Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracjiz dnia 24 lutego 2023 r.w sprawie badań strażaków na zawartość w organizmie alkoholu lub obecność podobnie działającego środka 1)Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje działem administracji rządowej - sprawy wewnętrzne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. poz. 2264).

Spis treści

Treść rozporządzenia

Na podstawie art. 59c ust. 16 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej   (Dz. U. z 2022 r. poz. 1969 oraz z 2023 r. poz. 240 i 347) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1)

warunki i metody przeprowadzania badań na zawartość w organizmie alkoholu lub badania na obecność w organizmie innego podobnie działającego środka;

2)

sposób dokumentowania badań na zawartość w organizmie alkoholu lub badania na obecność w organizmie innego podobnie działającego środka, w tym wzory protokołów z przeprowadzonych badań;

3)

wykaz środków działających podobnie do alkoholu.

§ 2.

1.

Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się w sposób nieinwazyjny przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu metodą:

1)

spektrometrii w podczerwieni lub

2)

utleniania elektrochemicznego
- zwanego dalej „analizatorem wydechu”.

2.

Badania analizatorem wydechu nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, palenia papierosów elektronicznych lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez osobę badaną.

3.

Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przed badaniem krwi, jeżeli stan strażaka na to pozwala.

§ 3.

1.

Pomiaru analizatorem wydechu dokonuje się z użyciem ustnika, który podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika otwiera się w obecności badanego strażaka.

2.

W przypadku wykonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 1, oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu wykonuje się niezwłocznie drugi pomiar.

3.

W przypadku wykonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 2, oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu wykonuje się drugi pomiar po upływie 15 minut.

4.

Na żądanie badanego strażaka, wynik badania wykonanego analizatorem wydechu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 2, wynoszący ponad 0,00 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu należy zweryfikować badaniem analizatorem wydechu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 1, przez wykonanie dwóch pomiarów. Drugi pomiar wykonuje się niezwłocznie po wykonaniu pierwszego pomiaru.

5.

W przypadku wykonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu i uzyskania wyniku równego 0,10 mg/dm3 lub większego od 0,10 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, a w drugim pomiarze wyniku 0,00 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, wykonuje się niezwłocznie trzeci pomiar tym samym analizatorem wydechu. Jeżeli wynik trzeciego pomiaru wynosi 0,00 mg/dm3 stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, to badanie nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu.

§ 4.

1.

Badanie wydychanego powietrza może być przeprowadzone przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru, a także bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

2.

Jeżeli badanie, o którym mowa w ust. 1, wykaże obecność alkoholu w wydychanym powietrzu, niezwłocznie przeprowadza się badanie analizatorem wydechu wyposażonym w ustnik oraz cyfrową prezentację wyniku pomiaru. Przepisy § 3 stosuje się.

§ 5.

1.

Badanie krwi pobranej z żyły badanego strażaka polega na przeprowadzeniu co najmniej dwóch analiz laboratoryjnych krwi metodą:

1)

chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo -jonizacyjnym;

2)

spektrofotometryczną z użyciem dehydrogenazy alkoholowej (metodą enzymatyczną);

3)

chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo -jonizacyjnym przy użyciu dwóch różnych warunków analitycznych;

4)

wysokosprawnej chromatografii cieczowej;

5)

chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową;

6)

wysokosprawnej chromatografii cieczowej połączonej ze spektrometrią masową.

2.

Do oznaczenia zawartości alkoholu stosuje się metody, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, natomiast do oznaczenia obecności środka działającego podobnie do alkoholu stosuje się metody, o których mowa w ust. 1 pkt 4-6.

3.

Krew do badania jest pobierana do dwóch probówek, w objętości co najmniej po 5 cm3 do każdej z nich, z zachowaniem następujących warunków:

1)

do pobrania krwi używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku;

2)

do probówek, do których pobiera się krew, nie dodaje się jakichkolwiek substancji, poza środkami zapobiegającymi krzepnięciu i rozkładowi krwi umieszczonymi w każdej probówce przez producenta;

3)

do dezynfekcji skóry używa się środków odkażających niezawierających alkoholu.

