Ustawaz dnia 9 maja 2023 r.o Funduszu Ochrony Rolnictwa ¹⁾Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Fundusz stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, zwany dalej „Krajowym Ośrodkiem”.

Środki finansowe Funduszu nie są środkami publicznymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634, z późn. zm.²⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1692, 1725, 1747, 1768, 1964 i 2414 oraz z 2023 r. poz. 412, 497, 658, 803 i 1059.).

Wolne środki Funduszu są lokowane przez Krajowy Ośrodek wyłącznie w formie depozytu u ministra właściwego do spraw finansów publicznych, na zasadach określonych dla Krajowego Ośrodka w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Wpłaty na Fundusz są naliczane w wysokości 0,125% wartości produktów rolnych bez podatku od towarów i usług określonych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwanych dalej „produktami rolnymi”, nabytych od producentów rolnych w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności   (Dz. U. z 2023 r. poz. 885), zwanych dalej „producentami rolnymi”, i wpłacane na Fundusz przez podmioty prowadzące skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, zwane dalej „podmiotami skupującymi”.

Do wpłat na Fundusz są obowiązane podmioty skupujące, będące podatnikami podatku od towarów i usług, o których mowa w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług   (Dz. U. z 2022 r. poz. 931, z późn. zm.³⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 974, 1137, 1301, 1488, 1561, 2180 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 535, 556, 996 i 1059.).

Wartość produktów rolnych bez podatku od towarów i usług nabytych od producenta rolnego jest ustalana na podstawie faktur VAT i faktur VAT RR uwzględnianych w deklaracjach podatkowych, o których mowa w art. 99 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Podmioty skupujące bez wezwania naliczają i dokonują wpłat na Fundusz za okresy kwartalne w terminie do ostatniego dnia roboczego miesiąca następującego po zakończeniu danego kwartału.

Jeżeli wysokość kwoty należnej z tytułu naliczenia wpłat na Fundusz za dany kwartał nie przekracza dwudziestokrotności wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, tę należność zalicza się na poczet wpłat na Fundusz za kolejny kwartał, w którym wysokość kwoty należnej przekroczyła dwudziestokrotność wysokości kosztów tego upomnienia.

Do wpłat na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy działów III i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa   (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651, z późn. zm.⁴⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2707 oraz z 2023 r. poz. 180, 326, 511, 556, 614 i 1059.), z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują:

Do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego   (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 i 803), chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.

Do egzekucji należności z tytułu wpłat od podmiotów skupujących stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji   (Dz. U. z 2022 r. poz. 479, z późn. zm.⁵⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1301, 1692, 1967, 2127, 2180, 2600, 2640 i 2687 oraz z 2023 r. poz. 556, 614, 852, 1059 i 1130.).

Podmiot skupujący składa dyrektorowi oddziału terenowego Krajowego Ośrodka właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu skupującego, na formularzu opracowanym przez Krajowy Ośrodek i udostępnionym na jego stronie podmiotowej, kwartalne deklaracje o wysokości naliczonych wpłat na Fundusz zawierające:

- w terminie do 26. dnia miesiąca następującego po zakończeniu danego kwartału.

Treść deklaracji, o których mowa w ust. 1, wykorzystuje się wyłącznie w celu wykonywania ustawy.

Treść deklaracji, o których mowa w ust. 1, stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233).

Krajowy Ośrodek:

Zestawienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, Krajowy Ośrodek przedstawia w terminie do dnia 30 kwietnia roku, w którym producenci rolni złożyli wnioski, o których mowa w art. 12 ust. 1.

Gospodarka finansowa Funduszu jest prowadzona na podstawie planu finansowego Funduszu.

Plan finansowy Funduszu zawiera informacje o:

Wydatki Funduszu nie mogą przekroczyć wysokości środków finansowych Funduszu.

Rokiem obrotowym Funduszu jest rok kalendarzowy.

Plan finansowy Funduszu jest ustalany na każdy rok obrotowy nie później niż do dnia 30 listopada roku poprzedzającego rok, na który jest ustalany ten plan.

Rok obrotowy Funduszu jest zamykany sprawozdaniem z wykonania planu finansowego Funduszu przedkładanym ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy to sprawozdanie.

Ze środków finansowych Funduszu przyznaje się i wypłaca rekompensatę producentowi rolnemu, który nie otrzymał zapłaty za produkty rolne zbyte podmiotowi skupującemu, który stał się niewypłacalny, zwaną dalej „rekompensatą”.

