Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481 i 1818) zarządza się, co następuje:

§ 1.

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (Dz. U. z 2014 r. poz. 454 oraz z 2017 r. poz. 1649) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w § 1:

a)

w ust. 1 wyrazy „Szkoły podstawowe, gimnazja i licea ogólnokształcące oraz zespoły tych szkół” zastępuje się wyrazami „Klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego prowadzone w czteroletnich liceach ogólnokształcących”,

b)

ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„

2.

Szkoły polskie umożliwiają uczniom uczęszczającym do szkół działających w systemach oświaty innych krajów uzupełnianie wykształcenia w zakresie dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, zgodnie z ramami programowymi kształcenia uzupełniającego dla szkół polskich i planami nauczania, o których mowa w § 8 ust. 3 pkt 1 i 2.

3.

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o szkole bez bliższego określenia - należy przez to rozumieć klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego prowadzone w czteroletnim liceum ogólnokształcącym oraz szkołę polską, o których mowa w ust. 1 i 2.

”

;

2)

w § 2:

a)

w ust. 1 po wyrazach „za granicą” dodaje się wyrazy „w szkołach”,

b)

uchyla się ust. 1a-3;

3)

w § 3:

a)

uchyla się ust. 1,

b)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„

2.

Organizację roku szkolnego w szkołach określa dyrektor Ośrodka na wniosek dyrektora czteroletniego liceum ogólnokształcącego, w którym są prowadzone klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, lub kierownika szkoły polskiej.

”

;

4)

w § 5 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„

3.

Warunkiem przyjęcia ucznia do szkoły polskiej jest dostarczenie kierownikowi szkoły polskiej zaświadczenia o uczęszczaniu ucznia do szkoły funkcjonującej w systemie oświaty kraju pobytu ucznia lub szkoły europejskiej działającej na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich albo pisemnego oświadczenia rodziców o uczęszczaniu ucznia do takiej szkoły.

”

;

5)

w § 6:

a)

uchyla się ust. 1 i 2,

b)

w ust. 3 po wyrazie „pedagogiczną” skreśla się przecinek i wyrazy „z zastrzeżeniem ust. 5”,

c)

uchyla się ust. 4 i 5,

d)

ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„

6.

Do statutu, o którym mowa w ust. 3, nie stosuje się przepisów wydanych na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej „ustawą”, dotyczących ramowych statutów szkół publicznych.

”

;

6)

uchyla się § 7;

7)

w § 8:

a)

ust. 1 i 1a otrzymują brzmienie:

„

1.

Klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego prowadzone w czteroletnim liceum ogólnokształcącym:

1)

realizują programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy;

2)

realizują ramowy plan nauczania dla liceum ogólnokształcącego, określony w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy;

3)

prowadzą kształcenie w formie dziennej przez pięć dni w tygodniu.

1a.

W przypadkach uzasadnionych warunkami kadrowymi lub lokalowymi w klasach, o których mowa w ust. 1, za zgodą dyrektora Ośrodka, mogą nie być realizowane następujące przedmioty: wiedza o kulturze, podstawy przedsiębiorczości, technologia informacyjna, informatyka, wychowanie fizyczne, zajęcia artystyczne lub ekonomia w praktyce.

”

b)

ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„

2.

Klasy, o których mowa w ust. 1, mogą realizować również programy i plan nauczania, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2.

3.

Szkoły polskie:

1)

realizują programy nauczania uwzględniające ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkół polskich, określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

2)

realizują plan nauczania uzupełniającego, określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;

3)

prowadzą kształcenie w wybranych dniach tygodnia ustalonych w arkuszu organizacji szkoły polskiej.

”

;

8)

w § 10:

a)

w ust. 1 w pkt 2 wyrazy „szkolnych punktów konsultacyjnych” zastępuje się wyrazami „szkół polskich”,

b)

ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„

3.

Do oceniania, klasyfikowania i promowania w kształceniu na odległość stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2019 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (Dz. U. poz. 1652).

”

;

9)

w § 11 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„

2.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek dyrektora czteroletniego liceum ogólnokształcącego, w którym są prowadzone klasy dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, lub kierownika szkoły polskiej, dyrektor Ośrodka może wyrazić zgodę na prowadzenie obowiązkowych zajęć edukacyjnych w klasie liczącej mniej niż 7 uczniów.

”

;

10)

uchyla się § 12;

11)

w § 13:

a)

ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„

1.

Uczniowie i absolwenci szkół otrzymują świadectwa szkolne wydawane zgodnie z przepisami w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków.

”

b)

w ust. 2 wyraz „punkt” zastępuje się wyrazami „szkoła polska”,

c)

ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„

4.

Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do klas, o których mowa w § 8 ust. 1, realizujących programy i plan nauczania, o których mowa w § 8 ust. 3 pkt 1 i 2.

”

;

12)

uchyla się § 15-25;

13)

załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia otrzymują brzmienie określone odpowiednio w załącznikach nr 1 i 2 do niniejszego rozporządzenia.