§ 6.

Środkami działającymi podobnie do alkoholu są:

1)

opioidy;

2)

amfetamina i jej analogi;

3)

kokaina;

4)

kannabinoidy;

5)

benzodiazepiny.

§ 7.

W wyniku badania pobranej krwi oznacza się:

1)

zawartość alkoholu;

2)

co najmniej następujące środki działające podobnie do alkoholu:

a)

morfinę (LOQ - 10 ng/ml),

b)

amfetaminę i jej analogi, w tym metylenodioksymetamfetaminę (MDMA), (LOQ - 25 ng/ml),

c)

kokainę (LOQ - 10 ng/ml) i jej metabolit - benzoiloekgoninę (LOQ - 50 ng/ml),

d)

delta -9-tetrahydrokannabinol (LOQ - 1 ng/ml),

e)

benzodiazepiny.

§ 8.

1.

Badanie śliny polega na nieinwazyjnym pobraniu próbki śliny przy użyciu jednorazowego próbnika i umieszczeniu jej w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną na zawartość środka działającego podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia.

2.

Do próbki, o której mowa w ust. 1, nie wolno dodawać jakichkolwiek substancji, poza znajdującymi się w zestawie urządzenia do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu.

3.

Badanie śliny przeprowadza się w miarę możliwości przed innymi badaniami na zawartość w organizmie środka działającego podobnie do alkoholu.

§ 9.

1.

Badanie moczu polega na analizie moczu poddanego badaniu metodami:

1)

wysokosprawnej chromatografii cieczowej;

2)

chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową;

3)

wysokosprawnej chromatografii cieczowej połączonej ze spektrometrią masową.

2.

Mocz do badania laboratoryjnego pobiera się do dwóch pojemników, w objętości co najmniej po 5 cm3 do każdego z nich, z zachowaniem następujących warunków:

1)

do pobrania moczu używa się pojemnika jednorazowego użytku, uniemożliwiającego zamianę, rozcieńczenie lub dodanie do niego innych substancji po jego zamknięciu;

2)

do pojemnika, do którego pobiera się mocz, nie dodaje się jakichkolwiek substancji.

3.

W pobranym moczu oznacza się co najmniej następujące środki działające podobnie do alkoholu:

1)

morfinę (LOQ - 200 ng/ml) i 6-acetylomorfinę (LOQ - 20 ng/ml);

2)

amfetaminę i jej analogi, w tym metylenodioksymetamfetaminę (MDMA), (LOQ - 250 ng/ml);

3)

kokainę (LOQ - 50 ng/ml) i jej metabolit - benzoiloekgoninę (LOQ - 100 ng/ml);

4)

11-nor -9-karboksy -delta -9-tetrahydrokannabinol (LOQ - 15 ng/ml);

5)

benzodiazepiny.

§ 10.

Naczynia zawierające krew lub mocz do badania oznacza się w sposób zapewniający ustalenie tożsamości badanego strażaka, od którego zostały pobrane krew lub mocz, a także zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający zmianę ich zawartości przed dokonaniem badania oraz zniszczenie w czasie przechowywania lub transportu. Czynności te wykonuje się w obecności badanego strażaka, jeżeli jest to możliwe.

§ 11.

1.

Do czasu rozpoczęcia badań laboratoryjnych pobrane krew oraz mocz przechowuje się w temperaturze od 2°C do 6°C.

2.

Krew pobrana do badania może być transportowana w temperaturze od 0°C do 25°C nie dłużej niż 72 godziny od momentu pobrania.

§ 12.

1.

Badanie potu polega na nieinwazyjnym pobraniu próbki potu, z części ciała zakrytej odzieżą, przy użyciu jednorazowego próbnika i umieszczeniu tej próbki w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną na zawartość środka działającego podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia.

2.

Do próbki, o której mowa w ust. 1, nie wolno dodawać jakichkolwiek substancji, poza znajdującymi się w zestawie urządzenia do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu.

§ 13.

1.

