Ustawaz dnia 26 stycznia 2023 r.o finansowaniu wspólnej polityki rolnej na lata 2023-2027 ¹⁾Niniejsza ustawa służy stosowaniu:
1) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 1, Dz. Urz. UE L 119 z 21.04.2022, str. 1, Dz. Urz. UE L 181 z 07.07.2022, str. 35 oraz Dz. Urz. UE L 227 z 01.09.2022, str. 136);
2) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 (Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 187, Dz. Urz. UE L 29 z 10.02.2022, str. 45 oraz Dz. Urz. UE L 216 z 19.08.2022, str. 1).

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, wykonuje zadania związane z uruchamianiem środków publicznych, o których mowa w art. 1 pkt 1, 3 i 4, określone dla państwa członkowskiego i właściwego organu w rozporządzeniu 2021/2116, rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2022/127 z dnia 7 grudnia 2021 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 o przepisy dotyczące agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania euro   (Dz. Urz. UE L 20 z 31.01.2022, str. 95 oraz Dz. Urz. UE L 5 z 06.01.2023, str. 7), zwanym dalej „rozporządzeniem 2022/127”, oraz w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2022/128 z dnia 21 grudnia 2021 r. określającym przepisy dotyczące stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 w odniesieniu do agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, kontroli, zabezpieczeń i przejrzystości   (Dz. Urz. UE L 20 z 31.01.2022, str. 131), zwanym dalej „rozporządzeniem 2022/128”, w zakresie:

Funkcję jednostki certyfikującej w rozumieniu art. 12 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia 2021/2116 pełni Szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych przyznaje, w drodze rozporządzenia, jednostce organizacyjnej akredytację jako agencji płatniczej, wskazując:

- mając na względzie zasady przyznawania jednostce organizacyjnej akredytacji jako agencji płatniczej określone w art. 9 rozporządzenia 2021/2116, w rozporządzeniu 2022/127 i rozporządzeniu 2022/128.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych może przyznać, w drodze rozporządzenia, jednostce organizacyjnej tymczasową akredytację jako agencji płatniczej, wskazując:

- mając na względzie zasady przyznawania jednostce organizacyjnej tymczasowej akredytacji jako agencji płatniczej określone w art. 9 rozporządzenia 2021/2116, w rozporządzeniu 2022/127 i rozporządzeniu 2022/128.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych w ramach sprawowania stałego nadzoru nad agencją płatniczą, o którym mowa w art. 2 ust. 1 rozporządzenia 2022/128, współpracuje z ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi i agencją płatniczą, w tym z audytorem wewnętrznym agencji płatniczej.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb współpracy, o której mowa w ust. 1, mając na względzie zapewnienie stałego nadzoru nad agencją płatniczą, o którym mowa w art. 2 ust. 1 rozporządzenia 2022/128, w tym monitorowania jej działań oraz składania informacji dotyczących spełniania przez agencję płatniczą kryteriów akredytacji określonych w załączniku I do rozporządzenia 2022/127.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych cofa, w drodze rozporządzenia, akredytację agencji płatniczej, wskazując:

- mając na względzie konieczność zapewnienia prawidłowego wydatkowania środków z EFRG i EFRROW oraz zasady cofania akredytacji określone w rozporządzeniu 2021/2116 i rozporządzeniu 2022/128.

Jednostka organizacyjna, której została cofnięta akredytacja jako agencji płatniczej, niezwłocznie przekazuje agencji płatniczej wskazanej przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych dokumentację i bazy danych w zakresie objętym cofniętą akredytacją.

Minister właściwy do spraw rozwoju wsi:

Agencja płatnicza, organy administracji publicznej oraz państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne na żądanie ministra właściwego do spraw rozwoju wsi udzielają informacji i wyjaśnień w zakresie dotyczącym spraw, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Środki publiczne przeznaczone na finansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej w części podlegającej refundacji ze środków EFRG i EFRROW są przekazywane na rachunek bankowy agencji płatniczej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634, z późn. zm.⁴⁾Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1692, 1725, 1747, 1768, 1964 i 2414.) na wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju wsi sporządzony na podstawie zapotrzebowania składanego przez agencję płatniczą.

Środki publiczne przeznaczone na współfinansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej są przekazywane agencji płatniczej w formie dotacji celowej przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi na podstawie zapotrzebowania składanego przez agencję płatniczą.

Środki publiczne przeznaczone na współfinansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej mogą być przekazywane agencji płatniczej w formie dotacji celowej przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi na podstawie zapotrzebowania składanego przez agencję płatniczą na zapłatę kwot wynikających z prawomocnych wyroków sądowych albo kwot powstałych w związku ze zmianą, uchyleniem albo stwierdzeniem nieważności decyzji stanowiącej podstawę zwrotu przez beneficjenta środków publicznych.

Agencja płatnicza lub minister właściwy do spraw rozwoju wsi przekazują ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacje dotyczące środków publicznych, o których mowa w ust. 1-3, prognozowanych i przekazanych agencji płatniczej.

Środki publiczne przeznaczone na finansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej w części podlegającej refundacji ze środków EFRG i EFRROW odzyskane od beneficjentów przez agencję płatniczą pomniejszają zapotrzebowanie, o którym mowa w art. 8 ust. 1, lub są przekazywane przez agencję płatniczą na rachunek do obsługi wspólnej polityki rolnej.

Środki publiczne przeznaczone na współfinansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej odzyskane od beneficjentów przez agencję płatniczą są przekazywane przez agencję płatniczą na rachunek wskazany przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

Środki publiczne uzyskane z tytułu sprzedaży towarów rolno-spożywczych realizowanej na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007   (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.⁵⁾Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 865, Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 261, Dz. Urz. UE L 130 z 19.05.2016, str. 20, Dz. Urz. UE L 135 z 24.05.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 193 z 19.07.2016, str. 17, Dz. Urz. UE L 202 z 28.07.2016, str. 5, Dz. Urz. UE L 91 z 05.04.2017, str. 44, Dz. Urz. UE L 350 z 29.12.2017, str. 15, Dz. Urz. UE L 114 z 04.05.2018, str. 39, Dz. Urz. UE L 437 z 28.12.2020, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 262.) stanowią dochód budżetu środków europejskich.

Agencja płatnicza lub minister właściwy do spraw rozwoju wsi przekazują ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacje dotyczące środków publicznych, o których mowa w ust. 1-3.

Jednostki samorządu terytorialnego realizujące operacje w ramach pomocy technicznej mogą otrzymać środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację tych operacji.

Jednostki samorządu terytorialnego realizujące operacje, których przedmiotem jest postępowanie scaleniowe i zagospodarowanie poscaleniowe, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1223), mogą otrzymać środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację tych operacji oraz na sfinansowanie kosztów przygotowania dokumentacji technicznej niezbędnej do realizacji tych operacji.

Środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację operacji, o których mowa w ust. 1 i 2, są przekazywane przez właściwego dysponenta w formie dotacji celowej, o której mowa w art. 127:

Środki, o których mowa w ust. 3, są przekazywane jednostce samorządu terytorialnego na podstawie przekazanych właściwemu dysponentowi harmonogramów płatności wynikających z zawartych umów o przyznaniu pomocy lub zatwierdzonych przez właściwy podmiot wniosków o przyznanie pomocy.

Jednostka samorządu terytorialnego zwraca środki, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, w wysokości wkładu EFRROW, na rachunek dochodów właściwego dysponenta, ze środków EFRROW otrzymanych z agencji płatniczej tytułem refundacji kosztów kwalifikowalnych, w terminie 10 dni od dnia otrzymania tych środków.

Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego nie otrzyma refundacji, o której mowa w ust. 5, z przyczyn leżących po stronie tej jednostki, zwraca środki, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, odpowiadające wkładowi:

- w terminie 60 dni od dnia otrzymania informacji o odmowie wypłaty środków wraz z odsetkami liczonymi od dnia ich przekazania.

Środki zwrócone na podstawie ust. 5 lub 6 właściwy dysponent przekazuje na rachunek dochodów budżetu państwa w terminie 5 dni od dnia otrzymania tych środków od jednostki samorządu terytorialnego.

Środki, o których mowa w ust. 3, mogą zostać przekazane przed zawarciem umowy o przyznaniu pomocy na podstawie porozumienia zawartego z właściwym wojewodą, na wniosek jednostki samorządu terytorialnego.

Porozumienie, o którym mowa w ust. 8, zawiera co najmniej:

Jeżeli środki, o których mowa w art. 11 ust. 3, zostaną przez jednostkę samorządu terytorialnego:

- ta jednostka zwraca te środki wraz z odsetkami liczonymi od dnia przekazania tych środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do ich zwrotu.

Zwrotowi, o którym mowa w ust. 1, podlega odpowiednio ta część środków, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem albo pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

W przypadku niedokonania w terminie zwrotu, o którym mowa w ust. 1, właściwy dysponent wydaje decyzję określającą kwotę środków podlegających zwrotowi i termin, od którego nalicza się odsetki.

Do środków podlegających zwrotowi na podstawie ust. 1 w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych dotyczące zwrotu dotacji udzielonych z budżetu państwa.

Jednostki samorządu terytorialnego, instytuty badawcze, instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, jednostki doradztwa rolniczego, uczelnie i lokalne grupy działania realizujące operacje w ramach interwencji, o których mowa w art. 73, art. 77 lub art. 78 rozporządzenia 2021/2115, mogą otrzymać środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie pomocy na operacje realizowane w ramach tych interwencji, w tym na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację tych operacji w zakresie, w jakim pomoc na te operacje jest przyznawana i wypłacana w formie refundacji kosztów kwalifikowalnych.

Środki, o których mowa w ust. 1, mogą być przekazane podmiotom wskazanym w ust. 1 na ich wniosek, do wysokości wkładu EFRROW, w formie oprocentowanej pożyczki udzielonej przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Podmioty wskazane w art. 13 ust. 1 spłacają pożyczkę, o której mowa w art. 13 ust. 2, ze środków EFRROW otrzymanych z agencji płatniczej tytułem pomocy przyznanej na realizację operacji w ramach interwencji, o których mowa w art. 73, art. 77 lub art. 78 rozporządzenia 2021/2115, w terminie 10 dni od dnia otrzymania tych środków.

Jeżeli podmioty wskazane w art. 13 ust. 1 nie otrzymają środków EFRROW, o których mowa w ust. 1, z przyczyn leżących po ich stronie, te podmioty spłacają pożyczkę, o której mowa w art. 13 ust. 2, w terminie 60 dni od dnia otrzymania informacji o odmowie wypłaty tych środków.

W przypadku, o którym mowa w ust. 2, podmioty wskazane w art. 13 ust. 1 spłacają pożyczkę, o której mowa w art. 13 ust. 2, wraz z odsetkami od tej części pożyczki, której wysokość odpowiada wysokości nieotrzymanych środków EFRROW, o których mowa w ust. 1, liczonymi od dnia przekazania tej pożyczki.

Pożyczka, o której mowa w art. 13 ust. 2:

- podlega zwrotowi wraz z odsetkami liczonymi od dnia jej przekazania w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zwrotu tej pożyczki.

Zwrotowi, o którym mowa w ust. 1, podlega odpowiednio ta część pożyczki, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem albo pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, podmiotom wskazanym w art. 13 ust. 1 nie przysługuje prawo do otrzymania wyprzedzającego finansowania, o którym mowa w art. 1 pkt 4 lit. a, przez 3 lata, licząc od dnia stwierdzenia wykorzystania pożyczki, o której mowa w art. 13 ust. 2, niezgodnie z przeznaczeniem albo pobrania jej nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki, tryb i terminy udzielania pożyczki, o której mowa w art. 13 ust. 2, na wyprzedzające finansowanie pomocy na operacje realizowane w ramach interwencji, o których mowa w art. 73, art. 77 lub art. 78 rozporządzenia 2021/2115, jej rozliczania oraz zwrotu, mając na względzie zakres tych interwencji.

Beneficjenci mogą otrzymać z agencji płatniczej środki publiczne z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie pomocy, w tym na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację operacji w zakresie, w jakim pomoc jest przyznawana i wypłacana w formie refundacji kosztów kwalifikowalnych, jeżeli przewiduje to umowa o przyznaniu pomocy.

Środki, o których mowa w ust. 1, są przekazywane:

Środki, o których mowa w ust. 1, są wypłacane beneficjentowi po ustanowieniu i wniesieniu przez niego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o przyznaniu pomocy. Przepisu zdania pierwszego nie stosuje się do beneficjenta będącego jednostką sektora finansów publicznych, państwowym instytutem badawczym oraz instytutem działającym w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, a w przypadku gdy umowa o przyznaniu pomocy jest zawierana z grupą beneficjentów - jeżeli wszyscy beneficjenci w tej grupie są jednostkami sektora finansów publicznych lub takimi instytutami.

Środki, o których mowa w art. 16 ust. 1:

- podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami liczonymi od dnia przekazania tych środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do ich zwrotu.

Zwrotowi, o którym mowa w ust. 1, podlega odpowiednio ta część środków, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem albo pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

Do środków podlegających zwrotowi na podstawie ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa   (Dz. U. z 2022 r. poz. 2157 i 2727) dotyczące zwrotu środków publicznych.

Środki publiczne z budżetu państwa otrzymują:

- zgodnie z klasyfikacją dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Do planowania, wykorzystywania i rozliczania środków, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o finansach publicznych w zakresie opracowywania i wykonywania ustawy budżetowej oraz przepisy rozporządzenia 2021/2115.

Podmioty wskazane w ust. 1:

- na rachunek bieżący dochodów właściwej państwowej jednostki budżetowej, w terminie 10 dni od dnia otrzymania tych środków.

Jeżeli podmioty wskazane w ust. 1 pkt 3 lub 4 nie otrzymają refundacji, o której mowa w ust. 3 pkt 1, zwracają środki, o których mowa w ust. 1, odpowiadające wkładowi:

- w terminie 60 dni od dnia otrzymania informacji o odmowie wypłaty środków, z tym że w przypadku gdy zwrot środków następuje z przyczyn leżących po stronie podmiotu wskazanego w ust. 1 pkt 3 lub 4, środki te są zwracane wraz z odsetkami liczonymi od dnia ich przekazania.

Minister właściwy do spraw rozwoju wsi sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz beneficjentów, o którym mowa w art. 98 rozporządzenia 2021/2116.

Wykaz beneficjentów, o którym mowa w art. 98 rozporządzenia 2021/2116, jest zamieszczany na stronie internetowej administrowanej przez urząd obsługujący ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

W przypadku, o którym mowa w art. 59 ust. 2 rozporządzenia 2022/128, jeżeli liczba beneficjentów mających miejsce zamieszkania albo siedzibę na terenie danej gminy jest mniejsza niż 10, w wykazie beneficjentów, o którym mowa w art. 98 rozporządzenia 2021/2116, zamieszcza się nazwę powiatu, w którego skład wchodzi dana gmina.

Akredytacja przyznana agencji płatniczej na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej   (Dz. U. z 2022 r. poz. 2068) ma zastosowanie do wydatków, o których mowa w art. 5 i art. 6 rozporządzenia 2021/2116.

Do przyznania tymczasowej akredytacji, cofnięcia akredytacji oraz poddania akredytacji okresowi próbnemu, o którym mowa w art. 2 ust. 3 rozporządzenia 2022/128, stosuje się przepisy art. 3-6.