Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansówz dnia 12 października 2017 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków 1)Minister Rozwoju i Finansów kieruje działem administracji rządowej - finanse publiczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 września 2016 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju i Finansów (Dz. U. poz. 1595).

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 8 lit. c ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości   (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 61, 245, 791 i 1089) zarządza się, co następuje:

§ 1.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków   (Dz. U. z 2015 r. poz. 2066) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w § 1:

a)

pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

2)

ekspozycje kredytowe - bilansowe należności z tytułu kredytów i pożyczek, skupionych wierzytelności, czeków i weksli, zrealizowanych gwarancji, innych wierzytelności o podobnym charakterze oraz udzielone zobowiązania pozabilansowe o charakterze finansowym i gwarancyjnym;
 ”
 ,

b)

po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
„ 

2a)

odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi - odpisy aktualizujące odnoszące się do odsetek, także skapitalizowanych, od ekspozycji kredytowych;
 ”
 ,

c)

po pkt 6 dodaje się pkt 6a w brzmieniu:
„ 

6a)

rezerwy celowe - rezerwy na ryzyko związane z działalnością banków odnoszące się do ekspozycji kredytowych, z wyłączeniem należności z tytułu odsetek, także skapitalizowanych;
 ”
 ;

2)

w § 2:

a)

w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„ 
Banki tworzą rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do:
 ”
 ,

b)

ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„ 

4.

Obowiązek tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi nie dotyczy ekspozycji kredytowych stanowiących udzielone zobowiązania pozabilansowe w przypadku, gdy postanowienia umowy:

1)

gwarantują bankowi swobodę w podjęciu decyzji o uruchomieniu środków w ramach zobowiązania lub

2)

uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od terminowej obsługi już wykorzystanej części i niebudzącej obaw sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika w przypadku, gdy wymagane jest stosowanie tego kryterium, lub

3)

uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od złożenia zabezpieczeń wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia, umożliwiających pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi o kwotę odpowiadającą uruchamianym środkom lub klasyfikowanie ekspozycji kredytowej do kategorii „normalne”.
 ”
 ;

3)

w § 3 ust. 1-4 otrzymują brzmienie:
„ 

1.

Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii „normalne”, oraz odpisy aktualizujące należności związane z tymi ekspozycjami kredytowymi tworzy się w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw oraz odpisów, stanowiącego 1,5% podstawy tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi.

2.

Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi, zaklasyfikowanymi do kategorii „pod obserwacją”, „poniżej standardu”, „wątpliwe” i „stracone” oraz odpisy aktualizujące należności związane z tymi ekspozycjami kredytowymi tworzy się na podstawie indywidualnej oceny ryzyka obciążającego daną ekspozycję, jednak w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw oraz odpisów, stanowiącego w relacji do podstawy tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi:

1)

1,5% - w przypadku kategorii „pod obserwacją”;

2)

20% - w przypadku kategorii „poniżej standardu”;

3)

50% - w przypadku kategorii „wątpliwe”;

4)

100% - w przypadku kategorii „stracone”.

3.

Komisja Nadzoru Finansowego, na wniosek banku, może zezwolić na utworzenie rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi w innej wysokości niż określona w ust. 1 i 2, w szczególności na podstawie modeli ryzyka kredytowego, informując ministra właściwego do spraw instytucji finansowych o udzielonym zezwoleniu.

4.

Rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi tworzy się, aktualizuje co do wysokości oraz rozwiązuje najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca kończącego kwartał, w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych.
 ”
 ;

4)

w § 4 ust. 1-3 otrzymują brzmienie:
„ 

1.

Podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi stanowi wartość bilansowa ekspozycji kredytowej bez uwzględnienia utworzonych rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, ale z uwzględnieniem przewidywanej w związku z restrukturyzacją zadłużenia kwoty umorzenia części ekspozycji kredytowej.

2.

