Treść ustawy

Art. 1.

W ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 194 i 658) wprowadza się następujące zmiany:

1)

w art. 8 w pkt 1 skreśla się wyrazy „, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1”;

2)

w art. 9:

a)

po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„

1a.

Strażacy ratownicy OSP, o których mowa w ust. 1, mogą brać bezpośredni udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych.

”

b)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„

2.

Kandydatem na strażaka ratownika OSP jest:

1)

strażak OSP, który ukończył 18 lat, a nie ukończył 65 lat, i który jest uczestnikiem szkolenia podstawowego przygotowującego do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych, lub

2)

strażak OSP w wieku od 16 do 18 lat, który za zgodą jednego z rodziców, opiekunów prawnych albo opiekunów faktycznych jest uczestnikiem szkolenia podstawowego przygotowującego do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 204 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465).

”

;

3)

w art. 10 w ust. 1:

a)

pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„

1)

obiekty, tereny, pojazdy i sprzęt specjalistyczny, środki ochrony indywidualnej, umundurowanie, w tym umundurowanie wyjściowe, i środki łączności oraz ich utrzymanie;

”

b)

po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

„

1a)

finansowanie szkoleń innych niż wskazane w art. 11 ust. 1 oraz szkoleń z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy;

”

c)

pkt 2 otrzymuje brzmienie:

„

2)

ubezpieczenie strażaków ratowników OSP i kandydatów na strażaków ratowników OSP oraz członków i opiekunów młodzieżowych drużyn pożarniczych i dziecięcych drużyn pożarniczych, w tym ubezpieczenie grupowe, od odpowiedzialności cywilnej i od następstw nieszczęśliwych wypadków, podczas wykonywania powierzonych zadań;

”

d)

w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

„

5)

wyżywienie strażaków ratowników OSP podczas prowadzenia działań ratowniczych, udziału w działaniach ratowniczych oraz akcjach ratowniczych, udziału w działaniach prowadzonych przez inne służby, inspekcje i straże trwających co najmniej 6 godzin, a także szkoleniach, ćwiczeniach i zawodach sportowo-pożarniczych trwających co najmniej 8 godzin.

”

;

4)

w art. 11:

a)

ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„

1.

Szkolenia, w tym szkolenia specjalistyczne strażaków ratowników OSP oraz kandydatów na strażaków ratowników OSP, prowadzi nieodpłatnie Państwowa Straż Pożarna na podstawie programów opracowywanych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej i zatwierdzanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz na podstawie programu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1541).

”

b)

ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:

„

4.

Ukończenie przez strażaka ratownika OSP będącego ratownikiem w rozumieniu art. 13 ust. 1-1b ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym szkoleń z poszczególnych dziedzin ratowniczych w zakresie podstawowym, o których mowa w zasadach określonych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, uznaje się za równorzędne z ukończeniem szkolenia w zawodzie strażak.

5.

Programy szkoleń, o których mowa w ust. 1, zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.

”

c)

dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„

6.

Gmina może wspierać finansowo Państwową Straż Pożarną w prowadzeniu szkoleń, o których mowa w ust. 1, stosownie do posiadanych środków finansowych.

”

;

5)

w art. 13:

a)

w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

„

”

b)

ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„

4.

Jednorazowe odszkodowania, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1, przysługują na zasadach i w trybie określonych dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej w przepisach ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą (Dz. U. z 2022 r. poz. 1032 oraz z 2023 r. poz. 1088), w wysokości kwot ustalanych na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych i są wypłacane przez właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.

”

c)

ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie:

„

8.

Strażakowi ratownikowi OSP, któremu świadczenia odszkodowawcze, o których mowa w ust. 1, przysługują także z tytułu stosunku pracy, służby lub ubezpieczenia społecznego, przyznaje się jedno świadczenie wybrane przez uprawnionego.

9.

W razie śmierci strażaka ratownika OSP, który uczestniczył w zaewidencjonowanym w Systemie Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 14g ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu, koszty pogrzebu pokrywa się ze środków pozostających w dyspozycji właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej na zasadach i w trybie określonych dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej.

”

;

6)

w art. 14 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„

1.

Strażakowi ratownikowi OSP, który uczestniczył w zaewidencjonowanym w Systemie Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 14g ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu i doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia, nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie odrębnych przepisów, przysługuje, na jego wniosek, rekompensata pieniężna, zwana dalej „rekompensatą”.

”

;

7)

w art. 15:

a)

po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„

1a.

Ekwiwalent pieniężny otrzymują również:

1)

kandydat na strażaka ratownika OSP, o którym mowa w art. 9 ust. 2 pkt 1,

2)

strażak ratownik OSP, który brał udział w działaniach, o których mowa w art. 3 pkt 7

- stosownie do posiadanych przez gminę środków finansowych.

”

b)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„

2.

