Rozporządzenie Ministra Infrastrukturyz dnia 1 grudnia 2022 r.w sprawie świadectwa maszynisty 1)Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).

Spis treści

Treść rozporządzenia

2)Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 51, Dz. Urz. UE L 184 z 25.06.2014, str. 11, Dz. Urz. UE L 146 z 03.06.2016, str. 22 oraz Dz. Urz. UE L 97 z 08.04.2019, str. 1).
Na podstawie art. 22b ust. 21 pkt 1, 2 i 4-6 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym   (Dz. U. z 2021 r. poz. 1984 oraz z 2022 r. poz. 727 i 1846) zarządza się, co następuje:

   Rozdział 1   

Przepis ogólny

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1)

zakres wiedzy i umiejętności dotyczących pojazdu kolejowego i infrastruktury kolejowej, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania świadectwa maszynisty;

2)

program oraz czas trwania szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty;

3)

tryb oraz szczegółowe warunki i minimalną częstotliwość przeprowadzania szkoleń oraz sprawdzianów wiedzy i umiejętności;

4)

zakres danych dotyczących infrastruktury kolejowej ujęty w świadectwie maszynisty;

5)

szczegółowe warunki i sposób prowadzenia rejestru świadectw maszynistów, zwanego dalej „rejestrem”, zakres danych w nim ujętych, a także okres ich przechowywania, wzór tego rejestru oraz tryb udostępniania danych ujętych w rejestrze podmiotom, o których mowa w art. 22b ust. 14a ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, zwanej dalej „ustawą”.

   Rozdział 2   

Szkolenie kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty

§ 2.

Zakres wiedzy i umiejętności dotyczących pojazdu kolejowego, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania przez kandydata na maszynistę świadectwa maszynisty, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.

Zakres wiedzy i umiejętności dotyczących infrastruktury kolejowej, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania przez kandydata na maszynistę świadectwa maszynisty, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 4.

Program oraz czas trwania szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

   Rozdział 3   

Szkolenia

§ 5.

1.

Szkolenia maszynistów są realizowane na podstawie opracowanych w ramach systemów zarządzania kompetencjami przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury programów szkolenia, które obejmują:

1)

szkolenia okresowe;

2)

szkolenia z użyciem symulatora pojazdu kolejowego.

2.

Harmonogram szkoleń maszynistów obejmuje w roku kalendarzowym co najmniej:

1)

24 godziny szkoleń okresowych podzielonych na co najmniej trzy sesje szkoleniowe;

2)

3 godziny szkolenia z użyciem symulatora pojazdu kolejowego.

3.

Godzina szkolenia:

1)

okresowego - jest równa 45 minutom;

2)

realizowanego z użyciem symulatora pojazdu kolejowego - jest równa 60 minutom.

§ 6.

1.

Program szkoleń okresowych obejmuje omówienie:

1)

dokumentacji dla maszynistów, o której mowa w technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemu „Ruch kolejowy”;

2)

ryzyk, które dotyczą pracy na stanowisku maszynisty, zidentyfikowanych w ramach procesu zarządzania bezpieczeństwem przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury;

3)

poważnych wypadków, wypadków i incydentów - ze wskazaniem:

a)

przyczyn,

b)

skutków,

c)

zaleceń w zakresie poprawy bezpieczeństwa oraz zapobiegania poważnym wypadkom, wypadkom lub incydentom;

4)

zagadnień dotyczących pracy na stanowisku maszynisty, które są istotne dla przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury.

2.

Opracowując program szkoleń okresowych, uwzględnia się konieczność aktualizacji posiadanych przez maszynistów kompetencji oraz zapewnienie ciągłości realizacji procesu doskonalenia zawodowego maszynistów.

§ 7.

1.

Szkolenie z użyciem symulatora pojazdu kolejowego składa się z sesji.

2.

