Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowejz dnia 16 lipca 2021 r.w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką

Spis treści

Treść obwieszczenia

1.

Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych   (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką   (Dz. U. poz. 1399), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką   (Dz. U. poz. 1074).

2.

Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity rozporządzenia nie obejmuje § 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką   (Dz. U. poz. 1074), który stanowi:
„ 

§ 2.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
 ”
 .

Załącznik   -   Tekst jednolity rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką

Na podstawie art. 137a ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych   (Dz. U. z 2021 r. poz. 1131) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa warunki i sposób noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką, zwanych dalej „żołnierzami”.

§ 2.

1.

Odznaki orderów i odznaczeń nosi się na kurtce munduru galowego podczas:

1)

uroczystości państwowych z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu lub Prezesa Rady Ministrów;

2)

uroczystych obchodów świąt narodowych i wojskowych;

3)

wręczania odznak orderów i odznaczeń.

2.

Odznaki orderów i odznaczeń można nosić na kurtce munduru:

1)

służbowego w okolicznościach, o których mowa w ust. 1,

2)

galowego i służbowego podczas innych uroczystości państwowych
- stosownie do zaleceń określonych przez organizatora przedsięwzięcia.

3.

W okolicznościach, o których mowa w ust. 1, nosi się co najmniej jedną odznakę orderu lub odznaczenia.

§ 3.

1.

Baretki orderów i odznaczeń nosi się na kurtce munduru galowego i wyjściowego oraz bluzie wyjściowej marynarskiej.

2.

Baretki orderów i odznaczeń można nosić na kurtce munduru służbowego, bluzie olimpijce oraz koszulo ‑bluzie ubioru wyjściowego.

31)Dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką (Dz. U. poz. 1074), które weszło w życie z dniem 7 lipca 2020 r..

Baretki Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego nosi się na bluzie munduru polowego, ćwiczebnego oraz na bluzach i kombinezonach ubiorów specjalnych z wyjątkiem ubrania czołgisty - warsztatowca. W czasie działań bojowych, szkolenia poligonowego i ćwiczeń baretek nie nosi się.

§ 4.

Miniaturki orderów i odznaczeń można nosić na półfraku i żakiecie ubioru wieczorowego.

§ 5.

1.

W przypadku posiadania tego samego orderu w dwóch lub więcej klasach nosi się odznakę, baretkę lub miniaturkę najwyższej z posiadanych klas orderu.

2.

W przypadku posiadania tego samego odznaczenia w dwóch lub więcej stopniach nosi się odznakę, baretkę lub miniaturkę najwyższego z posiadanych stopni odznaczenia.

3.

Odznaki, baretki lub miniaturki orderów i odznaczeń nosi się w kolejności ich starszeństwa: nadane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Obrony Narodowej; w ostatniej kolejności odznaki, baretki lub miniaturki orderów i odznaczeń zagranicznych.

4.

W przypadku posiadania Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego, odznaki, baretki lub miniaturki wszystkich posiadanych klas można nosić jednocześnie.

§ 6.

1.

Odznaki absolwenckie, honorowe, pamiątkowe, jubileuszowe, okolicznościowe, organizacyjne (równorzędne):

1)

nosi się na kurtce munduru galowego, wyjściowego oraz bluzie wyjściowej marynarskiej;

2)

można nosić na kurtce munduru służbowego.

2.

Odznaki krajowe mają pierwszeństwo przed odznakami zagranicznymi, a odznaki wojskowe przed odznakami niewojskowymi.

§ 7.

Żołnierze nieposiadający ubioru:

1)

galowego mogą nosić odznaki orderów i odznaczeń na ubiorze wyjściowym,

2)

galowego i wyjściowego mogą nosić odznaki orderów i odznaczeń na ubiorze polowym lub ćwiczebnym
- podczas uroczystości, o których mowa w § 2 ust. 1 i 2, zgodnie z warunkami określonymi dla ubioru galowego.

§ 8.

1.

