Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsiz dnia 18 grudnia 2017 r.w sprawie wprowadzenia programu wczesnego wykrywania występowania zakażeń wirusem klasycznego pomoru świń na lata 2018-2020 ¹⁾Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. poz. 2325).

Z uwagi na niejasną sytuację epizootyczną w odniesieniu do CSF w państwach trzecich graniczących od wschodu z Rzeczpospolitą Polską, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyznacza się 2 strefy w zależności od ryzyka wystąpienia CSF:

W przypadku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia CSF do powiatowego lekarza weterynarii, zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, niezależnie od strefy, o której mowa w ust. 3.2.1, powiatowy lekarz weterynarii pobiera do badań laboratoryjnych w kierunku wykrycia CSF próbki od świń:

Rodzaj próbek pobieranych do badań laboratoryjnych w kierunku wykrycia CSF, przesyłanie próbek do badań laboratoryjnych w kierunku wykrycia CSF oraz wykonywanie badań laboratoryjnych

Rodzaje pobieranych próbek do badań laboratoryjnych w kierunku wykrycia CSF, przesyłanie próbek do laboratorium oraz wykonywanie badań diagnostycznych w kierunku CSF w ramach programu jest określone w rozdziale V, VI i VII załącznika do decyzji Komisji 2002/106/WE z dnia 1 lutego 2002 r. zatwierdzającej Podręcznik diagnostyczny ustanawiający procedury diagnostyczne, metody pobierania próbek oraz kryteria oceny wyników badań laboratoryjnych w celu potwierdzenia klasycznego pomoru świń.

Od żywych świń oraz odstrzelonych chorych dzików do badań laboratoryjnych w kierunku wykrycia CSF pobiera się próbki krwi. Od padłych świń i dzików do badań laboratoryjnych w kierunku CSF pobiera się próbki tkanek z migdałków, węzłów chłonnych lub śledziony. W przypadku dzików, których zwłoki uległy autolizie, do badań laboratoryjnych pobiera się kość długą lub mostek.

Próbki pobrane od świń lub dzików bada się metodą PCR, a gdy wynik badania laboratoryjnego w kierunku wykrycia CSF przeprowadzonego metodą PCR jest dodatni -przeprowadza się również badanie metodą ELISA.

Wszystkie badania laboratoryjne w kierunku wykrycia CSF przeprowadzane w ramach programu są wykonywane w laboratoriach wyznaczonych przez Głównego Lekarza Weterynarii, zgodnie z art. 25 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1077, z poźn. zm.).

Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, posiadacz zwierząt jest obowiązany do niezwłocznego zgłoszenia podejrzenia wystąpienia CSF. Obowiązek ten realizują również osoby mające kontakt ze zwierzętami, w szczególności przy wykonywaniu obowiązków służbowych lub zawodowych, z tym że lekarz weterynarii wezwany do zwierzęcia, w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania, informuje posiadacza zwierzęcia o obowiązkach określonych w art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt i nadzoruje ich wykonanie do czasu przybycia powiatowego lekarza weterynarii lub osoby przez niego upoważnionej. Zgłoszenia należy dokonać do powiatowego lekarza weterynarii bezpośrednio albo za pośrednictwem najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).

Dodatkowo, posiadacz świni informuje urzędowego lekarza weterynarii o każdym przypadku padnięcia świni w gospodarstwie na obszarze zagrożenia, obszarze objętym ograniczeniami lub obszarze ochronnym, zgodnie z § 18 ust. 2 rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 711, z późn. zm.).

Według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na dzień 31 grudnia 2016 r. w Polsce było zarejestrowanych 233 865 siedzib stad świń, w których utrzymywano 14 728 380 świń.

Szczegółowe informacje dotyczące liczby siedzib stad świń w województwach z uwzględnieniem wielkości gospodarstw przedstawia tabela 1.

Podstawa prawna identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz gospodarstw:

Numerem identyfikacyjnym świni jest numer siedziby stada, w której zwierzę się urodziło, albo innej siedziby stada, w której zwierzę przebywało powyżej 30 dni. W dokumentacji dotyczącej świń (np. w świadectwie zdrowia) stosuje się numer ostatniej siedziby stada, w której świnia przebywała powyżej 30 dni i została w tej siedzibie stada oznakowana.

W przypadku świń urodzonych w danej siedzibie stada, istnieje obowiązek oznakowania tych zwierząt w terminie 30 dni od dnia ich urodzenia, przez założenie na lewą małżowinę uszną kolczyka zawierającego numer siedziby stada urodzenia. Fakt oznakowania świń należy zgłosić w terminie 7 dni od dnia dokonania oznakowania kierownikowi biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W przypadku gdy świnia została przemieszczona do innej siedziby stada niż siedziba stada urodzenia i przebywa w tej siedzibie dłużej niż 30 dni, istnieje obowiązek dodatkowego oznakowania świni tatuażem zawierającym numer tej siedziby stada. Oznakowanie tatuażem musi być wykonane nie później niż przed opuszczeniem przez tę świnię siedziby stada. Fakt dodatkowego oznakowania należy zgłosić kierownikowi biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w terminie 7 dni od dnia dokonania oznakowania.

Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, koszty związane z oznakowaniem świń ponosi ich posiadacz.

Dodatkowo, świnie poddawane ocenie wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt, zgodnie z przepisami o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, są oznakowane w sposób umożliwiających ich identyfikację. Sposób oznakowania i identyfikacji do celów hodowlanych, w tym świń, określa związek hodowców lub inny podmiot upoważniony przez ministra właściwego do spraw rolnictwa do prowadzenia oceny wartości użytkowej. Świnie do celów hodowlanych znakuje się trwale i indywidualnie, używając kolczyków, identyfikatorów elektronicznych i znaków identyfikacyjnych lub stosując tatuaż.

Została opisana w ust. 3.2.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istnieje obowiązek zaopatrywania świń przemieszczanych w obrocie krajowym w świadectwo zdrowia wystawione przez urzędowego lekarza weterynarii na podstawie badania klinicznego świń przeprowadzonego nie wcześniej niż 24 godziny przed przemieszczeniem tych świń.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, nadzór nad przemieszczaniem zwierząt sprawuje powiatowy lekarz weterynarii.

Została opisana w ust. 3.2.2 i 3.2.3

Nie dotyczy.

Wymagania weterynaryjne, w tym wymagania bioasekuracji, dla gospodarstw utrzymujących świnie umieszczane na rynku określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych, jakie muszą spełniać gospodarstwa w przypadku, gdy zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego pochodzące z tych gospodarstw są wprowadzane na rynek (Dz. U. poz. 1643).

Ponadto, na obszarach objętych ograniczeniami w związku z występowaniem ASF obowiązują środki bioasekuracji określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 kwietnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia „Programu bioasekuracji mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń” na lata 2015-2018 (Dz. U. poz. 517, z późn. zm.).

W przypadku uzyskania dodatniego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku CSF powiatowy lekarz weterynarii podejmuje działania określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zwalczania klasycznego pomoru świń (Dz. U. z 2007 r. poz. 17).

Odszkodowania wypłaca się na podstawie art. 57c zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

Na podstawie art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu.

W przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, Główny Lekarz Weterynarii informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji, zgodnie z art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającego przepisy w zakresie zarządzania wydatkami odnoszącymi się do łańcucha żywnościowego, zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz dotyczącymi zdrowia roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin, zmieniającego dyrektywy Rady 98/56/WE, 2000/29/WE i 2008/90/WE, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002, (WE) nr 882/2004 i (WE) nr 396/2005, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 oraz uchylającego decyzje Rady 66/399/EWG, 76/894/EWG i 2009/470/WE (Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 1, z późn. zm.).

Nie dotyczy.

Dane w ust. 4.4.2.

Nie dotyczy.

Nie dotyczy.

Zostały opisane w ust. 3.2.

Zostały opisane w ust. 3.2.2 i 3.2.3

Nie dotyczy.

Nie dotyczy.