Podstawę tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi, zaklasyfikowanymi do kategorii „pod obserwacją” lub grupy „zagrożone”, oraz odpisów aktualizujących należności związanych z tymi ekspozycjami kredytowymi można pomniejszyć, z zastrzeżeniem § 5, o wartość zabezpieczeń wymienionych w:

1)

ust. 3 pkt 3, 16-20 oraz w zakresie pojazdów samochodowych - pkt 23 i 24 załącznika nr 2 do rozporządzenia - w przypadku ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych;

2)

ust. 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia - w przypadku pozostałych ekspozycji kredytowych.

3.

Przeglądów i aktualizacji wartości zabezpieczeń, o które pomniejszono podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, dokonuje się, z zastrzeżeniem ust. 4, w trybie obowiązującym dla przeglądów i klasyfikacji ekspozycji kredytowych.
 ”
 ;

5)

w § 5:

a)

w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„ 

1)

wartość zabezpieczenia jest możliwa do uzyskania, w wysokości uwzględnianej do pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, podczas ewentualnego postępowania egzekucyjnego, biorąc pod uwagę ograniczenia prawne, ekonomiczne i faktyczne, mogące wpływać na rzeczywistą możliwość zaspokojenia się banku z przedmiotu zabezpieczenia;
 ”
 ,

b)

w ust. 2 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„ 
Kwota, o którą można pomniejszyć podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, w przypadku zabezpieczeń w postaci:
 ”
 ,

c)

w ust. 4 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„ 

1)

w przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych zabezpieczeniami wymienionymi w ust. 3 pkt 16 załącznika nr 2 do rozporządzenia, kwota, o którą można pomniejszyć podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, nie może być większa niż limit pomniejszenia dla poszczególnych okresów opóźnienia w spłacie, określony w tabeli nr 1 załącznika nr 3 do rozporządzenia;

2)

w przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych zabezpieczeniami, wymienionymi w ust. 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia, z wyłączeniem określonych w pkt 1, kwota, o którą można pomniejszyć podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, nie może być większa niż limit pomniejszenia dla poszczególnych okresów opóźnienia w spłacie, określony w tabeli nr 2 załącznika nr 3 do rozporządzenia.
 ”
 ;

6)

§ 6 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 6.

W przypadku gdy bank posiada wobec dłużnika ekspozycje kredytowe stanowiące zarówno należności bilansowe, jak i udzielone zobowiązania pozabilansowe, jeżeli warunki umowy nie stanowią inaczej, posiadane zabezpieczenia uwzględnia się w pierwszej kolejności w ustalaniu podstawy tworzenia rezerwy celowej na należności bilansowe oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi.
 ”
 ;

7)

§ 7-9 otrzymują brzmienie:
„ 

§ 7.

Wymagany poziom rezerw celowych na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi oraz odpisów aktualizujących należności związanych z tymi ekspozycjami kredytowymi:

1)

wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii „normalne” - pomniejsza się o kwotę równą 25% rezerwy na ryzyko ogólne;

2)

zaklasyfikowanymi do kategorii „pod obserwacją” - pomniejsza się o kwotę równą 25% rezerwy na ryzyko ogólne.

§ 8.

Rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi tworzy się w ciężar kosztów.

§ 9.

1.

Rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi rozwiązuje się po wygaśnięciu przyczyn ich utworzenia.

2.

Rezerwę celową oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi zmniejsza się odpowiednio do:

1)

zmniejszenia się kwoty ekspozycji kredytowej;

2)

zmiany kategorii ekspozycji kredytowej na kategorię o niższym stopniu ryzyka w wyniku dokonanej klasyfikacji;

3)

wzrostu wartości zabezpieczenia pomniejszającego podstawę tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi;

4)

wzrostu wartości rezerwy na ryzyko ogólne.

3.

Ekspozycje kredytowe stanowiące należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne odpisuje się w ciężar utworzonych na nie rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi.
 ”
 ;

8)

w § 10:

a)

w ust. 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„ 

5)

przykład zastosowania modelu ryzyka kredytowego do klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz wyznaczania wymaganego poziomu rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi za okres poprzedniego kwartału wraz z wynikami weryfikacji historycznej.
 ”
 ,

b)

w ust. 3 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„ 

2)

zostać cofnięte, jeśli bank nie zapewnia właściwego zarządzania ryzykiem kredytowym, a w szczególności, jeśli na podstawie przeprowadzonej weryfikacji stwierdzono, że w okresie ostatnich 12 miesięcy rzeczywiste straty są wyższe od rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi obliczonych na podstawie modelu ryzyka kredytowego.
 ”
 ;

9)

§ 11 otrzymuje brzmienie:
„ 

§ 11.

