Obwieszczenie Ministra Zdrowiaz dnia 27 lutego 2018 r.w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości

Spis treści

Treść obwieszczenia

1.

Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych   (Dz. U. z 2017 r. poz. 1523) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości   (Dz. U. poz. 565), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości   (Dz. U. poz. 1709).

2.

Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity rozporządzenia nie obejmuje § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości   (Dz. U. poz. 1709), który stanowi:
„ 

§ 2.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
 ”
 .

Załącznik   -   Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości1)Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 95).

Na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych   (Dz. U. z 2017 r. poz. 1056) zarządza się, co następuje:

§ 12)W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości (Dz. U. poz. 1709), które weszło w życie z dniem 1 listopada 2016 r..

Oceny właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i klimatu dokonuje się na podstawie udokumentowanych badań przeprowadzonych w okresie 24 miesięcy przed złożeniem wniosku o potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu.

§ 2.

Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.

Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych peloidów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 4.

Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych klimatu, w tym oceny stanu sanitarnego powietrza, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 5.

Kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 6.

Wzór świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§ 7.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia3)Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 11 maja 2006 r..
1)
Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 95).
2)
W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości (Dz. U. poz. 1709), które weszło w życie z dniem 1 listopada 2016 r.
3)
Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 11 maja 2006 r.

Załącznik nr 1   -   Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych

1.

Badanie właściwości fizycznych i fizykochemicznych:

1)

odczyn wody;

2)

temperatura wody;

3)

potencjał redox;

4)

przewodność elektrolityczna właściwa mierzona na wypływie wody z ujęcia;

5)

absorbancja wody przy λ = 254 nm i λ = 436 nm;

6)

całkowita aktywność promieniotwórcza α i β,226Ra,222Rn.

2.

Badanie składników mineralnych zdysocjowanych:

1)

kationy: amonu, sodu, potasu, wapnia, magnezu, manganu, żelaza, litu, baru, strontu, miedzi, cynku, niklu, kadmu, ołowiu, chromu, selenu, arsenu, glinu, antymonu, kobaltu i rtęci;

2)

aniony: fluorkowy, chlorkowy, bromkowy, jodkowy, siarczanowy, wodorowęglanowy, azotanowy (III i V), fosforanowy, siarczkowy, cyjankowy.

3.

Badanie składników mineralnych niezdysocjowanych: związki boru i krzemu.

4.

Badanie składników gazowych:

1)

dwutlenek węgla;

2)

siarkowodór;

3)

radon.

5.

Badanie substancji organicznych potencjalnie szkodliwych dla zdrowia i wskaźników zanieczyszczenia:

1)

fenole;

2)

wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA);

3)

substancje powierzchniowo czynne (anionowe);

4)

pestycydy.

6.

Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:

1)

bakterie grupy coli;

2)

bakterie coli typu kałowego;

3)

Pseudomonas aeruginosa ;

4)

Streptococcus faecalis ;

5)

Clostridia redukujące siarczyny;

6)

ogólna liczba bakterii wyhodowanych na agarze w 1 dm3 wody w temperaturach +22°C/74 h oraz +37°C/24 h.

Załącznik nr 2   -   Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych peloidów

1.

Badanie właściwości fizykochemicznych:

1)

barwa;

2)

konsystencja;

3)

zapach;

4)

stopień humifikacji;

5)

zawartość wody;

6)

odczyn (pH) wyciągu wodnego;

7)

chłonność wody;

8)

objętość sedymentacyjna.

2.

Badanie zawartości składników:

1)

nieorganicznych (ogółem), nierozpuszczalnych w 10% kwasie solnym (krzemionka);

2)

organicznych (ogółem) oraz kwasów humusowych, bitumin, pektyn, białek i węglowodanów.

3.

Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:

1)

bakterie grupy coli typu kałowego;

2)

Pseudomonas aeruginosa ;

3)

Staphylococcus aureus ;

4)

Enterobacteriacae ;

5)

Candida albicans .

Załącznik nr 3   -   Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych klimatu, w tym oceny stanu sanitarnego powietrza

1.

Określenie warunków klimatycznych poprzez elementy klimatu, do których należą:

1)

temperatura powietrza;

2)

usłonecznienie;

3)

zachmurzenie;

4)

wilgotność względna powietrza;

5)

ciśnienie atmosferyczne i ciśnienie pary wodnej;

6)

wiatry - siła i kierunek;

7)

opady atmosferyczne;

8)

zjawiska atmosferyczne: mgła, burze, wiatr fenowy i halny, pokrywa śnieżna, gołoledź.
Przy określaniu klimatu uwzględniane są trzy kategorie danych statystycznych: przeciętnego stanu albo przeciętnej sumy rocznej elementów klimatu, ich wahań oraz wartości największych odchyleń od stanu przeciętnego (absolutne maksimum, absolutne minimum).

24)W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2..

Określenie zanieczyszczenia powietrza poprzez ocenę jakości powietrza, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska   (Dz. U. z 2017 r. poz. 519, z późn. zm.5)Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2017 r. poz. 785, 898, 1089, 1529, 1566, 1888, 1999, 2056, 2180 i 2290 oraz z 2018 r. poz. 9, 88 i 534.).