§ 2.

W przypadku przeznaczenia, przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, godzin do dyspozycji kierownika szkoły polskiej na realizację zajęć innych niż wskazane w planie nauczania uzupełniającego, określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, szkoła polska może realizować te zajęcia do końca roku szkolnego 2019/2020.

§ 3.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. poz. 1055).

Załącznik nr 1 - Ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkół polskich

Trzyletnie liceum ogólnokształcące

Klasy I-III

JĘZYK POLSKI

Cele kształcenia - wymagania ogólne

I.

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

Uczeń rozumie teksty o skomplikowanej budowie; dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; rozpoznaje funkcje tekstu i środki językowe służące ich realizacji; ma świadomość kryteriów poprawności językowej.

II.

Analiza i interpretacja tekstów kultury.

Uczeń stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej.

III.

Tworzenie wypowiedzi.

Uczeń buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej.

Treści nauczania - wymagania szczegółowe

Kursywą zaznaczono treści nauczania dla uczniów na poziomie C biegłości językowej (poziom zaawansowany).

I.

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1.

Słuchanie. Uczeń:

1)

rozumie wypowiedzi monologowe i dialogowe, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych;

2)

rozumie wypowiedzi o złożonej strukturze, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych, i odbiera zawarte w nich informacje zarówno jawne, jak i ukryte;

3)

rozumie utwory literackie (z różnych epok) i inne teksty kultury;

4)

rozumie wypowiedzi informacyjne i użytkowe oraz odróżnia informacje o faktach od opinii;

5)

rozumie wypowiedzi o charakterze popularnonaukowym i publicystycznym;

6)

rozumie intencję wypowiedzi (np. aprobatę, dezaprobatę, prowokację) oraz rozpoznaje środki językowe służące jej wyrażeniu;

7)

rozumie jawną i ukrytą intencję wypowiedzi (sugestię i manipulację językową oraz ironię);

8)

rozpoznaje środki językowe pełniące różne funkcje stylistyczne;

9)

rozpoznaje pytania podchwytliwe i sugerujące odpowiedź;

10)

rozpoznaje manipulację językową w tekstach reklamowych, w języku polityków i dziennikarzy.

2.

Czytanie. Uczeń:

1)

czyta na głos, prawidłowo akcentując wyrazy, i stosuje akcent zdaniowy;

2)

rozumie dłuższe teksty informacyjne oraz użytkowe;

3)

odczytuje sens całego tekstu (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań uporządkowanych w akapicie, odróżnia znaczenie realne i etymologiczne) oraz wydzielonych przez siebie fragmentów; potrafi objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości;

4)

rozpoznaje podstawowe funkcje wypowiedzi;

5)

rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), politycznych (przemówienie) i popularnonaukowych; wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; odczytuje zawarte w odbieranych tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte;

6)

wyszukuje informacje według wskazanego kryterium i porządkuje je;

7)

rozumie dłuższe utwory literackie oraz inne teksty kultury;

8)

rozumie utwory literackie i inne teksty kultury, a w ich interpretacji uwzględnia różne konteksty;

9)

rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu;

10)

wskazuje i charakteryzuje podstawowe kategorie świata przedstawionego;

11)

identyfikuje elementy struktury tekstu literackiego i dostrzega relacje między nimi;

12)

odczytuje sens całego tekstu i wydzielonych fragmentów oraz ich funkcję na tle całości;

13)

rozpoznaje jawną i ukrytą intencję wypowiedzi (np. aprobatę, dezaprobatę, sugestię, ironię i manipulację językową);

14)

dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy manipulacji;

15)

w tekście argumentacyjnym wskazuje tezę, argumenty, przykłady i wnioski;

16)

korzysta z rozmaitych źródeł informacji.

3.

Świadomość językowa.

Zgodnie z opisem umiejętności oraz kręgami tematycznymi (leksyka).

4.

Analiza i interpretacja tekstów kultury (uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela).

Zgodnie z opisem umiejętności oraz kręgami tematycznymi (wartości).

II.

Tworzenie wypowiedzi.

1.

Mówienie. Uczeń:

1)

mówi w sposób na ogół zrozumiały i stosuje akcent zdaniowy;

2)

swobodnie i spontanicznie porozumiewa się w różnych sytuacjach, stosując właściwe formy komunikowania się;

3)

wypowiada się spontanicznie, płynnie i logicznie;

4)

formułuje spójną wypowiedź na tematy związane z otaczającą rzeczywistością, opowiada o własnych doświadczeniach, opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i sytuacje;

5)

publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność głosu);

6)

streszcza, omawia przeczytane utwory literackie i inne teksty kultury, wskazuje ich temat, problematykę, charakteryzuje postacie, przedstawia przebieg akcji oraz tworzy spójne, dłuższe wypowiedzi na zadany lub wybrany przez siebie temat;

7)

prezentuje fabułę i charakteryzuje postać mówiącą, wypowiada się precyzyjnie w rozmaitych formach;