Wysokość rekompensaty ustala się jako iloczyn procentowej stawki ustalonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 5 i kwoty wierzytelności netto za zbyte produkty rolne, za które producent rolny nie otrzymał zapłaty od podmiotu skupującego, który stał się niewypłacalny.

Uznaje się, że podmiot skupujący stał się niewypłacalny, gdy:

Datą niewypłacalności podmiotu skupującego jest data:

Minister właściwy do spraw rynków rolnych określa corocznie w terminie do dnia 31 maja, w drodze rozporządzenia, procentową stawkę stosowaną do ustalenia w danym roku wysokości rekompensaty, mając na względzie sumę kwot wierzytelności wynikających ze złożonych w danym roku wniosków o przyznanie rekompensaty oraz wysokość środków finansowych zgromadzonych na Funduszu.

Podmiot skupujący, który stał się niewypłacalny, syndyk albo inna osoba sprawująca zarząd nad majątkiem tego podmiotu, w terminie 2 miesięcy od daty niewypłacalności, sporządzają i przekazują Dyrektorowi Generalnemu Krajowego Ośrodka w wersji elektronicznej wykaz producentów rolnych, których wierzytelności wobec tego podmiotu z tytułu zbycia produktów rolnych powstały przed datą niewypłacalności tego podmiotu, obejmujący kwoty wierzytelności netto za sprzedane temu podmiotowi produkty rolne, imię i nazwisko wierzyciela albo jego nazwę oraz numer ewidencyjny

powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (numer PESEL) albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku braku tych numerów - inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację tego wierzyciela, a także firmę, pod którą działa wierzyciel będący przedsiębiorcą, jego miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres i numer identyfikacji podatkowej (NIP), jeżeli wierzyciel ma taki numer.

Jeżeli wierzytelności producentów rolnych z tytułu zbycia produktów rolnych powstały po dacie niewypłacalności podmiotu skupującego, ten podmiot, syndyk albo inna osoba sprawująca zarząd nad majątkiem tego podmiotu sporządzają i przekazują Dyrektorowi Generalnemu Krajowego Ośrodka, w terminie 2 miesięcy od upływu okresu przewidzianego do zgłaszania wierzytelności na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, dodatkowy wykaz producentów rolnych, którzy nie otrzymali zapłaty za zbyte produkty rolne, obejmujący kwoty wierzytelności netto za zbyte produkty rolne oraz imię i nazwisko wierzyciela albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację tego wierzyciela, oraz firmę, pod którą działa wierzyciel będący przedsiębiorcą, jego miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres i NIP, jeżeli wierzyciel ma taki numer.

Podmiot skupujący, syndyk albo inna osoba sprawująca zarząd nad majątkiem tego podmiotu informują producentów rolnych ujętych w wykazach, o których mowa w ust. 1 i 2, o przekazaniu tych wykazów Dyrektorowi Generalnemu Krajowego Ośrodka, w terminie miesiąca od dnia ich przekazania.

Przepisu ust. 1 nie stosuje się w razie niewypłacalności podmiotu skupującego, która zachodzi w przypadku wydania w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym przez organ sądowy lub inny właściwy organ orzeczenia, zgodnie z którym nie zostaje wszczęte postępowanie upadłościowe z uwagi na stwierdzenie definitywnego zamknięcia przedsiębiorstwa albo z powodu niewystarczalności aktywów na zaspokojenie kosztów tego postępowania w odniesieniu do przedsiębiorstwa zagranicznego.

W przypadku, o którym mowa w ust. 4, osoba upoważniona, o której mowa w art. 16 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do reprezentowania podmiotu zagranicznego w oddziale albo w przedstawicielstwie:

Rekompensata jest przyznawana na wniosek producenta rolnego, w drodze decyzji administracyjnej, przez dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę tego producenta rolnego, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku. Wydanie tej decyzji przerywa bieg terminu przedawnienia wierzytelności, o której mowa w art. 11 ust. 1 i 2.