Odznaki orderów i odznaczeń obcych państw nosi się po odznakach polskich orderów i odznaczeń w sposób określony w przepisach tych państw. W przypadku, gdyby warunki przewidziane we właściwych przepisach nie były możliwe do zrealizowania, stosuje się warunki określone w niniejszym rozporządzeniu.

2.

Odznaki orderów i odznaczeń obcych państw można nosić wyjątkowo przed odznakami polskich orderów i odznaczeń w następujących okolicznościach:

1)

podczas uroczystości związanych z wręczeniem odznak orderu lub odznaczenia obcego państwa - odznaki orderu lub odznaczenia, które w czasie tej uroczystości zostały wręczone;

2)

podczas uroczystych wystąpień wobec oficjalnych przedstawicieli obcego państwa - zawieszoną na wielkiej wstędze odznakę orderu tego państwa; wówczas zamiast zawieszonej na wielkiej wstędze odznaki polskiego orderu nosi się samą gwiazdę orderową.

§ 9.

Odznaki orderów zawieszane na wielkich wstęgach oraz gwiazdy orderowe nosi się w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach   (Dz. U. z 2020 r. poz. 138).

§ 10.

1.

Odznaki orderów i odznaczeń nosi się zawieszone na wstążkach długości 55-60 mm każda. Górna krawędź wstążek wszystkich odznak orderów i odznaczeń powinna tworzyć równą linię poziomą.

2.

Na kurtkach munduru Wojsk Lądowych oraz Sił Powietrznych odznaki orderów i odznaczeń nosi się symetrycznie rozmieszczone na wysokości 55 mm powyżej patki lewej górnej kieszeni:

1)

jedną odznakę orderu lub odznaczenia - na wysokości lewej piersi, przy czym wstążkę podkłada się pod kołnierz, tak aby odznaka orderu lub odznaczenia przykrywała patkę górnej kieszeni symetrycznie do jej brzegów i guzika;

2)

od dwóch do czterech odznak orderów lub odznaczeń - w jednym rzędzie bez przerw między wstążkami, z tym że przy ilości trzech i więcej odznak orderów lub odznaczeń - wstążkę pierwszej odznaki orderu lub odznaczenia podkłada się do odpowiedniej niezbędnej szerokości dla zachowania symetrii pod kołnierz;

3)

od pięciu do ośmiu odznak orderów lub odznaczeń - w jednym rzędzie, tak aby zajęły szerokość czterech wstążek umieszczonych obok siebie, przy czym wstążkę drugiej i kolejnej odznaki orderów lub odznaczeń podkłada się częściowo pod wstążkę poprzedniej odznaki orderu lub odznaczenia;

4)

maksymalnie do ośmiu odznak orderów lub odznaczeń w rzędzie;

5)

większą ilość odznak orderów i odznaczeń niż osiem - nosi się w dwóch lub więcej rzędach;

6)

kolejne rzędy odznak orderów lub odznaczeń umieszcza się w ten sposób, aby wstążki górnego rzędu zasłaniały wstążki dolnego rzędu, a odznaki dolnego rzędu były przysłonięte do połowy odznakami górnego rzędu.

3.

Na kurtce munduru Marynarki Wojennej nosi się odznaki orderów i odznaczeń w odległości 140-160 mm ponad drugim guzikiem od góry lewego rzędu guzików, a na bluzie wyjściowej marynarskiej 20 mm ponad początkiem rozcięcia dekoltu:

1)

jedną odznakę orderu lub odznaczenia na kurtce umieszcza się symetrycznie między krawędzią kołnierza a wszyciem rękawa, a na bluzie w odległości 20 mm w lewo od krawędzi wyłożonego krawata marynarskiego;

2)

od dwóch do czterech odznak orderów lub odznaczeń nosi się w jednym rzędzie bez przerw między wstążkami, przy czym pierwszą wstążkę podkłada się do połowy pod kołnierz lub krawat marynarski;

3)

większą ilość odznak orderów lub odznaczeń niż cztery nosi się w sposób określony w ust. 2 pkt 3-5.

§ 11.

Na półfraku ubioru wieczorowego miniaturki orderów i odznaczeń nosi się w jednym rzędzie (nie więcej niż cztery) w odległości 120-140 mm ponad pierwszym guzikiem od góry lewego rzędu guzików, symetrycznie między krawędzią kołnierza a wszyciem rękawa.