8)

uczestniczy w dyskusji na znany sobie temat, potrafi przedstawić swój punkt widzenia i uzasadnia własne zdanie;

9)

w dyskusji oraz w wystąpieniu publicznym formułuje swoje zdanie, uzasadnia je i broni go, podejmuje polemikę;

10)

stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne, zdając sobie sprawę z ich wartości i funkcji; wystrzega się nieuczciwych zabiegów erystycznych;

11)

stosuje podstawowe zasady etykiety językowej, dostosowując odmianę i styl języka do sytuacji, w której się wypowiada;

12)

przestrzega zasad etykiety językowej, dostosowuje sposób wyrażania do stylu właściwego dla danej sytuacji;

13)

recytuje utwory literackie, dbając o prawidłowe akcentowanie i intonację; interpretując je głosowo.

2.

Pisanie. Uczeń:

1)

zapisuje dyktowane teksty;

2)

sporządza notatkę z tekstu słuchanego i czytanego;

3)

tworzy podstawowe formy użytkowe (list oficjalny, podanie, życiorys, CV, list motywacyjny);

4)

tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony (rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu literackiego lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;

5)

analizuje i interpretuje wskazane utwory literackie oraz inne teksty kultury;

6)

przedstawia (opracowuje w pełni) dowolnie wybrany temat, zwracając uwagę na strukturę wypowiedzi;

7)

przedstawia własną opinię na temat poznanych tekstów kultury i uzasadnia ją;

8)

redaguje i edytuje własny tekst;

9)

wykonuje różne działania na tekście cudzym (np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje);

10)

posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą języka;

11)

pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym, posługując się słownikiem ortograficznym;

12)

stosuje obowiązujące normy poprawnościowe, posługując się słownikami.

3.

Świadomość językowa.

Zgodnie z opisem umiejętności oraz kręgami tematycznymi (leksyka).

Teksty kultury

Teksty poznawane w całości (nie mniej niż 8 pozycji książkowych oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworów oznaczonych gwiazdką):

Miron Białoszewski, wybrane utwory;

*Bogurodzica;

Tadeusz Borowski, wybrane opowiadanie;

Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie;

*Jan Kochanowski, wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm Lament świętokrzyski;

Adam Mickiewicz, wybrane sonety i inne wiersze (w tym Romantyczność),*Dziady część III, *Pan Tadeusz;

Cyprian Norwid, wybrane wiersze;

Bolesław Prus, *Lalka;

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I - Jesień);

*Bruno Schulz, wybrane opowiadanie;

Mikołaj Sęp Szarzyński, wybrane sonety;

Juliusz Słowacki, wybrane wiersze;

Stanisław Wyspiański, *Wesele;

Stefan Żeromski, wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie);

wybrane wiersze następujących poetów: Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Barańczak, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński, Zbigniew Herbert, Jan Kasprowicz, Jan Lechoń, Bolesław Leśmian, Ewa Lipska, Czesław Miłosz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Julian Przyboś, Tadeusz Różewicz, Leopold Staff, Wisława Szymborska, Julian Tuwim, Adam Zagajewski.

Teksty poznawane w całości lub w części:

Irit Amiel, wybrane opowiadanie z tomu Osmaleni;

Krzysztof Gawronkiewicz, Grzegorz Janusz, Esencja;

Krzysztof Gawronkiewicz, Krystian Rosenberg, Achtung Zelig!;

Witold Gombrowicz, *Ferdydurke;

Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;

Paweł Huelle, Weiser Dawidek;

Ryszard Kapuściński, Cesarz, Podróże z Herodotem;

Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;

Tadeusz Konwicki, Bohiń, Kronika wypadków miłosnych, Mała Apokalipsa;

Ignacy Krasicki, wybrana satyra lub Monachomachia;

Stanisław Lem, Opowieści o pilocie Pirxie (wybór);

Antoni Libera, Madame;

Adam Mickiewicz, Dziady część IV;

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki;

Juliusz Słowacki, Kordian;

Julian Stryjkowski, Głosy w ciemności;

Olga Tokarczuk, E.E. lub Prawiek i inne czasy (fragmenty);

Janusz Zajdel, wybrana powieść lub opowiadanie (np. Limes inferior);

Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej;

Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski, Kabaret Starszych Panów (wybrane fragmenty).

Wybrane polskie komiksy

Wybrane filmy:

Miś, reżyser Stanisław Bareja;

Przesłuchanie, reżyser Ryszard Bugajski;

Nie lubię poniedziałku, reżyser Tadeusz Chmielewski;

Pociąg, reżyser Jerzy Kawalerowicz;

Przypadek, reżyser Krzysztof Kieślowski;

Seksmisja, reżyser Juliusz Machulski;

Rejs, reżyser Marek Piwowski;

Nóż w wodzie, Pianista, reżyser Roman Polański;

Człowiek z marmuru, Katyń, Pan Tadeusz, Panny z Wilka, Popiół i diament, Ziemia obiecana, reżyser Andrzej Wajda;

inne wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. Krzysztofa Kieślowskiego,

Andrzeja Munka, Krzysztofa Zanussiego).