Wniosek o przyznanie rekompensaty składa się do dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego, na formularzu opracowanym przez Krajowy Ośrodek i udostępnionym na jego stronie internetowej, w terminie od dnia 1 lutego do dnia 31 marca:

Wniosek o przyznanie rekompensaty poza elementami określonymi w przepisach ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego zawiera:

Dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka przed rozstrzygnięciem sprawy o przyznanie rekompensaty występuje na piśmie odpowiednio do podmiotu skupującego, który stał się niewypłacalny, syndyka albo innej osoby sprawującej zarząd nad majątkiem tego podmiotu o potwierdzenie, że producent rolny nie otrzymał zapłaty za zbyte produkty rolne, w terminie 14 dni od dnia doręczenia pisma, pod rygorem utraty prawa do późniejszego zgłaszania zarzutów lub wniosków.

Rekompensatę wypłaca się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja, o której mowa w ust. 1, stała się ostateczna, na rachunek bankowy producenta rolnego wskazany we wniosku o przyznanie rekompensaty.

Z dniem wypłaty rekompensaty następuje z mocy prawa przejście na Krajowy Ośrodek wierzytelności producenta rolnego do wysokości wypłaconych rekompensat.

Przy dochodzeniu przez Krajowy Ośrodek wierzytelności określonych w ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy art. 342 i art. 440 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe.

Koszty dochodzenia wierzytelności określonych w ust. 1 są pokrywane ze środków finansowych Funduszu.

Dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego ustala, w drodze decyzji administracyjnej, kwotę nienależnie lub nadmiernie pobranej rekompensaty.

Do nienależnie lub nadmiernie pobranej rekompensaty stosuje się odpowiednio przepisy działów III i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują:

Nadmiernie lub nienależnie pobrana rekompensata podlega zwrotowi wraz z odsetkami za zwłokę określonymi jak od zaległości podatkowych, liczonymi od dnia wypłaty rekompensaty.

Do egzekucji nadmiernie lub nienależnie pobranej rekompensaty stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W celu realizacji zadania Krajowego Ośrodka, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, Państwowa Inspekcja Sanitarna udostępnia informacje z rejestru zakładów, które produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia niezwierzęcego i wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego, a Inspekcja Weterynaryjna - informacje z rejestru zakładów, które produkują i wprowadzają na rynek produkty pochodzenia zwierzęcego, w formie wykazów podmiotów skupujących, obejmujących następujące dane: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres tego podmiotu, numer PESEL - w przypadku gdy ten podmiot jest osobą fizyczną, albo NIP.

Informacje, o których mowa w ust. 1, są udostępniane w terminie 3 miesięcy od dnia rejestracji podmiotu skupującego w rejestrach, o których mowa w ust. 1.

Kto:

- podlega karze pieniężnej w wysokości 60 zł za każdy dzień opóźnienia, lecz nie wyższej niż 10 000 zł.

Kary pieniężne nakłada, w drodze decyzji administracyjnej, Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka. Od kwoty nałożonej kary pieniężnej nie nalicza się odsetek.

Koszty dochodzenia kar pieniężnych są pokrywane ze środków Funduszu.

W 2023 r. można złożyć wnioski o przyznanie rekompensaty w odniesieniu do podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Wnioski, o których mowa w ust. 1, składa się w terminie od dnia 1 sierpnia 2023 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r.

W 2023 r. przepisy wykonawcze wydawane na podstawie art. 10 ust. 5 wydaje się w terminie do dnia 15 września.

W 2023 r. decyzje, o których mowa w art. 12 ust. 1, wydaje się w terminie do dnia 30 września.

W 2023 r. wykaz, o którym mowa w art. 11 ust. 1, dotyczący producentów rolnych, których wierzytelności wobec podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., sporządza się i przekazuje w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

W 2023 r. minister właściwy do spraw rozwoju wsi przekazuje dotację celową dla Krajowego Ośrodka na wypłatę rekompensat w odniesieniu do podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., w wysokości nie wyższej niż 50 000 000 zł.

W 2024 r. można złożyć wnioski o przyznanie rekompensaty w odniesieniu do podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

Wnioski, o których mowa w ust. 1, składa się w terminie od dnia 1 lutego 2024 r. do dnia 31 marca 2024 r.

W 2024 r. minister właściwy do spraw rozwoju wsi może przekazać dotację celową dla Krajowego Ośrodka, jeżeli środki zgromadzone na Funduszu na dzień 31 marca 2024 r. okażą się niewystarczające na wypłatę rekompensat w pełnej wysokości wynikającej z wniosków o przyznanie rekompensaty złożonych w terminie określonym w ust. 2.

Dotacja, o której mowa w ust. 3, może zostać udzielona w wysokości: