BIZNES I ZARZĄDZANIE
ZAKRES PODSTAWOWY
Cele kształcenia - wymagania ogólne
I.
Wiedza.
1.
Charakteryzowanie elementów kompetencji przedsiębiorczych, wyjaśnianie zależności
zachodzących między nimi i rozumienie ich roli we współczesnym świecie.
2.
Rozumienie znaczenia i wyzwań pracy zespołowej oraz poznanie technik ją wspomagających.
3.
Charakteryzowanie etapów zarządzania projektami.
4.
Identyfikowanie podstawowych rodzajów ryzyk związanych z realizacją projektów.
5.
Wyjaśnianie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej, powiązań między jej podmiotami
i poznanie roli państwa w procesach gospodarczych.
6.
Zaznajomienie się z prawami i instytucjami chroniącymi konsumenta.
7.
Rozumienie różnych postaw ludzi wobec pieniędzy oraz konsekwencji wynikających z tych
postaw.
8.
Charakteryzowanie usług finansowych ważnych dla gospodarstwa domowego.
9.
Rozumienie metod aktywnego poszukiwania pracy.
10.
Wyjaśnianie zasad zarządzania przedsiębiorstwem.
11.
Znajomość procesu planowania własnego biznesu.
II.
Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
1.
Analiza własnych kompetencji przedsiębiorczych i przygotowanie planu działania zmierzającego
do ich rozwoju.
2.
Współpraca w zespole i skuteczne organizowanie pracy zespołu w celu realizacji określonego
zadania.
3.
Prowadzenie dyskusji i argumentowanie w trakcie pracy zespołowej.
4.
Formułowanie i uzasadnianie celów, planowanie, prezentowanie zakresu i realizacja
prostych zadań projektowych.
5.
Samodzielne obserwacje zjawisk zachodzących w gospodarce i wyciąganie wniosków na
podstawie tych obserwacji.
6.
Uwzględnianie prostych informacji gospodarczych oraz podstawowych wskaźników ekonomicznych
w podejmowanych decyzjach dotyczących życia prywatnego i w planach na przyszłość.
7.
Planowanie budżetu gospodarstwa domowego ze świadomością konsekwencji nadmiernego
zadłużania się.
8.
Analizowanie wpływu podatków na budżet gospodarstwa domowego i możliwości wykorzystania
ulg.
9.
Dobieranie oferty usług finansowych do własnych potrzeb.
10.
Dobieranie odpowiednich form oszczędzania i inwestowania z uwzględnieniem towarzyszącego
im ryzyka i adekwatnie do sytuacji gospodarstwa domowego.
11.
Obserwowanie dynamicznie zmieniającego się rynku pracy i rozpoznawanie kompetencji
na nim oczekiwanych.
12.
Sporządzanie dokumentów aplikacyjnych podczas ubiegania się o pracę.
13.
Kształtowanie umiejętności autoprezentacji i formułowania konstruktywnych opinii zwrotnych.
14.
Samodzielne analizowanie zjawisk zachodzących w najbliższym otoczeniu i formułowanie
na ich podstawie pomysłów na własny biznes.
15.
Przygotowanie do planowania własnej działalności gospodarczej.
III.
Kształtowanie postaw.
1.
Dostrzeganie znaczenia i konieczności ciągłego doskonalenia kompetencji przedsiębiorczych
w życiu osobistym i społeczno-gospodarczym.
2.
Dostrzeganie znaczenia kreatywnego myślenia w tworzeniu pomysłów na biznes oraz rozwiązywaniu
problemów w życiu osobistym i zawodowym.
3.
Docenianie roli przedsiębiorców budujących w sposób odpowiedzialny konkurencyjną gospodarkę
oraz dostrzeganie znaczenia wolności gospodarczej i własności prywatnej jako filarów
społecznej gospodarki rynkowej.
4.
Przyjmowanie postaw patriotyzmu gospodarczego, rozumianego jako odpowiedzialność konsumentów
i ludzi biznesu za dobrobyt gospodarczy i społeczny kraju.
5.
Dostrzeganie konsekwencji działań nieetycznych związanych z finansami.
6.
Świadomość konsekwencji związanych z nieodpowiedzialnym zadłużaniem się i mechanizmów
wychodzenia ze spirali zadłużenia.
7.
Samoświadomość i przyjmowanie odpowiedzialności za swoją karierę zawodową.
8.
Docenianie roli postaw przedsiębiorczych pracowników w rozwoju biznesu i przedsięwzięć
społecznych.
9.
Docenianie roli przedsiębiorcy i osób zarządzających w osiąganiu celów przedsiębiorstwa.
10.
Otwarcie na szanse pojawiające się w otoczeniu, podejmowanie inicjatywy, pomysłowość
i determinacja w realizacji celów.
11.
Respektowanie praw ochrony własności intelektualnej.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I.
Osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej,
kompetencje przedsiębiorcze i metody ich doskonalenia, umiejętności interpersonalne,
praca zespołowa, kreatywne myślenie, rola innowacji w przedsiębiorczości. Uczeń:
1)
na wybranych przykładach identyfikuje cechy człowieka przedsiębiorczego, rozpoznaje
je u siebie i określa związek zachowania się osoby przedsiębiorczej z szansami, jakie
stwarza gospodarka rynkowa;
2)
dostrzega znaczenie przedsiębiorczości, w tym innowacyjności i kreatywności, w życiu
osobistym, społecznym i gospodarczym;
3)
identyfikuje składowe kompetencji osoby przedsiębiorczej (w zakresie wiedzy, umiejętności,
postaw) i zależności zachodzące między nimi, a także dokonuje analizy własnych kompetencji
i przygotowuje plan rozwoju kompetencji przedsiębiorczych;
4)
wyjaśnia rolę umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej jako składową kompetencji
przedsiębiorczych oraz stosuje różne formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej we
współdziałaniu z innymi;
5)
rozpoznaje techniki wywierania wpływu na ludzi i stosuje sposoby obrony przed manipulacją;
6)
stosuje techniki zarządzania czasem w pracy indywidualnej i zespołowej;
7)
charakteryzuje etapy podejmowania decyzji i stosuje metody wspomagające ten proces;
8)
wyjaśnia znaczenie pracy zespołowej, charakteryzuje główne bariery w budowaniu zespołu
i organizuje jego pracę w celu realizacji określonego zadania;
9)
wyjaśnia, na czym polega kreatywne myślenie i jego znaczenie w procesie identyfikacji
szans rynkowych na nowe przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne;
10)
charakteryzuje najważniejsze bariery oraz stosuje techniki pobudzające kreatywne myślenie
w pracy indywidualnej i zespołowej;
11)
rozróżnia rodzaje i źródła innowacji, a także wyjaśnia na wybranych przykładach ich
wpływ na zdolności konkurencyjne przedsiębiorstw na rynku.
