosowania ograniczeń
wolności i praw człowieka i obywatela, uwzględniając w możliwym stopniu minimalizację
indywidualnych i społecznych uciążliwości wynikających ze stosowania tych ograniczeń.
Rozdział 4
Przepisy karne
Art. 23.
1.
Kto w czasie stanu wyjątkowego:
1)
wbrew zakazowi określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 1 organizuje lub przeprowadza zgromadzenie,
2)
wbrew zakazowi określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 2 organizuje lub przeprowadza imprezę
masową albo inną imprezę artystyczną lub rozrywkową, niebędącą imprezą masową,
3)
wbrew zakazowi określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 3-5 uczestniczy w strajku lub innej
akcji protestacyjnej pracowników lub rolników, albo akcji protestacyjnej studentów
zorganizowanej przez studenckie samorządy, stowarzyszenia lub organizacje,
4)
wbrew zakazowi określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 6 lit. a tworzy stowarzyszenie, partię
polityczną, związek zawodowy, organizację społeczno-zawodową rolników, organizację
pracodawców, ruch obywatelski, dobrowolne zrzeszenie lub fundację,
5)
wbrew nakazowi określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 6 lit. b uczestniczy w działalności
zarejestrowanego stowarzyszenia, partii politycznej, związku zawodowego, organizacji
społeczno-zawodowej rolników, organizacji pracodawców, ruchu obywatelskiego, dobrowolnego
zrzeszenia lub fundacji,
6)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 18 ust. 1 nie posiada przy sobie dowodu osobistego
lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
7)
wbrew nakazowi lub zakazowi określonemu w art. 18 ust. 2 pkt 1 przebywa lub nie opuszcza
w ustalonym czasie oznaczonego miejsca, obiektu lub obszaru,
8)
wbrew nakazowi określonemu w art. 18 ust. 2 pkt 2 zmienia miejsce pobytu stałego lub
czasowego bez wymaganego zezwolenia,
9)
wbrew nakazowi określonemu w art. 18 ust. 2 pkt 3 nie zgłasza w ustalonym terminie
organowi ewidencji ludności lub Policji przybycia do określonej miejscowości,
10)
wbrew zakazowi określonemu w art. 18 ust. 2 pkt 4 utrwala za pomocą środków technicznych
wygląd lub inną cechę określonego miejsca, obiektu lub obszaru,
11)
wbrew nakazowi określonemu w art. 21 pkt 1 narusza zasady reglamentacji zaopatrzenia
ludności,
11a)
wbrew zakazowi określonemu w art. 21 pkt 1a podwyższa ceny na towary lub usługi określonego
rodzaju albo nie stosuje się do nakazu stosowania cen w wysokości ustalonej na towary
lub usługi określonego rodzaju,
12)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 pkt 2 nie stosuje się do nakazu zaniechania
prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, albo bez wymaganego zezwolenia
rozpoczyna działalność gospodarczą określonego rodzaju,
13)
wbrew zakazowi określonemu w art. 21 pkt 3 organizuje lub przeprowadza zajęcia dydaktyczne
w szkołach,
14)
wbrew zakazowi określonemu w art. 21 pkt 4 nie stosuje się do wprowadzonych ograniczeń
w obrocie krajowymi środkami płatniczymi, obrocie dewizowym oraz działalności kantorowej,
15)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 pkt 5 nie stosuje się do ograniczeń w transporcie
drogowym, kolejowym lub lotniczym, albo w ruchu jednostek pływających na morskich
wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub na śródlądowych drogach wodnych,
16)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 pkt 6 nie stosuje się do nakazu wyłączenia
na czas określony urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług, albo nakazu
niezwłocznego złożenia do depozytu radiowych i telewizyjnych urządzeń nadawczych i
nadawczo-odbiorczych lub innego sposobu ich zabezpieczenia,
17)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 pkt 7 nie stosuje się do nakazu niezwłocznego
złożenia do depozytu broni palnej, amunicji, materiałów wybuchowych, innych rodzajów
broni lub określonych przedmiotów, albo zakazu ich noszenia,
18)
wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 pkt 8 nie stosuje się do wprowadzonych ograniczeń
w dostępie do informacji publicznej
- podlega karze aresztu albo grzywny.
2.
Rozpoznawanie spraw, określonych w ust. 1, następuje w trybie przepisów o postępowaniu
w sprawach o wykroczenia w postępowaniu przyśpieszonym.
Art. 24.
1.
Niewykonane w całości lub w części do dnia zniesienia stanu wyjątkowego lub uchylenia
odpowiednich ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela kary za wykroczenia
wymierzone na podstawie przepisów ustawy podlegają wykonaniu.
2.
Postępowania w sprawach o wykroczenia określone w niniejszej ustawie, wszczęte i niezakończone
orzeczeniem kończącym postępowanie do dnia zniesienia stanu wyjątkowego lub uchylenia
odpowiednich ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, prowadzi się na podstawie
przepisów ustawy, a wymierzone kary podlegają wykonaniu.
3.
Po zniesieniu stanu wyjątkowego postępowanie w sprawach o wykroczenia określone w
niniejszej ustawie prowadzi się na zasadach ogólnych.
Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy końcowe
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2016 r.
poz. 1948 i 1955 oraz z 2017 r. poz. 60, 244, 708, 768, 1086 i 1321.
2)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1988 r. poz. 324, z 1989 r.
poz. 187, z 1990 r. poz. 173, z 1991 r. poz. 442, z 1996 r. poz. 542, z 1997 r. poz.
554 i 770, z 1999 r. poz. 999, z 2001 r. poz. 1198, z 2002 r. poz. 1271, z 2004 r.
poz. 1181, z 2005 r. poz. 377, z 2007 r. poz. 590, z 2010 r. poz. 1228 i 1551, z 2011 r.
poz. 459, 934, 1204 i 1660, z 2012 r. poz. 1136 oraz z 2013 r. poz. 771.
3)
Ze zmianą wprowadzoną przez art. 12 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy
o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1954),
która weszła w życie z dniem 17 grudnia 2016 r.