§ 12.

1.

Na kurtce munduru Wojsk Lądowych oraz Sił Powietrznych baretki nosi się bezpośrednio nad patką lewej górnej kieszeni, przy czym:

1)

pojedynczą baretkę umieszcza się symetrycznie nad środkiem kieszeni;

2)

od dwóch do trzech baretek - w jednym rzędzie obok siebie bez przerw między baretkami, umieszczone symetrycznie nad środkiem kieszeni;

3)

powyżej trzech baretek - w dwóch lub więcej rzędach bezpośrednio jeden pod drugim, w każdym rzędzie po trzy baretki, lewą krawędź zestawu baretek składającego się z dwóch i więcej rzędów należy umieszczać ukosem, równolegle do wszycia rękawa, przy czym każdy następny rząd baretek powinien być wysunięty o 2 mm w stosunku do poprzedniego; w rzędzie dolnym mniej niż trzy baretki nosi się w ten sposób, aby znajdowały się pod środkiem bezpośredniego rzędu górnego;

4)

gdy kołnierz zakrywa całkowicie pierwszą baretkę najwyższego orderu lub odznaczenia górnego rzędu, wówczas nosi się w tym rzędzie tylko dwie baretki.

2.

Na kurtce munduru Marynarki Wojennej baretki nosi się w odległości 140-160 mm ponad drugim guzikiem, od góry lewego rzędu guzików do krawędzi dolnego rzędu baretek, a na bluzach wyjściowych marynarskich 20 mm ponad początkiem rozcięcia dekoltu:

1)

pojedynczą lub dwie baretki umieszcza się symetrycznie między krawędzią kołnierza i wszyciem rękawa, a na bluzie marynarskiej 20 mm w lewo od krawędzi wyłożonego krawata marynarskiego;

2)

trzy baretki w jednym rzędzie obok siebie, bez przerw między baretkami, umieszczone tuż przy krawędzi kołnierza lub krawata marynarskiego;

3)

powyżej trzech baretek - w dwóch lub więcej rzędach bezpośrednio jeden pod drugim, w każdym rzędzie po trzy baretki; w rzędzie dolnym mniej niż trzy baretki nosi się w ten sposób, aby znajdowały się one pod środkiem bezpośredniego rzędu górnego;

4)

gdy kołnierz lub krawat marynarski zakrywa całkowicie pierwszą baretkę najwyższego orderu lub odznaczenia górnego rzędu, wówczas nosi się w tym rzędzie tylko dwie baretki umieszczone w taki sposób, aby były one widoczne.

2a2)Dodany przez § 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1..

Na bluzie munduru ćwiczebnego oraz na bluzach i kombinezonach ubiorów specjalnych baretki nosi się bezpośrednio nad oznaką stopnia wojskowego:

1)

pojedynczą baretkę umieszcza się symetrycznie nad środkiem oznaki stopnia wojskowego;

2)

od dwóch do trzech baretek - w jednym rzędzie obok siebie bez przerw między baretkami, umieszczone symetrycznie nad środkiem oznaki stopnia wojskowego;

3)

powyżej trzech baretek - w dwóch rzędach bezpośrednio jeden pod drugim, w rzędzie dolnym pod środkiem rzędu górnego, symetrycznie nad środkiem oznaki stopnia wojskowego.

3.

Na koszulo ‑bluzie i bluzie olimpijce baretki można nosić w sposób określony w ust. 1.

43)Dodany przez § 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1..

Na bluzie munduru polowego baretki nosi się w sposób określony w ust. 1.

§ 13.

1.

Baretkę oznacza się oraz sporządza się ze wstążki lub wstęgi zgodnie z przepisami dla danego orderu lub odznaczenia.

2.

Wysokość baretki wynosi 8-10 mm. Baretkę nakłada się na podkładkę:

1)

sukienną lub aksamitną w kolorze czarnym; podkładka pod baretkę jest o 2 mm szersza i wyższa od baretki;

2)

metalową; podkładka pod baretkę nie powinna wystawać poza krawędzie baretki.