Szkolenie z użyciem symulatora pojazdu kolejowego odbywa się na podstawie zatwierdzonego przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę infrastruktury programu szkolenia z użyciem symulatora pojazdu kolejowego, którego zakres jest dostosowany do kategorii i podkategorii świadectwa odbywającego szkolenie maszynisty.

3.

Sesja polega na prowadzeniu pojazdu kolejowego na wybranej przez instruktora trasie i obejmuje co najmniej trzy zadania niestandardowe oraz co najmniej trzy sytuacje niebezpieczne wymienione w wykazie zadań niestandardowych i sytuacji niebezpiecznych objętych szkoleniem z użyciem symulatora pojazdu kolejowego określonych w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

4.

Po przeprowadzonej sesji instruktor:

1)

omawia z maszynistą jej przebieg oraz wskazuje popełnione błędy i nieprawidłowości;

2)

sporządza raport z sesji zawierający:

a)

podstawowe parametry sesji:
  •   -  
    nazwę ośrodka szkolenia,
  •   -  
    imię (imiona) i nazwisko oraz numer identyfikacyjny (służbowy) szkolonego maszynisty,
  •   -  
    imię (imiona) i nazwisko instruktora, a jeżeli sesję prowadził instruktor będący egzaminatorem wpisanym do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be ust. 1 ustawy - jego imię i nazwisko oraz numer wpisu do tego rejestru,
  •   -  
    miejsce przeprowadzenia sesji,
  •   -  
    czas trwania sesji,
  •   -  
    odcinek lub odcinki linii kolejowej, stacje kolejowe, posterunki ruchu,
  •   -  
    typ pojazdu kolejowego z uwzględnieniem parametrów technicznych składu pociągu lub składu manewrowego (zestawienie składu oraz masa brutto),

b)

zadania do wykonania podczas sesji wraz z opisem reakcji maszynisty,

c)

rekomendacje dotyczące zakresu doskonalenia zawodowego maszynisty.

§ 8.

Maszyniście nieobecnemu na szkoleniu umożliwia się odbycie szkolenia w innym terminie, przypadającym najpóźniej w okresie miesiąca od dnia ustania przyczyny nieobecności maszynisty.

   Rozdział 4   

Sprawdziany wiedzy i umiejętności

§ 9.

1.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności są realizowane na podstawie przyjętych u przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury systemów zarządzania kompetencjami w ramach posiadanych systemów zarządzania bezpieczeństwem.

2.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności są przeprowadzane w zakresie znajomości:

1)

infrastruktury kolejowej - co 3 lata, a także po przerwie w prowadzeniu pojazdu kolejowego przekraczającej okres roku - na infrastrukturze kolejowej danego zarządcy infrastruktury;

2)

typu pojazdu kolejowego - co 3 lata, a także po przerwie w prowadzeniu określonego typu pojazdu kolejowego przekraczającej okres roku;

3)

języka obcego z uwzględnieniem terminologii stosowanej przy prowadzeniu ruchu kolejowego na sieci kolejowej innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej - co 3 lata, a także po przerwie w prowadzeniu pojazdu kolejowego na tej sieci kolejowej przekraczającej okres roku - w przypadku maszynistów, którzy prowadzą pociągi w ruchu transgranicznym.

3.

Niezależnie od terminów, o których mowa w ust. 2, sprawdziany wiedzy i umiejętności przeprowadza się:

1)

w trakcie szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty - w zakresie dotyczącym infrastruktury kolejowej danego zarządcy infrastruktury lub typu pojazdu kolejowego;

2)

w przypadku zawieszenia świadectwa maszynisty;

3)

przed wydaniem świadectwa maszynisty maszyniście, który posiada odpis świadectwa maszynisty albo świadectwo maszynisty potwierdzające wykonywanie czynności na tym stanowisku u innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury;

4)

w przypadku rozszerzania uprawnień określonych w świadectwie maszynisty - w zakresie dotyczącym:

a)

infrastruktury kolejowej danego zarządcy infrastruktury,

b)

typu pojazdu kolejowego;

5)

jeżeli przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury stwierdzi konieczność przeprowadzenia sprawdzianów wiedzy i umiejętności w celu zminimalizowania zagrożeń związanych z pracą maszynisty zidentyfikowanych w ramach dokonywanej oceny ryzyka, o której mowa w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 352/2009   (Dz. Urz. UE L 121 z 03.05.2013, str. 8, z późn. zm.3)Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 185 z 14.07.2015, str. 6.).

4.

Przepisu ust. 2 pkt 3 nie stosuje się do maszynistów prowadzących pociągi w ruchu transgranicznym po infrastrukturze kolejowej obejmującej odcinki linii kolejowych przebiegające przez przejścia graniczne z państwami członkowskimi Unii Europejskiej sąsiadującymi z Rzecząpospolitą Polską, którym zarządca tej infrastruktury udzielił odstępstwa od wymagań językowych określonych w ust. 8 pkt 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia.

5.

Przepisu ust. 3 pkt 3 nie stosuje się, jeżeli inny przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, powstał w wyniku połączenia spółek, o którym mowa w tytule IV dziale I ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467, 1488, 2280 i 2436), oraz wydał świadectwo maszynisty maszyniście, który posiada odpis świadectwa maszynisty albo świadectwo maszynisty.

6.

W przypadku przerwy w prowadzeniu pojazdu kolejowego, o której mowa w ust. 2 pkt 1, sprawdzian wiedzy i umiejętności maszynisty dotyczący określonej infrastruktury kolejowej przeprowadza się po uprzednim wykonaniu przez maszynistę dwóch jazd w czynnej kabinie pojazdu kolejowego z napędem w obrębie tej infrastruktury, przy czym, o ile to możliwe, jedną jazdę należy odbyć między zmierzchem a świtem.

7.

W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 4 lit. a, sprawdzian wiedzy i umiejętności przeprowadza się po uprzednim wykonaniu przez maszynistę czterech jazd w czynnej kabinie pojazdu kolejowego z napędem w obrębie infrastruktury kolejowej objętej tym sprawdzianem, przy czym, o ile to możliwe, dwie jazdy należy odbyć między zmierzchem a świtem.

8.

Jeżeli maszynista ubiega się o rozszerzenie uprawnień, o których mowa w ust. 3 pkt 4 lit. a, wyłącznie w zakresie kategorii A świadectwa maszynisty lub w zakresie dotyczącym bocznic kolejowych lub okręgów manewrowych, przepisu ust. 7 nie stosuje się.

§ 10.

1.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności:

1)

maszynistów - przeprowadza się z uwzględnieniem doświadczenia zawodowego i kwalifikacji maszynisty oraz ujętych w świadectwie maszynisty typów pojazdów kolejowych, do których prowadzenia maszynista jest uprawniony;

2)

kandydatów na maszynistów, o których mowa w § 9 ust. 3 pkt 1 - przeprowadza się z uwzględnieniem typów pojazdów kolejowych, o których prowadzenie ubiega się kandydat na maszynistę.

2.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności polegają na wykonaniu jazdy pociągowej lub manewrowej po infrastrukturze kolejowej, której dotyczy sprawdzian wiedzy i umiejętności, typem pojazdu kolejowego przewidzianym dla danej kategorii świadectwa maszynisty.

3.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności, o których mowa w ust. 2, mogą być zrealizowane z użyciem symulatora pojazdu kolejowego.

§ 11.

Sprawdziany wiedzy i umiejętności odbywają się w obecności co najmniej jednego egzaminatora wpisanego do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be ust. 1 ustawy.

   Rozdział 5   

Zakres danych ujętych w świadectwie maszynisty oraz rejestr świadectw maszynistów

§ 12.

1.