Wysokość ekwiwalentu pieniężnego ustala, nie rzadziej niż raz na 2 lata, właściwa rada gminy w drodze uchwały. Wysokość ekwiwalentu pieniężnego nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 i 1429) przed dniem ustalenia ekwiwalentu pieniężnego. Ekwiwalent pieniężny nalicza się za każdą rozpoczętą godzinę liczoną od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej lub gotowości do wyjazdu w celu realizowania zadań, o których mowa w art. 3 pkt 7, bez względu na liczbę wyjazdów w ciągu jednej godziny, a w przypadku kandydata na strażaka ratownika OSP - za każdą rozpoczętą godzinę szkolenia. Ekwiwalent pieniężny jest wypłacany z budżetu właściwej gminy.

”

;

8)

po art. 15 dodaje się art. 15a w brzmieniu:

„

Art. 15a.

Rada gminy może, w drodze uchwały, przyznać ekwiwalent pieniężny strażakom ratownikom OSP za wykonywanie zadań innych niż wymienione w art. 15. W uchwale wskazuje się te zadania oraz wysokość i sposób ustalenia ekwiwalentu pieniężnego.

”

;

9)

w art. 16 po ust. 4 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu:

„

4a.

Ewidencja udziału strażaków ratowników OSP w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych może być prowadzona z wykorzystaniem Systemu Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 14g ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

4b.

Komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej przechowuje dane, o których mowa w ust. 4, przez co najmniej 50 lat.

”

;

10)

w art. 17:

a)

ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„

3.

Niekompletny wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego organ przyznający pozostawia bez rozpoznania, o czym informuje osobę składającą wniosek.

”

b)

po ust. 10 dodaje się ust. 10a w brzmieniu:

„

10a.

Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej zapewnia funkcjonowanie systemu teleinformatycznego służącego do obsługi świadczeń ratowniczych, umożliwiającego:

1)

przyznawanie i obsługę przez komendantów powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej świadczenia ratowniczego dla strażaków ratowników OSP;

2)

przekazywanie organowi emerytalnemu określonemu przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, zwanemu dalej „organem wypłacającym”, przez właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej zestawienia świadczeń ratowniczych przyznanych w danym miesiącu w postaci elektronicznej, w formacie uzgodnionym z organem wypłacającym.

”

;

11)

w art. 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„

1.

Świadczenie ratownicze wypłaca organ wypłacający.

”

;

12)

w art. 19 po ust. 4 dodaje się ust. 4a-4d w brzmieniu:

„

4a.

W razie śmierci osoby, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego, świadczenie ratownicze należne jej do dnia śmierci przysługuje na zasadach określonych w art. 47 ustawy zaopatrzeniowej.

4b.

Wniosek o dalsze prowadzenie postępowania o przyznanie świadczenia ratowniczego składa się do organu przyznającego.

4c.

Jeżeli osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego, zmarła po wydaniu decyzji w sprawie przyznania świadczenia ratowniczego i nie pobrała należnej wypłaty z tego tytułu, wniosek o dokonanie wypłaty świadczenia ratowniczego składa się do organu wypłacającego.

4d.

Wypłata świadczeń ratowniczych osobom zamieszkałym za granicą następuje po zakończeniu każdego kwartału na zasadach określonych w art. 132 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

”

;

13)

w art. 29 po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1c w brzmieniu:

„

1a.

Podmiot wydający legitymacje prowadzi ewidencję wydanych legitymacji.

1b.

Podmiot wydający legitymacje jest administratorem danych przetwarzanych w ewidencji wydanych legitymacji.

1c.

W ewidencji wydanych legitymacji gromadzi się dane, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 3, 4 i 6, oraz informacje o wymianie i unieważnieniu legitymacji.

”

;

14)

w art. 30:

a)

w ust. 1 wyrazy „, w tym” zastępuje się wyrazem „oraz”,

b)

po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1e w brzmieniu:

„

1a.

Odznakę, o której mowa w ust. 1 pkt 1, nadaje minister właściwy do spraw wewnętrznych z własnej inicjatywy lub na wniosek Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.

1b.

Wniosek o nadanie odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej składa z własnej inicjatywy lub z inicjatywy:

1)

wojewody;

2)

komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej;

3)

organu administracji zespolonej lub organu administracji niezespolonej;

4)

organu jednostki samorządu terytorialnego;

5)

Szefa Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej;

6)

prezesa ochotniczej straży pożarnej.

1c.

Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej prowadzi ewidencję osób wyróżnionych odznaką, o której mowa w ust. 1 pkt 1.

1d.

Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej jest administratorem danych przetwarzanych w ewidencji, o której mowa w ust. 1c.

1e.

W ewidencji, o której mowa w ust. 1c, gromadzi się następujące dane:

1)

imię i nazwisko;

2)

numer PESEL;

3)

nazwę siedziby ochotniczych straży pożarnych;

4)

datę nadania odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1.