Z badania wydychanego powietrza, śliny oraz potu sporządza się protokół, który zawiera dane, o których mowa w art. 59c ust. 13 pkt 1-5, 7 i 8 oraz ust. 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, oraz:

1)

informacje o ilości, rodzaju, dacie i godzinie spożycia napojów alkoholowych przez strażaka w ciągu ostatnich 24 godzin lub informację o przyjęciu albo nieprzyjęciu środka działającego podobnie do alkoholu - na podstawie oświadczenia badanego strażaka, jeżeli złożenie tego oświadczenia jest możliwe;

2)

informacje o przeprowadzonym badaniu z wyszczególnieniem rodzaju przeprowadzonego badania;

3)

w przypadku badania wydychanego powietrza:

a)

nazwę, model i numer fabryczny, datę ważności dokumentu potwierdzającego kalibrację lub wzorcowanie analizatora wydechu, którym przeprowadzono badanie,

b)

wskazanie, czy jest to badanie pierwsze, drugie czy trzecie,

c)

informację o żądaniu przez badanego strażaka przeprowadzenia badania analizatorem wydechu dokonującym pomiaru metodą spektrometrii w podczerwieni,

d)

informację o żądaniu przez badanego strażaka przeprowadzenia badania krwi;

4)

w przypadku badania śliny:

a)

nazwę handlową testu,

b)

datę ważności testu,

c)

datę ważności dokumentu potwierdzającego kalibrację lub wzorcowanie urządzenia, którym przeprowadzono badanie,

d)

informację według instrukcji o czasie w jakim należy odczytać wynik testu,

e)

informację o czasie w jakim odczytano wynik testu,

f)

informację o żądaniu przez badanego strażaka przeprowadzenia badania krwi lub moczu;

5)

w przypadku badania potu:

a)

nazwę handlową testu,

b)

datę ważności testu,

c)

informację według instrukcji o czasie w jakim należy odczytać wynik testu,

d)

informację o czasie w jakim odczytano wynik testu,

e)

informację o żądaniu przez badanego strażaka przeprowadzenia badania krwi lub moczu;

6)

uwagi i zastrzeżenia do przeprowadzonego badania osoby przeprowadzającej badanie oraz strażaka poddanego badaniu;

7)

informacje o zastosowanych pouczeniach;

8)

wyszczególnienie załączników do protokołu;

9)

załączniki w postaci wydruków z wynikami badań, jeżeli urządzenie użyte do przeprowadzenia badania umożliwia ich wykonanie;

10)

załącznik w postaci kopii ważnego dokumentu potwierdzającego kalibrację lub wzorcowanie urządzenia użytego do przeprowadzenia badania.

2.

Strażaka poddanego badaniu, jeżeli jest to możliwe, informuje się o możliwości odmowy złożenia oświadczenia o chorobach, na jakie choruje, oraz oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1.

3.

Wzór protokołu, o którym mowa w ust. 1, jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 14.

1.

Z badań laboratoryjnych krwi lub moczu sporządza się protokół, który zawiera dane, o których mowa w art. 59c ust. 13 pkt 1-8 i 10 oraz ust. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, oraz:

1)

informacje, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 1 i 6-9;

2)

datę, godzinę i minutę oraz miejsce pobrania próbek materiału biologicznego do badań;

3)

rodzaj środka odkażającego użytego do dezynfekcji skóry - w przypadku badań krwi;

4)

rodzaj przeprowadzonego badania.

2.

Strażaka, jeżeli jest to możliwe, informuje się o możliwości odmowy złożenia oświadczenia o chorobach, na jakie choruje, oraz oświadczenia, o którym mowa w § 13 ust. 1 pkt 1.

3.

Wzór protokołu, o którym mowa w ust. 1, jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 15.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
1)
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje działem administracji rządowej - sprawy wewnętrzne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. poz. 2264).

Załącznik nr 1   -   Protokół z badania wydychanego powietrza / śliny / potu na zawartość w organizmie strażaka alkoholu lub obecność innego podobnie działającego środka (wzór)

patrz oryginał

Załącznik nr 2   -   Protokół z badania laboratoryjnego moczu / krwi na zawartość w organizmie strażaka alkoholu lub obecność innego podobnie działającego środka (wzór)

patrz oryginał