II.
Zarządzanie projektami: specyfika projektu, zakres, etapy i cele projektu, planowanie
zadań projektowych, budżet i harmonogram działań, role w projekcie i podział zadań,
podsumowywanie zadań projektowych. Uczeń:
1)
rozumie istotę projektu, identyfikuje i omawia poszczególne etapy projektu oraz charakteryzuje
je na wybranym przykładzie;
2)
definiuje cele projektu, wykorzystując technikę SMART;
3)
wyróżnia zadania w projekcie i określa role w projekcie poszczególnych członków zespołu
(na wybranym przykładzie);
4)
przygotowuje harmonogram i prosty budżet projektowy na podstawie zebranych danych;
5)
w czasie realizacji przykładowych zadań projektowych wprowadza zmiany do wcześniej
zaplanowanych prac;
6)
sporządza zwięzłe sprawozdania z przeprowadzonych zadań projektowych, analizując powstałe
problemy i zidentyfikowane ryzyka.
III.
Gospodarka rynkowa: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej, cechy gospodarki rynkowej,
rodzaje rynków, mechanizm rynkowy, podmioty gospodarki rynkowej, podmioty ekonomii
społecznej, parametry charakteryzujące gospodarkę, budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego, rola państwa w gospodarce, konsument na rynku, patriotyzm
gospodarczy. Uczeń:
1)
dostrzega znaczenie przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym - w skali
lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej;
2)
wykazuje zalety gospodarki opartej na mechanizmie rynkowym, doceniając fundamentalne
wartości, na jakich się ona opiera (wolność gospodarcza, prywatna własność);
3)
analizuje funkcje rynku i rozróżnia rodzaje rynków;
4)
wyjaśnia prawo popytu i podaży oraz charakteryzuje czynniki wpływające na wielkość
popytu i podaży;
5)
określa zależności między podmiotami gospodarki rynkowej, w tym państwem, gospodarstwem
domowym i przedsiębiorstwem;
6)
identyfikuje podstawowe parametry charakteryzujące gospodarkę (w tym produkt krajowy
brutto (PKB), inflację, zatrudnienie, bezrobocie);
7)
analizuje źródła wpływów i kierunki wydatków budżetu państwa oraz przykładowej jednostki
samorządu terytorialnego, wyjaśnia wpływ deficytu budżetowego i długu publicznego
na funkcjonowanie państwa i gospodarki;
8)
charakteryzuje organizacje i instytucje prokonsumenckie oraz potrafi korzystać z praw
przysługujących konsumentom, w tym składać reklamację;
9)
rozumie, na czym polega współczesny patriotyzm gospodarczy, i dostrzega jego przejawy
m.in. w uczciwym prowadzeniu i rozwijaniu działalności gospodarczej w Polsce, płaceniu
podatków w Polsce, wykorzystywaniu rodzimych technologii, kupowaniu polskich produktów.
IV.
Finanse osobiste: pieniądz, obieg pieniądza, postawy wobec pieniędzy, dojrzałość finansowa,
instytucje rynku finansowego, budżet gospodarstwa domowego, spirala zadłużenia, podatki,
formy oszczędzania i inwestowania, ryzyko inwestycyjne, usługi bankowe, bezpieczeństwo
elektronicznych usług finansowych, finansowe zabezpieczenie przyszłości, ubezpieczenia
społeczne, ubezpieczenia majątkowe i na życie, inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych,
etyka w finansach. Uczeń:
1)
omawia funkcje i formy pieniądza oraz jego obieg w gospodarce;
2)
identyfikuje swoją postawę wobec pieniędzy oraz rozróżnia podstawowe postawy ludzi
wobec pieniędzy, wymienia wady i zalety każdej z nich oraz omawia poziomy dojrzałości
finansowej;
3)
charakteryzuje najważniejsze instytucje rynku finansowego w Polsce oraz objaśnia ich
znaczenie w funkcjonowaniu gospodarki, przedsiębiorstw i konsumentów;
4)
wyjaśnia podstawowe zasady tworzenia budżetu gospodarstwa domowego, formułuje praktyczne
rady pozwalające poprawić jakość zarządzania budżetem oraz unikać i wyjść ze spirali
zadłużenia;
5)
wymienia podstawowe rodzaje podatków w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem podatków,
których podatnikami są członkowie gospodarstwa domowego;
6)
wyjaśnia, z czego wynikają różnice między wynagrodzeniem brutto i netto;
7)
dobiera odpowiednie sposoby rozliczeń i możliwe do zastosowania ulgi w podatku dochodowym
od osób fizycznych (PIT);
8)
rozróżnia formy oszczędzania i podstawowe formy inwestowania, ocenia je pod względem
ryzyka, przewidywanych zysków i płynności;
9)
ma świadomość pułapek związanych z wyborem podstawowych form oszczędzania i inwestowania,
w tym inwestowania spekulacyjnego (z uwzględnieniem inwestycji alternatywnych), wykazuje
różnice między inwestowaniem i hazardem oraz przeprowadza symulowaną alokację środków
finansowych w wybrane formy oszczędzania i inwestowania;
10)
analizuje oferty usług banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
w zakresie kont osobistych, kart płatniczych, lokat terminowych, kredytów i pożyczek
oraz oferty pozabankowych instytucji pożyczkowych, uwzględniając realną stopę procentową,
a także gwarancje depozytów;
11)
rozumie zasady bezpieczeństwa i dostrzega zagrożenia przy korzystaniu z systemów elektronicznych
związanych z finansami osobistymi, w tym bankowości elektronicznej;
12)
dostrzega konieczność wczesnego rozpoczęcia systematycznego oszczędzania i inwestowania
środków finansowych na emeryturę i jest świadomy efektów finansowych związanych z
procentem składanym dla długiego okresu lokowania środków;
13)
charakteryzuje system zabezpieczenia społecznego (ubezpieczenia społeczne i zdrowotne)
oraz rodzaje ubezpieczeń (osobowych i majątkowych) według różnych kryteriów i porównuje
oferty zakładów ubezpieczeń na przykładzie ubezpieczenia nieruchomości lub pojazdów
mechanicznych, ze szczególnym uwzględnieniem relacji zakresów ochrony i sum ubezpieczeń
do wysokości składki;
14)
charakteryzuje rodzaje papierów wartościowych i objaśnia mechanizm inwestowania w
akcje na giełdzie papierów wartościowych na przykładzie Giełdy Papierów Wartościowych
w Warszawie;
15)
krytycznie analizuje przykładowe umowy produktów finansowych (np. umowy kredytu lub
pożyczki, ogólne warunki ubezpieczenia);
16)
jest świadomy, że należy korzystać z różnorodnych i wiarygodnych źródeł informacji
przed podjęciem decyzji finansowych;
17)
ocenia przykłady praktyk i zachowań etycznych oraz nieetycznych na rynku finansowym
i formułuje rekomendacje, co zrobić, żeby nie paść ofiarą nieuczciwych praktyk.
V.
Osoba przedsiębiorcza na rynku pracy: kariera zawodowa, poszukiwanie pracy, rozmowa
kwalifikacyjna, autoprezentacja, formułowanie opinii zwrotnej, etyka w pracy. Uczeń:
1)
na podstawie analizy ścieżek kariery znanych ludzi oraz własnych oczekiwań planuje
swoją karierę zawodową i wymienia jej etapy w czasie;
2)
formułuje własne cele zawodowe zgodnie z zasadą SMART, z zachowaniem równowagi z planami
w życiu prywatnym, i opisuje możliwości ich realizacji;
3)
opracowuje plan swojej ścieżki edukacyjnej;
4)
analizuje swoje kompetencje i zestawia je z zapotrzebowaniem na rynku pracy;
5)
analizuje oferty pracy, wskazuje najbardziej i najmniej poszukiwane zawody oraz identyfikuje
potencjalne trudności w znalezieniu pracy przez osoby bezrobotne;
6)
przygotowuje dokumenty aplikacyjne związane z ubieganiem się o pracę;
7)
dokonuje autoprezentacji jako kandydat do pracy i na podstawie konstruktywnej informacji
zwrotnej koryguje swoje wystąpienie;
8)
rozumie zasady prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej;
9)
wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika (w tym młodocianego) i pracodawcy;
10)
na wybranych przykładach wymienia różnice między zatrudnieniem a samozatrudnieniem
oraz analizuje ich zalety i wady;
11)
identyfikuje konsekwencje nieetycznych zachowań w relacjach pracownik - pracodawca.
VI.
Przedsiębiorstwo: zarządzanie przedsiębiorstwem, własny biznes i jego otoczenie, finanse
przedsiębiorstwa, etyka w biznesie, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw. Uczeń:
1)
rozumie istotę procesu zarządzania przedsiębiorstwem i dostrzega znaczenie zarządzania
w osiąganiu celów przedsiębiorstwa;
2)
dyskutuje na tematy związane z prowadzeniem biznesu podczas spotkania z przedsiębiorcą;
3)
inspirując się doświadczeniami własnymi i znanych przedsiębiorców oraz bazując na
zebranych informacjach z rynku (zachowania klientów i konkurentów), znajduje pomysły
na własną działalność gospodarczą i ocenia je pod względem innowacyjności;
4)
w ramach pracy projektowej przygotowuje w zespole wstępną koncepcję własnego biznesu;
5)
ma świadomość znaczenia ochrony własności intelektualnej w prowadzonej działalności;
6)
analizuje mikro- i makrootoczenie przedsiębiorstwa, identyfikuje mocne i słabe strony
oraz szanse i zagrożenia projektowanego przedsiębiorstwa;
7)
identyfikuje możliwe źródła finansowania działalności przedsiębiorstw;
8)
prognozuje efekty finansowe projektowanego przedsiębiorstwa na podstawie zestawienia
planowanych przychodów i kosztów;
9)
rozróżnia zachowania etyczne i nieetyczne w biznesie, w tym przejawy korupcji w życiu
gospodarczym, oraz rozumie istotę i cele społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
10)
dokonuje prezentacji koncepcji własnego biznesu i na podstawie komunikatów zwrotnych
modyfikuje jej elementy.
ZAKRES ROZSZERZONY
Cele kształcenia - wymagania ogólne
Cele kształcenia - wymagania ogólne dla zakresu rozszerzonego obejmują również wymienione
wyżej cele dla zakresu podstawowego.
I.
Wiedza.
1.
Identyfikowanie etapów zarządzania projektami oraz ryzyk związanych z realizacją każdego
z nich.
2.
Pogłębione rozumienie mechanizmu rynkowego, w tym zależności przyczynowo-skutkowych
między popytem, podażą i ceną, stanu równowagi rynkowej.
3.
Rozróżnianie struktur rynkowych i wskazywanie ich zalet i wad z punktu widzenia przedsiębiorcy
i konsumenta.
4.
Charakteryzowanie instrumentów inwestycyjnych pod kątem rentowności, płynności i ryzyka.
5.
Rozpoznawanie ryzyka inwestycyjnego i znajomość sposobów jego ograniczania.
6.
Rozumienie mechanizmu rynku pracy.
7.
Rozróżnianie form zatrudnienia, systemów płac i form wynagrodzeń.
8.
Charakteryzowanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy.
9.
Pogłębione rozumienie zasad prowadzenia działalności gospodarczej, w tym zależności
między ryzykiem, innowacyjnością, konkurencyjnością i zyskownością.
10.
Rozumienie celów i funkcji zarządzania oraz roli skutecznego przywódcy w rozwoju przedsiębiorstwa.
II.
Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
1.
Planowanie i wykonywanie zadań w realizowanych projektach.
2.
Stosowanie technik zarządzania projektami oraz narzędzi informatycznych wspierających
ich realizację.
3.
Kierowanie zespołem projektowym.
4.
Przygotowanie do prowadzenia własnego biznesu i przedsięwzięć społecznych.
5.
Pozyskiwanie i analizowanie danych (mierników i wskaźników), prognoz ekonomicznych
dotyczących funkcjonowania gospodarki Polski, Unii Europejskiej i świata oraz podejmowanie
na ich podstawie przemyślanych decyzji.
6.
Analizowanie biznesowych studiów przypadków ( case study ), interpretowanie zawartych w nich opisów procesów i zjawisk gospodarczych oraz biznesowych,
a także identyfikowanie problemów i proponowanie rozwiązań.
7.
Wykorzystanie wiedzy o mechanizmie rynkowym i procesach gospodarczych w opracowaniu
i realizacji projektu przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego.
8.
Dobieranie instrumentów inwestycyjnych adekwatnie do akceptowanego przez inwestora
poziomu ryzyka.
9.
Dobieranie usług ubezpieczeniowych do potrzeb gospodarstwa domowego.
10.
Analizowanie sytuacji na rynku pracy na podstawie danych i ofert pracy.
11.
Znajomość i stosowanie sposobów podnoszenia kompetencji przywódczych oraz kompetencji
osobistych i społecznych wymaganych na rynku pracy.
12.
Pozyskiwanie i analizowanie danych charakteryzujących wybrany rynek dóbr i usług oraz
ocena jego potencjału dla planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego.
13.
Opracowanie biznesplanu dla planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego,
który uwzględnia aktualne trendy rynkowe, potrzeby potencjalnych klientów lub beneficjentów
oraz istniejącą konkurencję.
14.
Stosowanie instrumentów marketingowych w planowanym przedsięwzięciu biznesowym lub
społecznym.
15.
Przygotowanie do zarządzania różnymi zasobami przedsiębiorstwa, w tym przedmiotami
własności intelektualnej.
16.
Prezentowanie własnego projektu z uwzględnieniem specyfiki odbiorców, przyjmowanie
uwag krytycznych i odpowiadanie na pytania.
III.
Kształtowanie postaw.
1.
Gotowość do dyskusji, w tym przedstawiania swoich argumentów w ramach pracy zespołowej
w czasie realizacji wybranego projektu.
2.
Dostrzeganie roli informacji i badań ekonomicznych w podejmowaniu decyzji osobistych
i w ramach zarządzania przedsiębiorstwem, państwem i jednostkami samorządu terytorialnego.
3.
Dostrzeganie znaczenia etyki życia społeczno-gospodarczego i społecznej odpowiedzialności
biznesu w procesie rozwoju gospodarczego.
4.
Świadomość zależności między zyskiem i ryzykiem na rynku finansowym.
5.
Docenianie roli odpowiedzialnego pracodawcy.
6.
Dostrzeganie korzyści stosowania zasad społecznej odpowiedzialności biznesu dla różnych
grup interesariuszy.
7.
Odwaga w przeciwdziałaniu nieetycznemu zachowaniu w zespole w trakcie realizacji projektu.
8.
Dostrzeganie znaczenia prac przygotowawczych w osiągnięciu sukcesu przedsięwzięcia
biznesowego lub społecznego.
9.
Docenianie znaczenia zasobów niematerialnych, w tym własności intelektualnej, w tworzeniu
i rozwoju przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego.
10.
Motywacja do założenia i prowadzenia własnego biznesu.
11.
Determinacja w osiąganiu założonych celów - projektowych, osobistych i zawodowych.
12.
Otwartość na modyfikację własnych planów w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
Treści nauczania - wymagania szczegółowe obejmują wymagania określone dla zakresu
podstawowego oraz poniższe wymagania.
I.
Zarządzanie projektami: projekt a proces, podejścia do zarządzania projektami, techniki
zarządzania projektami, typy projektów, zespół projektowy, kierownik projektu, interesariusze
projektu, inicjowanie i definiowanie projektu, planowanie projektu, realizacja projektu,
komunikacja w projekcie, zakończenie projektu. Uczeń:
1)
odróżnia projekt od procesu i rozumie rolę projektów w zarządzaniu;
2)
rozróżnia podejścia do zarządzania projektami i dopasowuje je do specyfiki projektu
i jego celów;
3)
wykorzystując techniki kreatywnego myślenia, definiuje i prezentuje problem oraz formułuje
i uzasadnia cele przygotowywanego projektu;
4)
określa role w projekcie (wewnętrzne i zewnętrzne);
5)
dobiera członków zespołu projektowego;
6)
identyfikuje cechy kierownika projektu pod kątem specyfiki danego projektu;
7)
analizuje otoczenie projektu, w tym poszczególne grupy interesariuszy, i na tej podstawie
doprecyzowuje cele projektu oraz określa wskaźniki realizacji zadań projektowych (kamienie
milowe);
8)
tworzy strukturę podziału prac dla zadań realizowanego projektu;
9)
określa budżet projektu i identyfikuje źródła jego finansowania;
10)
zarządza czasem w projekcie i organizuje prace zespołu projektowego;
11)
wykorzystuje wybrane techniki zarządzania projektami na różnych etapach cyklu życia
projektu oraz narzędzia informatyczne wspomagające pracę projektową;
12)
stosuje proste techniki motywowania członków zespołu w czasie realizacji zadań;
13)
dostrzega ryzyka związane z zakresem, czasem i budżetem projektu i na ich podstawie
wprowadza zmiany do wcześniejszego planu;
14)
krytycznie analizuje przebieg projektu, sporządza sprawozdania z przeprowadzonych
prac projektowych, prezentuje ich wyniki i wyciąga wnioski co do modyfikacji obecnego
projektu i realizacji przyszłych projektów;
15)
skutecznie komunikuje się w ramach pracy projektowej;
16)
stosuje narzędzia myślenia projektowego ( design thinking ) w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań;
17)
określa kluczowe czynniki sukcesu realizacji projektu na podstawie doświadczeń ze
zrealizowanego projektu.
II.
Gospodarka rynkowa: rzadkość, czynniki produkcji, struktury rynkowe, krzywe popytu
i podaży, równowaga rynkowa, wzrost a rozwój gospodarczy, fazy cyklu koniunkturalnego,
rola państwa w gospodarce, narzędzia polityki gospodarczej, polityka fiskalna, polityka
monetarna, wspólny rynek Unii Europejskiej, procesy globalizacji, współpraca międzynarodowa
przedsiębiorstw, znaczenie konsumenta w gospodarce. Uczeń:
1)
wyjaśnia pojęcie rzadkości i jej roli w rozważaniach ekonomicznych;
2)
charakteryzuje czynniki produkcji, wyjaśniając szczególne znaczenie przedsiębiorczości
i przedsiębiorcy w procesie produkcji;
3)
rozróżnia struktury rynkowe: monopol, oligopol, konkurencję monopolistyczną, konkurencję
doskonałą oraz dyskutuje na temat ich wad i zalet z punktu widzenia przedsiębiorcy
i konsumenta;
4)
dostrzega negatywne skutki ograniczonej konkurencji na rynku;
5)
wskazuje rodzaje niedozwolonych praktyk, które prowadzą do ograniczenia konkurencji
między przedsiębiorcami, i potrafi wyjaśnić ich negatywny wpływ na gospodarkę rynkową;
6)
analizuje wykresy z krzywymi popytu i podaży, uwzględniające zmiany jednego z parametrów
i przesunięcie punktu równowagi cenowej, oraz wyjaśnia pojęcia nadwyżki i niedoboru
na rynku;
7)
analizuje wpływ ceny minimalnej i maksymalnej na sytuację rynkową;
8)
wyjaśnia mechanizmy wpływu konsumentów na ceny;
9)
samodzielnie wyszukuje dane i dokonuje analizy podstawowych mierników i wskaźników
ekonomicznych, w tym odnoszących się do funkcjonowania biznesu;
10)
rozróżnia wzrost i rozwój gospodarczy oraz wyjaśnia na przykładach zachowania gospodarki
w kolejnych fazach cyklu koniunkturalnego;
11)
wyszukuje i analizuje prognozy gospodarcze oraz dyskutuje nad ich trafnością;
12)
charakteryzuje narzędzia oddziaływania państwa na gospodarkę oraz dyskutuje na temat
metod przeciwdziałania zjawiskom kryzysowym w gospodarce krajowej i światowej;
13)
rozróżnia podejście etatystyczne i liberalne w rozpatrywaniu roli państwa w gospodarce
i ich wpływ na funkcjonowanie biznesu;
14)
na przykładach wyjaśnia, na czym polega interwencjonizm i protekcjonizm państwowy,
oraz analizuje skutki społeczno-gospodarcze stosowania tych narzędzi polityki gospodarczej,
w tym skutki dla biznesu i handlu międzynarodowego;
15)
charakteryzuje różne formy opodatkowania działalności gospodarczej w Polsce;
16)
rozróżnia progresję i liniowość opodatkowania oraz wyjaśnia wpływ różnych podejść
w polityce fiskalnej państwa na aktywność gospodarczą;
17)
charakteryzuje narzędzia polityki monetarnej (pieniężnej) banków centralnych i ich
wpływ na funkcjonowanie gospodarki jako całości, przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa
domowe (na przykładzie Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej);
18)
wyjaśnia wpływ kursu walut na handel międzynarodowy i funkcjonowanie przedsiębiorstw
eksportujących oraz importujących dobra i usługi (na przykładzie złotego, euro lub
dolara);
19)
wyjaśnia, na czym polega europejska swoboda działalności gospodarczej, i charakteryzuje
gospodarcze konsekwencje funkcjonowania wspólnego rynku Unii Europejskiej, w tym integracji
walutowej w ramach strefy euro;
20)
charakteryzuje formy współpracy międzynarodowej przedsiębiorstw i wyjaśnia, na czym
polega proces ich internacjonalizacji;
21)
rozumie konsekwencje procesów globalizacyjnych dla funkcjonowania biznesu;
22)
wyjaśnia znaczenie konsumenta w funkcjonowaniu gospodarki rynkowej, charakteryzuje
zadania rzecznika konsumentów i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz ich
rolę w gospodarce;
23)
poprawnie posługuje się terminami ekonomicznymi oraz korzysta z tradycyjnych i elektronicznych
źródeł informacji gospodarczych.
III.
Finanse osobiste i rynek finansowy: ryzyko inwestycyjne, skłonność do ryzyka, strategie
inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, instrumenty rynku pieniężnego, instrumenty rynku
kapitałowego, instrumenty alternatywne, wybór instrumentu inwestycyjnego, pułapki
w decyzjach finansowych, ubezpieczenia, funkcje i formy pieniądza, instytucje rynku
finansowego, podatki, ochrona konsumenta na rynku finansowym. Uczeń:
1)
ma świadomość różnego podejścia do ryzyka przez poszczególne grupy inwestorów i jest
w stanie ocenić własny poziom skłonności do ryzyka inwestycyjnego;
2)
dobiera sposoby ograniczania ryzyka do konkretnej sytuacji inwestora;
3)
wymienia podstawowe zasady optymalnej strategii inwestycyjnej na rynku kapitałowym
i przygotowuje plan oszczędzania lub inwestowania na podstawie zasady dywersyfikacji
ryzyka;
4)
dyskutuje nad wyborem rodzaju funduszu inwestycyjnego, uwzględniając potencjalne zyski
i ryzyko wystąpienia strat;
5)
rozróżnia formy inwestowania w instrumenty na rynku pieniężnym, kapitałowym i instrumenty
alternatywne oraz ocenia możliwą rentowność, ryzyko i płynność każdego instrumentu
inwestycyjnego;
6)
dyskutuje na temat wad i zalet samodzielnego inwestowania na giełdzie oraz inwestowania
w fundusz inwestycyjny;
7)
wyjaśnia zasady nabycia wybranych instrumentów inwestycyjnych (zakup akcji spółek
notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych, obligacji skarbowych i korporacyjnych,
jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych);
8)
wyjaśnia metody wyboru akcji przez inwestorów giełdowych, wskazując wady i zalety
każdej z nich, oraz przeprowadza symulowaną alokację środków finansowych w wybrane
instrumenty notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych;
9)
charakteryzuje błędy i pułapki w podejmowaniu decyzji finansowych, w tym związane
z ograniczeniami psychologicznymi inwestorów;
10)
dobiera rodzaje ubezpieczenia do swoich potrzeb, analizuje kartę produktu i informacje
zawarte w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU) na przykładzie ubezpieczenia na życie,
ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków lub ubezpieczenia turystycznego,
identyfikuje wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w umowach ubezpieczenia
i przedstawia ograniczenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
11)
omawia funkcje i formy pieniądza oraz jego obieg w gospodarce;
12)
identyfikuje najważniejsze funkcje i zadania Narodowego Banku Polskiego;
13)
wyjaśnia wpływ podatków na gospodarkę kraju, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowego;
14)
wskazuje przykłady stosowania zasad zrównoważonych finansów i rozumie ich znaczenie;
15)
wyjaśnia sposoby ochrony konsumenta na rynku finansowym i potrafi dobrać działanie
adekwatne do sytuacji, w której doszło do naruszenia interesu konsumenta.
IV.
Rynek pracy i zatrudnienie: mierniki i wskaźniki rynku pracy, popyt i podaż na rynku
pracy, aktywizacja zasobów pracy, przeciwdziałanie bezrobociu, planowanie kariery
zawodowej, dobór pracowników, rozmowa kwalifikacyjna, formy zatrudnienia, systemy
płac, prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy, kodeks etyki, mobbing. Uczeń:
1)
analizuje podstawowe mierniki i wskaźniki rynku pracy, w tym współczynnik aktywności
zawodowej, wskaźnik zatrudnienia i stopę bezrobocia;
2)
wyjaśnia mechanizm popytu i podaży na rynku pracy oraz identyfikuje czynniki wpływające
na równowagę na rynku pracy;
3)
analizuje rolę państwa w zakresie aktywizacji zasobów pracy (w tym osób z niepełnosprawnościami)
i przeciwdziałania bezrobociu;
4)
rozpoznaje motywy aktywności zawodowej człowieka;
5)
analizuje swoje mocne i słabe strony oraz szanse i możliwości rozwoju swojej kariery
zawodowej, dostrzegając rolę procesu uczenia się przez całe życie;
6)
analizuje swoje kompetencje pod kątem możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego
w formie wolontariatu, praktyki lub stażu oraz znalezienia pracy na rynku lokalnym,
regionalnym, krajowym i międzynarodowym;
7)
rozróżnia metody poszukiwania pracy oraz ocenia ich przydatność i efektywność z punktu
widzenia własnej ścieżki rozwoju zawodowego;
8)
doskonali dokumenty aplikacyjne pod kątem konkretnej oferty pracy i oczekiwań pracodawcy;
9)
rozpoznaje różne metody doboru pracowników i wskazuje możliwości zastosowania tych
metod;
10)
po analizie ofert pracy wybiera potencjalną ofertę dla siebie, bierze udział (jako
pracodawca i jako pracownik) w rozmowie kwalifikacyjnej w warunkach symulowanych i
dostrzega podstawowe błędy popełniane podczas rozmowy;
11)
znajduje pracę w formie wolontariatu zgodną ze swoimi zainteresowaniami i kompetencjami
lub odbywa wizytę u potencjalnego pracodawcy w celu uzyskania informacji na temat
oczekiwań pracodawców wobec pracowników i na temat potrzeb rynku pracy;
12)
przygotowuje sprawozdanie z pracy w formie wolontariatu lub raport na temat oczekiwań
pracodawcy wobec pracowników - po wizycie u pracodawcy;
13)
rozróżnia formy zatrudnienia (stosunek pracy, umowy cywilnoprawne) oraz określa korzyści
i konsekwencje wyboru konkretnej formy i rodzaju umowy;
14)
omawia podstawowe prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy oraz wymienia sposoby
rozwiązania stosunku pracy;
15)
wykazuje różnice w systemach płac, rodzajach i formach wynagradzania oraz identyfikuje
składowe kosztów pracy i oblicza wynagrodzenie netto;
16)
analizuje kodeks etyki wybranego przedsiębiorstwa;
17)
identyfikuje przejawy mobbingu oraz sposoby przeciwdziałania mobbingowi i zgłaszania
nadużyć.
V.
Przedsiębiorstwo: typy przedsiębiorstw, modele biznesu, startupy, biznesplan, makrootoczenie,
badania rynkowe, profil klienta, koncepcja produktu, zasoby przedsiębiorstwa, analiza
SWOT, przewagi konkurencyjne, funkcje zarządzania, struktura organizacyjna, rekrutacja,
motywowanie, ocena pracowników, wynagrodzenie, przywództwo, zarządzanie operacyjne,
instrumenty marketingowe, rentowność przedsięwzięcia biznesowego, źródła finansowania,
czynniki ryzyka w biznesie, społeczna odpowiedzialność biznesu. Uczeń:
1)
klasyfikuje przedsiębiorstwa według kryteriów rodzaju prowadzonej działalności, celów
działalności, wielkości i formy własności oraz charakteryzuje innowacyjne modele biznesu,
w tym startupy, oraz przedsiębiorstwa społeczne, w tym spółdzielnie;
2)
znajduje pomysł na własne przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne, wykorzystując zebrane
dane rynkowe (w tym: wielkość rynku, strukturę konkurencji i klientów lub beneficjentów)
i wskazując sposoby wyróżnienia się na rynku;
3)
udoskonala pomysł na przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne na podstawie konstruktywnych
informacji zwrotnych (uzyskiwanych od potencjalnych klientów, beneficjentów lub interesariuszy
projektu) i opracowuje model biznesowy planowanego przedsięwzięcia;
4)
opracowuje w zespole biznesplan przedsięwzięcia, zachowując jego właściwą strukturę;
5)
zbiera, analizuje i prezentuje informacje o makrootoczeniu (w tym czynniki polityczno-prawne,
ekonomiczne, społeczne, technologiczne, środowiskowe) planowanego przedsięwzięcia
biznesowego lub społecznego, a następnie formułuje plany działań mających na celu
wykorzystanie przyszłych szans i osłabienie nadchodzących zagrożeń;
6)
przeprowadza proste badania rynkowe w celu poznania potrzeb klientów lub beneficjentów
(w tym z wykorzystaniem ankiet i wywiadów), a także słabych i mocnych stron potencjalnych
konkurentów (z wykorzystaniem benchmarkingu i metody tajemniczego klienta), analizuje
zgromadzone informacje oraz wykorzystuje je w dalszych decyzjach biznesowych;
7)
na podstawie zgromadzonych informacji opracowuje profil klienta lub beneficjenta docelowego
i podaje ich podstawowe charakterystyki;
8)
wykorzystując zebrane informacje o potrzebach klientów lub beneficjentów, formułuje
dla planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego propozycję wartości (zestaw
korzyści zaspokajający potrzeby klientów lub beneficjentów) oraz tworzy wstępną koncepcję
produktu np. zgodnie z podejściem minimalnej wersji produktu - Minimum Viable Product (MVP);
9)
na podstawie analizy otoczenia i specyfiki działalności określa zasoby (materialne
i niematerialne) niezbędne do osiągnięcia celów planowanego przedsięwzięcia biznesowego
lub społecznego;
10)
przygotowuje analizę SWOT dla planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego,
formułuje wnioski na temat sposobów realizacji szans z wykorzystaniem mocnych stron,
minimalizacji zagrożeń i wzmocnienia słabych stron;
11)
określa źródła przewagi konkurencyjnej planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub
społecznego z uwzględnieniem potencjału w zakresie ochrony własności intelektualnej;
12)
przedstawia koncepcję planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego w postaci
modelu biznesu ( Business Model Canvas );
13)
wyjaśnia cele i funkcje zarządzania, opracowuje projekt struktury organizacyjnej (w
tym schemat organizacyjny) planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego,
określa podział zadań i przepływ informacji między pracownikami;
14)
tworzy opis stanowisk pracy w ramach planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego,
określa wymagane kwalifikacje i kompetencje pracowników, planuje proces rekrutacji,
analizuje dokumenty aplikacyjne oraz przeprowadza selekcję;
15)
rozumie rolę zarządzania zasobami ludzkimi i określa zasady wynagradzania, sposoby
motywowania oraz oceny pracowników;
16)
dla przykładowego wynagrodzenia wylicza wysokość składek na poszczególne rodzaje obowiązkowych
ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenie zdrowotne oraz wyjaśnia ich przeznaczenie;
17)
wyjaśnia cechy i funkcje skutecznego przywódcy (lidera);
18)
omawia zasady zarządzania operacyjnego i projektuje procesy wytwórcze lub usługowe,
uwzględniając zasady dobrej organizacji oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;
19)
charakteryzuje główne instrumenty marketingowe, wyjaśnia ich rolę i projektuje działania
marketingowe w planowanym przedsięwzięciu biznesowym lub społecznym;
20)
szacując planowane przychody i ponoszone koszty, oblicza rentowność produktu i próg
rentowności oraz interpretuje te wskaźniki;
21)
charakteryzuje źródła finansowania przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego, w
tym ze środków instytucji finansowych, urzędów pracy, funduszy unijnych, kapitału
podwyższonego ryzyka ( venture capital ), „aniołów biznesu”, i określa funkcje inkubatorów przedsiębiorczości w powstawaniu
oraz rozwoju małych firm;
22)
dostrzega możliwości rozwoju przedsiębiorstwa i osiągnięcia sukcesu rynkowego przy
pełnym poszanowaniu zasad etycznych w biznesie, w tym społecznej odpowiedzialności
biznesu;
23)
charakteryzuje czynniki ryzyka dla planowanego przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego,
wskazując prawdopodobieństwo ich wystąpienia i siłę wpływu;
24)
prezentuje biznesplan planowanego przedsięwzięcia, uwypuklając jego walory i używając
rzeczowych oraz logicznych argumentów;
25)
wykorzystuje konstruktywną informację zwrotną uzyskaną podczas prezentacji biznesplanu
i broni swojej koncepcji lub odpowiednio modyfikuje elementy biznesplanu.
Warunki i sposób realizacji
Wymagania w zakresie podstawowym podzielono na sześć części:
1)
osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie;
5)
osoba przedsiębiorcza na rynku pracy;
6)
przedsiębiorstwo. Każda z sześciu części koncentruje się na innych aspektach przedsiębiorczości
i ma na celu kształtowanie i wzmacnianie kompetencji przedsiębiorczych w różnych sferach
życia.
Kształcenie w zakresie podstawowym powinno rozpocząć się od identyfikacji cech osoby
przedsiębiorczej i rozpoznania tych cech, które mają szczególne znaczenie w gospodarce
rynkowej. Z tego powodu w części pierwszej (osoba przedsiębiorcza we współczesnym
świecie) silny akcent położono na identyfikację składowych kompetencji osoby przedsiębiorczej
(nie tylko w zakresie wiedzy, lecz przede wszystkim umiejętności i postaw), w tym
na kreatywność, komunikację, kooperację i krytyczne myślenie. Istotne jest, aby uczeń
potrafił dokonać autodiagnozy swoich kompetencji oraz znaleźć sposoby ich wzmocnienia.
W tej części uczniowie między innymi dowiadują się, w jaki sposób skutecznie komunikować
się we współdziałaniu z innymi, poznają techniki wpływu i dowiadują się, jak bronić
się przed manipulacją, jak skutecznie zarządzać czasem, jakie stosować metody przy
podejmowaniu decyzji, jak zbudować zespół i zorganizować jego prace oraz jak wzmacniać
kreatywność i pobudzać innowacyjność.
Druga część (zarządzanie projektami) pozwala uczniom poznać specyfikę projektów i
opanować podstawowe kompetencje związane z ich skutecznym wdrażaniem. Uczniowie, realizując
przykładowe projekty, dowiadują się, jakie są etapy projektu i jakie działania muszą
podjąć na każdym z etapów, żeby zwiększyć prawdopodobieństwo finalnego sukcesu we
własnych przedsięwzięciach biznesowych lub społecznych. Na etapie inicjowania i planowania
projektu uczniowie poznają, jak poprawnie zdefiniować cele projektu, jak wyróżnić
zadania i określić role w projekcie, a także jak stworzyć prosty harmonogram i budżet
projektowy. Na etapie realizowania projektu uwaga uczniów zostaje skupiona na konieczności
wprowadzania zmian do wcześniej zaplanowanych prac, natomiast etap zamknięcia ma umożliwić
zdobycie kompetencji umiejętnego raportowania, analizowania powstałych problemów i
definiowania ryzyk. Wprowadzenie takich zagadnień oraz zdobywanie przez uczniów takich
kompetencji w trakcie realizacji przedmiotu biznes i zarządzanie na początkowym etapie
nauczania jest istotne, ponieważ stanowi podstawę do realizowania kolejnych treści
w formie projektów, które uczniowie realizują w zespołach.
Istotą trzeciej części (gospodarka rynkowa) jest przybliżenie uczniom mechanizmów
funkcjonowania gospodarki rynkowej i powiązań między jej podmiotami, a także poznanie
przez uczniów roli państwa w procesach gospodarczych. Ma to na celu nabycie przez
ucznia umiejętności samodzielnego obserwowania zjawisk zachodzących w gospodarce i
wyciągania na tej podstawie wniosków dotyczących własnej przyszłości. W ramach tego
obszaru uczniowie wzmacniają swoje kompetencje pozwalające oceniać wpływ podstawowych
zjawisk ekonomicznych i dokonywanych wyborów na ich osobistą sytuację (jako konsumentów)
oraz sytuację innych podmiotów gospodarczych. Uczniowie zostają również zaznajomieni
z prawami konsumenta i instytucjami chroniącymi konsumenta.
Celem czwartej części (finanse osobiste) jest przygotowanie uczniów do podejmowania
odpowiedzialnych decyzji finansowych ze świadomością przyszłych konsekwencji, w tym
związanych z nieodpowiedzialnym zadłużaniem się i niezabezpieczeniem środków finansowych
na okres mniejszej aktywności zawodowej. Ten cel jest realizowany przez uświadomienie
istnienia różnych postaw ludzi wobec pieniędzy, przyswojenie zasad racjonalnego prowadzenia
budżetu gospodarstwa domowego, uświadomienie konieczności oszczędzania, w tym działania
związanego z zabezpieczeniem finansowym w przyszłości, uwrażliwienie na ryzyko różnych
form inwestowania oraz przez konkretne zalecenia związane z korzystaniem z określonych
produktów finansowych i bardziej świadomym egzekwowaniem praw klienta usług finansowych.
W piątej części (osoba przedsiębiorcza na rynku pracy) uwaga uczniów koncentruje się
na kształtowaniu i wzmacnianiu ich przyszłej pozycji na rynku pracy. W tym celu uczniowie
analizują swoje kompetencje i porównują je z oczekiwaniami pracodawców oraz podejmują
działania związane ze świadomym planowaniem swojej przyszłości (zarówno zawodowej,
jak i edukacyjnej). W ramach realizacji tej części uczniowie rozwijają również kompetencje
związane z aktywnym poszukiwaniem pracy.
W szóstej części (przedsiębiorstwo) uczniowie samodzielnie analizują zjawiska zachodzące
w najbliższym otoczeniu, formułują na ich podstawie pomysły na własny biznes i przygotowują
się do planowania własnej działalności gospodarczej z uwzględnieniem aspektów finansowych,
etyki i społecznej odpowiedzialności biznesu.
Zakres rozszerzony przedmiotu biznes i zarządzanie został zaplanowany jako pogłębienie
i rozszerzenie zagadnień z zakresu podstawowego oraz umożliwienie uczniom utrwalenia
zdobytych kompetencji przez praktyczne działanie. Dodatkowym celem jest umożliwienie
przygotowania uczniów do egzaminu maturalnego z tego przedmiotu.
Wymagania w zakresie rozszerzonym podzielono na pięć części:
3)
finanse osobiste i rynek finansowy;
4)
rynek pracy i zatrudnienie;
5)
przedsiębiorstwo. Celem pierwszej części (zarządzanie projektami) jest przygotowanie
uczniów do sprawnego kierowania zespołem projektowym, niezależnie od tego, czy w przyszłości
w projektach będą występowali w roli menedżera zarządzającego czy członka zespołu.
Położono przede wszystkim nacisk na stosowanie wybranych technik zarządzania projektami
(z wykorzystaniem narzędzi informatycznych wspomagających ich realizację) oraz na
umiejętności identyfikacji ryzyk występujących w różnych etapach realizacji projektów.
Pogłębione kompetencje związane z zarządzaniem projektami są niezbędne do praktycznego
przygotowania w ramach pracy zespołowej projektu przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego.
W ramach drugiej części (gospodarka rynkowa) uczniowie rozwijają aparat pojęciowy
i kompetencje niezbędne do prowadzenia własnego biznesu i przedsięwzięć społecznych
oraz doskonalą umiejętność właściwej i pogłębionej oceny zachodzących zjawisk gospodarczych
i wpływu na nie polityki państwa zarówno z perspektywy przedsiębiorcy, jak i z perspektywy
konsumenta. Celem tej części jest wykorzystanie zdobytej wiedzy i zdobytych umiejętności
w identyfikacji szans i zagrożeń w opracowywanym projekcie przedsięwzięcia biznesowego
lub społecznego.
Część trzecia (finanse osobiste i rynek finansowy) stanowi pogłębienie problematyki
finansów osobistych i jej rozszerzenie o wybrane elementy rynku finansowego. W ramach
tego obszaru uczniowie wzmacniają kompetencje związane z oceną poszczególnych instrumentów
inwestycyjnych pod kątem ryzyka, rentowności i płynności oraz opanowują podstawowe
strategie inwestycyjne. Celem takiego ujęcia jest przygotowanie uczniów do dokonywania
wyborów na rynku finansowym adekwatnie do akceptowanego przez siebie poziomu ryzyka.
Rekomendowaną metodą wzmacniania tych kompetencji jest przeprowadzanie symulowanych
inwestycji wirtualnych środków w wybrane instrumenty (po uprzednim uwrażliwieniu na
różnice związane z inwestowaniem w warunkach symulowanych od inwestowania rzeczywistych
środków finansowych). Ważnym dopełnieniem powyższych kompetencji finansowych są umiejętności
związane z doborem usług ubezpieczeniowych i uwzględnianiem obciążeń podatkowych w
podejmowanej działalności.
W czwartej części (rynek pracy i zatrudnienie) uczniowie wzmacniają i pogłębiają umiejętności
analizy sytuacji na rynku pracy pod kątem charakteryzujących ją mierników i kluczowych
kompetencji cenionych przez pracodawców oraz poznają sposoby ich zwiększania. Kształtują
także umiejętności doboru pracowników w warunkach symulowanych. Ma to na celu przygotowanie
uczniów do pracy w ramach wolontariatu i zawierania w przyszłości umów o pracę z określeniem
najkorzystniejszej formy wynagradzania (z perspektywy pracodawcy i pracownika).
W piątej części (przedsiębiorstwo) ujęto kluczowe aspekty związane z zarządzaniem
przedsiębiorstwem. Uczniowie doprecyzowują pomysł biznesowy, ujmując go w kolejne
elementy biznesplanu. W tej części uczniowie rozwijają również kompetencje związane
z analizą otoczenia biznesu, zarządzaniem zasobami ludzkimi, zarządzaniem operacyjnym
i marketingiem. Ma to na celu zespołowe przygotowanie i prezentację projektu przedsięwzięcia
biznesowego lub społecznego. Ze względu na pracochłonność i złożoność przygotowania
projektu należy na jego realizację przeznaczyć minimum 20% czasu określonego na realizowanie
przedmiotu biznes i zarządzanie w zakresie rozszerzonym. W ramach realizacji projektu
powinno się wykorzystać całą wcześniej zdobytą wiedzę i zdobyte umiejętności uczniów.
Dla realizacji poszczególnych części ważne jest kształtowanie umiejętności wyszukiwania,
pozyskiwania, przetwarzania i analizy danych gospodarczych z różnych źródeł i prowadzenia
prostych badań rynkowych w celu weryfikacji atrakcyjności pomysłów na przedsięwzięcie
biznesowe lub społeczne.
W przedmiocie biznes i zarządzanie (zarówno w zakresie podstawowym, jak i rozszerzonym)
przeważają wymagania szczegółowe związane z kształtowaniem konkretnych umiejętności
i wykorzystywaniem wiedzy w sposób praktyczny. Z tego powodu realizacja powyższych
celów i treści wymaga korzystania w procesie kształcenia z nowoczesnych metod nauczania
i materiałów edukacyjnych wykorzystujących nowe technologie i narzędzia cyfrowe.
Zalecane formy pracy, metody i techniki kształcenia to:
2)
realizacja zadań metodą projektów;
3)
wykorzystanie studiów przypadków biznesowych ( case studies );
4)
analiza rzeczywistych doświadczeń firm polskich i zagranicznych;
8)
prezentacje pomysłów na przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne oraz obrona proponowanych
rozwiązań;
9)
wizyty studyjne i wywiady z potencjalnymi odbiorcami, przedsiębiorcami, klientami;
Każda z powyższych form, metod i technik powinna służyć odzwierciedlaniu rzeczywistości
społeczno-gospodarczej w sposób odpowiadający możliwościom poznawczym uczniów.