3.

W przypadku noszenia więcej niż jednej baretki nie stosuje się przerw między baretkami.

§ 14.

1.

Na kieszeniach kurtek munduru Wojsk Lądowych oraz Sił Powietrznych odznaki nosi się:

1)

na środku prawej górnej kieszeni, między guzikiem a dolną krawędzią kieszeni, nie więcej niż dwie odznaki absolwenckie, honorowe oraz niewojskowe;

2)

na środku lewej górnej kieszeni, między guzikiem a dolną krawędzią kieszeni, odznakę pamiątkową (okolicznościową lub jubileuszową), nie więcej niż dwie odznaki.

2.

Dwie odznaki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, umieszcza się symetrycznie. Jeżeli jedna lub dwie odznaki mają kształt wydłużony poziomo, nosi się je w układzie pionowym z zachowaniem symetrii między guzikiem a dolną krawędzią kieszeni. Łącznie na obu kieszeniach umieszcza się nie więcej niż cztery odznaki.

3.

Na środku lewej i prawej połowy patki prawej górnej kieszeni można nosić po jednej odznace honorowej, jubileuszowej, okolicznościowej i organizacyjnej (równorzędnej).

4.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1, dopuszcza się noszenie po jednej odznace na pasku skórzanym w kolorze czarnym, o szerokości 15 mm, założonej na guzik pod prawą i lewą klapkę górnej kieszeni.

§ 14a4)Dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1..

W przypadku posiadania Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego na płaszczach nosi się taśmę o szerokości i w kolorze wstęgi (wstążki) orderu umieszczoną pod pierwszym guzikiem, skierowaną pod kątem 45 stopni do krawędzi płaszcza w dół.

§ 15.

Na kurtce munduru Wojsk Lądowych nosi się odznakę instruktora spadochronowego lub skoczka spadochronowego, lekko pochyloną w stronę lewego rękawa, na wysokości 55 mm nad lewą górną krawędzią patki górnej kieszeni na styku kołnierza z wyłogiem.

§ 16.

Na kurtce munduru oraz bluzie olimpijce Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej odznaki specjalności lotniczych nosi się:

1)

odznaki pilota i nawigatora - na wysokości 90-100 mm powyżej lewej górnej kieszeni, w linii pionowej guzika;

2)

odznaki specjalności lotniczo ‑technicznych i instruktora spadochronowego - na wysokości 55 mm powyżej górnej lewej kieszeni;

3)

odznakę skoczka spadochronowego - na wysokości 90-100 mm nad prawą górną krawędzią, na styku kołnierza z wyłogiem;

4)

w przypadku posiadania odznaki pilota lub nawigatora i odznaki instruktora spadochronowego - odznakę instruktora spadochronowego nosi się w miejscu odznaki skoczka spadochronowego - na wysokości 90-100 mm nad prawą górną krawędzią, na styku kołnierza z wyłogiem.

§ 17.

Liczba odznak noszonych na lewej i prawej stronie kurtki munduru Marynarki Wojennej lub bluzy wyjściowej marynarskiej jest taka sama jak na umundurowaniu Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych, z tym że:

1)

odznaki, których jeden z wymiarów przekracza 40 mm, w tym: absolwencką uczelni wojskowej lub cywilnej, wojskowej szkoły zawodowej, kursów specjalistycznych oraz inne równorzędne odznaki wojskowe i niewojskowe, nosi się na kurtce munduru w odległości 60-80 mm na zewnątrz drugiego górnego prawego guzika, a na bluzach wyjściowych marynarskich 80-120 mm poniżej rozcięcia dekoltu i 80-120 mm w prawo od środka przodu bluzy; drugą odznakę, nie więcej niż dwie, umieszcza się obok pierwszej w odległości 10 mm w kierunku rękawa;