”

c)

ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„

2.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:

1)

wzór i sposób nadawania odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1,

2)

wzór wniosku o nadanie odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1,

3)

wzór dyplomu stwierdzającego nadanie odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1,

4)

tryb przedstawiania wniosku o nadanie odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1,

5)

tryb wręczania odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1, wraz z dyplomem,

6)

sposób noszenia odznaki, o której mowa w ust. 1 pkt 1

- kierując się uroczystym charakterem wręczania odznaki, potrzebą ujednolicenia sposobu składania wniosku oraz wzornictwem stosowanym w polskiej falerystyce.

”

;

15)

w art. 50:

a)

w ust. 5 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

„

Pełnienie funkcji publicznej lub zatrudnienie w urzędzie obsługującym organ administracji samorządowej, o którym mowa w zdaniu pierwszym, nie jest wymagane dla całego okresu, który ma potwierdzić.

”

b)

ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„

6.

Właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza, w terminie 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 lub 3, opinię dotyczącą jego wiarygodności. Wezwanie, o którym mowa w ust. 8, przedłuża termin o 30 dni.

”

c)

po ust. 6 dodaje się ust. 6a w brzmieniu:

„

6a.

Oświadczenie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, podlega zatwierdzeniu przez właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, które jest dokonywane w toku postępowania administracyjnego, o którym mowa w art. 17.

”

d)

ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie:

„

8.

Właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta), w celu sporządzenia opinii, o której mowa w ust. 6, może wezwać wnioskodawcę do przekazania dodatkowych dokumentów, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni.

9.

Właściwy komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej odmawia zatwierdzenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 lub 3, w przypadku gdy uzna, że oświadczenie to lub przekazane dodatkowe dokumenty nie są obiektywne lub w nienależyty sposób potwierdzają fakt bezpośredniego udziału wnioskodawcy w działaniach ratowniczych. Odmowa zatwierdzenia oświadczenia następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

”

Art. 2.

W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1969 oraz z 2023 r. poz. 240, 347, 641 i 1088) wprowadza się następujące zmiany:

1)

po art. 1 dodaje się art. 1a w brzmieniu:

„

Art. 1a.

Obowiązku doręczenia korespondencji przy wykorzystaniu publicznej usługi hybrydowej, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285), albo publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego, o której mowa w art. 2 pkt 8 tej ustawy, nie stosuje się:

1)

w sprawach osobowych strażaków;

2)

w sprawach osobowych byłych strażaków;

3)

jeżeli doręczenie korespondencji przy wykorzystaniu publicznej usługi hybrydowej albo publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego mogłoby istotnie utrudniać lub uniemożliwić realizację zadań Państwowej Straży Pożarnej.

”

;

2)

w art. 10 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:

„

7.

Zasady, o których mowa w ust. 1 pkt 8, zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.

”

;

3)

w art. 19h w pkt 6 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 7 w brzmieniu:

„

7)

pokrywanie wydatków związanych z prowadzeniem szkoleń, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych.

”

Art. 3.

W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2057 oraz z 2023 r. poz. 1088) w art. 14 w ust. 5 w zdaniu drugim wyrazy „jeżeli komendant taki został zatrudniony” zastępuje się wyrazami „jeżeli komendant taki został powołany”.

Art. 4.

W ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1541) w art. 13 po ust. 1b dodaje się ust. 1c w brzmieniu:

„

1c.

Członkowie młodzieżowych drużyn pożarniczych, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 194, 658 i 1560), mogą przystąpić do kursu po ukończeniu 16 lat. Do egzaminu potwierdzającego uzyskanie tytułu ratownika członek młodzieżowej drużyny pożarniczej przystępuje nie wcześniej niż z dniem ukończenia 18 lat.

”

Art. 5.

W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2023 r. poz. 622, 1123, 1234 i 1312) w art. 109 ust. 1b otrzymuje brzmienie:

„

1b.

W stosunku do kierujących pojazdami ochotniczych straży pożarnych, o których mowa w art. 106 ust. 3, dodatkowym warunkiem wydania zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym jest przedstawienie zaświadczenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej.

”

Art. 6.

1.

Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, o których mowa w art. 13 ust. 4 i 9 oraz art. 14 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

2.

Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, o których mowa w art. 50 ustawy zmienianej w art. 1, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 7.

Uchwały wydane na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc.

Art. 8.

Do sposobu naliczania ekwiwalentu pieniężnego należnego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, a wypłacanego po dniu jej wejścia w życie, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 9.

Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie:

1)

art. 14 ust. 7 ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 14 ust. 7 ustawy zmienianej w art. 1,

2)

art. 30 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą

- jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 10.

1.

W razie śmierci osoby, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, termin do wniesienia wniosku o dalsze prowadzenie postępowania o przyznanie świadczenia ratowniczego albo podania o wznowienie postępowania dla osób, o których mowa w art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280 i 1429), wynosi 1 miesiąc od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

2.

W razie śmierci osoby, której przyznano prawo do świadczenia ratowniczego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i która nie pobrała należnej z tego tytułu wypłaty, termin na złożenie wniosku o wypłatę tego świadczenia przez osoby, o których mowa w art. 47 ust. 1 ustawy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1 miesiąc od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 11.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, ustawę z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.