Wybrane inscenizacje polskiego dramatu

Kręgi tematyczne:

1)

ja i moi bliscy:

a)

dane osobowe (imię, nazwisko, wiek, adres, data i miejsce urodzenia, wykształcenie),

b)

wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, talenty i zdolności,

c)

zainteresowania, hobby, pasje,

d)

uczucia, emocje, marzenia, plany,

e)

praca i kariera,

f)

rodzina, relacje rodzinne i stopnie pokrewieństwa,

g)

życie towarzyskie,

h)

konflikty i problemy (w tym problemy etyczne);

2)

dom i otoczenie:

a)

miejsce zamieszkania i okolice,

b)

urzędy i instytucje,

c)

atrakcje w miejscu zamieszkania i okolicy;

3)

życie codzienne:

a)

kalendarz, plan dnia (tygodnia, miesiąca),

b)

codzienne czynności i obowiązki (domowe, szkolne, koleżeńskie),

c)

klasa, szkoła, system edukacji,

d)

sposoby spędzania wolnego czasu (np. kino, teatr, klub),

e)

żywienie (artykuły spożywcze, posiłki i potrawy, lokale gastronomiczne, sposoby odżywiania się),

f)

zakupy (reklama, reklamacja),

g)

usługi (np. bank, punkty naprawy),

h)

ubranie, moda i styl;

4)

zdrowie i sport:

a)

budowa człowieka,

b)

higiena osobista,

c)

choroby i leczenie, wypadki,

d)

uzależnienia,

e)

zdrowy styl życia, dieta,

f)

dyscypliny i wydarzenia sportowe,

g)

sprzęt i obiekty sportowe;

5)

podróże i turystyka:

a)

planowanie wypoczynku i podróży,

b)

znane miejsca i zabytki,

c)

informacja turystyczna,

d)

baza turystyczna,

e)

transport;

6)

środowisko naturalne:

a)

klimat,

b)

świat roślin i zwierząt,

c)

krajobraz,

d)

ekologia,

e)

katastrofy naturalne,

f)

przestrzeń kosmiczna;

7)

technika, media:

a)

rozwój techniki i informatyki,

b)

motoryzacja i telekomunikacja,

c)

radio, telewizja, prasa, Internet;

8)

wiedza o Polsce:

a)

twórcy kultury i ich dzieła,

b)

święta, tradycje i zwyczaje, rocznice,

c)

polonica w świecie;

9)

język nauki:

a)

terminy z zakresu wiedzy o języku,

b)

terminy z zakresu wiedzy o literaturze,

c)

terminy historyczne i geograficzne.