2)

odznaki, których kształt nie przekracza wymiarów 40 × 40 mm: honorowe, stowarzyszeń i sportowe nosi się na kurtce munduru 10 mm na zewnątrz pierwszego górnego prawego guzika, a na bluzie wyjściowej marynarskiej 10 mm powyżej odznaki, o której mowa w pkt 1; drugą odznakę, nie więcej niż dwie, umieszcza się obok pierwszej w odległości 10 mm w kierunku rękawa; odznaki, których jeden z wymiarów przekracza 40 mm, nosi się w sposób, o którym mowa w pkt 1;

3)

odznakę pamiątkową nosi się na kurtce munduru na lewej stronie na wysokości drugiego guzika, w linii pionowej pierwszego lewego guzika; na bluzie wyjściowej marynarskiej symetrycznie w stosunku do odznak, o których mowa w pkt 1; kolejną odznakę, nie więcej niż dwie, umieszcza się obok pierwszej w odległości 10 mm w kierunku rękawa;

4)

odznaki „Marynarz Okrętów Podwodnych” oraz „Marynarz Jednostek Pływających” nosi się:

a)

na prawej stronie kurtki munduru i bluzy wyjściowej marynarskiej, symetrycznie, 60-80 mm nad odznakami, o których mowa w pkt 1 i 2,

b)

na lewej stronie, na swetrze oficerskim, symetrycznie, bezpośrednio pod oznaką stopnia wojskowego;

5)

odznakę „Dowódca Okrętu” noszą:

a)

aktualnie pełniący obowiązki dowódcy okrętu - na prawej stronie munduru, zgodnie z pkt 2,

b)

osoba, która pełni obowiązki dowódcy okrętu - na lewej stronie, 10 mm symetrycznie nad baretkami;

6)

odznaki pilota, nawigatora, specjalności lotniczo ‑technicznych i instruktora spadochronowego nosi się na lewej stronie kurtki munduru, 30-40 mm symetrycznie nad baretkami;

7)

odznakę skoczka spadochronowego nosi się na prawej stronie kurtki munduru, bluzy wyjściowej marynarskiej, 60-80 mm nad odznakami, o których mowa w pkt 1 i 2;

8)

w przypadku posiadania odznaki pilota lub nawigatora i odznaki instruktora spadochronowego odznakę instruktora spadochronowego nosi się w miejscu odznaki skoczka spadochronowego.

§ 18.

Nad prawą górną kieszenią kurtek mundurów Wojsk Lądowych można nosić jedną odznakę przypinaną za pomocą klamry - na wysokości 55 mm powyżej patki kieszeni, a na kurtkach mundurów Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej - 10 mm poniżej odznaki skoczka spadochronowego.

§ 19.

Odznakę za rany i kontuzje doznane podczas działań wojennych nosi się symetrycznie, bezpośrednio nad górnym rzędem odznak orderów i odznaczeń lub baretek.

§ 20.

1.

Jeżeli zachodzi konieczność zwyczajowego bądź określonego w innych przepisach pierwszeństwa umieszczania odznak na kieszeniach i patkach kieszeni, to wyższa w hierarchii jest górna i prawa część każdej kieszeni i patki.

2.

Jeżeli zachodzi konieczność zwyczajowego bądź określonego w innych przepisach pierwszeństwa umieszczania odznak, to wyższa w hierarchii jest górna i zewnętrzna prawa część wyłogu kurtki munduru.

3.

Odznaki honorowe oraz odznaki tytułów honorowych nosi się w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 15 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej   (Dz. U. z 2019 r. poz. 1508 i 2020).

§ 21.

Graficzne przedstawienie sposobu noszenia odznak, baretek i miniaturek orderów i odznaczeń, a także noszenia odznak jest określone w załączniku do rozporządzenia.

§ 22.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia5)Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 15 września 2015 r..6)Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych (Dz. U. poz. 1517), które utraciło moc na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1355).
1)
Dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką (Dz. U. poz. 1074), które weszło w życie z dniem 7 lipca 2020 r.
2)
Dodany przez § 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1.
3)
Dodany przez § 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1.
4)
Dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 1.
5)
Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 15 września 2015 r.
6)
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie noszenia orderów, odznaczeń i odznak przez żołnierzy zawodowych (Dz. U. poz. 1517), które utraciło moc na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1355).

Załącznik nr 1   -  

patrz oryginał