W przypadku utworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi w wysokości niższej niż wymagany poziom rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących
należności związanych z ekspozycjami kredytowymi, z zastrzeżeniem § 2 ust. 5 oraz § 3 ust. 3, zarząd banku niezwłocznie zawiadamia Komisję Nadzoru Finansowego o przyczynach takiego stanu i niezwłocznie uzupełnia brakujące rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące należności związane z ekspozycjami kredytowymi, przy czym uzupełnienie nie może nastąpić później niż do końca danego roku obrotowego.
 ”
 ;

10)

w załączniku nr 2 do rozporządzenia:

a)

w ust. 1:
  •   -  
    po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:
    „ 

    1a)

    gwarancja lub poręczenie podmiotu, którego zobowiązania lub działalność objęta jest gwarancją, poręczeniem lub innym mechanizmem wsparcia, udzielonym przez Skarb Państwa na podstawie odrębnych przepisów, spełniającym wymogi ochrony kredytowej w rozumieniu art. 213-215 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012   (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm.)2)Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 208 z 02.08.2013, str. 68, Dz. Urz. UE L 321 z 30.11.2013, str. 6, Dz. Urz. UE L 165 z 04.06.2014, str. 31, Dz. Urz. UE L 11 z 17.01.2015, str. 37, Dz. Urz. UE L 143 z 09.06.2015, str. 7, Dz. Urz. UE L 328 z 12.12.2015, str. 108, Dz. Urz. UE L 151 z 08.06.2016, str. 4, Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 153, Dz. Urz. UE L 336 z 10.12.2016, str. 36, Dz. Urz. UE L 20 z 25.01.2017, str. 4 oraz Dz. Urz. UE L 144 z 07.06.2017, str. 14., zwanego dalej „rozporządzeniem nr 575/2013”;
     ”
     ,
  •   -  
    pkt 3a otrzymuje brzmienie:
    „ 

    3a)

    umowa ubezpieczenia eksportowego lub gwarancja ubezpieczeniowa Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A., objęta w sposób bezpośredni lub pośredni systemem gwarantowania wypłat przez Skarb Państwa, zawarta lub udzielona na podstawie przepisów o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, dla określonej umowy dotyczącej ekspozycji kredytowych - do wysokości iloczynu procentu, w jakim ryzyko wystąpienia zdarzenia objęte jest ochroną ubezpieczeniową lub gwarancyjną, i sumy odpowiednio ubezpieczenia lub gwarancji, jeżeli konieczność tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi jest następstwem zdarzeń objętych tym ubezpieczeniem lub gwarancją;
     ”
     ,
  •   -  
    pkt 5 i 6 otrzymują brzmienie:
    „ 

    5)

    zastaw rejestrowy na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez:

    a)

    Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski,

    b)

    banki centralne lub rządy państw będących członkiem OECD,

    c)

    podmiot, którego zobowiązania lub działalność objęte są gwarancją, poręczeniem lub innym mechanizmem wsparcia, udzielonym przez Skarb Państwa na podstawie odrębnych przepisów, spełniającym wymogi ochrony kredytowej w rozumieniu art. 213-215 rozporządzenia nr 575/2013
    - według ich wartości godziwej;

    6)

    przeniesienie na bank, do czasu spłaty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizją, prawa własności papierów wartościowych emitowanych przez:

    a)

    Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski,

    b)

    banki centralne lub rządy państw będących członkiem OECD,

    c)

    podmiot, którego zobowiązania lub działalność objęte są gwarancją, poręczeniem lub innym mechanizmem wsparcia, udzielonym przez Skarb Państwa na podstawie odrębnych przepisów, spełniającym wymogi ochrony kredytowej w rozumieniu art. 213-215 rozporządzenia nr 575/2013
    - według ich wartości godziwej;
     ”
     ,

b)

w ust. 3:
  •   -  
    wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
    „ 
    Zabezpieczenia umożliwiające pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi:
     ”
     ,
  •   -  
    po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:
    „ 