Tabela diagnostyczna poziomu znajomości języka


Kompetencje językowe (od 14 lat)
Kompetencje	A - poziom podstawowy	B - poziom średni (średnio zaawansowany)	C - poziom zaawansowany
1	2	3	4
Słuchanie	Uczeń: ‒ rozróżnia większość głosek języka polskiego, ‒ rozumie polecenia i proste wypowiedzi monologowe i dialogowe, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych, ‒ rozumie proste utwory literackie (zwłaszcza pisane współczesną polszczyzną) i inne teksty kultury, ‒ rozumie proste wypowiedzi informacyjne i użytkowe, ‒ rozpoznaje intencję wypowiedzi (np. aprobatę, dezaprobatę) wspomaganą intonacją lub gestem	Uczeń: ‒ rozróżnia głoski języka polskiego, z wyjątkiem najtrudniejszych, ‒ rozumie wypowiedzi monologowe i dialogowe, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych, ‒ rozumie utwory literackie i inne teksty kultury, ‒ rozumie wypowiedzi informacyjne i użytkowe oraz odróżnia informacje o faktach od opinii, ‒ rozumie intencję wypowiedzi (np. aprobatę, dezaprobatę, prowokację) oraz rozpoznaje środki językowe służące jej wyrażeniu	Uczeń: ‒ rozróżnia wszystkie głoski języka polskiego, ‒ rozumie wypowiedzi o złożonej strukturze, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych, i odbiera zawarte w nich informacje zarówno jawne, jak i ukryte, ‒ rozumie utwory literackie (z różnych epok) i inne teksty kultury, ‒ rozumie wypowiedzi o charakterze popularnonaukowym i publicystycznym, ‒ rozumie jawną i ukrytą intencję wypowiedzi (sugestię i manipulację językową oraz ironię), ‒ rozpoznaje środki językowe pełniące różne funkcje stylistyczne
Mówienie	Uczeń: ‒ wymawia poznane słowa w sposób na ogół zrozumiały, ‒ tworzy samodzielnie na ogół poprawną kilkuzdaniową wypowiedź, ‒ porozumiewa się w typowych sytuacjach komunikacyjnych, ‒ w prosty sposób wypowiada się (opisuje swoje reakcje) na temat poznanych tekstów kultury, ‒ stosuje formuły grzecznościowe, ‒ odtwarza teksty z pamięci	Uczeń: ‒ mówi w sposób na ogół zrozumiały i stosuje akcent zdaniowy, ‒ swobodnie i spontanicznie porozumiewa się w różnych sytuacjach, stosując właściwe formy komunikowania się, ‒ formułuje spójną wypowiedź na tematy związane z otaczającą rzeczywistością, opowiada o własnych doświadczeniach, opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i sytuacje, ‒ streszcza, omawia przeczytane utwory literackie i inne teksty kultury, wskazuje ich temat, problematykę, charakteryzuje postacie, przedstawia przebieg akcji oraz tworzy spójne, dłuższe wypowiedzi na zadany lub wybrany przez siebie temat, ‒ uczestniczy w dyskusji na znany sobie temat, potrafi przedstawić swój punkt widzenia i uzasadnia własne zdanie, ‒ stosuje podstawowe zasady etykiety językowej, dostosowując odmianę i styl języka do sytuacji, w której się wypowiada, ‒ recytuje utwory literackie, dbając o prawidłową intonację	Uczeń: ‒ poprawnie wymawia słowa i zdania, ‒ wypowiada się spontanicznie, płynnie i logicznie, ‒ prezentuje fabułę i charakteryzuje postać mówiącą, wypowiada się precyzyjnie w rozmaitych formach, ‒ w dyskusji, wystąpieniu publicznym formułuje swoje zdanie, uzasadnia je i broni go, podejmuje polemikę, ‒ przestrzega zasad etykiety językowej, ‒ dostosowuje sposób wyrażania do stylu właściwego dla danej sytuacji, ‒ recytuje utwory literackie, interpretując je głosowo
Czytanie	Uczeń: ‒ zna wszystkie litery i odpowiadające im głoski, ‒ czyta na głos i cicho proste teksty literackie i nieliterackie, ‒ rozumie proste teksty informacyjne i użytkowe, ‒ rozumie proste utwory literackie oraz inne teksty kultury, ‒ wyodrębnia części składowe całego tekstu i akapitu (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), ‒ odróżnia w prostym tekście informacje ważne od drugorzędnych, ‒ korzysta ze słowników i encyklopedii	Uczeń: ‒ czyta na głos, prawidłowo akcentując wyrazy, i stosuje akcent zdaniowy, ‒ rozumie dłuższe teksty informacyjne oraz użytkowe, ‒ rozpoznaje podstawowe funkcje wypowiedzi, ‒ wyszukuje informacje według wskazanego kryterium i porządkuje je, ‒ rozumie dłuższe utwory literackie oraz inne teksty kultury, ‒ wskazuje i charakteryzuje podstawowe kategorie świata przedstawionego, rozpoznaje jawną i ukrytą intencję wypowiedzi (np. aprobatę, dezaprobatę, sugestię), ‒ dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy manipulacji, ‒ w tekście argumentacyjnym wskazuje tezę, argumenty, przykłady i wnioski	Uczeń: ‒ rozumie utwory literackie i inne teksty kultury, a w ich interpretacji uwzględnia różne konteksty, ‒ identyfikuje elementy konstrukcyjne struktury tekstu literackiego i dostrzega relacje między nimi, ‒ odczytuje sens całego tekstu i wydzielonych fragmentów oraz ich funkcję na tle całości, ‒ rozpoznaje jawną i ukrytą intencję wypowiedzi, ironię i manipulację językową, ‒ czyta wybrane utwory literackie (z różnych epok), ‒ korzysta z rozmaitych źródeł informacji
Pisanie	Uczeń: ‒ poprawnie zapisuje wszystkie litery polskiego alfabetu, przepisuje wyrazy i proste zdania, ‒ pisze z pamięci i ze słuchu wyrazy i proste zdania, ‒ zapisuje proste informacje o sobie, ‒ w prosty sposób nazywa swoje emocje i opisuje swoje doświadczenia, ‒ tworzy proste, kilkuzdaniowe wypowiedzi (opis, dialog, pozdrowienia, życzenia, list prywatny, krótka wiadomość), ‒ tworzy kilkuzdaniową, na ogół poprawną, wypowiedź na znane mu tematy (np. związane z jego zainteresowaniami lub doświadczeniami), ‒ w prosty sposób wypowiada się (opisuje swoje reakcje) na temat poznanych tekstów kultury, ‒ stosuje formuły grzecznościowe, ‒ na ogół pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym, posługując się słownikiem ortograficznym	Uczeń: ‒ zapisuje dyktowane teksty, ‒ tworzy podstawowe formy użytkowe (list oficjalny, podanie, życiorys), ‒ opowiada o rzeczywistych lub fikcyjnych zdarzeniach i doświadczeniach oraz opisuje uczucia, ‒ tworzy wypowiedzi pisemne w poznanych formach gatunkowych, stosując urozmaicone słownictwo, ‒ tworzy spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat, ‒ przedstawia własną opinię na temat poznanych tekstów kultury i uzasadnia ją, ‒ posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą języka, ‒ stosuje formuły grzecznościowe, ‒ pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym, posługując się słownikiem ortograficznym	Uczeń: ‒ sporządza notatkę z tekstu słuchanego i czytanego, ‒ tworzy formy użytkowe (list oficjalny, podanie, życiorys, CV, list motywacyjny), ‒ przedstawia (opracowuje w pełni) dowolnie wybrany temat, zwracając uwagę na strukturę wypowiedzi, ‒ wypowiada się w różnych formach gatunkowych (list prywatny, dziennik, streszczenie, w tym streszczenie tekstu argumentacyjnego, sprawozdanie, rozprawka), stosując urozmaicone słownictwo, ‒ analizuje i interpretuje wskazane utwory literackie oraz inne teksty kultury, ‒ stosuje formuły grzecznościowe odpowiednie do sytuacji, ‒ stosuje obowiązujące normy poprawnościowe, posługując się słownikami, ‒ redaguje i edytuje własny tekst

WIEDZA O POLSCE

(elementy historii, geografii, kultury)

Cele kształcenia - wymagania ogólne w zakresie historii i kultury

Uczeń zdobywa usystematyzowaną wiedzę na temat historii Polski od odzyskania niepodległości w 1918 r. do czasów współczesnych, która pozwoli mu lepiej poznać historię najnowszą Polski oraz dostrzec korzenie wielu współczesnych zjawisk politycznych, społecznych i kulturowych. Zdobywa usystematyzowaną wiedzę o kulturze i społeczeństwie polskim w XX w.

1.

Chronologia historyczna: uczeń porządkuje i synchronizuje wydarzenia z dziejów ojczystych w XX w.; dostrzega zmienność i dynamikę wydarzeń, a także ciągłość procesów historycznych.

2.

Analiza i interpretacja historyczna: uczeń analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście epoki i dostrzega zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego; rozpoznaje rodzaje źródeł; ocenia przydatność źródeł do wyjaśnienia problemów społecznych i historycznych; dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny.

3.

Tworzenie narracji historycznej: uczeń tworzy narrację historyczną; dostrzega problem i buduje argumentację, uwzględniając różne aspekty procesów społeczno-historycznych; dokonuje selekcji i hierarchizacji oraz integruje pozyskane informacje z różnych źródeł wiedzy.

Treści nauczania - wymagania szczegółowe w zakresie historii i kultury

1.

Odbudowa niepodległości i życie polityczne II Rzeczypospolitej. Uczeń:

1)

opisuje proces kształtowania się terytorium II Rzeczypospolitej, w tym powstanie wielkopolskie i powstania śląskie oraz plebiscyty, a także wojnę polsko-bolszewicką;

2)

rozpoznaje charakterystyczne cechy ustroju II Rzeczypospolitej zapisane w konstytucjach z 1921 r. i 1935 r.;

3)

wyjaśnia przyczyny kryzysu demokracji parlamentarnej w II Rzeczypospolitej;

4)

wyjaśnia uwarunkowania polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej;

5)

identyfikuje wielkie postacie polskiej sceny politycznej okresu międzywojnia: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Władysława Grabskiego, Eugeniusza Kwiatkowskiego, Wincentego Witosa;

6)

synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski z wydarzeniami historii powszechnej.

2.

II Rzeczpospolita. Społeczeństwo, gospodarka, kultura. Uczeń:

1)

opisuje społeczeństwo II Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem struktury wyznaniowo-narodowościowej;

2)

opisuje trudności gospodarcze i sukcesy II Rzeczypospolitej, uwzględniając budowę Gdyni, utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego, reformy Władysława Grabskiego oraz emigrację zarobkową;

3)

wymienia główne osiągnięcia kultury i nauki II Rzeczypospolitej.

3.

Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach polskich. Uczeń:

1)

wyjaśnia przyczyny wybuchu II wojny światowej;

2)

opisuje przebieg i następstwa wojny obronnej Polski w 1939 r.;

3)

przedstawia politykę okupantów wobec narodu polskiego, uwzględniając zbrodnię katyńską, deportacje i łagry, obozy koncentracyjne i wywózki na roboty;

4)

charakteryzuje nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych, omawia powstanie w getcie warszawskim, uwzględniając postać Janusza Korczaka i Mordechaja Anielewicza, przedstawia udział Polaków w ratowaniu Żydów, organizację „Żegota”, Irenę Sendlerową, Jana Karskiego;

5)

opisuje i ocenia stosunek społeczeństw i rządów państw Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych do zagłady Żydów;

6)

opisuje organizację Polskiego Państwa Podziemnego oraz różne formy ruchu oporu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Armii Krajowej; identyfikuje przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i bohaterów Armii Krajowej, między innymi: Stefana „Grota” Roweckiego, Tadeusza „Bora” Komorowskiego, Augusta Emila „Nila” Fieldorfa;

7)

przedstawia działania Józefa Stalina zmierzające do utworzenia komunistycznego ośrodka władzy w Polsce;

8)

wyjaśnia uwarunkowania polityczne i charakteryzuje czyn zbrojny powstania warszawskiego.