34)W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2..

Określenie poziomu hałasu zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

44)W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2..

Określenie poziomów pól elektromagnetycznych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.
4)
W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.
5)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2017 r. poz. 785, 898, 1089, 1529, 1566, 1888, 1999, 2056, 2180 i 2290 oraz z 2018 r. poz. 9, 88 i 534.

Załącznik nr 4   -   Kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych

I.

Kryteria oceny leczniczych właściwości wód podziemnych

1.

Klasyfikacja fizykochemiczna wód podziemnych, które mogą być uznane za lecznicze
Na podstawie składu chemicznego wody i jej właściwości oznaczonych według zakresu podanego w załączniku nr 1 do rozporządzenia ust. 1-4 wody podziemne klasyfikuje się następująco:

1)

wody mineralne - wody zawierające w 1 dm3 co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników, w tym w szczególności: chlorki, siarczany i wodorowęglany sodu, wapnia i magnezu, występujące w poszczególnych wodach w różnych stosunkach ilościowych.
W charakterystyce wody mineralnej podaje się procentową zawartość ogółu składników stałych, rozpuszczonych w danej wodzie oraz nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, w kolejności malejących stężeń;

2)

wody swoiste (słabo zmineralizowane) - wody zawierające w dm3 poniżej 1000 mg rozpuszczonych składników stałych, w tym jeden lub więcej składników leczniczych swoistych, w podanych lub wyższych stężeniach:

a)

1 mg jodków - woda jodkowa,

b)

1 mg siarczków lub innych związków siarki (II) - woda siarczkowa,

c)

2 mg fluorków - woda fluorkowa,

d)

10 mg żelaza (II) - woda żelazista,

e)

70 mg kwasu metakrzemowego - woda krzemowa,

f)

1000 mg niezwiązanego dwutlenku węgla - szczawa,

g)

250-999 mg niezwiązanego dwutlenku węgla - woda kwasowęglowa lub

h)

wykazująca na wypływie z ujęcia temperaturę co najmniej 20şC - woda termalna,

i)

wykazująca aktywność promieniotwórczą co najmniej 74 Bg/dm3 - woda radonowa.
W charakterystyce wody swoistej wymienia się zawarte w niej składniki swoiste w porządku malejących stężeń;

3)

wody mineralne swoiste - wody mineralne zawierające jeden lub więcej składników swoistych wymienionych w pkt 2.
W charakterystyce wody mineralnej swoistej podaje się procentową zawartość rozpuszczonych składników mineralnych, nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, oraz nazwę związaną z charakterystycznymi dla danej wody składnikami swoistymi, w porządku malejących stężeń.

2.

Wymagania organoleptyczne i fizykochemiczne
Lp.
Rodzaj właściwości
Jednostka miary
Wymagania dla wód leczniczych przeznaczonych do
kuracji pitnych
inhalacji
kąpieli, płukania
1
Barwa (Pt)
mg/dm3
poniżej 51)
poniżej 51)
-
2
Mętność
mg/dm3
poniżej 51)
01)
poniżej 101)
3
Zapach
  
naturalny - swoisty, zależny od składników mineralnych
4
Odczyn (pH)
  
zależny od składu chemicznego wody
-
-
           

Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.
1) Wielkość dotyczy wody na stanowisku zabiegowym.

3.

Najwyższe dopuszczalne stężenia składników niepożądanych w nadmiernych stężeniach oraz toksycznych
Lp.
Nazwa składnika
Jednostka stężenia
Najwyższe dopuszczalne stężenie w wodzie przeznaczonej do
kuracji pitnych
inhalacji
użytku zewnętrznego
1
antymon
mg/dm3
0,01
0,01
-
2
azotany (III)
mg/dm3
0,02
0,02
0,2
3
azotany (V)
mg/dm3
10,00
10,0
20,0
4
arsen (III + V)
mg/dm3
0,05x)
0,lx)
-
5
bar
mg/dm3
1,0x)
10,0x)
-
6
bor
mg/dm3
5,0x)
30,0x)
-
7
cyjanki
mg/dm3
0,01
0,01
0,01
8
chrom (ogólny)
mg/dm3
0,01
0,01
-
9
glin
mg/dm3
0,1
0,1
-
10
kadm
mg/dm3
0,003
0,003
-
11
nikiel
mg/dm3
0,03
0,03
-
12
ołów
mg/dm3
0,01
0,01
-
13
rtęć
mg/dm3
0,001
0,001
-
14
fenole
mg/dm3
0,002
0,002
0,002
15
substancje powierzchniowo czynne (anionowe)
nie występują
-
-
-
16
pestycydy
nie występują
-
-
-
17
WWA (suma) w tym
ng/dm3
100
100
100
benzo(a)piren
ng/dm3
10
10
10
           

Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.
x) Wymagania dotyczą stosowania kuracji powyżej 1 miesiąca.

4.

Wymagania mikrobiologiczne
Lp.
Rodzaj i liczba bakterii
Wymagania dla wody przeznaczonej do
kuracji pitnych
inhalacji
kąpieli, płukania jam ciała
1
Bakterie grapy coli w 0,25 dm3
0
0
0
2
Bakterie grapy coli typu kałowego w 0,25 dm3
0
0
0
3
Pseudomonas aeruginosa w 0,25 dm3
0
0
0
4
Streptococcus faecalis w 0,25 dm3
0
0
0
5
Clostridia redukujące siarczyny w 0,050 dm3
0
0
-
6
Bakterie wyhodowane na agarze z 0,001 dm3 wody:
     
 
1. w temp. ±37şC po 24 h
20
20
200
 
2. w temp. +22şC po 72 h
100
100
-
7
Bakterie z grapy Legionella w 1 dm3 wody
0
0
100
         

Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.

II.

Kryteria oceny leczniczych właściwości peloidów
Peloidem o właściwościach leczniczych jest surowiec pochodzący z nieodwodnionego złoża torfowego o udokumentowanych zasobach i stopniu humifikacji masy roślinnej powyżej 30%. Peloidy różnicuje się na surowiec typu wysokiego, przejściowego i niskiego z uwzględnieniem kryteriów podanych w tabeli 1.
Za peloid leczniczy zostaje uznany peloid spełniający wymagania fizykochemiczne i mikrobiologiczne przedstawione w tabelach 1 i 2.

1.

Wymagania ogólne i fizykochemiczne peloidów

   Tabela 1   


Typ peloidu
Wilgotność %
Zdolność chłonięcia wody g H2O/1 g s.m.
Objętość sedymentacyjna ml/l g s.m.
Odczyn pH
Zawartość składników w suchej masie %
organiczne
nieorganiczne
co najmniej
od-do
co najmniej
nie więcej niż
wysoki
80
13
25
3-5
95
5
przejściowy
75
13
20
3-5
90
10
niski
73
7
11
5-9
75
25
niski zamulony
70
7
10
5-9
50
50*)
             

*) Części nierozpuszczonych w kwasie solnym (krzemionki) poniżej 10%.

2.

Wymagania mikrobiologiczne dla peloidów

   Tabela 2   


Lp.
Rodzaj wskaźnika mikrobiologicznego
Dopuszczalna liczba bakterii wyhodowanych w próbce 1 g peloidu o naturalnej wilgotności, przeznaczonej do
kąpieli, okładów, zawijań
zabiegów specjalnych
1
Bakterie grapy coli
100
20
2
Bakterie coli typu kałowego
10
0
3
Pseudomonas aeruginosa
10
0
4
Staphylococcus aureus
0
0
5
Candida albicans
10
0
6
Clostridium perfringens
1
0
       

III.

Kryteria oceny właściwości leczniczych klimatu i stanu sanitarnego powietrza

1.

Parametry klimatu o właściwościach leczniczych:

1)

liczba godzin ze słońcem w roku co najmniej 1500;

2)

liczba dni z opadem (≥ 0,1 mm) w roku nie więcej niż 183;

3)

liczba dni z mgłą w okresie od października do marca nie więcej niż 50, a od kwietnia do września nie więcej niż 15.

2.

Klimat o właściwościach leczniczych nie powinien mieć cech stanowiących bodźce niekorzystne dla organizmu ludzkiego:

1)

częste występowanie dni parnych (ciśnienie pary wodnej ≥ 18,8 hPa);

2)

zbyt mała (poniżej 55%) lub zbyt duża (powyżej 86%) wilgotność względna powietrza;

3)

częste występowanie dni charakterystycznych termicznie: dni gorące (t max ≥ 25,0şC), dni upalne (t max ≥ 30,0şC), dni mroźne (t min ≥ -10,0şC), dni bardzo mroźne (t max < -10şC);

4)

długie okresy pogody pochmurnej (zachmurzenie 100%);

5)

zbyt małe przewietrzanie terenu (duża liczba dni z ciszą i bardzo małą prędkością wiatru, poniżej 2 m/s);

6)

częste występowanie dni z dużą prędkością wiatru, dni z ciszą i małą prędkością wiatru, poniżej 8 m/s;

7)

częste zmiany pogody (ponad 50% dni w miesiącu);

8)

częste występowanie burz i wiatru halnego;

9)

duże kontrasty dobowe temperatury i wilgotności powietrza związane z zastoiskami chłodnego powietrza i inwersjami temperatury;

10)

częste pojawianie się wysokich i niskich wartości temperatury odczuwalnej.

36)W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 3 lit. a rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2..

Ocena właściwości leczniczych klimatu obejmuje kryteria jakości powietrza, ochrony przed hałasem i ochrony przed polami elektromagnetycznymi, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie:

1)

art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;

2)

art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;

3)

art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

4.

(uchylony).7)Przez § 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.

5.

(uchylony).7)Przez § 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.
6)
W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 3 lit. a rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.
7)
Przez § 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.

Załącznik nr 5   -   Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu (wzór)

patrz oryginał