    1a)

    gwarancja lub poręczenie podmiotu, którego zobowiązania lub działalność objęta jest gwarancją, poręczeniem lub innym mechanizmem wsparcia, udzielonym przez Skarb Państwa na podstawie odrębnych przepisów, spełniającym wymogi ochrony kredytowej w rozumieniu art. 213-215 rozporządzenia nr 575/2013;
     ”
     ,
  •   -  
    pkt 6 i 7 otrzymują brzmienie:
    „ 

    6)

    umowa ubezpieczenia eksportowego lub gwarancja ubezpieczeniowa Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A., objęta w sposób bezpośredni lub pośredni systemem gwarantowania wypłat przez Skarb Państwa, zawarta lub udzielona na podstawie przepisów o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, dla określonej umowy dotyczącej ekspozycji kredytowych - do wysokości iloczynu procentu, w jakim ryzyko wystąpienia zdarzenia objęte jest ochroną ubezpieczeniową lub gwarancyjną, i sumy odpowiednio ubezpieczenia lub gwarancji, jeżeli konieczność tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi jest następstwem zdarzeń objętych tym ubezpieczeniem lub gwarancją;

    7)

    cesja praw do świadczeń wynikających z umów ubezpieczenia eksportowego lub cesja praw wynikających z gwarancji ubezpieczeniowych, objęta w sposób bezpośredni lub pośredni systemem gwarantowania wypłat przez Skarb Państwa, zawartych lub udzielonych na podstawie przepisów o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych - do wysokości iloczynu procentu, w jakim ryzyko wystąpienia zdarzenia jest objęte ochroną ubezpieczeniową lub gwarancyjną, i sumy odpowiednio ubezpieczenia lub gwarancji, jeżeli konieczność tworzenia rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi jest następstwem zdarzeń objętych tym ubezpieczeniem lub gwarancją;
     ”
     ,
  •   -  
    pkt 17 otrzymuje brzmienie:
    „ 

    17)

    przeniesienie na bank, do czasu spłaty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizją, prawa własności:

    a)

    papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski,

    b)

    papierów wartościowych emitowanych przez banki centralne lub rządy państw będących członkiem OECD,

    c)

    bankowych papierów wartościowych emitowanych przez inne banki,

    d)

    papierów wartościowych emitowanych przez podmiot, którego zobowiązania lub działalność objęte są gwarancją, poręczeniem lub innym mechanizmem wsparcia, udzielonym przez Skarb Państwa na podstawie odrębnych przepisów, spełniającym wymogi ochrony kredytowej w rozumieniu art. 213-215 rozporządzenia nr 575/2013
    - według ich wartości godziwej;
     ”
     .

§ 2.

Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się od dnia 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem § 1 pkt 10 lit. a tiret pierwsze i trzecie oraz § 1 pkt 10 lit. b tiret drugie i czwarte, które mają zastosowanie po raz pierwszy do rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z ekspozycjami kredytowymi tworzonych od dnia 1 stycznia 2018 r.

§ 3.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1)
Minister Rozwoju i Finansów kieruje działem administracji rządowej - finanse publiczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 września 2016 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju i Finansów (Dz. U. poz. 1595).
2)
Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 208 z 02.08.2013, str. 68, Dz. Urz. UE L 321 z 30.11.2013, str. 6, Dz. Urz. UE L 165 z 04.06.2014, str. 31, Dz. Urz. UE L 11 z 17.01.2015, str. 37, Dz. Urz. UE L 143 z 09.06.2015, str. 7, Dz. Urz. UE L 328 z 12.12.2015, str. 108, Dz. Urz. UE L 151 z 08.06.2016, str. 4, Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 153, Dz. Urz. UE L 336 z 10.12.2016, str. 36, Dz. Urz. UE L 20 z 25.01.2017, str. 4 oraz Dz. Urz. UE L 144 z 07.06.2017, str. 14.