4.

Polski rząd na wychodźstwie i sprawa polska w czasie II wojny światowej. Uczeń:

1)

przedstawia okoliczności powstania oraz działalność prezydenta i rządu polskiego na wychodźstwie;

2)

charakteryzuje udział Polaków w wysiłku militarnym aliantów, z uwzględnieniem osiągnięć polskich kryptologów, oraz sytuuje w czasie i przestrzeni działania wojsk polskich na różnych frontach wojny;

3)

opisuje i ocenia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej (Teheran, Jałta, Poczdam);

4)

identyfikuje czołowe postacie polskiego rządu na emigracji i dowódców polskich sił zbrojnych okresu II wojny światowej: Władysława Raczkiewicza, Władysława Sikorskiego, Stanisława Mikołajczyka, Władysława Andersa, Stanisława Maczka i Stanisława Sosabowskiego;

5)

synchronizuje najważniejsze wydarzenia II wojny światowej w Polsce z wydarzeniami na świecie.

5.

Polska w systemie komunistycznym. Uczeń:

1)

wskazuje granice państwa polskiego po II wojnie światowej;

2)

wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów;

3)

identyfikuje najważniejszych przywódców partii komunistycznej;

4)

charakteryzuje system represji stalinowskich w Polsce i ocenia jego skutki;

5)

charakteryzuje realia życia gospodarczego i społecznego w Polsce Ludowej;

7)

porównuje przyczyny i skutki kryzysów politycznych w 1956 r., 1968 r., 1970 r. i 1976 r.;

8)

charakteryzuje działalność opozycji demokratycznej w latach siedemdziesiątych;

9)

opisuje relacje państwo-Kościół i ocenia rolę Kościoła rzymskokatolickiego w życiu politycznym i społecznym; charakteryzuje sylwetkę prymasa Stefana Wyszyńskiego;

10)

charakteryzuje kulturę i życie codzienne w Polsce Ludowej.

6.

Rozpad systemu komunistycznego w Polsce - polska droga do suwerenności. Uczeń:

1)

przedstawia znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla przemian politycznych w Polsce;

2)

wyjaśnia przyczyny i skutki wydarzeń sierpniowych 1980 r.; opisuje rolę „Solidarności” w przemianach politycznych i ustrojowych;

3)

przedstawia okoliczności wprowadzenia i następstwa stanu wojennego;

4)

charakteryzuje reakcje społeczności międzynarodowej wobec wprowadzenia stanu wojennego, uwzględniając postawy polskiej emigracji;

5)

wyjaśnia genezę oraz wymienia najważniejsze postanowienia „Okrągłego Stołu”;

6)

charakteryzuje przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze i cywilizacyjno-kulturowe po 1989 r.;

7)

przedstawia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania procesu odbudowy demokratycznego państwa po 1989 r.;

8)

przedstawia okoliczności i ocenia znaczenie wstąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej;

9)

wskazuje czołowe postacie polskiej sceny politycznej po 1989 r.;

10)

synchronizuje najważniejsze wydarzenia z historii Polski w drugiej połowie XX w. z wydarzeniami europejskimi i powszechnymi.

7.

Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna. Uczeń:

1)

wyjaśnia, co to znaczy, że konstytucja jest najwyższym aktem prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej;

2)

omawia najważniejsze zasady ustroju Polski (suwerenność narodu, podział władzy, rządy prawa, pluralizm), korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej omawia podstawowe prawa i wolności w niej zawarte.

8.

System wyborczy i partyjny. Uczeń:

1)

wyjaśnia, jak są przeprowadzane w Polsce wybory prezydenckie i parlamentarne;

2)

wymienia partie polityczne obecne w Sejmie; wskazuje te, które należą do koalicji rządzącej, i te, które pozostają w opozycji.

9.

Władza ustawodawcza i władza wykonawcza w Polsce. Uczeń:

1)

przedstawia zadania i zasady funkcjonowania polskiego parlamentu, w tym sposób tworzenia ustaw;

2)

sporządza, na podstawie obserwacji wybranych obrad parlamentu, notatkę prasową o przebiegu tych obrad i przygotowuje krótkie wystąpienie sejmowe w wybranej sprawie;

3)

wskazuje najważniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wyszukuje w środkach masowego przekazu informacje o działaniach urzędującego prezydenta;

4)

wyjaśnia, jak jest powoływany i czym zajmuje się rząd polski;

5)

podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrów i zadania wybranych ministerstw.

10.

Polska w Unii Europejskiej i relacje Polski z innymi państwami. Uczeń:

1)

przedstawia najważniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej (stosunki z państwami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi, relacje z sąsiadami);

2)

charakteryzuje politykę obronną Polski, członkostwo w NATO, udział w międzynarodowych misjach pokojowych i operacjach militarnych;

3)

przedstawia relacje Polski z wybranym państwem na podstawie samodzielnie zebranych informacji;

4)

wyjaśnia, czym zajmują się ambasady i konsulaty;

5)

przedstawia prawa i obowiązki wynikające z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej;

6)

formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej.

Cele kształcenia - wymagania ogólne w zakresie geografii

Uczeń korzysta z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych o Polsce. Posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym przy opisywaniu oraz wyjaśnianiu zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym. Identyfikuje związki i zależności w środowisku przyrodniczym, gospodarce i życiu społecznym Polski. Rozbudza swoje zainteresowania przyrodniczym i kulturowym środowiskiem Polski.

Treści nauczania i wymagania szczegółowe w zakresie geografii

1.

Mapa - umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą Polski. Uczeń:

1)

odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych;

2)

posługuje się planem, mapą topograficzną, turystyczną, samochodową Polski (między innymi orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie, planuje podróż do Polski i wycieczki po kraju);

3)

określa położenie i charakteryzuje obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych Polski.

2.

Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. Uczeń:

1)

opisuje podział administracyjny Polski;

2)

podaje nazwy i wskazuje na mapie wybrane województwa oraz ich stolice;

3)

charakteryzuje współczesną rzeźbę Polski i wyjaśnia przyczyny jej zróżnicowania;

4)

podaje główne cechy klimatu Polski, uwzględniając czynniki klimatotwórcze;

5)

opisuje, korzystając z mapy, rozmieszczenie głównych zasobów naturalnych Polski.

3.

Ludność Polski. Uczeń:

1)

wyjaśnia i poprawnie stosuje podstawowe terminy z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, średnia długość życia;

2)

korzystając z różnych źródeł informacji, podaje liczbę ludności Polski, charakteryzuje przyrost naturalny, strukturę płci, średnią długość życia w Polsce;

3)

charakteryzuje, na podstawie map gęstości zaludnienia, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce i kraju zamieszkania oraz wyjaśnia te różnice, uwzględniając czynniki przyrodnicze, historyczne, ekonomiczne;

4)

podaje główne aktualne problemy rynku pracy w Polsce;

5)

analizuje, porównuje, charakteryzuje rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce, wyjaśnia przyczyny powstania i rozwoju największych miast w Polsce.

4.

Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej. Uczeń:

1)

charakteryzuje strukturę własności ziemi w Polsce;

2)

wymienia najważniejsze uprawy i produkty polskiego rolnictwa;

3)

porównuje strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce;

4)

wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w przemyśle w Polsce oraz wskazuje najlepiej rozwijające się obecnie w Polsce gałęzie produkcji przemysłowej;

5)

charakteryzuje walory turystyczne Polski oraz opisuje obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości;

6)

opisuje, na podstawie map, zróżnicowanie gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce i wyjaśnia jej wpływ na rozwój innych dziedzin działalności gospodarczej;

7)

wymienia formy ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce.

5.

Regiony geograficzne Polski. Uczeń:

1)

wskazuje na mapie główne regiony geograficzne Polski;

2)

charakteryzuje, na podstawie map tematycznych, środowisko przyrodnicze głównych regionów geograficznych Polski, ze szczególnym uwzględnieniem regionu pochodzenia;

3)

opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi;

4)

przedstawia walory turystyczne wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych;

5)

projektuje i opisuje, na podstawie map turystycznych, tematycznych, ogólnogeograficznych i przekazów rodzinnych, podróż wzdłuż wybranej trasy w wybranym regionie, uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe;

6)

opisuje główne cechy położenia oraz środowiska przyrodniczego Bałtyku, charakteryzuje znaczenie gospodarcze Bałtyku oraz wyjaśnia przyczyny degradacji jego wód.

Załącznik nr 2 - Plan nauczania uzupełniającego

Trzyletnie liceum ogólnokształcące


Obowiązkowe zajęcia edukacyjne	Maksymalna liczba godzin w semestrze
Obowiązkowe zajęcia edukacyjne	klasa I	klasa II	klasa III
Język polski (kompetencje językowe)	36	36	36
Wiedza o Polsce (elementy historii, geografii, kultury)	36	36	36
Godziny do dyspozycji kierownika szkoły polskiej¹⁾Godziny do dyspozycji kierownika szkoły polskiej, po ustaleniu przez kierownika szkoły polskiej w porozumieniu z radą rodziców, mogą zostać przeznaczone na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych wskazanych w planie nauczania uzupełniającego lub realizację religii albo innych zajęć służących rozwijaniu znajomości języka polskiego i wiedzy na temat Polski.	18	18	18

Godziny do dyspozycji kierownika szkoły polskiej, po ustaleniu przez kierownika szkoły polskiej w porozumieniu z radą rodziców, mogą zostać przeznaczone na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych wskazanych w planie nauczania uzupełniającego lub realizację religii albo innych zajęć służących rozwijaniu znajomości języka polskiego i wiedzy na temat Polski.

Spis treści