Ustawaz dnia 29 października 2021 r.o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki ¹⁾Niniejszą ustawą zmienia się ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawa określa warunki nabywania prawa, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania świadczenia wyrównawczego dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki, zwanego dalej „świadczeniem wyrównawczym”.

Celem świadczenia wyrównawczego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki, zwanych dalej „osobami uprawnionymi”.

Świadczenie wyrównawcze przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

Świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie uprawnionej do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki   (Dz. U. poz. 149), zwanej dalej „wcześniejszą emeryturą”, w kwocie niższej niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych   (Dz. U. z 2020 r. poz. 111 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981, 2105 i 2270), pod warunkiem że w dalszym ciągu sprawuje opiekę nad dzieckiem, z tytułu opieki nad którym nabyła prawo do wcześniejszej emerytury.

Świadczenie wyrównawcze przysługuje miesięcznie w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, a kwotą pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego.

Przez kwotę pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego rozumie się wysokość pobieranej emerytury lub renty brutto, wraz z kwotą przyznaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych oraz kwotą innych dodatków i świadczeń, wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem dodatku pielęgnacyjnego, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń.

Świadczenie wyrównawcze jest przyznawane na wniosek osoby uprawnionej, składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego, który wypłaca świadczenie emerytalno-rentowe.

Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:

Oświadczenia, o których mowa w ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 2, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W oświadczeniach jest zawarta klauzula następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

W razie przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 3, świadczenie wyrównawcze podlega ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 3, wraz ze świadczeniem wyrównawczym, nie przekroczyła miesięcznie kwoty świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, z wyłączeniem dodatku pielęgnacyjnego.

W przypadku zmiany wysokości miesięcznej kwoty świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, oraz zmiany wysokości świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 3, w wyniku rocznej waloryzacji świadczeń, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalno-rentowy dokonuje łącznie ponownego obliczenia świadczenia wyrównawczego w marcu każdego roku i wypłaca należne wyrównanie.

W przypadku ponownego obliczenia, o którym mowa w ust. 2, różnicę pomiędzy wypłaconym świadczeniem a należnym wypłaca się wraz ze świadczeniem emerytalno-rentowym.

Świadczenie wyrównawcze nie przysługuje osobie uprawnionej, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby uprawnionej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Jeżeli ustaną okoliczności będące podstawą przyznania świadczenia wyrównawczego, prawo do tego świadczenia ustaje od miesiąca, w którym nastąpiło zdarzenie będące podstawą utraty prawa do świadczenia wyrównawczego.

Osoba uprawniona obowiązana jest poinformować właściwy organ emerytalno-rentowy o przyznaniu, ustaniu, ponownym obliczeniu świadczeń przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych oraz o okolicznościach, o których mowa w ust. 5.

Decyzje w sprawie świadczenia wyrównawczego wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inne organy emerytalno-rentowe, które wypłacają świadczenie emerytalno-rentowe.

W razie zbiegu prawa do świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 3, które są wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz przez inny organ emerytalno-rentowy, decyzje w sprawie świadczenia wyrównawczego wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Decyzje w sprawie świadczenia wyrównawczego, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, mogą zamiast podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.

Od decyzji, o których mowa w ust. 1, przysługują środki odwoławcze przewidziane w przepisach, o których mowa w art. 9.

Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych świadczenie wyrównawcze stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych   (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.²⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 1163, 1243, 1551, 1574, 1834, 1981, 2071, 2105, 2133, 2232, 2269 i 2270.).

Do kwoty świadczenia wyrównawczego stosuje się odpowiednio art. 66 ust. 1 pkt 16, art. 81 ust. 8 pkt 2 i art. 85 ust. 9-11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych   (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.³⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 1292, 1559, 1773, 1834, 1981, 2105, 2120, 2232 i 2270.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy emerytalno-rentowe są uprawnione do pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych w zakresie niezbędnym do przyznawania, ponownego obliczenia, ustania prawa do świadczenia wyrównawczego i wypłacania tego świadczenia.

Zabezpieczenie przetwarzania danych osobowych polega co najmniej na:

Na wniosek organu, o którym mowa w art. 5 ust. 1, właściwe organy wypłacające świadczenie emerytalno-rentowe są obowiązane przekazać, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, dane niezbędne do przyznania, ponownego obliczenia lub ustania prawa do świadczenia wyrównawczego.

Organ, o którym mowa w art. 5 ust. 1, zawiadamia organ wypłacający świadczenie emerytalno-rentowe o przyznaniu świadczenia wyrównawczego.

Zawiadomienie określa w szczególności: organ, o którym mowa w art. 5 ust. 1, osobę uprawnioną do świadczenia wyrównawczego, termin płatności tego świadczenia, datę, od której przyznano to świadczenie, oraz jego wysokość.

Organ wypłacający świadczenie emerytalno-rentowe, do którego organ, o którym mowa w art. 5 ust. 1, przekazał zawiadomienie, powiadamia ten organ o każdej zmianie w prawie lub wysokości tego świadczenia w terminie 7 dni od dnia powstania tej zmiany.

Świadczenie wyrównawcze wraz z kosztami jego obsługi oraz z odsetkami za opóźnienie jest finansowane ze środków budżetu państwa.

Koszty obsługi, o których mowa w ust. 1, wynoszą 0,5% kwoty przeznaczonej na wypłatę świadczenia wyrównawczego.

Wniosek, o którym mowa w art. 3 ust. 1, złożony do dnia 28 lutego 2022 r. podlega rozpatrzeniu do dnia 31 marca 2022 r.

W przypadku złożenia wniosku w terminie, o którym mowa w ust. 1, świadczenie wyrównawcze przysługuje od dnia 1 stycznia 2022 r. i jest wypłacane po dokonaniu rocznej waloryzacji wraz ze świadczeniem emerytalno-rentowym.