Świadectwo maszynisty zawiera:

1)

zakres infrastruktury, po której maszynista jest uprawniony do prowadzenia pojazdu kolejowego;

2)

wykaz linii kolejowych przebiegających przez przejścia graniczne z państwami sąsiadującymi z Rzecząpospolitą Polską albo wykaz odcinków takich linii kolejowych, po których maszynista jest uprawniony do prowadzenia pojazdu kolejowego;

3)

wykaz urządzeń kontrolujących czujność maszynisty oraz urządzeń kontroli prowadzenia pociągu stosowanych na infrastrukturze kolejowej, po której maszynista jest uprawniony do prowadzenia pojazdu kolejowego.

2.

W przypadku infrastruktury kolejowej, po której maszynista jest uprawniony do prowadzenia pojazdu kolejowego, świadectwo maszynisty zawiera istotne informacje i ograniczenia.

§ 13.

1.

Rejestr składa się z czterech części obejmujących:

1)

informacje dotyczące licencji maszynisty;

2)

informacje dotyczące świadectwa maszynisty;

3)

dane dotyczące statusu świadectwa maszynisty;

4)

dane dotyczące uprawnień ujętych w świadectwie maszynisty oraz przeprowadzonych sprawdzianów wiedzy i umiejętności maszynistów.

2.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury wprowadza dane do rejestru nie później niż w terminie trzech dni roboczych od dnia zaistnienia zdarzenia powodującego obowiązek wprowadzenia danych lub ich aktualizacji.

3.

Zakres danych gromadzonych w rejestrze oraz wzór rejestru określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

4.

Rejestr jest prowadzony w sposób zapewniający zabezpieczenie danych w nim zawartych przed zniszczeniem, uszkodzeniem, dostępem osób niepowołanych lub kradzieżą.

5.

Dane ujęte w rejestrze przechowuje się przez okres 10 lat od dnia utraty ważności ostatniego świadectwa maszynisty wpisanego do tego rejestru.

§ 14.

Dane zgromadzone w rejestrze udostępnia się:

1)

Prezesowi UTK - za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr, o którym mowa w art. 25x ust. 1 ustawy;

2)

podmiotom, o których mowa w art. 22b ust. 14a pkt 2-4 ustawy - w postaci elektronicznej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną   (Dz. U. z 2020 r. poz. 344), na ich wniosek.

   Rozdział 6   

Przepis końcowy

§ 15.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.4)Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie świadectwa maszynisty (Dz. U. poz. 212, z 2015 r. poz. 1410, z 2016 r. poz. 1848, z 2017 r. poz. 2430 oraz z 2019 r. poz. 556), które traci moc z dniem 1 stycznia 2023 r. w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 1556).
1)
Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).
2)
Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 51, Dz. Urz. UE L 184 z 25.06.2014, str. 11, Dz. Urz. UE L 146 z 03.06.2016, str. 22 oraz Dz. Urz. UE L 97 z 08.04.2019, str. 1).
3)
Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 185 z 14.07.2015, str. 6.
4)
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie świadectwa maszynisty (Dz. U. poz. 212, z 2015 r. poz. 1410, z 2016 r. poz. 1848, z 2017 r. poz. 2430 oraz z 2019 r. poz. 556), które traci moc z dniem 1 stycznia 2023 r. w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 1556).

Załącznik nr 1   -   Zakres wiedzy i umiejętności dotyczących pojazdu kolejowego, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania przez kandydata na maszynistę świadectwa maszynisty

patrz oryginał

Załącznik nr 2   -   Zakres wiedzy i umiejętnści dotyczących infrastruktury kolejowej, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania przez kandydata na maszynistę świadectwa maszynisty

patrz oryginał

Załącznik nr 3   -   Program oraz czas trwania szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty

patrz oryginał

Załącznik nr 4   -   Wykaz zadań niestandardowych i sytuacji niebezpiecznych objętych szkoleniem z użyciem symulatora pojazdu kolejowego

patrz oryginał

Załącznik nr 5   -   Zakres danych gromadzonych w rejestrze świadectw maszynistów oraz wzór rejestru

patrz oryginał